Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu belgesel, 1294 yılında yıldırımla yıkılan ve 800 yıl sonra yeniden inşa edilen Şart Katedrali'nin hikayesini anlatmaktadır. Videoda Piskopos Renault, baş mimar ve çeşitli akademisyenler (Dr. Air Livingstone, Dr. Philippoll, Prof. Michael Devise, Prof. Carollen Bru Zulea, Prof. David Carpenter) yer almaktadır.
- Belgesel, katedralin yıkılışından başlayarak, Piskopos Renault'un yeni bir katedral inşa etme planını, Gotik mimarinin ışık kullanımı ve sivri uçlu kemer teknolojisinin önemi, inşaat sürecinde karşılaşılan zorluklar ve 1260'da açılışı kronolojik olarak anlatmaktadır.
- Videoda ayrıca katedralin yapımında kullanılan özel mancınık teknolojisi, vitray pencerelerin yapımı, 172 adet vitray penceresi ve katedralin mimari özellikleri hakkında detaylı bilgiler verilmektedir. Katedralin etrafındaki kilise arsası, Blova Kontesi ile kilise arasındaki güç mücadelesi ve kasabalılar ile kontes arasındaki çatışmalar da hikayenin önemli parçalarını oluşturmaktadır.
- 00:03Şart Katedrali'nin Tarihi
- Şart Katedrali sekizyüz yıldır ayakta duran, ortaçağ mimari başarısının kanıtıdır.
- Katedralin arkasında ikiyüzlülük, yıkım ve şiddet gibi insan zaafları vardır.
- Avrupalı aristokratlar ve Katolik Kilisesi'nin kudreti arasındaki güç mücadelesinin karanlık masalıdır.
- 01:02Yangın ve Yeniden İnşaat Planı
- Haziran 1194'te şiddetli bir fırtına Fransız kasabası Şart'ı harabeye çevirir ve katedrale yıldırım düşer.
- Yangın katedrali ve içindeki Hz. Meryem'in pelerini gibi kutsal hazineleri yok eder.
- Piskopos ve Fransa'nın en üst düzey din adamlarından olan Rek, yangının Hz. Meryem'in bir alameti olduğunu ve daha görkemli bir kilise yapılmasını istediğini söyler.
- 02:39Yeni Katedralin İnşaatı İçin Planlar
- Piskopos yeni katedralin inşa edilmiş en yüksek yapı olacağına yemin eder ve dünya ile öteki dünya arasında köprü kurabilecek kadar yüksek olmasını ister.
- Yeni katedral, Kilisenin bölgedeki otoritesini artıracak ve din ve politika hakimiyet konusunda güç sahibi olacak.
- Piskopos, mimar ya da baş mimar seçiminin çok önemli olduğunu biliyordu ve haftalar içinde yeni katedrali inşa edebileceğini iddia eden bir mimar öne çıkar.
- 04:03Mimarın Kimliği ve Katedralin Planı
- Mimarın ismi bir muamma olup, kim olduğuna dair bir kayıt yoktur.
- Mimar, eski katedralin uzun ve dar yapısını değiştirmek için yeni katedralin zamanın en ileri teknolojisine sahip olmasını ister.
- Yapının şeklini dikdörtgenden haça çevirir ve merkezinde üç adet basit şekil kullanır: daire, kare ve eşkenar üçgen.
- 06:51Katedralin İnşaatı İçin Hazırlık
- Yangından sadece birkaç ay sonra baş mimar planı tamamlar ve inşaat başlayabilir.
- Yapının ana binasında eski katedralin temeli kullanılacak fakat iki yeni kanat için yeni temeller gerekecek.
- Mimar, temellerin hemen hemen on metre derine kazılması gerektiğini hesaplar ve kol gücüyle çalışan işçi ordusu gerektiren bir iş başlar.
- 07:43Pelerin Mucizesi
- Piskopos, kasabalıların Hz. Meryem'e olan bağlılığını kendi çıkarına kullanır.
- Fransa Kralı tarafından 876'da kasabaya verilen Hz. Meryem'in pelerini Şart'ın sembolü haline gelmiş ve kasabanın varoluş nedeni olmuştur.
- Piskopos, Vatikanlı bir kardinalin ziyareti sırasında elinde Hz. Meryem'in pelerini ile ortaya çıkar ve halk çok mutlu olur.
- 10:21Pelerin Mucizesinin Gerçekliği
- Büyük Üniversitesi'nden Profesör Carollen Bru Zulea, piskoposun öyküsünün doğruluğundan şüphe ediyor.
- Pelerin mucizevi bir şekilde ortaya çıktığı zaman halk katedralin küllerinin etrafında toplanmıştı.
- Kardinal bunun bir mucize ve Hz. Meryem'in katedralin planını kutsadığını gösteren bir işaret olduğunu söyler.
- 11:38Blova Kontesi ile Mücadele
- Kasabadaki herkes piskoposun mucizesinden heyecan duymuyor, Renault Fransa'nın en güçlü soylu sülalelerinden birini kendine düşman etmiş.
- Yıllardır Şarttaki din adamları, hakim bir aristokrat olan Blova Kontesi ile acı bir güç mücadelesi içinde.
- Kavganın temelinde kiliseye ve aristokratlara ödenen karlı vergiler var ve iki tarafında vergilendirme hakları bulunuyor.
- 13:38Katedralin İnşaatı İçin Finansal Kaynaklar
- Katedralin inşaatı için gereken yığınla parayı bulmak imkansız bir iş gibi görünüyor.
- Hz. Meryem'in pelerininin mucizevi kurtuluşundan etkilenen insanlar, katedrali tekrar inşa etmek için tüm mallarını vermeye söz verirler.
- Tüm Avrupa'dan para talebinde bulunur ve Hz. Meryem'in pelerininin kurtuluşunun haberi yayıldıkça yardımlar su gibi akmaya başlar.
- 15:11Taş Taşıma Sorunu
- 1195'te temel yapımı ilerliyor ve kilise duvarların yapımını başlatmak için yeterli parayı toplamış fakat Şart karalarla kuşatılmış bir kasaba.
- Taşların taşınması için ırmaklardan yararlanılıyor, ancak Şart Nehri taşımacılık için çok küçük.
- Çözümden umutsuz olan piskopos, rahiplerini bölgedeki taşları keşfe yollar ve baş mimar da katedralin doğal ışık yağmuruna tutulacağını düşünür.
- 16:40Gotik Mimari ve Katedralin Tasarımı
- Gotik mimari düşüncesi, içeriği olabildiğince çok ışık girmesinden ibaretti ve insanları başka bir gerçekliğe götürmek için ışık çok önemliydi.
- Piskopos, ibadet edenler üzerindeki etkinin muhteşem olacağına inanırken, baş mimar fazla sayıda pencerenin yapıyı güçsüzleştireceğini biliyordu.
- Yuvarlak Roma kemeri yerine, sivri uçlu kemer kullanmak daha az taş kullanılarak daha hafif ve sağlam bir yapı sağlayacaktı.
- 19:11İnşaatın Başlangıcı ve Kaynaklar
- Kasabalılar, sekiz kilometre uzakta bulunan bir kireçtaşı damarından bahsedince, işçiler ucuz taş stoğu bulmuş oldu.
- Piskopos, katedralin dindarları derinden etkilemesini ve hatta katı dinsizleri bile dine döndürmesini istiyordu.
- Müteahhit, verimliliği artırmak için taşları taş ocağında istenilen boyutta yontturarak daha kolay ve hızlı taşınmasını sağladı.
- 21:03İnşaat İş Gücü ve Zanaatkarlar
- Baş mimar, işi ömrü süresinde bitirmek için beşyüz tüccara ihtiyaç duyacağını hesapladı ve farklı zanaat kolları kardeşlik cemiyetleri adı verilen loncalara dönüştü.
- Zanaatkarların içinde en yüksek maaş alan ve en çok saygı görenler taşçılardı çünkü tüm proje onların ustalığına bağlıydı.
- Harç, kireç taşından yapılırdı ve malzemelerin ayarını tutturmak çok önemliydi; kireç çok olduğunda harç koyulaşır, az olduğunda ise güçsüzleşir ve kolay ufalanır.
- 24:13İnşaatın Zorlukları ve Finansal Sorunlar
- Katedral büyüdükçe Shot kasabasında kilisenin gücü de artıyor ve kontes ile rahip arasında durulan sular yeniden ısınıyordu.
- 1196 yılında katedralin inşası iki yıldır devam ediyor ve sermaye önemli ölçüde azalmakta, piskopos parayı artırmanın en kolay yolunun şartta kilis'e vergilerini artırmak olduğunu biliyordu.
- Katedralin sermayesi tükendiğinde ve işler durma noktasına geldiğinde, piskopos endülüjans satmaya başladı ve yerel vergileri artırmak zorunda kaldı.
- 26:50İsyan ve Yangın
- 1209 yılında piskopos Renault, Vatikan tarafından Fransa'nın güneyinde çıkan haçlı seferine katılması için geri çağrıldığında durum daha da kötüleşir.
- 1210 yılı sonbaharında kızgınlık şiddete dönüşür, kontesi mıntıkasındaki kasabalılar katedrale saldırır ve kilisenin mallarını yağmalayıp yakarlar.
- Yangınlar katedrali yutmak üzereyken birdenbire söner, katedral kurtulur fakat yangın inşa işlerini tamamen bozar.
- 29:37Kralın Yardımı ve Çatı Yapımı
- Piskoposu savaş meydanından aceleyle döner ve isyanı Fransa kralına rapor eder, kral kasabalıların ve kontesin Renoya isyana teşebbüsten dolayı tazminat ödemek zorunda olduğunu bildirir.
- Kral halka ibret verici bir tazminat yükler, bu miktar günümüz parasıyla muhtemelen yirmi milyon dolardan fazladır.
- 1217'de işler başladıktan yirmiüç yıl sonra duvarların yapımı neredeyse tamamlanmıştır ve şimdi gözler çatı yapımı ve koruyucu yapısı taş kubbeye çevrilir.
- 32:43Gotik Mimarinin Kemerli Payanda Tekniği
- Gotik mimarinin en etkili ve devrimci özelliği olan kemerli payanda, taşın kanadına benzeyen kemerli tonoz yardımıyla duvara bağlanan yekpare taş desteğidir.
- Kemerli payanda, kubbenin duvarla birleştiği noktaya eklenir ve kubbenin uyguladığı baskıyı taş sütunlar yardımıyla zemine yönlendirir.
- Baş mimar, yapının her tarafına düzinelerce kemerli payanda ekleyerek, hiçbir katedralde planın önemli bir parçası olarak kullanılmamış bir yenilik yaratmıştır.
- 33:59Katedralin Yüksekliği ve İnşaat Teknolojisi
- Katedralin duvarları şimdiye dek inşa edilmiş en yüksek duvarlar olup, yerden yüksekliği otuzaltı metreden fazladır.
- Ahşap çatı kemerleri, taşlar ve harcı taşımak için mevcut teknolojiye göre fazla yüksek olduğundan, baş mimarın bunları yukarı taşımak için yeni bir yol bulması gerekiyordu.
- Baş mimar, savaş silahları alanında çalıştığı için kuşatma makinelerini inceleyerek, özellikle mancınığın ağırlık sistemini ve makaralarını kendi ihtiyaçlarına uydurmak için yeniden düzenlemeye koyulur.
- 35:42Vinci'nin İcatı ve İnşaat Tehlikeleri
- Mimar, yerden otuzaltı metre yüksekte asılı duran çark tarafından çalıştırılan bir dizi makaradan oluşan, malzemeleri daha önce hiç erişilmemiş yüksekliklere çıkaran yeni bir makine icat etmiştir.
- Bu çarkın içinde yürüyen bir kişi kendi ağırlığının on katını kaldırabilir.
- İnşaat alanında yaşam son derece tehlikeli olabilir; ayak değirmeni inşaat alanındaki en tehlikeli yerlerden biri olup, bir tek yanlış hareket felaketle sonuçlanabilir.
- 37:04Vitray Pencerelerin Yapımı
- Piskopos, katedralin ışık yağmuruna tutulmuş bir yapı olmasını ve dindarlara yüzyıllar boyunca ilham vermesini istiyor.
- Camcılar farklı renklerde camlar yapmak için kil ve yıkanmış kumu karıştırıp yüksek ısıda eritiyor, renkler erimiş cama metal oksit eklenmesi ile elde ediliyor.
- Piskopos, Hz. Meryem'e layık bir renk talep edince, camcılar şartı mavisini bularak karşılar ve bu rengin tarifini mezara götürmeye karar verirler.
- 39:17Piskoposun Ölümü ve Katedralin Tamamlanması
- Katedralin bitişi yaklaştıkça, piskoposun sağlığı bozulmaya başlar ve 1217'de inşaatın başlamasından yirmibeş yıl sonra piskopos ölür.
- Piskoposun ölümü geride iktidar boşluğu ve kilise vergilerinin tekrar artması ile ilgili çözümsüz bir sorun bırakır.
- Katedrali bitirmek için beş piskoposun, dokuz baş mimarın görev alması ve kırk yıl daha geçmesi gerekecek.
- 41:14Şartı Katedrali'nin Açılışı
- Şartı Katedrali'nin açılış töreni 24 Ekim 1260'ta düzenlenir ve Fransa kralı bu harikulade katedrali merakla bekleyen dünyaya açar.
- Katedralin inşasına yardım etmek için ücret almadan zahmetli bir iş yapan kasaba halkı, şimdi katedralin ihtişamından dolayı mutlu olur.
- Avrupa'nın her yerinden birçok hacı kutlamalara katılmak için gelir ve katedralin ilk kez gelen bir köylü üzerindeki etkisini tahmin etmek zordur.
- 42:45Katedralin İç Mekanı ve Etkisi
- Hacı katedrale girer girmez sarmal bir labirent onu karşılar; bu labirent, insanın günahlarından kurtulmak için izlemesi gereken yolu sembolize eder.
- Katedralin duvarları pastel turuncuya, yivler yeşil ve kırmızı, mavi ve altın sarısı kombinasyonuyla boyanmış olup, dünya üzerindeki diğer yapıların mücevherlerle süslenmiş haline benziyor.
- Şartı Katedrali, 172 adet vitray penceresi ile övünür; en büyüğü Hz. Meryem'e ithaf edilmiştir ve batı cephesinde bulunur.
- 45:55Katedralin Mirası
- On yıllarca süren kavga ve şiddete rağmen Şartı halkı sonunda gurur duyabilecekleri bir katedrale sahip oldu.
- Eşsiz bir mühendislik başyapıtı yaratarak imkansız denileni inşa etti.
- 750 yıl sonra bugün piskoposun rüyası hala kasabanın üzerinde yükseliyor ve her yıl bir milyondan fazla hacı bu dev yapıyı hayretler içinde seyrediyor.