Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, 1914 yılında gerçekleşen Sarıkamış Harekatı'nı ve sonrasında esir düşen Türk askerlerinin yaşadığı zorlukları anlatan tarihsel bir belgeseldir. Videoda Hasan İzzet Paşa, Hafız Hakkı Paşa gibi Osmanlı komutanları ve Meryem Atmaca gibi vatanseverler yer almaktadır.
- Video, Sarıkamış Harekatı'nın planlanması ve başlangıcıyla başlayıp, Osmanlı ordusunun Rus ordularına karşı yaşadığı yenilgiyi anlatmaktadır. Ardından esir düşen Türk askerlerinin Sibirya, Kafkasya ve diğer bölgelerdeki zorlu yaşam koşulları, işkence ve ölümler detaylı şekilde aktarılmaktadır. Son bölümde ise Meryem Atmaca'nın bin sekiz yüz Türk askerini kurtarmak için tüm servetini harcaması ve vatanseverliği anlatılmaktadır.
- 00:23Sarıkamış Harekatı'nın Başlangıcı
- Kasım 1914'te Hasan İzzet Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu, Azap ve Köprüköy'e saldıran Rus ordularını mağlup etti, ancak askerleri 15 kilometre geriye çekti.
- Sarıkamış Harekatı'nın amacı, 93 harbinde Rusya'ya kaybedilmiş olan Sarıkamış, Kars, Ardahan gibi yerleri geri almaktı.
- 125 bin kişilik ekip (75 bin silahlı, 50 bin taşıma birimleri ve depo) Sarıkamış Harekatı için hazırlandı.
- 01:07Harekatın Çektiği Zorluklar
- 22 Aralık 1914'te harekat başladı ve 11. Kolordu büyük yürüyüşe başladı.
- 25 Aralık'ta 9. Kolordu, çetin koşullar nedeniyle Sarıkamış'a doğru geri çekilmeye zorlandı.
- 300 askerden oluşan 9. Kolordu Sarıkamış'a ulaştı ancak Ruslar tarafından ağır bir yenilgiye uğratıldı.
- 01:59Harekatın Sonuçları
- 6 Ocak'ta Hafız Hakkı Paşa geri çekilme emri verdi ve 7 Ocak'ta sağ kalmayı başaranlar Erzurum yolundaki yürüyüşe başladılar.
- Osmanlı Devleti 60 bin, Ruslar ise 30 bin kayıp verdi.
- Sarıkamış Harekatı'nın en acı detayı, askerlerin büyük çoğunluğunun Ruslarla çarpışarak değil, soğuk hava koşulları yüzünden ölmeleriydi.
- 02:26Esir Durumu
- Yaklaşık 5 bin asker Ruslara esir düşmüş, Türk subayları hayvanlara ait vagonlarda Tiflis'e götürülmüştür.
- Esir düşen askerlerin elbiseleri ve şahsi eşyalarına General Prezevalski tarafından el konuldu.
- Esirler sadece ekmek alabilme yetecek 50 Rus kapıyı verilerek ölüme mahkum edildi ve yaralı askerlere hiçbir tedavi yapılmadı.
- 03:22Sibirya'daki Esir Koşulları
- Alman ve Avustralyalı esirler Rusya'nın Avrupa Kıtası'ndaki şehirlere götürüldüğünde, Türk esirlerin tamamı Sibirya'ya sevk edildi.
- 30 kişilik vagonlara 60 kişi bindirildi ve Sibirya'nın en soğuk ve en uzak bölgesine gönderildi.
- İki ay süren seyahatte askerlerin yarısı yolda vefat etti, vagonlar hiç açılmadı ve her gün 4-5 ölüm gerçekleşti.
- 04:14Kafkasya'daki Esir Koşulları
- Kafkasya içlerine sürgün edilen Türk askerleri nispeten daha iyi durumdaydı, bazıları serbest kalıp yerleşim yerlerinde iş bulup hayatta kalmayı başardı.
- Ermeni nüfusun yoğun olduğu yerlerde durum çok daha vahimdi, Ermeni askerler Türk askerlerine şiddet uyguluyor ve günde sadece bir kez suya salınmış balık çorbası veriyordu.
- Kars ve Alexandrapol'de insanlık dışı uygulamalar arşa çıktı, esir alıp satmak için pazarlar kuruldu ve hasta olanlar bir paket tütün karşılığında satıldı.
- 05:05Sarıkamış'a Yolculuk
- 1916'nın Ocak ayına gelindiğinde doğu cephesindeki esirler zorlu şartlar altında hayatta kalmak için çabalıyordu.
- 100'lerce kişilik kafile, Sarıkamış'a ulaşabilmek için çetin bir yolculuğa çıktı.
- Yürümekte zorluk çeken 95 Türk askeri kurşuna dizildi ve üstü açık olan dört duvar arasında bir yerde uyumak zorunda olan askerlerden sekiz tanesi donarak hayatını kaybetti.
- 06:15Esir Kampları
- Hayatta kalmayı başaran Türk askerleri Kars, Gümrü, Batum, Gori, Tiflis ve Nargin Adası gibi 30'a yakın şehirde kurulan esir kamplarına gönderildi.
- Askerler kuru tahta üzerinde yattı, sebepsiz yere birçoğu şehit edildi ve yaralı askerlere hiçbir müdahale yapılmadı.
- Hiçbir temizliğin olmadığı kampta birçok asker lekeli humma yüzünden şehit düştü ve korunaksız barakalarda ölüme terkedildi.
- 07:18Nargin Adası
- Kızıldeniz'in Bakü tarafındaki Nargin Adası, üzerinde bitki yetişmeyen yılanlarıyla meşhur bir yerdi ve hiçbir su kaynağı yoktu.
- 1915 yılında 500 metre eni, 1500 metre uzunluğunda, 40 tane yapısı olan 10 bin esir kapasiteli bir esir merkezi inşa edildi.
- Hastahane olarak inşa edilen bu merkez 400 hasta kapasiteliydi fakat 1200'den fazla hasta bu merkezde ölüme terk edildi.
- 09:19Meryem Atmaca'nın Kahramanlığı
- 1917'deki Bolşevik isyanından sonra esir kampları tamamen unutuldu ve esirlerin bir kısmı yurda dönme fırsatı bulsa da çoğu hala Rusya'da esirdi.
- Meryem Atmaca, babasından kalma 10 bin altını bir kez bile tereddüt etmeden Türk askerlerini kurtarmak için Ruslara verdi.
- Pazarlığın sonunda Ruslara teslim edilen 10 bin altın tam 1800 Türk askerinin canını kurtardı ve Meryem Atmaca, 20 yıldan uzun bir süre fakir ve yoksul bir kadın olarak yaşadı.