Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Sakarya Üniversitesi Elektrik Makine Laboratuvarı'nda bir eğitmen ve İsmet adlı bir öğrenci tarafından gerçekleştirilen bir eğitim dersidir.
- Videoda, senkro jeneratörün şebekeye senkronize edilmesi, jeneratör-motor geçişleri ve elektrik motorlarının çalışma prensipleri ele alınmaktadır. İçerik, senkronizasyon şartlarının (faz sırası, frekans eşitlemesi, gerilim aynılaştırması) uygulanması, aktif ve reaktif güç ayarları, uyarma akımı etkisi ve motorun farklı çalışma durumları gibi konuları kapsamaktadır.
- Ders sırasında döner lamba, stroboskop gibi araçlar kullanılarak ölçümler yapılmakta ve motorun yükü değiştirilerek mekanik ve elektriksel salınımlar gözlemlenmektedir. Ayrıca, jeneratör modundan motor moduna geçişler, endüktif, omik ve kapasitif çalışma durumları gibi konular da laboratuvar deneyleriyle gösterilmektedir.
- 00:10Senkro Jeneratörü Şebekeye Senkron Hali Getirme
- Senkro jeneratörü şebekeye senkron hale getirmek için bir deney düzeneği kullanılıyor.
- Tahrip motoru, senkro jeneratörü mekanik olarak sürüyor ve mekanik güç akışı sağlanıyor.
- Senkro jeneratörün çıkışında voltmetre, ampermetre ve HD voltmetre gibi ölçü aletleri bulunuyor.
- 01:08Senkronizasyon Şartları
- Senkronizasyon için jeneratör çıkışıyla sonsuz güçlü şebeke arasında bir bağlantı kesicisi var.
- Senkronizasyon için faz sırasının aynı olması, frekansların eşit olması ve gerilimlerin aynı olması şartları gerekiyor.
- Deneye başlamadan önce motorun yol verme reostası sonsuzda ve ana devre kesici kontrol ediliyor.
- 03:28Faz Sırası Kontrolü
- Faz sırası kontrolü için pas sırası göstergesi kullanılıyor.
- Jeneratörde sarı (R), yeşil (S) ve kırmızı (T) fazlar saat yönünde doğru sıralanmalı.
- Şebekedeki faz sırası jeneratördeki ile aynı olmalı, aksi takdirde düzeltme yapılıyor.
- 06:11Frekans Eşitleme
- Şebeke frekansı 49,98 hertzken, jeneratör frekansı 49,6 hertz olarak daha yavaş.
- Döner lamba montajı kullanılarak frekans farkı kontrol ediliyor; sol yönde dönüş, jeneratörün şebeke frekansından daha yavaş olduğu anlamına geliyor.
- Jeneratör hızı arttırılarak frekans eşitleme sağlanıyor.
- 07:50Gerilim Eşitleme ve Senkronizasyon
- Frekanslar eşit olduğunda gerilimlerin aynı olması için alttaki reostayla gerilim ayarı yapılıyor.
- Döner lambanın iki lambası yanıp söndüğünde ve ok yukarı gelince senkronizasyon anı yakalanıyor.
- Bağlantı kesicisi kapatılarak senkronizasyona giriliyor ve jeneratör şebeke ile aynı gerilim ve frekansla çalışıyor.
- 09:27Son Durum ve Sonraki Adım
- Wattmetre, jeneratörün şebekeye yaklaşık 1000 watt güç aktardığını gösteriyor.
- Şebekeye yaklaşık 40 miliamper akım aktarıldığı gözlemleniyor.
- Jeneratörün daha fazla güç üretmesi için mekanik gücü arttırılması gerekiyor.
- 10:12Senkron Jeneratörün Çalışma Prensibi
- Motor gaza basıldığında akım artıyor ve wattmetrede çıkan güç de artıyor.
- Jeneratör çalışırken daha fazla yüklenme, daha fazla mekanik güç ve elektrik gücü sağlıyor.
- Şebekeden çekilen doğru akım motor, senkron jeneratörü döndürüp güç satıyor.
- 11:09Aktif ve Reaktif Güç Ayarları
- Jeneratör aktif güçle çalışırken, uyarma akımı azaltıldığında akım artıyor ve reaktif güç değişiyor.
- Uyarma akımı arttırıldığında, jeneratörün kendi iç e-aksı küçülüyor ve akım artmaya başlıyor.
- Jeneratör çalışma durumları: aşırı uyarılmış (endüktif), eksik uyarılmış (kapasitif) ve omic (tam uyarmalı) durumlar.
- 14:03Senkronizasyon Süreci
- Senkronizasyona geçmek için pas sırası eşitleniyor, sıfırıncı işareti kontrol ediliyor ve frekanslar eşitleniyor.
- Senkronizasyon için iki lamba yanıp söner veya senkroskop sıfır gösterir şekilde ince ayar yapılıyor.
- İki pasör sistemi arasında pas parkı sıfırlanıp aradaki şartlar kapatılarak senkronizasyona giriliyor.
- 15:29Jeneratör ve Motor Modu
- Motor devre dışı bırakıldığında enerji yönü değişiyor ve jeneratör motor moduna geçiyor.
- Jeneratör modunda delta pozitif, motor modunda delta negatif olarak çalışıyor.
- Jeneratör ve motor geçişlerinde salınım oluşuyor ve bu salınımları bastırmak için amortisör sargısı kullanılıyor.
- 16:47Stroboskop Kullanımı
- Stroboskop, jeneratörün dönme hızı ile orantılı çakma hızı vererek makinenin durmuş gibi görünmesini sağlıyor.
- Jeneratör modundan motor moduna geçişte dönme yönü değişiyor ve şaft geriye doğru düşüyor.
- Jeneratör ve motor modlarında salınım gözlemlenebiliyor ve bu salınımlar jeneratör çalışırken de ortaya çıkıyor.
- 21:18Senkron Motor Çalışması
- Jeneratör hızlandırılıp frekans eşitlendiğinde, iki lamba yanıp biri sönerken senkronizasyona giriliyor.
- Motor kablosu söküldüğünde makine senkron motora dönüşüyor ve şebekeye doğru güç akışı gerçekleşiyor.
- Wattmetre tersine dönerken enerji yönü değişiyor ve makine motor olarak çalışarak sistemi döndürüyor.
- 23:04Motor Yükü ve Salınım Deneyi
- Motor yüklenirken akım, güç ve Newton metre değerleri artmaktadır.
- Stroboskop kullanılarak motorun döndüğü gözle görülmektedir.
- Mekanik yük atıldığında motorun deltası (konumu) değişmektedir.
- 25:49Elektriksel ve Mekanik Salınım
- Görüntülenen salınım mekanik salınım olarak açıklanmaktadır.
- Motor dönerken oluşan salınımlar hem görsel olarak görülmekte hem de kulağa duyulmaktadır.
- Motor 1500 devirde döndüğü için dört kutuplu bir makine olup, elektriksel salınım mekanik salınımın iki katı olarak hesaplanmaktadır.
- 26:42Uyarma Akımı ve Motor İşletimi
- Uyarma akımı ayarlanarak motorun endüktif veya kapasitif olduğu değiştirilebilmektedir.
- Uyarma akımını azaltınca ampermetre değerleri artmakta, arttırınca azalmaktadır.
- Aşırı uyarılmış motor durumunda kapasitif çalışırken, eksik uyarılmış motor durumunda endüktif çalışmaktadır.
- 28:32V Eğrisi ve Çalışma Durumları
- V eğrisi, uyarma akımıyla P.T. akımının kontrolünü sağlar.
- Çukur noktada 12 çalışma durumu vardır.
- Aşırı uyarılmış motor kapasitif, aşırı uyarılmış jeneratör endüktif çalışırken, eksik uyarılmış jeneratör kapasitif, eksik uyarılmış motor endüktif çalışmaktadır.