Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmen tarafından sunulan tarih dersi formatında olup, Şah I. Abbas'ın hayatı ve Safevi Devleti'ndeki ıslahatları hakkında bilgi vermektedir.
- Ders, Şah I. Abbas'ın 1587'de tahta geçişinden başlayarak, iç ve dış siyasetini ele almaktadır. İç siyasette ordunun yeniden düzenlenmesi, nizami ordunun kurulması ve Azerbaycan Beylerbeyliği'nin oluşturulması gibi konular incelenirken, dış siyasette Horasan'ı geri alma, Osmanlı topraklarını azat etme ve Hürmüz limanını ele geçirme hedefleri açıklanmaktadır.
- Videoda ayrıca Şah I. Abbas'ın şahsiyeti, askeri stratejileri, İstanbul Mukavelesi ve devletin durumu hakkında bilgiler verilmektedir. Dersin sonunda, Şah I. Abbas'ın siyasi, iktisadi ve medeni alanlardaki hizmetleri özetlenmekte ve öğrencilere sorular sorulmaktadır.
- 00:03Şah Abbas'ın Hakimiyeti
- Ders, sekizinci Azerbaycan tarifinden mevzu iki'nin izahını içermektedir.
- Şah Abbas, 1587'de Safevi Devleti'nde saraya çelişi başverdi ve 16 yaşındaki oğlu Abbas Şah ilan edildi.
- Şah Abbas, Safevi Devleti'ni bühran'dan çıkardı ve 1587'de Hamet'e gelerek 1629'da Hacette olur.
- 03:38Şah Abbas'ın Siyasi ve İdari Özellikleri
- Şah Abbas cesur, müdürü, sabirli, tedbirli, adaletli bir devlet hadimi olmakla yanaş, sebatlı ve geniş dünya görüşüne sahibiydi.
- Akıllı strateji, hedefler müeyyedir ve müdürlük siyaset yürüdü, su yoluyla münakaşanı halletmek mümkün olduğu halde muharebe üstünlük, bir emir ve uzun vade alsa da su yoluyla problemi halletmeye çalışırdı.
- Muharebe zamanı mükemmel bir serer deydi, her meydanında ordusunu meharetle idare eder, istidatlı ve cesur bir dövüşçü, kimi tehlikelerden çekindi.
- 05:31Şah Abbas'ın İlahatları
- Şah Abbas, Osmanlılara süt mukavelesi bağladıktan sonra yitirilmiş toprakları geri almak ve devletin sarsılmış kudretini berpe etmek mesediyle ıslahatlara başlıyor.
- İlk önce harbi ve inzibati sahillerde pardı merkeze hakimiyete karşı çıkan kızılbaş her yanları cezalandırılırdı ve kızılbaş tayfa bahçılığında irsilik pinini deler.
- Bu tedbirler dahilinde siyasi sabitliğin berpa olunmasına ve merkeze hakimiyetin nüfuzunun artmasına heli çöme.
- 07:15Safevi Ordusunun Yeniden Yapılandırılması
- Safevi Devleti'nde daimi nizami ordu yoktu ve ordu Azerbaycan tayfaların gayri nizami süvari destelerinden ibaret idi.
- Şah Abbas, sefer ordusu yeniden gurur o odrislaha malik nizami bir ordu yaradır ve ordu tayfa muhtelifli princip esasında teşkil edilir.
- Sefer ordusu kızılbaş koşulu, gulamlar, topçular ve tüfekçilerden ibaretti.
- 10:39Şah Abbas'ın Mirası
- Azerbaycan tarihçisi ve şairi İçtima Halimi Abbas, bu çıkan o meşhur Gülistan İrem eserinde Şah Abbas'ı anlatır.
- Şah Abbas, ele mülki ve herbi gayda kanunlar koyup gelip ki indi de onlardan istifade edilir.
- Şah Abbas'ın hem şair olduğu da bu membe üzerinden yeni çıktı ve inzibati sade değişiklikler ederek kızıl üzen ve Kürt çayları arasında yerleşen araziler, yani Erdebil, Zencan, Halhal, Karadağ, bir de Lenkeran vilayetleri hesabına Azerbaycan Beylerbeyliğini yaradır.
- 12:13Şah Abbas'ın İslahatları
- Şah Abbas, ordusunu bölmüş, sefer ordusunu nevlere, kızılbaş kullanan topçu tüfekçi koşullarına ayırmış ve inzibat ıslahatına göre Azerbaycan Beylerbeyliğini yaratmıştır.
- 1590 yılında İstanbul Mukavelesi imzalanarak Erdebil, Zencan, Halvin, Garada Lenkeran vilayetleri istisna olmakla bütün Azerbaycan toprakları Osmanlı'nın terkibine girmiştir.
- Azerbaycan Beylerbeyliği'nde Azerbaycan Kurşun adlı bir birleşmesi yaratılmış ve devletin paytaktı değişmiştir.
- 13:54Şah Abbas'ın Devlet Yönetimi
- 1555 yılında Şah Abbas, devletin paytaktını Tebriz'den İsfahan'a taşımış ve diplomatik senetlerde Azerbaycan dilinden istifade edilmiştir.
- Şah Abbas, Azerbaycan Türkçesine büyük önem vermiş, sarayda Türk dilinde danışmak mecburiydi ve yabancı ziyaretçilerle de Türk dilinde iletişim kurmuştur.
- Şah Abbas'ın ıslahatları, merkeze hakimiyeti, hil kuvvetlenmesine ve Sefevi Devleti'nin özgeçmiş kudretini berpane şerait yaratmıştır.
- 16:06Şah Abbas'ın Harici Siyaseti
- Şah Abbas'ın harici siyasetinde üç temel mesadi vardı: Horasan'ı geri kaytarmak, Osmanlıların işgal ettiği toprakları azad etmek ve İran Körfezi'ndeki Hürmüz limanını geri almak.
- Şah Abbas, Avrupa'nın kudretli devletleri ile diplomatik ilişkiler kurmaya başlamış ve İngiltere, Fransa, İspanya ve Rusya'nın diplomatik elagelerini genişletmiştir.
- Bu diplomatik ilişkiler, Sefevi Devleti'nin beyni halk nüfuzunun artmasına katkı sağlamıştır.
- 17:32Dersin Özeti
- Ders, Şah Abbas'ın Osmanlılara muharebe dayandırma, İstanbul Mukavelesi ve devleti güçlendirmek için gördüğü tedbirlerden ve geçirdiği ıslahatlardan bahsetmiştir.
- Şah Abbas'ın Azerbaycan Beylerbelik yaratması, arazileri birleştirerek vahide Azerbaycan Beylerbeliği yaratması ve merkeze hakimiyeti hizmet etmesi vurgulanmıştır.
- Şah Abbas'ın harici siyaseti sayesinde Horasan'ı geri alması, Hürmüz limanını geri alması ve Osmanlı işgal verdiği toprakları geri alması amaçlanmıştır.