Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir tarihçi ve iktisatçı tarafından sunulan akademik bir ders formatındadır. Konuşmacı, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı'ndan bir uzman olarak Rusya'nın tarihsel gelişimini ve Türk ilişkilerini anlatmaktadır.
- Video, Rusya'nın 800-900'lü yıllarda Balkanlar'daki ilk varlığından başlayarak, Osmanlı İmparatorluğu ile ilişkilerini, Panslavizm hareketinin gelişimini ve 1800'lü yıllarda karasal büyüme stratejisini kronolojik olarak ele almaktadır. Daha sonra Rusya'nın hem Batı'dan hem de Doğu'dan beslenerek geliştirdiği devlet yönetimi, Ortodoksluğun Rusya'daki rolü ve son olarak SSCB'nin dağılmasından sonra Rusya'nın yaşadığı ekonomik ve demografik sorunlar incelenmektedir.
- Sunumda ayrıca Türk ve Rus medeniyetlerinin karşılaştırılması, Moğol istilasının Rusya üzerindeki etkileri, Rusya'nın Ortadoğu'ya yaklaşımı ve İslam'ın Rusya'daki durumu gibi konular da ele alınmaktadır. Konuşmacı, Rusya'nın gelecekteki stratejik hedeflerini ve İslam Kalkınma Örgütü'ne başvurma nedenlerini de açıklamaktadır.
- 00:05Rusya'nın Balkanlarla İlişkisi
- Ruslar ilk ortaya çıktıkları zaman (842-900'lü yıllar) Macaristan, Ova ve Balkanlar coğrafyasında görülüyor ve Bizans'ı defalarca kuşatıyorlar.
- Ruslar Slav kökenli olduğu için Balkanlar'ı hem akraba hem kültürel olarak tanıdıkları bir bölge olarak görüyorlar.
- Ruslar sekizyüzkırkiki'den sonra devlet olup büyüdükçe Kiev Knezliği'ni de büyütürken, Bizans'la ilişkileri de artar.
- 01:41Osmanlı İmparatorluğu'nun Balkanlar'daki Yeri
- Balkanlar'da etkin güç olan Türkler, Osmanlı İmparatorluğu'nun devletini bu bölgede kurar.
- Balkan halkı Rusları değil, Osmanlı'yı tercih eder çünkü Osmanlı buraya huzur ve sükunet getirir.
- 1402 Ankara Savaşı sonrası Osmanlı Devleti parçalanma sürecinde Balkanlar parçalanmaz ve Osmanlı buradan yeniden kurulur.
- 03:12Rusya'nın Balkanlar'daki Etkisi
- Birinci Petro döneminde Rusya güçlendikçe, kilisesinin etki alanı ve yapısı da değişir; Sinop Konsülü yönetmeye başlar.
- Katerina döneminde Rusya, Ortodoks Kilisesi'ni politik bir argüman olarak kullanmaya başlar.
- Ruslar, Balkanlardaki Ortodoks Kiliseler vasıtasıyla Slavlık ruhunu diriltmeye başlarlar (Panslavizm).
- 05:13Balkanlar'daki Milli Kimlikler
- Balkanlar'daki etnik ve milli kimliklerde Batı kökenli Protestan misyonerliğin etkisi vardır.
- Rusya Balkanlar'daki kardeşleri için büyük bir abi ama göz göze geldiklerinde büyüsü kaybolan bir abi olmuştur.
- Balkanlar coğrafyası Rusya'ya uzak olup, Rus devleti burayı kontrol mekanizmasında ikinci önceliğe bırakmıştır.
- 06:50Modern Dönemde Rusya'nın Balkanlar'daki Rolü
- 1874'ten sonra Osmanlı'nın son döneminde anlaşmayla Ortodoks Kilisesi'nin iddialı olduğu konumuna hukuken de gelir.
- SSCB'den sonra ve günümüzde tarihsel argümanlar değişmiştir.
- Rusya'nın genişleme süreci haritalar üzerinden daha iyi anlaşılabilir ve kalıcı olur.
- 09:59Doğu Avrupa'da Rus Etkisi
- Doğu Avrupa'da Çarlık döneminde Rus etkisi çok etkili olmamış, çünkü Polonya vasıtasıyla Ruslara karşı set uygulanmış.
- 1700'lü yıllara kadar Ruslara karşı set uygulanmış, ancak 1850'den sonra bu set yavaş yavaş çözülmeye başlamış.
- 1812 başarısız Fransa istilasından sonra Doğu Avrupa'da da Rus etkisi görülmeye başlanmıştır.
- 10:36Türk ve Rus Devletlerinin Karşılaştırılması
- Türk devletleri Altay'dan çıkıp hem doğuya hem batıya geçerken kendi orijinal sistemini korumuş, Ruslar ise böyle bir sistem sahibi değil.
- Türklerin tarihi çok daha eskiye dayanabilir, ancak bunu ispatlamak için ProtoTürk veya ProtoTarih'deki yazıtların çözülmesi gerekiyor.
- Ruslar çok geç bir millet olarak 842'de ilk defa kendilerine kral rol getirmişler, o zamana kadar dağınık Slav kabileleri bölgede yaşıyorlardı.
- 13:32Rus Tarihinin Başlangıcı
- Ruslar 900'lü yılların sonlarında Hristiyan olduktan sonra kral getirip, yüz yıl sonra kilisede ve literatürde kendilerini ifade edebilecek materyalleri biriktirmeye başlamışlardır.
- Rus tarihinin başlangıcı bu noktada, ancak bu büyük bir medeniyet değil ve Türklerle kıyaslanamaz.
- Rus devlet sistemi, Türklerin tarihsel olarak kullandıkları mekanın mirası üzerine oturmuştur.
- 15:37Moğolların Rusya'ya Etkisi
- Moğollar 1220 yılından sonra dünyayı domine ederken, Rusya henüz küçük bir devletti.
- Moğollar bölgeye geldiğinde, bölgede eskiden kalma Türk devletleri vardı ve bu Türkler parçalı şekilde yaşıyorlardı.
- Moğollar Kiev'i yıkarken, Kiev'deki Slav ırkı Moskova bölgesine kaçmış ve yeni bir enerji başlatılmıştır.
- 18:22Rusya'nın Büyümesi ve Denizler
- 1750'den sonra Rusya'nın bir hedefi Karadeniz ve Baltık olmuştur.
- Baltık, Rusya'nın kuzeyden dünya ile kendini entegre edecek alan olmuştur.
- Rusya'nın doğu Avrupa'daki gelişmesine engel olan, 1700'den sonra Batı'da yapılan bilimsel ve teknolojik yeniliklerdir.
- 19:36Denizlerin Önemi
- Rusya'nın ikinci hedefi Kırım ve Kafkas üzerinden Karadeniz, Boğazlar ve Akdeniz'e ulaşmaktır.
- Bir devletin dünyadaki gücünün anlamı, sadece büyük karasal devlet olmakla sınırlı değildir, dışarıya açılım önemlidir.
- Ruslar da bunu bildikleri için Sibirya'yı istila etmişlerdir.
- 21:02Batı'nın Zenginliği ve Osmanlı'nın Yönetimi
- Batı'nın zenginliği, Afrika, Amerika, Hindistan ve Uzakdoğu'yu istila ederek karşılıksız mal değer almasıyla oluşmuştur.
- Osmanlı, kimseyi istila etmeden düzenli işleyen ve vergi veren bir devlet olarak çalışmıştır.
- Türkler %10 öşür (gümrük vergisi) koyarak adaletli bir paylaşım yapmışlardır, Batılılar ise karşılıksız alıp almışlardır.
- 23:34Rus Çarlığının Gelişimi ve Özellikleri
- Rus Çarlığı 1922'ye kadar devamlı gelişmiş ve Doğu Avrupa'nın sınırında, arkası sürekli Türk topraklarına doğru yayılmış bir ülke olmuştur.
- Rusya, batıdan Fransız Devrimi ve Alman iktisadi kalkınmasından, doğudan ise Türk geleneklerinden etkilenmiş ve bunları devlette birleştirmiş, orijinal bir devlet yönetimi ortaya çıkarmıştır.
- Çarlık döneminin Romanofflar dönemi (1700-1717) hem Alman etkisine açıkken, literatüründe Fransız etkisi vardır.
- 25:15Rusya'da Laiklik ve Doğu Politikası
- 1700-1701'in başında Rusya'ya laiklik gelmiştir; kilisenin rolü ve devletin kilise ile ilişkisi tanımlanmıştır.
- Katerina döneminde Orhemburg'da müftiyatın açılması ve Müslümanların organize olmasının temeli, batıdan gelen devlet anlayışının Rusya'da bulduğu karşılığıdır.
- 1700'lü yılların başından itibaren Ruslar doğu halklarına karşı zoraki politika uygulamış, "zorla iyi vatandaş yapmak" politikasıyla ortodoks olunca Rus olunması gerektiği düşünülmüştür.
- 29:06Rusya'nın Zor Dönemleri ve Ortodoksluk
- Rusya'nın zor dönemleri 1647 ve 1712'dir; her iki dönemde de Sinopluk ve kilise Rusya'yı kurtaran güç olmuştur.
- Ruslar Rusya Ortodoksluğu'nu bir devlet gelecek politikası olarak düşünmüş ve asla bundan vazgeçmemiştir.
- Batı Rusya ile ilişkisini düzenlerken, Papalık özellikle 1453'ten sonra Rusya ile irtibatta olup Türkleri bir fanusta tutma projesinde Ruslar batı için önemli olmuştur.
- 32:30Rusya'nın Ortadoğu İlişkileri
- Çarlık döneminde Rusya'nın Ortadoğu ile ilişkisi, Osmanlı-Türk-Rus ilişkileri çerçevesinde gelişmiştir.
- Rusya, Karadeniz'e inip Boğazlar vasıtasıyla Batı ile doğrudan iletişim kurma hedefiyle Osmanlı'ya karşı çekişmeler yaşamıştır.
- 1711 Purt Savaşı'ndan sonra sırasıyla Osmanlı-Rus savaşları yaşanmış, bu savaşlar milyonlarca insanın Doğu Anadolu'ya kadar akmasına neden olmuştur.
- 35:35Rusya'nın Ekonomik ve Sosyal Durumu
- Rusya, altyapı ve madenler açısından dünyanın en zengin ülkelerinden biridir, dünyanın yüzde ellidört zenginliğinin bu ülkede olduğu hesaplanmıştır.
- Planlı ekonomi sistemi kapatıldığında, serbest ekonomi ve liberal ekonomi karşısında üretime yetişemeyen Rusya, ekonomik zorluklar yaşamıştır.
- Ekonomik zorluklar, sosyal ve politik değişimlere yol açmıştır; Gorbaçov döneminde planlı bir çözülüş yapılmıştır.
- 37:11SSCB'nin Çöküşünden Sonraki Gelişmeler
- SSCB'nin çöküşünden sonra oligarkların temeli olan, eski sistemin önemli figürleri yerlerine oturmuştur.
- Türk dünyasında da önemli figürler (Nur Sultan Nazarbayev, İslam Kerimov) sistemi devam ettirmiştir.
- Sistem dağıldıktan sonra, insanların ticaret yapmayı bilmediği ve yeni ekonomik sisteme entegre olmalarının zor olduğu belirtilmiştir.
- 40:39Rusya'nın Stratejik Önemi
- Rusya'nın SSCB'deki önceliği Ortadoğu değil, Doğu Avrupa'da, özellikle Ukrayna ve Baltık bölgelerinde olmuştur.
- Rusya'nın dünya üzerindeki başarılarının temeli, Karadeniz'e ve Baltık'tan açılmasıyla ilgilidir.
- Rusya'nın zayıf yönleri arasında homojen bir millet bulunmaması ve nüfus problemleri bulunmaktadır.
- 44:13Rusya'nın Demografik ve Dinî Durumu
- Rusya'da Müslümanlarla Ortodoksların nüfusu eşitlenmektedir, çünkü Rus nüfusu azalırken Müslüman nüfus artmaktadır.
- Rusya'da şehirlerde nüfus kaybı yaşanmazken, köylerde doğan çocukların çoğu ölmektedir.
- Medvedev ve Putin 2011 yılından itibaren Rusya'nın tek dilli ve Ortodoks bir devlet olmadığını, Müslümanlar, Museviler ve Hinduların da vatandaşları olduğunu vurgulamışlardır.