Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Roma ordusunun kuruluşundan 4. yüzyıla kadar olan tarihsel gelişimini anlatan eğitici bir içeriktir. Roma tarihçileri Livius ve Polybius gibi kaynaklardan bilgiler aktarılmaktadır.
- Video, Roma'nın küçük bir köyden başlayarak askeri sistemlerinin gelişimini kronolojik olarak anlatmaktadır. M.Ö. 6. yüzyılda Servius Tulius dönemindeki askeri reformlardan başlayarak, Gaius Marius'un profesyonel asker sistemi oluşturma çalışmaları, Augustus dönemindeki askeri değişiklikler ve 3. yüzyıldan itibaren Roma ordusunun güç kaybı süreci detaylı şekilde ele alınmaktadır.
- Videoda ayrıca Roma ordusunun yapısı, asker birimleri, komuta hiyerarşisi, auxilia ve numeri gibi müttefik birliklerin rolü, askerlerin eğitim süreci ve 4. yüzyılda ordunun organizasyonundaki değişimler de açıklanmaktadır. Roma ordusunun Kartaca savaşlarındaki başarıları, M.Ö. 1. yüzyılda askeri gücünün artışı ve 3. yüzyılda yaşadığı zorluklar da içerikte yer almaktadır.
- 00:04Roma'nın İlk Günleri ve Askeri Yapısı
- Roma ilk kurulduğunda Latium bölgesindeki küçük bir yerleşim yeriydi, görkemli kamu binaları henüz inşa edilmemişti.
- Şehir düzensiz sıralanmış küçük evler ve çitlerle çevrelenmiş arazilerden ibaretti, bir şehirden çok küçük bir köyü andırıyordu.
- Roma ordusu da şehir gibi basit ve düzensizdi, savaş süresince ücretsiz hizmet veren mülk sahibi vatandaş milis kuvvetlerinden oluşuyordu.
- 01:46Roma'nın İlk Savaş Sistemi
- Roma'nın ordusu Roma'yı oluşturan üç kabilenin sağladığı üçbin piyade ve üçyüz süvariden oluşuyordu, her kabile bin asker ve yüz süvari gönderiyordu.
- Savaşlar küçük ölçekliydi, orduların belli bir savaş düzeni yoktu ve Roma'nın düşmanları komşu kabilelerdi.
- Çatışmalar genellikle kadın kaçırma, sığır çalma veya toprak konusundaki anlaşmazlıklar sonucu meydana geliyordu.
- 02:37Servius Turius Dönemi Askeri Reformları
- Roma'nın altıncı kralı Servius Turius, Roma'nın askeri sisteminin yetersiz olduğunu fark ederek reformlar gerçekleştirdi.
- Roma vatandaşları zenginlik durumuna göre beş ayrı sınıfa ayrıldı ve ordusu bu sınıflara göre yeniden düzenlendi.
- Roma ordusu düzensiz sistemden askerlerin bir bütün halinde hareket ettiği falank sistemiye geçti.
- 04:41Falank Sisteminin Dezavantajları
- Roma ordusu falank sistemini benimsedikleri ilk yıllarda rakiplerine karşı üstünlük sağladı, ancak Orta İtalya'ya genişlemeye başladıklarında bu sistemin dezavantajları ortaya çıktı.
- Falank askerlerin yavaş hareket etmesine neden oluyordu ve dağlık arazilerde esneklik sağlamıyordu.
- Roma'nın 3. yüzyılın başlarında Samnitlerle girdiği mücadeleleri kaybetmesi, savaş sistemlerini yeniden gözden geçirmeleri gerektiğini gösterdi.
- 05:43Manipulus Sistemi
- 3. yüzyıl dolaylarında yapılan askeri reformlar Roma ordusunda köklü bir değişim yarattı, yeni sistem "manipulus" (avuç içi) olarak adlandırıldı.
- Her bir lejyon hastati, principes ve triyari olmak üzere üç ayrı bilime ayrıldı, bunlara ek olarak velites ve süvari birlikleri de vardı.
- Manipulus sisteminde taburlar dama tahtası şeklinde organize edildi, ilk saldırı hastati birlikleri tarafından pilum adı verilen mızraklarla başlardı.
- 08:12Manipulus Sisteminin Uygulanması
- Hastati ve principes birlikleri pilum adı verilen mızraklar taşırdı, menzili deneyimli bir askerin ellerinde otuz metreye kadar çıkabiliyordu.
- 3. yüzyıla kadar lejyonlardaki askerler kendi maddi imkanları dahilinde farklı tarz kılıçlar kuşanırken, 3. yüzyılda gladius standart kılıç haline geldi.
- Savunma için scutum adı verilen geniş dikdörtgen kalkanlar kullanılmaya başlandı, triyariler ise ilk iki saftan farklı olarak daha gevşek bir formasyon benimsemişlerdi.
- 09:37Manipulus Sisteminin Etkileri
- Manipulus, eski Roma falanksıyla karşılaştırıldığında birimlere daha fazla hareket kabiliyeti sağladı, ordu artık en zorlu arazilerde bile hızlı hareket edebiliyordu.
- Bu hareketlilik Roma'ya Orta ve Güney İtalya'da genişleme imkanı verdi.
- Roma-Kartaca savaşlarında Roma ordusu bu sisteme uygun olarak savaşmıştı, ancak Roma'nın sınırları genişledikçe manipulus işlevselliğini yitirmeye başladı.
- 10:45Roma Ordusunun Dönüşümü
- MÖ 2. yüzyılda Roma siyasi, ekonomik ve askeri olarak büyük bir dönüşümün eşiğindeydi ve artık Akdeniz'in dört bir yanında savaşan güçlü bir devlet haline gelmişti.
- Manipulus sistemi, Roma'nın daha büyük ordulara sahip güçlü devletlerle karşı karşıya gelmesiyle yetersiz kalmıştı.
- MÖ 115 yılının Ekim ayında gerçekleşen Araucio Savaşı'nda Roma ordusunun yenilgisi, askeri reformlara olan inancın artmasına neden oldu.
- 11:45Gaius Marius ve Askeri Reformlar
- Gaius Marius, Roma siyasetinde ve ordusunda etkili bir şahsiyet olup, yedi kez konsül seçilmiş ve lejyonları üzerinde senatodan daha fazla etkiye sahip ilk Roma generaliydi.
- Marius'un yaptığı ilk reform, mülkiyet sahibi olmayan vatandaşların da orduya katılabilmesini sağlamıştı.
- Yeni sistem, uzun süreli askeri hizmete hevesli, Roma'nın tam zamanlı profesyonel askerleri olan bir topluluğun önünü açmıştı.
- 13:07Marius'un Askeri Yenilikleri
- Yaş ve kıdeme dayalı askerlik anlayışı ortadan kaldırılmış, hastati, principes ve triyarilerin yerini her askerin tek tip silahlarla teçhiz edildiği kohort birimleri almıştı.
- Marius tarafından yeniden geliştirilen plum, gladius ve dikdörtgen şeklindeki kalkan scutum, Roma askerlerinin standart silahları haline gelmişti.
- Marius, askerlerin tüm erzak ve ekipmanlarını taşımalarına imkan veren "Marius'un katırları" adı verilen bir sırt çantası tasarlamıştı.
- 13:59Roma Ordusunun Sembolü ve Teşvikler
- Marius tüm Roma lejyonlarını tek bir sembol altında toplamış, bu sembol "aquile" adı verilen kartal sancağıydı.
- Marius, askerlik mesleğini daha çekici hale getirecek yasalar çıkarmış, askerlerin teçhizatları artık devlet tarafından karşılanıyordu.
- Askerlere maaş bağlanmış ve emekli olduklarında devlet tarafından araziyle ödüllendirilmişlerdi, ancak bazen bu araziler verimsiz olabiliyordu.
- 15:51Kohort Sistemi
- Eski manipulus taburları gitmiş, yerine onlardan daha büyük olan kohort taburları gelmişti.
- Kohort sistemindeki en küçük birim sekiz askerden oluşan contubernium'du, bu askerler aynı çadırda kalıyor, aynı yemeği paylaşıyorlardı.
- Her contubernium'da askerlere yardım eden iki yardımcı er bulunurdu, bunlar savaşa katılmaz, yemek pişirme ve kamp kurma gibi işlere bakarlardı.
- 16:37Roma Ordusunun Hierarşisi
- Contuberniumlar dekanusların idaresindeydi, dekanuslar contubernium'daki diğer askerler tarafından oylama sonucu seçilirdi.
- Roma ordusundaki bir üst birim, on contubernium'un bir araya gelmesiyle oluşan centuriler (bölükler)diydi, bunlar 100 kişiden oluşuyordu.
- Centuriler, Roma ordusunun kıdemli askerleri olan centurionlar tarafından idare ediliyordu, dekanuslar terfi almazken centurionlar terfi alarak bu pozisyona yükseliyordu.
- 18:05Kohort ve Lejyon Yapısı
- Roma ordusundaki bir diğer üst birim altı centuri'den oluşan kohort taburlarıydı, kohort içerisindeki en kıdemli centurion kohort'un komutanı oluyordu.
- Lejyon içerisindeki en kıdemli centurion, I. kohort'un I. centurisine komuta eden primus pius'tu, bu askerler daha sonra terfi alarak kamp komutanı olabiliyordu.
- On kohortun bir araya gelmesi ve bunlara 120 süvarinin eklenmesiyle toplam mevcudu 4920 askerden oluşan bir lejyon meydana geliyordu.
- 19:04Roma Ordusunun Komutası ve Müttefik Kuvvetler
- Lejyonlar genellikle Roma'nın müttefiklerinden sağlanan yardımcı kuvvetlerle desteklenirdi, bunlar kendi komutanları tarafından idare edilen ve kendi savaş taktiklerini uygulayan birliklerdi.
- Lejyonun komutası senato tarafından atanan legatus'larda (lejyon komutanları) ve hemen altında yer alan askeri tribünlerdeydi.
- MÖ 1. yüzyıl Roma tarihi açısından bir dönüm noktasıydı, bu yüzyıl içerisinde Roma Cumhuriyeti'nin sınırları genişlemiş, iç savaşlar yaşanmış ve 27 yılında bir imparatorluğa dönüşmüştü.
- 22:07Roma Ordusunda Müttefik Birlikler
- Roma ordusunda teorik birim mevcutları sahaya nadiren yansıyordu; kohortlar teorik olarak 480 askerden oluşurken, Farsalus Muharebesi'nde Pompeius'un kohortlarında 400, Sezar'ın lejyonlarında ise savaşlar sonucu 1000 askere kadar düşmüştü.
- Müttefik birlikler (auxilia) Roma ordusunda önemli bir yere sahipti; genellikle Galyalılardan, Trakyalılardan ve Germenlerden temin edilen askerlerle oluşturuluyorlardı.
- Batavi kabilesi, Ren Nehri kıyısında yerleşmiş olan ve imparatorluğa vergi ödemeyip orduya asker gönderen önemli bir müttefik kabilesiydi; Tacitus'a göre bu kabuleden alınan asker sayısı zaman zaman 5000'e kadar ulaşıyordu.
- 24:31Roma Cumhuriyeti'nin Sonu ve İmparatorluk Dönemi
- M.Ö. 31'de gerçekleşen Asium Muharebesi Roma Cumhuriyeti'nin son savaşıydı; dört yıl sonra Roma, Octavianus'un hakimiyetinde bir imparatorluğa dönüştü ve kendisine Augustus ve Princeps unvanları verildi.
- Augustus, iç savaşların Roma'nın dinamik askeri yapısıyla yakından ilgili olduğunu fark ederek orduyu kontrol altında tutmak için askeri reformlar gerçekleştirdi.
- Roma ordusu 60 lejyondan 28 lejyona indirildi; M.S. 9'da Theotobuk Savaşı'nda Germenlerin 3 Roma lejyonunu yok etmesinin ardından bu sayı 25'e düştü ve yaklaşık 300 yıl boyunca değişmedi.
- 26:04Augustus Dönemi Askeri Reformları
- Augustus döneminde bir kohort mevcudu 480'den 800'e çıkarıldı, böylece bir lejyonun toplam mevcudu 5240 askere ulaştı; bunlara yardımcı kuvvetler ve paralı askerlerin de eklenmesiyle toplam askeri güç 250.000'e kadar çıkabiliyordu.
- Augustus, lejyon komutanlarının askeri deneyimsiz olmasının sorununu çözmek için Prefectus Castrorum adı verilen yeni bir rütbe oluşturdu; bu pozisyon kampın komutasını, lojistik ve mühendislik işlerini üstleniyordu.
- Lejyonerlerin maaşları artık imparatora ait hazineden karşılanıyor, maaşlar yükseltiliyor ve emekli olduktan sonra alacakları ikramiyeler iyileştiriliyordu; emekli askerlere arazi yerine para da verilebiliyordu.
- 28:19Roma'da Kalıcı Garnizon ve Asker Eğitimi
- Augustus döneminde yapılan en büyük askeri reform, Roma'da imparatoru korumak için kalıcı bir garnizon kurulmasıydı; bu muhafız alayları imparatorun en yakın savunma hattıydı.
- Muhafız alayları lejyon askerlerinden farklı olarak 16 yıl hizmetle yükümlüydü ve M.S. 14 yılı itibariyle 720 denarius maaş alırken, lejyonerler 25 yıl hizmetle 225 denarius maaş alıyordu.
- Roma ordusunu başarıya götüren faktörlerin başında sıkı disipline dayalı uzun süreli bir eğitim geliyordu; acemi lejyonerler 4 aylık zorunlu eğitime girmek zorundaydı.
- 30:01Roma Ordusunun Eğitim Programı
- Eğitim programları askerleri fiziksel ve psikolojik olarak savaşa hazırlamayı hedefliyordu; acemi erler beş saat boyunca uygun adımlarla 29 km yol yürümek ve sırtlarına yüklenen 25 kg'lık yüklerle 35 km yol yürümek zorundaydı.
- Savaşa hazırlık eğitimleri ahşap kılıç ve mızraklarla yapılırdı; kalkanla vücudu korurken mızrak ya da kılıçla nasıl saldırılar yapılacağı gösterilirdi.
- Acemi erlere ayrıca yüzme, okçuluk, sapan kullanımı ve at sürme konusunda da eğitimler veriliyordu; bu eğitimleri başarıyla tamamlayan erler Roma lejyonuna katılma hakkı kazanıyordu.
- 31:27M.S. 3. Yüzyıl Roma İmparatorluğu
- M.S. 3. yüzyıl Roma İmparatorluğu için çok sayıda felaketin üst üste geldiği bir dönemdi; imparatorluk iç ve dış tehditler, isyanlar, savaşlar, salgın hastalıklar ve enflasyonla mücadele etti.
- Augustus'tan itibaren inşa edilen "Pax Romana" (Roma Barışı) artık çoktan geride kalmıştı; bu yüzyıl hırslı siyasetçilerin ve açgözlü generallerin yükselmek amacıyla imparatorluğu yıkımın kıyısına sürüklediği bir dönemdi.
- 235-284 yılları arasında 49 yıllık dönemde 20'den fazla imparator kanlı mücadeleler vererek tahta çıkmış ve büyük bir bölüm kanlı bir şekilde tahttan indirilmişti.
- 32:27Roma Ordusunun Maaş Artışları ve Ekonomik Sorunları
- Roma İmparatorluğu'nun üçüncü yüzyılında ordunun sadakatini korumak için askerlerin maaşları önemli bir faktör haline gelmiştir.
- Domitianus döneminde lejyonerlerin maaşı 225 denarius'tan 300 denarius'a, daha rütbeli askerlerin maaşı ise 600-1200 denarius'a yükseltilmiştir.
- Septimus Severus ve Caracalla döneminde maaşlar %50 ve ikiye katlanarak 450 ve 900 denarius'a çıkarılmış, bu artışlar imparatorluğu finansal zorluklara sürüklemiştir.
- 34:31Enflasyon ve Hizmet Sürelerinin Uzaması
- Maksiminus Thrax döneminde maaşlar ikiye katlanarak 1800 denarius'a çıkarılmış, bu durum üçüncü yüzyılın geri kalanında yoğun enflasyonla sonuçlanmıştır.
- Ödemeleri karşılamak için paranın içindeki gümüş oranı düşürülmüş, 260 yılına gelindiğinde paranın içindeki gümüş oranı 215 yılına göre %95 daha az olmuştur.
- Üçüncü yüzyılda askerlerin hizmet süresi 25 yıldan 26 yıla çıkarılmış, ancak bu sürelerin dolduran askerler nadiren terhis edilmiş, 270 yılına gelindiğinde 30 yılı aşkın süredir hizmet eden askerler olmuştur.
- 36:02Askerlik Mesleğinin Değişimi ve Müttefik Birlikler
- Geç İmparatorluk döneminde askerlik onurlu bir meslek olarak görülmeyecek kadar zorlaşmış, ölen kıdemli askerlerin yerini doldurmak zorlaşmıştır.
- Roma ordusunda hizmet etme yükümlülüğü nesilden nesile aktarılacak şekilde düzenlenmiş, köleler de orduya alınmaya başlanmıştır.
- Asker bulmanın zorlaşması, ordudaki müttefik birliklerin önemini artırmış, 4. yüzyıla gelindiğinde Roma lejyonlarının önemli bir bölümü Cermen kökenli askerlerden oluşmuştur.
- 37:35Ordunun Yapısında Değişimler
- 4. yüzyılda Roma ordusunun yapısında genel bir değişim yaşanmış, sınırlarda görev yapan askerler köylü milis kuvvetlerini andırmaktadır.
- Roma'nın ilk askerleri devlet tarafından ödenen bütçeyle kendi tercihlerine göre silah ve zırh alırken, Marius reformları sonrası standart ekipmanlar kullanılmıştır.
- 4. yüzyılda imparatorluk mevcut ekipmanları karşılayacak kadar güçlü olmadığı için eski uygulama yeniden canlandırılmış, askerler yeniden devletten ödenek almaya başlamıştır.
- 39:23Roma Ordusunun Yeniden Düzenlenmesi
- 4. yüzyılda Roma birlikleri üç ayrı alt gruba bölünmüş ve ordu buna göre yeniden düzenlenmiştir.
- Birinci grup "Comitatenses" imparatorluk eskort ordusu, ikinci grup "Comitatenses" bölgesel ordular, üçüncü grup ise "Exercitus Limitanei" sınır ordularıydı.
- Roma'nın bu dönemdeki ordu mevcudu 3. yüzyılın ortalarında 350 bin civarında iken, Diocletianus ve Konstantinus dönemlerinde 500-600 bin civarına ulaşmış, ancak sahada bulunan asker sayısı nadiren 100 bin'i aşmıştır.