Buradasın
Prof. Dr. Han'dan İnce Hoca ile Tanpınar Arşivi ve "Saatleri Ayarlama Enstitüsü" Üzerine Sohbet
youtube.com/watch?v=F4BAZTGjIqMYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Zeytinburnu Belediyesi tarafından düzenlenen Tanpınar Sempozyumu'nda Prof. Dr. Han'dan İnce Hoca ile yapılan bir röportaj ve akademik sunum formatındadır. Konuşmacı, İstanbul Üniversitesi'nde 30 yıldır görev yapan ve Tanpınar'ın öğrencisi olan bir akademisyendir.
- Video, Tanpınar'ın arşivinin 50 yıl boyunca dokunulmadan bırakıldığı ve bu durumun Türk kültürüne ve edebiyatına yönelik bir "sükut suikastı" olduğu görüşüyle başlıyor. Ardından Tanpınar'ın arşivindeki "Saatleri Ayarlama Enstitüsü" piyes taslağının detaylı incelemesi yapılıyor ve bu eserin Tanpınar'ın külliyatının "dibi suyu" olduğu savunuluyor.
- Konuşmacı, arşiv belgelerine erişim sürecini, bu belgeleri dijitalleştirme çalışmaları ve Tanpınar Merkezi'nin web sitesinde kamuoyuna sunma çabalarını anlatıyor. Ayrıca, "Saatleri Ayarlama Enstitüsü"nin "Huzur" romanının devamı olduğunu, ancak zıt bir dünya ve karakterlerle bu dünyayı tersinden tekrarladığını açıklıyor. Video, Tanpınar'ın arşiv belgelerinin akademik etiğe uygun şekilde yayımlanması gerektiği vurgusuyla sona eriyor.
- Tanpınar Çalışmalarına Giriş
- Prof. Dr. İnce, Tanpınar'la ilgili farklı arşiv belgeleriyle tanıştırmış biri olarak Saatleri Ayarlama Enstitüsü hakkında yeni bilgiler paylaşacak.
- Konuşmacı, Tanpınar'ı sevdiği bir kelimedir "kader" diyerek, Tanpınar'ın kendisiyle olan bağlantısını anlatıyor.
- Tanpınar'ın akademik hayatının başladığı üniversite hocalığına ilk olarak konuşmacının görev yaptığı üniversitede başlamış, daha sonra İstanbul Üniversitesi'nde de Tanpınar'ın öğrencisi olmuş.
- 01:48Tanpınar'ın Önemi ve Arşivi
- Tanpınar çalışmaları henüz olması gerektiği yerde değil, yoğunlaşan ilgiye rağmen yazarın gerçeğini kavramamız konusunda bir körlük yaratabilir.
- Tanpınar, konuşmacı için düşünürden çok, niteliği çok yüksek, dünya çapında bir yazar ve yaratıcı yazar olarak önemlidir.
- Tanpınar'ın yaratıcı odası, masası, mutfağı ve ölümünden sonra arkasında kalan evrakı, yayımlanmış eserleri kadar önemlidir.
- 03:11Tanpınar Arşivinin Hikayesi
- Türkiye Enstitüsü'nde bulunan Tanpınar arşivi, konuşmacı tarafından kamuoyuna taşıma gayreti ve araştırmacılara sunma çabasıyla ortaya konmuştur.
- Tanpınar'ın arşivi, elli yıl boyunca hiç dokunulmadan, karmakarışık halde dosyalarda bekletilmesi, yazar ve Türk kültürüne yönelik bir suikast olarak tanımlanmıştır.
- Bilgiyi hızlı, verimli ve etkili şekilde okuruna, meraklısına, araştırmacısına ulaştırmak gerekir, bilgiyi elinde tutan kütüphanelerin ve enstitülerin görevidir.
- 05:21Arşive Erişim Süreci
- Konuşmacı, İstanbul Üniversitesi'nde dokuz yıl öğrencilik yapmış ancak Tanpınar arşivine ilgi duymamış, hocalarının evrakı mutlaka gözden geçirdiğini düşünmüştür.
- 1999 yılında, Huzur romanının tefrikası ile kitabını karşılıklı okuyan konuşmacı ve arkadaşı, gazeteden tarayıp alınan romanı okurken şaşkınlık yaşamıştır.
- Çalışmaları sürerken arşive gidip bakmak istediklerinde, Huzur'un el yazmasını göremese de "Suat'ın Mektubu" adlı sayfa dikkatlerini çekmiştir.
- 07:41Arşiv Çalışmalarının Devamı
- 2000 yılında Huzur'un yayımlanışının elli yılından sonra, Tanpınar kitaplarının yeni edisyonları yapılıyor ve konuşmacı Huzur romanının tefrika farklarını gösteren özel bir edisyon hazırlamıştır.
- On yıl sonra, İTEF ile birlikte üniversitede düzenlediği sempozyumda Tanpınar'ın son mektubu arayışında enstitüye gittiğinde, dosyalara erişimine izin verilmiştir.
- Arşivde 70'e yakın yeni fotoğraf, "Antalyalı Gence Mektup" ve diğer pek çok belge bulunmuş, bu belgelerle üniversiteye "Dünyam" adı verilen bir fotoğraf sergisi düzenlenmiştir.
- 09:23Arşivin Korunması ve Dijitalleştirilmesi
- Arşivi gördüğünde konuşmacının temel amacı, perişan durumdaki evrakları hemen koruma altına almaktı; incecik kağıtlar yırtılmaya başlamış, toplu iğnelerin pas lekeleri yazıları okunmasını zorlaştırıyordu.
- Türkİyat Enstitüsü'ne niyetini bildirdiğinde kabul edilmiş, çalışma için bir oda sağlanmış ve yüksek nitelikte tarayıcılar getirilerek her belge koruma altına alınmıştır.
- Toplam 6.926 adet taranmış belge bırakılmış, enstitü bu işbirliği için teşekkür belgesi vermiş, ancak konuşmacı Tanpınar evrakını koruma imkanı sağladıkları için teşekkür borçluydu.
- 10:38Arşiv Çalışmalarının Sonuçları
- Üniversitede Tanpınar adına bir araştırma merkezi açılmış ve arşiv belgeleri ilk defa Tanpınar Merkezi'nin web sitesinde kamuoyuna sunulmuştur.
- Arşivden edindiği bilgi ve belgelerle çeşitli sempozyumlarda bildiriler sunmuş, makaleler yazmış ve "Dünya Fotoğraflı Tanpınar Biyografisi", "Antalyalı Gence Mektup", "Tanpınar'ın Müsvedde Şiirleri", "Edebiyat Tarihinin İkinci Cildi İçin Notlar", "Suat'ın Mektubu", "İspanya Gezi Yazıları" ve "Yüzük" adlı senaryosu gibi çalışmalar hazırlamıştır.
- 11:35Tanpınar Arşivi ve Çalışma Zorlukları
- Tanpınar arşivi üzerinde çalışmak meşakkatlidir çünkü yarımdır, eksiktir ve karışıktır.
- Tanpınar'ın günlüğünde son aylarına doğru telaşlı ve eli ayağı karışmış bir yazara benzer.
- Tanpınar'ın yarım kalmış edebiyat parçaları, açık uçlarında estetik dünyası arasında zenginleştirici ve anlamlı bir örtüşme sunar.
- 12:28Saatleri Ayarlama Enstitüsü Taslağı
- Tanpınar masasını temizleyemeden öldü ve Türkiye Enstitüsü'ne geçen dosyalarda "Saatleri Ayarlama Enstitüsü" adlı taslağı bıraktı.
- Tanpınar romanını oyunlaştırmamış, kendi yazma tekniğine uygun bir şekilde basitten zora giderek ilerlemiştir.
- Hayri İrdal'ın piyasa olarak yazmaya koyuldu, ancak türü değiştirmiş ve muazzam bir roman çıkarmıştır.
- 13:27Piyes'in Hikayesi
- Piyes'te romanda bulunmayan bir İstanbul valisi karakteri vardır.
- Vali, cenaze törenine katılmak için saatlerle ilgili bir bahane kullanır ve basını oyalamak için "Saatleri Ayarlama Enstitüsü" fikrine sarılır.
- Halit Ayarcı (Selahattin olarak da geçer) adlı karakter, valinin huzurunda saatlerle ilgili bir öneri sunar.
- 15:11Taslağın Yapısı ve İçeriği
- Dosyada 74 evrak vardır ve Türkiye Enstitüsü tarafından numaralandırılmıştır, ancak anlamlı bir şekilde birbirlerini takip etmemektedir.
- Taslakta doktor Ramiz, Lütfullah ve Diğer Mübarek karakterleri yoktur, Hayri karakteri romandaki gibi ironik olmaktan çok sinik ve sevimsiz bir karakterdir.
- Hayri'nin tek tutkusu saatlerdir, harap saatleri toplar ve iyileştirir.
- 16:54Taslağın Değerlendirmesi
- "Saatleri Ayarlama Enstitüsü" piyesi, Suat'ın mektubunda olduğu gibi bütünlüklü bir kurguya ulaştırılamaz.
- Tanpınar, bozuk saat ve çökmekte olan ev metaforları üzerinden iki sayfa ilginç sahne oluşturmuştur.
- Tanpınar'ın kalemi romana uygun bir kalemdir, tasvirci, tahlilci ve zincirleme cümle yapısıyla genişleyen dili bir konuyu tamamen diyalog üzerinden götürebilmesine uygun değildir.
- 18:00Saatleri Ayarlama Enstitüsü'nün Tanpınar Külliyatı içindeki Yeri
- Konuşmacı, Tanpınar'ın "Saatleri Ayarlama Enstitüsü" adlı eserini külliyatının şirazesi olarak tanımlıyor.
- Tanpınar'ın nehir romanları geçe geçe kadroları, temaları ve light motifleriyle ilerlerken, "Saatleri Ayarlama Enstitüsü" bu romanların dip suyu olarak görülüyor.
- Konuşmacı, "Saatleri Ayarlama Enstitüsü"nün Tanpınar'ın diğer romanlarının zıttı olduğunu ve bu romanlarla çatışarak tamamlanan bir parçaymış gibi değerlendiriyor.
- 20:19Huzur ve Saatleri Ayarlama Enstitüsü Arasındaki İlişki
- "Saatleri Ayarlama Enstitüsü" her yönüyle "Huzur"un devamı olarak değerlendiriliyor.
- Konuşmacı, Tanpınar'ın 1954'te verdiği bir röportajda "Saatleri Ayarlama Enstitüsü"nün yazıldığını belirttiğini hatırlatıyor.
- Hayri karakteri, "Huzur"un son sahnesinde sinir buhranı geçiren Mümtaz karakterinin başka bir dünyaya doğmuş haline benzetiliyor.
- 21:16Tanpınar'ın Romanlarındaki Temalar ve Arşiv Çalışmaları
- Tanpınar'ın romanlarındaki demonik erkek karakterler, baş erkek karakterin zıddı olarak ayrı ve kuvvetli bir temaya sahip.
- Konuşmacı, "Saatleri Ayarlama Enstitüsü"nün Tanpınar'ın külliyatının bütünlüğünü oluşturmasının önemli olduğunu vurguluyor.
- Tanpınar'ın arşiv belgelerinin literatürüne ve yazar hakkındaki değerlendirmelere önemli katkılar sağlayacağı belirtiliyor.
- 22:22Tanpınar'ın Kitap Kapakları ve Yayımlanması Hakkında Öneriler
- Konuşmacı, Tanpınar'ın yayıncısı Dergah Yayınları'na kitap kapaklarından kurtulması ve metinlere yakışır kağıtlar, fontlar ve titizlikle basılması önerilerini sunduğunu belirtiyor.
- Arşivden "Başlığı" altında yayımlanan "Suat'ın Mektubu" adlı eserin bir nebze bu önerileri gerçekleştirdiğini ifade ediyor.
- Konuşmacı, Tanpınar araştırmaları merkezinin arşiv çalışmalarını akademik etiğe uygun olarak destekleyeceğini ve emek verenlere teşekkür ettiğini belirtiyor.