Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "HA" programında Antalya'da çekilen bu röportajda, İstanbul Üniversitesi Klasik Arkeoloji Anabilim Dalı'nda profesör olan ve Perge kazı başkanı olan Prof. Dr. Sedef Çokay Kepçe ile görüşme yapılmaktadır. Ayrıca Perge'de çalışan yüksek lisans öğrencileri Dilay Ulusoy ve Pervin Katıtaş da programda yer almaktadır.
- Video, Perge kazılarının tarihçesi, arkeoloji biliminin yapısı ve kazı teknikleri hakkında bilgiler sunmaktadır. Prof. Dr. Sedef Çokay Kepçe, 1946'dan beri devam eden Perge kazılarının önemini, kazı başkanının rolünü ve arkeolojinin bir bilim dalı olarak nasıl çalıştığını anlatmaktadır. Ayrıca Perge'nin 2000 yıllık tarihine sahip olduğu, Hitit döneminde de bir sınır yerleşmesi olarak var olduğu bilgisi paylaşılmaktadır.
- Röportajda arkeolojinin bir bilim dalı olduğu vurgulanmakta, kazıların sadece bir araç olduğu belirtilmektedir. Perge kazılarının hedefleri, kentin erken dönemleri, Roma imparatorluk dönemi ve geç antik dönemi araştırmaları hakkında bilgiler verilmektedir. Karelaj adı verilen açmaların önemi ve arkeolojinin bir yaşam biçimi olduğu da vurgulanmaktadır.
- 00:20Arkeoloji Kazıları ve Kazı Başkanı
- Bir kazı başkanı bir orkestra şefi gibidir, kazı yapmak bir amaç değil, bir araçtır.
- Arkeoloji kazıları belli bir amaç için yapılır ve bu amacı ortaya çıkarmak için kazı yapılır.
- Perge, Prof. Dr. Arif Müfit Mansel'in 1946 yılından 2023 yılına kadar neredeyse kesintisiz kazı yaptığı meşhur bir yerdir.
- 02:36Prof. Dr. Sedef Çokay Kepçe'nin Tanıtımı
- Prof. Dr. Sedef Çokay Kepçe, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Klasik Arkeoloji Ana Bilim Dalında profesör olarak görev yapmaktadır.
- Yüksek lisans tezi olarak Perge'de bulunmuş pişmiş toprak kandiller ve antik çağda aydınlatma araçlarını, doktora tezi ise Perge'ye 9 km uzaklıkta bulunan Karaçalı Nekropolü ve taş ocağı üzerine çalışmıştır.
- 2020 yılında genel müdürlüğün izniyle Perge'de kazı çalışmalarına başlamış ve 17-18 yaşından beri Perge'ye geliyor, 1991-2012 yılları arasında neredeyse tüm sezonları burada geçirmiştir.
- 03:29Kazı Başkanının Görevleri
- Kazı başkanı, orkestra şefi gibi farklı konularda uzmanlaşmış insanlarla çalışarak yerleşmenin sorunlarını anlatmaya çalışır.
- Kazı başkanı, bilim dünyasına ve insanlığa sunmak için bu bilgileri uyumlu bir şekilde yaşatmak ister.
- Prof. Dr. Sedef Çokay Kepçe, Perge'yi ikinci evi olarak tanımlıyor ve burada büyüdüğünü, üniversite ikinci sınıftan itibaren yaz aylarında burada yaşadığını belirtiyor.
- 05:41Üniversite Kazılarının Avantajları
- Üniversite kazılarında farklı birimlerden oluşan bir bütün olduğu için farklı birimlerdeki insanların bir araya gelip ortaklaşa çalışmalar yapabilmesi büyük bir avantaj oluyor.
- Üniversite kazılarında geçmişten gelen veriye sahip olunuyor; 1946'dan 2023'e kadar kim hangi alanda çalışmış, hangi eseri bulmuş gibi bilgiler günlüklerde kaydediliyor.
- Üniversite kazılarının sistemli bir şekilde devam ettirilmesi, arkeolojik ekolün devam etmesi açısından oldukça önemlidir.
- 07:26Perge Kazılarında Bulunan Heykel
- 2020 yılında pandemi sürecinin sıkıntılı zamanlarında, kentin güney girişinde yer alan Helenistik döneme tarihlenen MÖ 150 civarı bir kulenin ön kısmında bir heykel bulunmuştur.
- Bu heykel, giyimli ayakta duran bir kadın heykeli olup, dolgu toprakta böyle bir heykelle karşılaşılacağı tahmin edilmemişti.
- Bu buluntu, arkeolojinin ne kadar sürprizlerle dolu olduğunu göstermiştir.
- 08:27Arkeolojinin Zorlukları ve Etkileri
- Arkeoloji, insanlarla rahat iletişim kurabilmeyi, farklı türde insanlarla tanışabilmeyi ve kendini tanımayı sağlar.
- Arkeoloji, mütevazi olmanın bir erdem olduğunu ve bir yaşam biçimi olduğunu gösterir.
- Arkeoloji, özellikle kadın ve çocuklu kişiler için zor bir yaşam biçimi olup, bu fedakarlıkları sadece kişinin değil, eşinin ve çocuğunun da göstermesi gerektiğini öğretir.
- 10:51Kazı Çalışmalarının Yöntemi
- Arkeoloji, bir soruyu ya da bir sorunu aydınlatmak için kazı çalışmalarını yürütmek ve geçmişin bir tür resmini çizebilmek için yapılır.
- Kazı çalışmalarında karelaj adı verilen 2x2 metre veya 5x5 metre kare biçimli alanlar iplerle çevrilir ve bulunan nesnelerin birbirlerine göre olan uzaklıkları, derinlikleri ve tabandan olan yükseklikleri belirlenir.
- Buluntunun konumu, düşüş şekli ve yanındakilerle olan ilişkisi önemlidir, bu sayede yapının işlevi anlaşılabilmektedir.
- 12:53Kazı ve Arkeoloji Bilimi
- Kazı, arkeoloji bilimi için bir amaç değil, bir araçtır.
- Kazı, daha önce hiç dokunulmamış, binlerce yıl el sürülmemiş bir mekana yapılan bir müdahaledir.
- Kazı sırasında ortaya çıkartılan kalıntıyı koruyamıyorsak, kazı yapmanın iyi bir şey olmadığı düşünülmektedir.
- 14:06Perge Kazılarında Çalışanlar
- Şu anda yoğun işçilerle değil, daha çok uzman ekiplerle belgeleme ve arkeolojinin içindeki diğer bilim dallarından hocalarla çalışmalar sürdürülmektedir.
- Epigrafi ekibi, orman fakültesinden hocalar ve paleo coğrafya ekibi gibi farklı bilim dallarından hocalarla çalışmalar sürdürülmektedir.
- Kısa süre sonra tekrar aktif kazı çalışmalarına başlanacaktır.
- 16:02Arkeolojinin Doğası ve Önemi
- Arkeoloji bir bilim dalıdır ve hafriyatçılar değil, belli bir amaç için kazı yapan bilim insanlarıdır.
- Arkeoloji kazı bir amaç değil, bir araçtır ve bu bilim dalı arkasında yayın yapmayı gerektirir.
- Arkeologların toplumdan kopmuş davranması bir öz eleştiri olarak görülmekte ve kültürel miras bilincinin oluşabilmesinde büyük önemi vardır.
- 18:19Perge Kazıları ve Hedefleri
- Perge kazıları kentin erken dönemlerini, özellikle Kalkolitik dönemden itibaren MÖ 5000'den itibaren yerleşmenin devamını merak ediyor.
- Roma İmparatorluğu dönemi (MÖ 1. yüzyıl civarında) ve geç antik dönemle ilgili çalışmalar yapmak istiyorlar.
- Antik kentte turizm potansiyelinin artması için restorasyon çalışmalarına ağırlık vermek ve anastilosis (eserlerin kendi parçalarıyla bir araya getirilmesi) yöntemini uygulamak istiyorlar.
- 20:24Perge'nin Tarihi
- Perge'de Tunç Çağı izleri bulunmuş ve geçklitik döneme tarihlenen mezarlar açığa çıkarılmıştır.
- 1980'li yıllarda Çorum Boğazköy'de bulunan bir Hitit tabletinde Parha kentinden bahsediliyor ve Hitit metinlerinde Parha'nın bir sınır kenti olduğu söyleniyor.
- Dilbilimcilerin görüşüne göre Perge, Hititler döneminde (MÖ 2000 civarında) bir sınır yerleşmesi olarak vardı.
- 22:47Perge Kazılarının Tarihi
- Perge kazıları 1946 yılından itibaren 2012 yılına kadar İstanbul Üniversitesi tarafından yürütülmüş bir arkeolojik kazıdır.
- Bu kazı Türk arkeolojisinin en önemli kollarından biri olup, Prof. Dr. Artvin Fitman, Prof. Dr. Jale İnan ve Prof. Dr. Haluk Abbasoğlu gibi önde gelen arkeologlar tarafından yönetilmiştir.
- Konuşmacı, İstanbul Üniversitesi'nin bir elemanı olarak ve Haluk Abbasoğlu'nun öğrencisi olarak bu kentte çalışmak ve kazı başkanı olmak için büyük bir onur ve gurur kaynağı olduğunu belirtiyor.