Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Prof. Dr. Mehmet Efe Çaman'ın TR724'te yer alan "17 Aralık 2013 ve Otoriterleşen Türkiye" başlıklı yazısının sesli okumasını içermektedir.
- Video, 17 Aralık 2013 tarihinden bu yana Türkiye'deki demokratik çöküş sürecini analiz etmektedir. Çaman, bu tarihten sonra devletin çeşitli birimlerinde meydana gelen çürümenin nasıl habisleştiğini, ekonomik, insan hakları, akademi, yargı, medya ve eğitim alanlarındaki sıfırlama sürecini ele almaktadır. Ayrıca, Erdoğan'ın pazarlık gücünün sıfırlanması, yargı sisteminin fethi, Ergenekoncuların hapisten çıkarılması ve 15 Temmuz 2016 sonrası Türkiye'de otoriter bir rejimin inşasındaki 17 Aralık soruşturmalarının rolü detaylı olarak incelenmektedir.
- 00:0517 Aralık 2013'ten Sonraki Türkiye
- Prof. Dr. Mehmet Efe Çaman'ın "Otoriterleşen Türkiye" başlıklı yazısı, 17 Aralık 2013 tarihinden bu yana gelişmekte olan bir demokrasinin çöküşünü anlatıyor.
- 2013 yılına kadar devletin çeşitli birimlerinde meydana gelen çürümenin habisleştiğini ve var olan yapıyı iflah olmaz bir biçimde sardığını görüyoruz.
- Ekonomiden insan haklarına, akademiden yargıya, medyadan eğitime Türkiye'deki en kritik alanların bu çöküşün etkisiyle sıfırlandığını biliyoruz.
- 00:49Sıfırlama Kavramı ve Devletin Çöküşü
- "Sıfırlanmak" kavramı, 17 Aralık 2013 tarihinden sonra internete düşen ve dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan ile oğlu Bilal Erdoğan arasında geçen telefon konuşmasında kullanıldığından bu yana daha dip bir anlam kazandı.
- Erdoğan'ın oğluna "paraları sıfırladın mı?" diye sorması ve oğlu Bilal'in "henüz sıfırlayamadık babacığım" diye yanıt vermesi efsaneleşti.
- 17 Aralık sonrasında bir türlü sıfırlanamayan milyarlar, devletin tümüyle sıfırlanmasıyla yani sıfırı tüketerek dibe vurmasıyla sonuçlandı.
- 01:50Erdoğan'ın İmajı ve Pazarlık Gücü
- 17 Aralık Erdoğan'ın sadece imajını değil, pazarlık gücünü de sıfırladı.
- 17 Aralık öncesinde iyi kötü hala demokrasi ve insan haklarını iyileştirmede kısmen umut vaat eden bir AKP vardı.
- AKP ve Erdoğan 2002'de iktidara geldiğinde Türkiye, Avrupa Birliği uyum sürecinde yavaş ilerleyen bir ülkeydi.
- 02:36Demokratikleşme Süreci ve Geri Gidiş
- AKP iktidarı Avrupa Birliği sürecine sahip çıkarak Türkiye'nin AB muktesebatını kendi yasalarına adapte etmeye başladı.
- 17 Aralık 2013'e kadar süren bu süreç bugün tümüyle geriye çevrilmiş durumda.
- Türkiye demokrasisi 2002'de AKP'nin iktidara geldiğinde başladığı yerin çok daha gerisinde.
- 03:09Devletin Mimarisi ve Toplumun Biyokimyası
- Gezi ve 17 Aralık sonrasında ciddi bir serbest düşüş başladı.
- 15 Temmuz'a kadar devletin mimarisi tahrip oldu, 15 Temmuz'dan sonra toplumun biyokimyası bozuldu.
- Çürüme devleti toptan kapsama alanına aldı ve sonunda toplumsal kılcal damarlara varıncaya kadar yapısal ve beşeri tüm alanları etkisine aldı.
- 03:38Erdoğan'ın Pazarlık Gücünün Tükenmesi
- Erdoğan'ın pazarlık gücü, daha önce Kemalist derin devlete direnen bir profil çizen Erdoğan'ın 17 Aralık'tan sonra bu direnme gücünün tükenmesini kastediyorum.
- Yolsuzluklara bulaşınca elinden kaçırmış olsa da, bu durum 17 Aralık 2013'te ifşa olup ortalığa saçılınca, dışarıdan algılandığı ölçüde moral üstünlük Erdoğan ve AKP'nin elinden gitti.
- Ergenekon diye özetleyebileceğimiz Kemalist derin yapılar Erdoğan ve AKP üzerinde etkin konuma ulaştı.
- 04:13AKP'nin Yolsuzluklar ve HDP'nin Etkisi
- 17 Aralık sonrasında patlayan yolsuzluklar kanalizasyonundan dolayı büyük oy kaybına uğrayan AKP, bir de bu süreçte HDP'nin ülke ulusal barajını aşarak önemli bir sayıda parlamentoya girişiyle birlikte MHP ve diğer nasyonalist odakların ulusol ve Avrasyacılar yörüngesine girdi.
- İktidarı kaybetmemek için tek yol buydu.
- Yolsuzluklarla beraber peyda olan kanserli yapı, ülkeyi geometrik hızla sararak bugünkü korkunç politik, ekonomik, sosyal ve etik dibe vuruşu beraberinde getirdi.
- 04:51Yargı Sürecine Müdahalesi
- Erdoğan ve yakın çevresi, iktidar kaybının yüce divan ve dolayısıyla da demir parmaklıklar arkasına düşmek manasına geleceğini görmüşlerdi.
- 17 Aralık 2013'te Erdoğan, siyaset ve bürokrasideki kullarıyla birlikte yargı sürecine müdahil olurken, paralel devlet ve uluslararası operasyon gibi güvenlikleştirici kavramları kullanarak güçler ayrılığını bitirdi.
- Yargının fethi böylece gerçekleşmiş oldu.
- 05:22Güçler Ayrılığının İhlali
- Hukukun zorlayıcılığını sağlayan kolluk gücü başta polis ve jandarma ötesinde istihbarat birimleri yürütmenin kontrolüne girdi.
- Yargısal süreçlerde polisin, mahkemelerin, yargının emrinde olması ve yürütmenin, siyasi iktidarın bu sürece müdahil olamayacağı gerçeği anayasayı ihlal ederek ortadan kaldırıldı.
- Ergenekoncular apar topar hapisten çıkarıldı.
- 06:02AKP'nin İç Çatışması
- Orduya kumpas çarkı ile beraber AKP daha önce vesayetin ortadan kaldırılmasında baş aktörken şimdi artık vesayet odaklarının güdümüne hatta kontrolü altına girmişti.
- Tek amaçları Erdoğan ve yakın çevresini korumaktı.
- Bu süreç başlayınca AKP'deki ağır topların kimyası da bozuldu, sadakatle şahsiyetin çatışmasını elbette ikincisi kazanamayacaktı.
- 06:15İslamcı Kolektif Aidiyetlerin Değişimi
- İslamcı kolektif aidiyetlerin bireyselliğe üstünlüğü soldaki gibi merkez otoriteye itiraz mekanizmasını gündeme getiremezdi.
- Kol kırılır yen içinde türü bir tutumla Arınç, Davutoğlu ve Gülbaş bu yolsuzluklara ve gidişata sempatik bakmayan kim varsa durumu kabullenmeyi seçti.
- İslamcilik, Türk nasyonalizminin yıkayıcı, aklayıcı gücünü de arkasına alarak, zamanında kafa tuttukları odakların ne kadar kirli planı varsa onların yıkılmaz ve istekli savunucuları oldular.
- 06:50Kürt Sorunu ve Barış Süreci
- Kürtleri sattılar ve hendek savaşları denen alçak sivil katliamlarını gerçekleştirdiler.
- Barış sürecini oldu molası bitirmek isteyen Ergenekoncu, derin devletçi yapılar, CHP'deki ulusalcılar, MHP ve diğer nasyonalist kesimlerin istedikleri oldu.
- Bahçeli bu sayede daha önce 17 Aralığın hesabını sormaya ve Erdoğan'ı yüce divan'a göndermeye ant içerken, bir anda sıkı bir Erdoğan destekçisi oluverdi.
- 07:3015 Temmuz ve Otoriter Rejim
- Perinçekler, CHP'deki ulusalcı kesim ve diğer müttefikler, daha önce eleştirdikleri AKP'nin bu yola gelmiş şeklinden pek memnundular doğrusu.
- Bu nedenle paralel devlet söyleminin ipine tutunmak ödününü vermekte beis görmediler.
- 15 Temmuz 2016 sonrasında Türkiye'de otoriter bir rejimin inşasında bu 17 Aralık soruşturmalarıyla başlayan sürecin çok merkezi ve kilit bir rol oynadığı gerçeğini tespit etmek gerekiyor.
- 08:5917 Aralık'ın Önemi
- 17 Aralık sansasyonel tarafları bir kenara, 2000'li yılların susurluğudur.
- Bugünkü toplumsal gerçeklik 17 Aralık'tan 15 Temmuz'a uzanan hat üzerinde inşa edildi.