Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan Osmanlı tarihi dersinin devamı niteliğindedir. Eğitimci, öğrencilere Osmanlı İmparatorluğu'nun yükseliş dönemi olan Fatih, II. Beyazıt ve Yavuz Sultan Selim dönemlerini anlatmaktadır.
- Video, Osmanlı'nın yükseliş dönemi olan Fatih dönemindeki fetihlerden başlayarak, II. Beyazıt dönemindeki duraklama dönemi ve Cem Sultan olayına değinmektedir. Ardından Karamanoğulları beyliği, II. Beyazıt dönemindeki fetihler ve son olarak Yavuz Sultan Selim'in tahta çıkışından sonra doğu seferleri, Çaldıran Savaşı, Turnadağ Savaşı, Mısır seferi ve halifelik makamının Osmanlı'ya geçmesi gibi önemli olaylar ele alınmaktadır.
- Eğitimci, özellikle sınavlarda çıkabilecek soru tiplerini ve cevaplarını paylaşarak öğrencilerin sınav hazırlığına yardımcı olmayı amaçlamaktadır. Video, bir sonraki derste Kanuni Sultan Süleyman dönemine geçileceği bilgisiyle sonlanmaktadır.
- 00:10Osmanlı Yükselme Dönemi ve İstanbul'un Fethi
- Osmanlı yükselme dönemine kaldığı yerden devam ediliyor ve önceki derste harita üzerinden fetihler, Fatih, İkinci Beyazıt ve Yavuz'un faaliyetleri anlatılmıştı.
- İstanbul'un fethi İslam tarihinde "Fethi Mübin" (açık ve parlak zafer) olarak bilinir ve 29 Mayıs 1453'te gerçekleşmiştir.
- Fatih İstanbul'u fethettikten sonra Balkan fetihlerine yönelmiş, Sırbistan'ı ele geçirmiş, Belgrad hariç Eflak ve Boğdan'da hakimiyet kurmuş, Bosna ve Hersek'te, Arnavutluk'ta ve Mora'nın iç kısımlarını ele geçirmiştir.
- 01:40Anadolu Fetihleri
- Fatih döneminde Amasra (Çeşm-i Cihan), Sinop, Konya, Karaman ve Trabzon ele geçirilmiştir.
- Anadolu Türk siyasi birliği, Türklerden alınan topraklarla sağlanır; Sinop, Konya ve Karaman Anadolu Türk siyasi birliği içinde yer alırken, Amasra ve Trabzon Türklerden alınmamıştır.
- Fatih döneminde Otlukbeli Savaşı'yla Akkoyunlular yenilgiye uğratılmış, ancak Akkoyunlulara tam anlamıyla son veren Şah İsmail olmuştur.
- 04:28Denizlerdeki Fetihler
- Fatih döneminde Ege adalarının büyük bir kısmı ele geçirilmiştir: Taşoz, Eğriboz, Limni, Semadirek, İmroz, Midilli, Gökçeada (İmroz) ve Bozcaada (Tenedos).
- Rodos Fatih'in kuşatıp alamadığı ada, Girit 24 yıllık kuşatma sonucunda Venediklilerden alınmış, Malta ise Kanuni döneminde kuşatılmış ancak alınamamıştır.
- Karadeniz'in kuzeyindeki Kırım ele geçirilince ipek ve kürk ticaret yollarının kuzey kısmı Osmanlı hakimiyetine girmiş, Karadeniz Türk gölü haline gelmiştir.
- 07:00Venedik ile Kapitülasyon Anlaşması ve Otranto Seferi
- Fatih döneminde Venedik ile kapitülasyon anlaşması yapılmış, böylece Avrupa Hıristiyan birliğini parçalamayı ve Boğazlar ve Akdeniz ticaretini canlandırmayı amaçlamıştır.
- Otranto seferi Fatih dönemi'nin son seferiydi ve 1480 yılında düzenlenmiştir.
- Fatih, Otranto kalesi'nin fethiyle Gedik Ahmet Paşa'yı görevlendirmiş, ancak Fatih vefat edince sefer yarım kalmıştır.
- 08:52İkinci Beyazıt Dönemi
- Fatih'ten sonra tahta oğlu İkinci Beyazıt geçmiştir, ibadete çok önem verdiğinden dolayı "Sofi" olarak anılmıştır.
- İkinci Beyazıt döneminde kardeşi Cem Sultan tahta geçtiğini kabul etmemiş, Karamanoğulları Memlüklerden destek alıp İkinci Beyazıt'ın üzerine yürümüş, ancak yenilgi almış ve Rodos Şövalyelerine sığınmıştır.
- Papa, İkinci Beyazıt'a Avrupa'ya sefer düzenlememesi durumunda Cem Sultan'ı destekleyip tahtından edeceğini söylemiş, bu nedenle İkinci Beyazıt Papa'ya sürekli altınlar ve hediyeler göndermiş, batı yönlü fetih politikasında duraklama yaşanmıştır.
- 10:00Karamanoğulları ve Barış Manço'nun Soyu
- Karamanoğlu Mehmet Bey'in iki oğlu vardı: Kasım ve Osman. Kasım Bey sürekli Cem Sultan'ı desteklemiş, Cem Sultan yenilgi alıp Rodos Şövalyelerine sığınmış ve sonra İtalya'ya gitmiş.
- Cem Sultan Papa'nın elinde rehin iken ölmüş, Kasım Bey ise Fransa'daki Pireneler dolaylarına gidip kendisine bağlı bir beylik kurmuş.
- Karamanoğlu Mehmet Bey'in diğer oğlu Osman, Makedonya'ya yurtluk verilmiş ve adaletli bir yönetim sergileyerek "Karamanço" olarak anılmış.
- 12:07Barış Manço'nun Ailesi ve Soyu
- 1870'li yıllarda Makedonya'da büyük bir ayaklanma çıkınca Karamanoğulları Anadolu'ya dönmüş, İstanbul'a yerleşenler Abdi ve Avni Beyler olmuştur.
- Abdi Bey Mülkiye Mektebi'nde Macit adlı bir arkadaşı olmuş, Macit'in kız kardeşiyle evlenmiş ve İsmail adında bir çocuk sahibi olmuş.
- İsmail Bey, Barış Manço'nun babası olup, Abdi Bey de Barış Manço'nun büyük dedesi olmuştur.
- 14:15Barış Manço'nun Kültür Mirası
- Barış Manço, Karamanoğulları soyundan gelen bir prenstir ve şarkılarındaki "eline, beline, diline sahip ol" sözleri ahilik teşkilatının fıtratında olan sözlerdir.
- Barış Manço, Anadolu'nun kültürel değerlerini herkese aşılamaya çalışmıştır.
- Osmanlı, Karamanoğulları'nın bulunduğu Konya-Karaman çevresini ele geçirince, Karamanoğlu Mehmet Bey'in Türkçeyi resmi dil ilan etmesi sonucu gelişen Türk kültürü, Osmanlı'nın fethettiği bölgelere aktarılmıştır.
- 15:47Osmanlı'nın Fethleri ve Savaşları
- Karamanoğulları'na tam anlamıyla İkinci Beyazıt döneminde son verilmiş, Fatih döneminde Boğdan alınmış ve Kili ile Akcirman kaleleri kalmıştır.
- Mora'nın iç kısımları ve Trabzon alınarak Bizans'ın yeniden dirilişi önlenmeye çalışılmış, Mora Yarımadası'nın kıyı kesimleri olan Moton, Koron, Navarin, İnebahti gibi liman kentleri de İkinci Beyazıt döneminde Osmanlı hakimiyetine girmiştir.
- Memlükler ile ilk savaşlar yapılmış, Ağaç Çayırı denilen savaş iki taraf da birbirine üstünlük sağlayamamıştır.
- 16:59Yavuz Sultan Selim Dönemi
- Yavuz Sultan Selim, 1512-1520 yılları arasında tahta çıkmış, sekiz yıllık süreçte seksen yılda yapılacak işleri yapmış ve yeniçerilerin desteğiyle tahta çıkmıştır.
- Yavuz döneminde Yozgat ve çevresinde Bozoklu Celal adında biri ayaklanmış, bu isyan hemen bastırılmış ve duraklama döneminde otoriteye karşı çıkan Anadolu'daki isyanlara Bozoklu Celal'in adından dolayı Celali İsyanı adı verilmiştir.
- Yavuz, Safeviler üzerine Çaldıran seferine çıkmış, Çaldıran Savaşı'nda onları yenilgiye uğratmış ve Doğu Anadolu'da büyük oranda hakimiyet sağlamıştır.
- 18:09Yavuz Sultan Selim'in Diğer Seferleri
- İdris-i Bitlisi, "Hashd Behiş" adlı eseri yazan önemli şahıs, Yavuz döneminde Doğu ve Güneydoğu vilayetlerinin Osmanlı'ya bağlanmasında etkili olmuştur.
- Yavuz döneminde İbn-i Kemal, önemli alimlerden biri olup, Yavuz'a ilk çizdiği haritaları sunmuş ve Kanuni döneminde de Piri Reis Hint deniz seferlerine katılmıştır.
- 1515 Turnadağ Savaşı ile Dulkadiroğulları'nın varlığına son verilmiş ve Anadolu Türk siyasi birliği savaş yoluyla sağlanmış, Yavuz Mısır seferine çıkmıştır.
- 20:32Yavuz Sultan Selim'in Mısır Seferi ve Sonuçları
- Mercidabık Savaşı (24 Ağustos 1516) ile Memlük Devleti sona erdi ve Suriye, Filistin ve Kudüs Osmanlı hakimiyetine girdi.
- Mercidabık Zaferi'nin 500. yıldönümünde Türkiye, Suriye topraklarından içeri girdi ve Fırat Kalkanı Harekatı'nı başlattı.
- Ridaniye Savaşı (1517) ile Mısır ve Hicaz çevresi Osmanlı hakimiyetine girdi.
- 21:23Yavuz Sultan Selim'in Mısır Seferinin Genel Sonuçları
- Venedikliler Kıbrıs için Osmanlı'ya vergi vermeye başladı, eskiden Memlüklere veriyorlardı.
- Halifelik makamı Osmanlı'ya geçti ve bu Osmanlı'nın demokratik yapısının güçlendiğini kanıtladı.
- Baharat yolu denetimi Osmanlı'ya geçti, Yavuz Sultan Selim "Hadimül Harameyni Şerifeyn" (iki kutsal kentin ve Kudüs'ün hademesi) ünvanını kullandı.
- 21:54Yavuz Sultan Selim'in İran Şahı İsmail'e Yazdığı Dörtlük
- Yavuz Sultan Selim, İran Şahı İsmail için soldan sağa ve yukarıdan aşağıya aynı kelimelerden oluşan bir dörtlük yazdı.
- Dörtlükte "Sanma şah'ım herkesi sen sadıkane yar olur" ifadesiyle Şah İsmail'e herkesi kendine dost sanmaması gerektiği vurgulandı.
- Bu dörtlük, Sagopa Kajmer'in de parçası olan bir eserdir.
- 23:14Yavuz Sultan Selim'in Mirası
- Yavuz Sultan Selim, hınca hınç dolu bir hazine ve taht kavgasız bir biçimde oğlu Kanuni'ye bıraktı.
- Kanuni, gereğinden fazla sefer düzenleyerek hazinedeki altınları yarıya indirdi.
- Bir sonraki derste Kanuni dönemiyle Osmanlı yükselme dönemine devam edilecek.