Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan Osmanlı tarihi dersinin bir bölümüdür. Eğitimci, Milli Eğitim Bakanlığı kitaplarına dayanarak öğrencilere Osmanlı İmparatorluğu'nun duraklama ve gerileme dönemlerini anlatmaktadır.
- Video, Osmanlı'nın duraklama dönemi ilahatları ile başlayıp, Karlofça Antlaşması'nın maddelerine ve sonrasında imzalanan Prut, İstanbul, Belgrad, Küçük Kaynarca ve Aynalıkavak Antlaşmalarına geçiş yapıyor. Ayrıca Patrona Halil ve Kabakçı Mustafa isyanları sonrası tahta çıkan padişahlar, Osmanlı'nın Avusturya ile olan ilişkileri ve Zitvatorok Antlaşması gibi konular ele alınmaktadır.
- Eğitimci, matbaa, çiçek aşısı, kafes sistemi, ekber erşet sistemi, lale devri, nizam-ı cedid ordusu gibi önemli konuları ve sınavlarda çıkabilecek önemli bilgileri vurgulayarak konuyu pekiştirmektedir. Video, Osmanlı'nın duraklama dönemi ve gerileme dönemi arasındaki farkları da açıklamaktadır.
- 00:11Duraklama Dönemi İslahatları
- Duraklama dönemi ıslahatları askeri ve mali alanda yoğunlaşmıştır.
- Osmanlı, batı üstünlüğünü kabul etmemiş, kendini Avrupa'nın ötesinde görmüştür.
- Duraklama dönemi ıslahatları baskıyla kabul ettirilmeye çalışılmış, bu yüzden kalıcı olmamış ve devlet adamlarının ömürleriyle sınırlı kalmıştır.
- 01:20Önemli Anlaşmalar ve Dönemler
- Vasvar Antlaşması, IV. Mehmet döneminde Avusturya ile imzalanmıştır.
- Osmanlı Devleti'nin arayış yılları olarak değerlendirilen dönem duraklama dönemidir.
- Osmanlı Devleti'nin ilk teknik ıslahatı matbaadır ve 1727 yılında kurulmuştur.
- 02:26Lale Devri ve İslahatlar
- Lale Devri dönemi, İran'dan getirilen çiçek aşısının kullanıldığı dönemdir.
- İlk özel matbaa III. Ahmet döneminde İbrahim Müteferrika tarafından açılmıştır.
- İlk devlet matbaası (Matbaa-i Amire) III. Selim döneminde kurulmuştur.
- 03:06Duraklama Dönemi Özellikleri
- Duraklama dönemi, en sık padişah ve sadrazam değişikliği yaşanan dönemdir.
- 1798 Fransa'nın Mısır'ı işgalinde Osmanlı'nın yanında savaşan devletler İngiltere ve Rusya'dır.
- Duraklama döneminde Avrupa'da başlayan evrensel gelişmeler arasında 1830 ihtilali, 1848 ihtilali ve sanayi inkılabı bulunmaktadır.
- 03:44Duraklama Döneminin Etkileri
- Kutsal İttifakın kurulmasına sebep olan gelişme II. Viyana Kuşatmasının başarısızlığıdır.
- Duraklama dönemine girmesinde etkili olan coğrafi keşiflerdir, çünkü ticaret yollarının yön değiştirmesine ve el değiştirmesine sebep olmuştur.
- Fatih döneminde himaye edilen Ortodokslar, Küçük Kaynarca Antlaşması ile Osmanlı denetiminden çıkmıştır.
- 05:01Önemli Anlaşmalar ve Sistemler
- Rusya'nın Azak Kalesi'ni alarak Karadeniz'e ulaşması 1700 İstanbul Antlaşması ile gerçekleşmiştir.
- Sancak sisteminin kaldırılmasıyla yerine kafes sistemi gelmiştir, ancak bu sistem şehzadelerin tecrübesini kaybetmesine neden olmuştur.
- Ekber Erşet sistemi, tahta en yaşlı, en olgun ve aklı başında olan kişinin geçme kuralıydı ve I. Ahmet döneminde getirilmiştir.
- 06:09Lale Devri ve Bilim İnsanları
- Lale Devri dönemi 1718 yılında Pasarofça Antlaşması imzalanınca başlamış ve 1730 yılında Patrona Halil İsyanı ile sona ermiştir.
- III. Ahmet döneminde Paris Sefaretnamesi'ni hazırlayan devlet adamı 28. Mehmet Çelebi'dir.
- Katip Çelebi, Keşfi Zünnun, Cihannuma ve Fezleke adlı eserleriyle bilinen bilim insanıdır.
- 07:50Eğitim ve Askeri İslahatlar
- İstihkam okulunu açarak batı tarzı subay yetiştirmeyi amaçlayan padişah I. Abdülhamid'dir.
- Kapıkulu ocağında ortaya çıkan hu ulufe alım satımı olayını yasaklayan padişah I. Abdülhamid'dir.
- Rusya, Osmanlı'dan ilk kez Küçük Kaynarca Antlaşması ile kapitülasyon almıştır.
- 09:03Önemli Antlaşmalar ve Toprak Kayıpları
- Osmanlı, Küçük Kaynarca Antlaşması ile ilk kez halifeliğin gücünden faydalanmıştır.
- Batı üstünlüğünün kabul edilmesinin ardından kurulan ilk batı tarzı ordu Nizam-ı Cedid Ordusu'dur.
- Reisülküttap Rami Mehmet Efendi tarafından imzalanan Karlofça Antlaşması ile Osmanlı Devleti ilk büyük toprak kaybını yaşamıştır.
- 10:12Karlofça Antlaşması ve Osmanlı'nın Gerileme Dönemi Antlaşmaları
- Karlofça Antlaşması'nda Mora Yarımadası, Dalmaçya kıyıları ve Ayamavra bölgesi Venedik'e, Lehistan'a ise Ukrayna ve Podolya toprakları verilmiştir.
- Karlofça Antlaşması'nın imzalanmasında İngiltere ve Hollanda arabulucu olmuş, garantör devleti ise Avusturya olmuştur.
- Milli Eğitim Bakanlığı'nın kitabında Karlofça Antlaşması'nın maddeleri yazıldığı için bu anlaşmanın öneminden bahsedilmektedir.
- 11:00Osmanlı'nın Rusya ile İmzalanan Antlaşmalar
- Gerileme döneminde Rusya ile imzalanan antlaşmalar arasında Prut Antlaşması (1724), İstanbul Antlaşması ve Belgrad Antlaşması bulunmaktadır.
- Belgrad Antlaşması'nda arabulucu devlet Fransa'dı ve Fransa arabulucu olduğu için Birinci Mahmut, Fransa'ya kapitülasyonları sürekli hale getirmiştir.
- Küçük Kaynarca Antlaşması'nda Kırım'ın bağımsızlığını kazandığı ve Ortodoksların koruyuculuğu Rusya'ya bırakıldığı, ayrıca Osmanlı'nın ilk defa Rusya'ya savaş tazminatı ödediği anlaşmadır.
- 11:44Kırım'ın Rusya'ya Yaklaşması ve Osmanlı'nın Padişahları
- Aynalıkavak Tenkihnamesi ile 1779 yılında Kırım'ın yöneticisi olarak Rus destekli Şahin Giray belirlenmiştir.
- Patrona Halil İsyanı'nın ardından tahta çıkarılan Osmanlı padişahı I. Mahmud'dur ve bu isyanla III. Ahmet tahttan indirilmiştir.
- Kabakçı Mustafa İsyanı'nın ardından tahta çıkarılan Osmanlı padişahı IV. Mustafa'dır, ancak kısa süre sonra Alemdar Mustafa Paşa'nın etkisiyle II. Mahmud tahta çıkarılmıştır.
- 13:24Osmanlı'nın Avrupa İlişkileri ve Mütekabiliyet Anlayışı
- Avrupa'dan getirilen uzmanların Müslüman olma zorunluluğu Birinci Abdülhamit döneminde kaldırılmıştır.
- Osmanlı Devleti'nin Habsburg Hanedanlığıyla mütekabiliyet anlayışına uygun düşen anlaşma Zitvatorok Anlaşması'dır.
- Kanuni döneminde Osmanlı'nın Avusturya'ya üstünlüğünü İbrahim Paşa Antlaşması (İstanbul Antlaşması) ile kabul ettirmiş, ancak Zitvatorok Anlaşması ile üstünlük kaybolmuş ve karşılıklılık esası söz konusu olmuştur.