Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Osmanlı İmparatorluğu'nda 15. yüzyıl sonlarından itibaren ortaya çıkan "Deliler Birliği" hakkında bilgi veren tarihsel bir anlatımdır. Fransız mühendis ve askeri Alon Meneson Malet, Fransız elçisi Antonio Galand gibi eski kaynakların açıklamalarına yer verilmektedir.
- Video, Deliler Birliği'nin kuruluş nedenleri, özellikleri, kıyafetleri ve görevleri hakkında detaylı bilgiler sunmaktadır. Delilerin "deli" lakabının nereden geldiği, ocağa nasıl dahil oldukları, barış ve sefer zamanlarındaki görevleri, kıyafetleri ve savaş becerileri anlatılmaktadır. Ayrıca, Deliler Birliği'nin zamanla nasıl bozulduğu ve 1829'da ortadan kaldırıldığı da açıklanmaktadır.
- 00:11Osmanlı'da Deliler Birliğinin Kuruluşu
- 15. yüzyıl sonlarından itibaren Rumeli ve kuzey sınır bölgelerinde, akıncılardan ve diğer mevcut sistemlerden farklı yeni bir askeri sınıf olan "deliler" ortaya çıkmıştır.
- Sultan II. Beyazıt devrinde yaşanan şehzade kavgaları, Anadolu'da yaşanan ayaklanmalar ve Sultan I. Selim'in doğudaki seferleri, Rumeli sınırlarındaki beyleri tehlikelerden korumak için deliler birliğinin kurulmasına yol açmıştır.
- Deliler birliğine katılmak için iki temel şart vardı: gösterişli bir fiziki yapıya sahip olmak ve en az 8-10 düşman süvarisini öldürerek zafer kazanmak.
- 03:10Delilerin Özellikleri ve Görevleri
- Deliler Rumeli'de kuruldukları zaman genel olarak beylerbeyi veya sancakbeylerinin maliyetinde bulunurlardı ve hizmet ettikleri beyden aylık alırlardı.
- Sadrazamın divan alayında özel kıyafetleriyle en önde gider ve Topkapı Sarayı'na girerek sadrazama yol açarlardı.
- Barış zamanında deliler vezirin önünde yaya olarak gidip yolları açmak ve olası suikatlara karşı koruma görevi görürken, sefer zamanında öncü veya artçı birlik görevi görmekteydiler.
- 04:38Delilerin Kıyafetleri ve Görünümü
- Delilerin en ayırt edici özelliği olağanüstü, farklı ve süslü kıyafetleriydi; bu kıyafetler düşmanları korkutmak ve şaşırtmak için tasarlanmıştı.
- 1672'de Fransız elçisi Garland, delilerin manzarasının garip olduğunu ve zihninde kan ve katliam hissi uyandırdığını yazmıştır.
- Deliler üzerlerine ay, pars, aslan veya sırtlan postundan kızları dışarda şalvarlar giyerlerdi; 17. yüzyıldan itibaren başlarına bir arşın uzunluğunda siyah kuzu derisinden üstü sarıklı bir kalpak giymeye başlamışlardır.
- 06:17Delilerin Kökeni ve Savaş Sanatları
- Delilerin çoğunluğu Türk'tür ve Rumeli'de yaşayan Türkler, Boşnaklar, Hırvatlar ve diğer Slav halklarından seçilmişlerdir.
- Bir rivayete göre deliler ısıtılmamış mermer üzerine çıplak elle tokat atarak talim ederlerdi; bu "Osmanlı tokadı" kavramının kökenidir.
- Delilerin "deli" lakabı akıl sağlıklarının yerinde olmamasından değil, tehlikeye atma konusundaki azim ve inattan dolayı verilmiştir.
- 07:54Delilerin Etkisi ve Sonu
- Cesaretleri sıkı bir eğitim ile birleştiğinde, en verimli dönemlerinde hiçbir orduda Osmanlı'nın delileri ile denk başka bir süvari sınıfı daha bulunmuyordu.
- Deliler diğer düşman ordularına da esin kaynağı olmuş, Polonyalılar onlardan esinlenerek "kanatlı atlar" adlı birlikler oluşturmuşlardır.
- Bozulmadan nasiplerini almış olan deliler, 1829'da devlet tarafından reformla düzeltilmeye çalışılsa da başarılı olunmayınca ortadan kaldırılmıştır.