Buradasın

Osmanlı İmparatorluğu'nun Yükselişi ve Fethi Dersi

youtube.com/watch?v=3woKQQYwgsU

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu video, TYT tarih sınavına hazırlık amacıyla hazırlanmış bir eğitim içeriğidir. Konuşmacı, Osmanlı İmparatorluğu'nun yükselişini kronolojik olarak anlatmaktadır.
Video, İstanbul'un fethinden başlayarak Fatih Sultan Mehmet, II. Bayezid, Yavuz Sultan Selim ve Kanuni Sultan Süleyman dönemlerini kapsamlı şekilde ele almaktadır. Her dönem için önemli fetihler, savaşlar, isyanlar ve siyasi gelişmeler detaylı şekilde anlatılmaktadır. Son bölümde ise Sokullu Mehmet Paşa'nın gerçekleştirmek istediği projeler (Süveyş Kanalı, Don-Volga Kanalı ve Karadeniz-Marmara Kanalı) ve Osmanlı'nın yükselme dönemi sona ermesiyle duraklama dönemi başlaması açıklanmaktadır.
Video, Osmanlı İmparatorluğu'nun toprak bütünlüğünün sağlanması, imparatorluk haline gelmesi ve İslam dünyasındaki saygınlığının artması gibi Türk tarihi açısından sonuçları ile Bizans'ın yıkılması, coğrafi keşiflerin başlaması ve Avrupa'daki feodalite sisteminin çözülmesi gibi dünya tarihi açısından etkileri de içermektedir. Ayrıca Mohaç Meydan Savaşı, Viyana Kuşatması, İstanbul Antlaşması, Rodos, Cezayir, Preveze Deniz Savaşı ve İnebahtı Deniz Savaşı gibi önemli tarihsel olaylar da detaylı şekilde anlatılmaktadır.

00:21Osmanlı İmparatorluğu'nun Kuruluşu: Osmanlı Devleti'nin imparatorluk dönemi İstanbul'un fethi ile başlıyor.
Fatih Sultan Mehmet 1451'de tahta geçecek ve 1481'e kadar tahtta kalacak.
Fatih Sultan Mehmet'in amacı İstanbul'u almaktı.
00:39İstanbul'un Fethi İçin Nedenler: Bizans, Osmanlı'daki taht mücadelenin devamlı kışkırtıyor ve Papa'dan yardım isteyerek Haçlı seferlerini düzenliyordu.
Bizans İmparatorluğu, Osmanlı toprak bütünlüğünü bozuyordu.
İstanbul, Karadeniz ticaret yolu üzerinde bulunduğu için önemli bir vergi gelirine sahipti ve Çin'den başlayan ipek yolu da buradan geçiyordu.
Peygamber Efendimizin İstanbul'u fethedecek komutan ve askeri öven hadisleri vardı.
01:54Fetih Öncesi Hazırlıklar: Fatih Sultan Mehmet boğazı kesmek için Rumeli Hisarı'nı yaptıracak ve 400 parçalık yeni bir donanma oluşturacak.
Surları yıkabilmek için şahi denilen büyük toplar döktürülecek ve Balkanlar'a askerler gönderilecek.
Karamanoğulları ile barış yapılacak, Macarlarla anlaşma yapılacak, Eflak ve Sırbistan ile barış antlaşmaları yapılacak.
Bizans, Grejuva (Rumatic) adı verilen suda bile yanan ateşi her yere yerleştirecek, İstanbul'da yiyecek ve lojistik malzeme depolayacak, Haliç'e zincir çekecek ve Haçlı dünyasından yardım isteyecek.
03:44İstanbul'un Fethi ve Sonuçları: Fatih Sultan Mehmet 29 Mayıs 1453'te İstanbul'u fethetti.
Türk tarihi açısından Osmanlı toprak bütünlüğü sağlandı, Osmanlı Devleti imparatorluk haline geldi, İstanbul başkent yapıldı ve Osmanlı'nın İslam dünyasındaki saygınlığı arttı.
Dünya tarihi açısından Bizans (Doğu Roma İmparatorluğu) yıkıldı, Ortodokslar Osmanlı himayesine girdi ve ticaret yollarının Müslümanların eline geçmesiyle coğrafi keşifler yavaş yavaş başlayacak.
Venedik ve Cenevizliler ticaret yönünden önemli merkezlerini İstanbul'u Müslümanlara kaptırdılar, Ortaçağ kapandı, Yeniçağ başladı ve İstanbul'dan kaçan Bizanslı bilim adamları Avrupa'ya yerleştiler.
06:15Fatih Sultan Mehmet'in Diğer Faaliyetleri: Otlukbeli Savaşı'nda Osmanlılar Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan'la mücadele ediyor ve Doğu Anadolu'daki Akkoyunlu Devleti yıkılma sürecine giriyor.
Venediklilerle uzun süre savaşlar yapılıyor, sonunda anlaşmaya varılıyor ve Venedikliler İstanbul'da elçi bulundurabilecekler.
Karadeniz'deki liman kentlerini ele geçirmeye başlıyor, Cenevizlilerden Amasra'yı, Çandaroğulları'ndan Sinop'u, Trabzon ve Giresun'u alıyor.
Kırım 1475'te Osmanlı'nın eline geçecek ve böylece Karadeniz Türk gölü olacak.
Sırbistan, Mora, Eflak, Boğdan, Postersek ve Arnavutluk alınıyor, Rodos kuşatılıyor fakat fethedilemiyor.
Altın ilk defa altın para bastırılıyor, Topkapı Sarayı yapılıyor, Enderun İstanbul'daki Topkapı Sarayı'na taşınıyor ve Osmanlı kanunları yazılı hale getiriliyor.
10:02Fatih Sultan Mehmet'in Balkanlar ve Karadeniz'deki Fethi: Fatih Sultan Mehmet'in Balkanlar'da aldığı yerler "MEB" kodlamasıyla Sırbistan, Arnavutluk, Bosna Hersek, Mora, Eflak ve Boğdan (Romanya) olarak belirtilmiştir.
Fatih'in Karadeniz'de aldığı yerler "KAST" kodlamasıyla Karım, Amasra, Sinop ve Trabzon olarak kaydedilmiştir.
Fatih'in alamadığı yerler "BOR" kodlamasıyla Belgrad ve Rodos olarak gösterilmiştir, bunları Kanuni Sultan Süleyman almıştır.
10:47II. Bayezid Dönemi: II. Bayezid dönemi yükselme içinde duraklama devri olarak nitelendirilir ve en önemli olayı Cem Sultan olayıdır.
Cem Sultan, II. Bayezid'in tahta geçmesini kabul etmeyip isyan çıkararak Bursa'yı işgal edip hükümdarlığını ilan etmiştir.
Cem Sultan olayı iç sorun iken dış sorun haline gelmiş, Osmanlı Devleti batıya karşı pasif politikalar izlemiştir.
11:56II. Bayezid Dönemindeki Diğer Gelişmeler: II. Bayezid, Cem Sultan olayına karıştığı için Karavanoğulları Beyliğine kesin olarak son vermiştir.
Venediklilerle yapılan savaşlarda başarılı olunmuş ancak büyük kazanımlar elde edilememiştir.
II. Bayezid, İspanya'daki Müslümanlara karşı zulümler yapan İspanyollar tarafından zulüm gören Müslümanların ve Yahudilerin bir kısmını Osmanlı'ya getirmiştir.
12:34Osmanlı-Memlük İlişkileri: Osmanlı-Memlük ilişkileri bozulmuştur; Hicaz su yolları meselesi, Memlüklerin Cem Sultan'ı himaye etmesi ve Dulkadiroğulları Beyliği için rekabet halinde olması bu ilişkileri bozmuştur.
Osmanlı ile Memlükler arasında sekiz yıl süren bir savaş yapılmış, iki tarafta bir üstünlük sağlanamamıştır.
Memlükler, Mısır'da kurulan Türk-Islam devletidir.
13:24Osmanlı-Iran İlişkileri: Fatih Sultan Mehmet'in Akkoyun Devleti'nin yıkılmasından sonra Safeviler bölgeye hakim olmuş ve Safevi Devleti kurulmuştur.
Safevi Devleti Şii mezhebini Anadolu'ya yaymak istemiş ve 1511 yılında Anadolu'da Şah Kul isyanı çıkmıştır.
Şah İsmail'in desteklediği bu isyanı Trabzon Valisi Şehzade Selim (Yavuz Sultan Selim) bastırmıştır.
14:21Yavuz Sultan Selim Dönemi: Yavuz Sultan Selim, babasıyla olan mücadeleyi kaybetmesine rağmen yeniçerilerin desteğiyle tahta geçmiştir.
Birinci Selim dönemi 1512'de başlamış, 1520'de bitmiş olup "sekiz yıla seksen yıllık iş sığdıran padişah" olarak anılmıştır.
Yavuz Sultan Selim, kardeşleri Ahmet ve Korkut'u etkisiz hale getirerek tahta tek başına kalmıştır.
14:57İran Seferi: 1514'te Safeviler Doğu Anadolu'yu ele geçirmek ve burada Şiilik propagandası yapmak istemişlerdir.
Yavuz Sultan Selim, Safeviler üzerine yürüüp Şah İsmail ile yaptığı savaşı kazanmış, Tebriz, Musul, Kerkük, Diyarbakır gibi şehirler ele geçirilmiştir.
Turnadağ Savaşı sonrası Osmanlı'ya destek vermeyi kabul etmeyen Dulkadiroğulları ortadan kaldırılmış ve Anadolu birliği kesin olarak sağlanmıştır.
15:48Mısır Seferi: 1516'da Mercidabık'ta Memlükleri yenip Suriye ve Filistin'i almış, 1517'de Ridaniye'de Memlük ordusunu yenmiştir.
Mısır seferi, Hicaz su yolları meselesi, Memlüklerin Cem Sultan'ı himaye etmesi, Dulkadiroğulları yüzünden çekişme ve Memlüklerin Şah İsmail'i desteklemesi gibi sebeplerle yapılmıştır.
Mercidabık ve Ridaniye savaşlarının kazanılmasıyla Memlük Devleti ortadan kalkmış, Suriye, Filistin, Hicaz, Mısır Osmanlı'nın eline geçmiştir.
17:49Kanuni Sultan Süleyman Dönemi: Kanuni Sultan Süleyman, 1520'de tahta geçip 1566'ya kadar hüküm sürmüştür.
Yavuz Sultan Selim'in tek oğlu olduğu için kimseyle mücadele etmeden doğrudan tahta geçmiştir.
Yavuz Sultan Selim toprakları çok fazla büyütmüş, hazineyi sonuna kadar doldurmuş ve Kanuni Sultan Süleyman'a sorunsuz bir devlet bırakmıştır.
18:21Kanuni Dönemindeki İsyanlar: Canberdi Gazali isyanı, Memlük Devleti'nin yeniden kurmak için isyan çıkaran bölgedeki yerel aşiretlerden biri tarafından başlatılmıştır.
Ahmet Paşa isyanı, Yavuz dönemindeki önemli vezirlerden Ahmet Paşa'nın sadrazam olmadığı için isyan etmesiyle başlamıştır.
Baba Zünnun isyanı ekonomik temelli, Kalemler Çene isyanı ise dini nitelikli bir isyandır.
19:31Kanuni Dönemindeki Fetihler: Yavuz Sultan Selim doğu meselesini halletmiş, Kanuni Sultan Süleyman yönünü batıya dönmüştür.
1521'de Belgrad'a alınarak Macaristan'dan Orta Avrupa'nın fethi için önemli bir merkez ele geçirilmiştir.
19:48Mohaç Meydan Savaşı ve Avusturya İlişkileri: 1520-1526 Mohaç Meydan Savaşı'nda Osmanlı Devleti, Fransa Kralı'nın esir düşmesi üzerine Macaristan'a saldırarak Macar Krallığını egemenliği altına alır.
Mohaç Muharebesi dünyanın en kısa süren muharebelerinden biri olup, iki saatte Osmanlı ordusu Macar ordusunu yenmiştir.
Avusturya ve Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'nda Habsburg hanedanı hakimiyetindeyken, Osmanlılarla Habsburglar arasında mücadele başlar.
20:44Viyana Kuşatması ve Alman Seferi: Avusturya, Osmanlı yönetimine atanan Macar Kralını tanımayıp kendi adamını getirdiğinde, Kanuni Sultan Süleyman Avusturya seferine çıkarak Viyana'ya kadar gider.
Kış mevsiminin erken gelmesi, ağır topların getirilemeyişi ve erzağın yetersizliği nedeniyle birinci Viyana kuşatması başarılı olmaz.
Avusturya'nın dini yeniden işgal etmesi üzerine Kanuni Sultan Süleyman Alman seferine çıkar ve 1533'te İstanbul Antlaşması imzalanır.
21:53İstanbul Antlaşması ve Denizlerdeki Faaliyetler: İstanbul Antlaşması'nda Avusturya-Macaristan'ın içişlerine karışmayacak, Avusturya Osmanlı Devleti'nde vergi verecek ve Osmanlı sadrazamı Avusturya'nın kralına denk olacak.
Bu anlaşma Osmanlı Devleti'nin Avusturya'daki üstünlüğünü gösterir ve 1606 yılında Zigvatorluk Antlaşması'na kadar devam eder.
Rodos 1522'de, Cezayir 1533'te Barbaros Hayrettin Paşa'nın fetih hareketleriyle Osmanlı'ya geçer ve Preveze Deniz Savaşı'nda (1538) Osmanlılar Haçlı donanmasını yenerek Akdeniz'de üstünlük elde eder.
23:55Hint Deniz Seferleri: Hint deniz seferleri, coğrafi keşifler sonucu baharat yolu önemini yitirmesi ve Portekizlilerin Hint Okyanusu'nda egemenlik kurması nedeniyle düzenlenir.
1538-1553 yılları arasında Portekizlilerle yapılan savaşta Yemen, Adem, Sudan ve Habeşistan'ın bir kısmı alınır ancak istenilen başarı elde edilemez.
Osmanlı donanmasının o zamanın tekniğine uygun olmaması, bölgedeki Müslümanların destek vermemesi, sefere gereken önem verilmemesi ve denizcilerin bölgeyi yeterince tanımaması seferlerin başarısız olmasının nedenleridir.
25:25Osmanlı-Iran İlişkileri ve Kapitülasyonlar: Kanuni zamanında İran'a birkaç sefer düzenlenir ve 1555 Amasya Antlaşması ile savaşlar sona erer, bu anlaşma İranlı imzalanan ilk resmi anlaşmadır.
İlk kapitülasyonlar 14. yüzyılda Venedikliler ve Cenevizlilere verilmiştir, Yavuz Sultan Selim 1517'de Memlük Sultanları tarafından verilen kapitülasyonları yeniler.
Kapitülasyonlar sayesinde ticaret canlanır, Osmanlı çok miktarda vergi alır ve Avrupa'da Haçlı Birliği'nin oluşması engellenir.
27:12Kanuni Sultan Süleyman'ın Vefatı ve İkinci Selim Dönemi: Kanuni Sultan Süleyman 1566'da Zigetvar seferi sırasında yaşlılıktan ve hastalıktan vefat eder, vefat haberi duyulmadan kale fethedilir.
Kanuni Sultan Süleyman'dan sonra tahta İkinci Selim geçer, ancak Sokullu Mehmet Paşa'nın daha aktif olduğu için bu dönem Sokullu Mehmet Paşa dönemi olarak da incelenir.
Sokullu'nun 1579'da ölmesiyle Osmanlı'nın yükselme dönemi sona erer.
28:06Kıbrıs'ın Alınması ve İnebahti Deniz Savaşı: İkinci Selim döneminin en önemli olayı Kıbrıs'ın alınmasıdır; Kıbrıs'ın jeopolitik konumu, korsanların Osmanlı ticaretine zarar vermesi ve Venediklilerin vergi kesmesi nedeniyle 1571'de alınır.
Kıbrıs'ın alınması üzerine Haçlılar Osmanlı'ya saldırır ve 1571 İnebahti Savaşı olur, bu savaşta Osmanlı büyük bir yenilgi alır.
İnebahti Deniz Savaşı'nda Don Juan komutasındaki Haçlı ordusu Osmanlı donanmasını yener ve Osmanlı donanmasının yakıldığı ilk seferdir.
29:29Osmanlı Donanmasının Yakılması: Osmanlı donanması tarihte dört kez yakılmıştır: 1571'de İnebahtı'da, 1770'te Çeşme'de, 1827'de Navarin'de ve 1853'te Sinop baskınında.
Osmanlı donanması İngiliz, Fransız ve Ruslar tarafından yakılmıştır.
30:02Sokullu Mehmet Paşa'nın Süveyş Kanalı Projesi: Sokullu Mehmet Paşa Mısır'da bulunan Süveyş'te bir kanal açmak istemiş, bu kanalın amacı Akdeniz ile Kızıldeniz'i birleştirmekti.
Projenin amacı eski ve yeni ticaret yollarının bağlantısı kurulması, Akdeniz'de ticaretin canlanması ve coğrafi keşiflerin verdiği zararın en aza indirilmesiydi.
Süveyş Kanalı projesi başarılı olamamış, çok fazla maliyeti nedeniyle üzerinde durulmamış ve 1869 yılında İngilizler tarafından açılmıştır.
31:01Don Volga Projesi: Sokullu Mehmet Paşa Karadeniz'e dökülen Don nehri ile Hazar Denizi'ne dökülen Volga nehirlerini birleştirmek istemişti.
Projenin amacı Karadeniz'den Hazar Denizi'ne geçiş sağlamak, Rusların Karadeniz'e inmelerini engellemek, İran'ı kontrol etmek ve ortasındaki Türkler'e yardım etmekti.
Don Volga projesinin üçte biri kazılmış ancak Rusların saldırıları ve Kırım Han'ın isteksiz davranışları nedeniyle proje gerçekleşmemiş, 1953'te Ruslar tarafından gerçekleştirilecek.
31:48Karadeniz Marmara Projesi ve Osmanlı'nın Duraklama Dönemi: Sokullu Mehmet Paşa İzmit Körfezi'ni Sakarya Nehri ve Sapanca Gölü aracılığıyla Karadeniz'de birleştirmek istemiş, böylece kereste taşımacılığı yapacaktı.
Sokullu Mehmet Paşa'nın ölmesiyle birlikte Osmanlı yükselme dönemi sona erecek ve duraklama dönemi başlayacaktı.

Osmanlı İmparatorluğu'nun Yükselişi ve Fethi Dersi

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir