Buradasın
Osmanlı İmparatorluğu'nun Yükseliş Dönemi: Kanuni Sultan Süleyman ve Sokullu Mehmet Paşa
youtube.com/watch?v=Yv6Ues2bBrUYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir tarih öğretmeni ve öğrencileri arasında geçen interaktif bir ders formatında sunulmaktadır. Öğretmen, tahta üzerinde notlar alarak ve soru-cevap yöntemiyle Osmanlı İmparatorluğu'nun yükseliş dönemi hakkında bilgi vermektedir.
- Video, Kanuni Sultan Süleyman'ın 1520-1566 yılları arasındaki hükümdarlığı ve önemli askeri seferlerini kronolojik olarak anlatmaktadır. Ardından Sokullu Mehmet Paşa'nın sadrazamlık dönemindeki önemli olaylar, özellikle Kıbrıs'ın fethi ve Fas'ın alınması ele alınmaktadır. Son bölümde ise Sokullu Mehmet Paşa'nın Don-Volga birleştirme, Marmara-Karadeniz ve Süveyş Kanalı gibi üç önemli imar projesi detaylı olarak açıklanmaktadır.
- Videoda ayrıca Matrakçı Nasuh gibi önemli tarihçilerin eserleri, Osmanlı Devleti'nin donanmalarının yakıldığı önemli deniz savaşları ve tarih anlatımında dönemsel bakış açısının önemi vurgulanmaktadır. Video, Osmanlı İmparatorluğu'nun yükseliş döneminin sona ermesi ve 17. yüzyıla geçişinin belirtilmesiyle sona ermektedir.
- Kanuni Sultan Süleyman'ın Tanıtımı
- Kanuni Sultan Süleyman, Osmanlı Devleti'nde kırkaltı yıl hükümdarlık yaparak en uzun süre tahtta kalan Osmanlı padişahıdır.
- 1520'de tahta çıktı ve 1566'da vefat etmiştir.
- Muhteşem Yüzyıl dizisi ile daha fazla ünlenip medyatik olan Kanuni, aslında "Kanuni" sıfatını kendisi vermemiş, bunu ilk kez Romen tarihçi Dimitri Kantemir takmıştır.
- 01:59Sultan Süleyman'ın İlk Yılları
- 1520'de tahta geçer geçmez Mısır'da Memlük Devleti'nin diriltme çabaları olan Ahmet Paşa, Canberdi Gazali ve Baba Zünnun isyanlarıyla uğraşmak zorunda kalmıştır.
- 1521'de Fatih Sultan Mehmet'in alamadığı Belgrad'ı, 1522'de ise Saint Jean Şövalyelerinden Rodos'u almıştır.
- Kanuni Sultan Süleyman, Muhibbi mahlasıyla şiirler yazmıştır.
- 05:52Macaristan ve Avrupa Seferleri
- 1526'da Macarlarla Muaç Meydan Muharebesi yapılmış ve bu dünya tarihinin en kısa süreli ova savaşı iki saatte Osmanlı ordusu tarafından kazanılmıştır.
- 1529'da Viyana'nın kapılarına ilk kez gelmiş, ancak kışın bastırması ve Viyana'nın korunaklı olması nedeniyle boş dönmüştür.
- 1532'de Alman seferine çıkmış, Şarlken'in ordusunu karşılayamadığı ve birinci Fransuva'yı serbest bıraktığı bir anlaşmaya varılmıştır.
- 08:02Avusturya Anlaşması
- Alman seferinden sonra Kanuni Sultan Süleyman, Avusturya Kralı Ferdinand ile anlaşma yapmıştır.
- Anlaşmada Ferdinand'a "sen benim dengim değilsin, sen sadece benim sadrazamıma denksin" denilmiştir.
- 1533'te imzalanan İstanbul Anlaşması, Orta Avrupa'nın siyasi üstünlüğünü Osmanlı Devleti'nin ele geçirdiği önemli bir anlaşmadır.
- 09:55Osmanlı-Avusturya Anlaşması
- 1533 yılında Osmanlı Sadrazamı ve Avusturya Arşidükü arasında yapılan İstanbul Antlaşması'nda Osmanlı Sadrazamı Avusturya Arşidüküne denk sayıldı.
- Bu antlaşmayla Orta Avrupa'nın siyasi üstünlüğü Osmanlı Devleti'nin eline geçti ve bu durum 1666 Zitvatorok Antlaşması'na kadar, yani 67 sene boyunca devam etti.
- Osmanlı Devleti'nin bu kudreti, Türk milletinin gurur ve kibirinin temelini oluşturdu ve bu kudret atalarımızdan geliyor.
- 11:42Osmanlı'nın İleri Gitme Özü
- Türk milletinin gurur ve kibirinin kudretten geldiği, bu kudretin atalarımızdan geldiği vurgulanıyor.
- Türk milletinin geninde ilericilik var ve hiçbir zaman geriye gitmeyecek, sürekli ileriye doğru ilerleyecek.
- Osmanlı Devleti'nin tarihi başarıları (Fatih Sultan Mehmet, Yavuz Sultan Selim, Kanuni Sultan Süleyman, Abdülhamit, Atatürk) Türk milletinin ileri gitme özünü oluşturuyor.
- 13:22Barbaros Hayrettin Paşa ve Akdeniz
- Barbaros Hayrettin Paşa, normalde Cezayir'de korsan olan biri olarak Osmanlı Devleti'ne katıldı ve Kaptan-ı Derya oldu.
- 1538 yılında Preveze Deniz Savaşı'nda Andrea Doria komutasındaki Haçlı birliğini yenerek Akdeniz'i "Türk gölü" haline getirdi.
- Karadeniz'i Türk gölü haline getiren Fatih Sultan Mehmet'tir, Akdeniz'i Türk gölü haline getiren Kanuni Sultan Süleyman'dır.
- 15:25Hint Deniz Seferleri
- Gücerah Sultanı (Hindistan'da bir Müslüman devleti) Portekizlilerin tehdidini karşılamak için Kanuni Sultan Süleyman'dan yardım istedi.
- Osmanlı, Portekizlileri bölgeden uzaklaştırmak ve ekonomik kar elde etmek için Hint Deniz Seferleri düzenledi.
- Seferlerde başarılı olunamadı çünkü gemiler okyanusa dayanıksızdı, yol bulunamadı ve yardım isteyen Müslümanlar bile Osmanlı'ya yardım etmedi.
- 19:56Hint Deniz Seferleri ve Başarısızlık Nedenleri
- Hint deniz seferleri yapıldı ancak istenilen sonuçlar elde edilemedi.
- Seferlerin başarısız olma nedenleri arasında gemilerin dayanıksız olması, Hint Denizi'nin bilinmemesi ve Güceras Sultanlığı'nın Osmanlı'ya yardım etmemesi bulunmaktadır.
- Güceras Sultanlığı, Osmanlı'nın uzun süre kalmayacağını ve Portekizlilerle baş başa kalacağını düşünerek yardım etmemiştir.
- 21:31Osmanlı'nın Akdeniz'deki Hakimiyeti
- 1541'de Macaristan tamamen ele geçirildi, 1551'de Trablusgarp alındı ve Turgut Ali Reis beylerbeyi atandı.
- 1555'te İran ile ilk resmi anlaşma olan Amasya Antlaşması imzalandı.
- 1560'da Akdeniz'de ikinci büyük deniz savaşı olan Cerbe Deniz Savaşı'nı kazandıktan sonra Akdeniz'in hakimiyeti teyit edildi.
- 22:26Önemli Tarihler ve Olaylar
- 1565'te Turgut Ali Reis Malta kuşatması sırasında şehit oldu.
- 1566'da Sakız Adası alındı ve Zigetvar seferi sırasında Kanuni Sultan Süleyman vefat etti.
- Kanuni Sultan Süleyman'ın son seferi Zigetvar seferiydi.
- 25:27Matrakçı Nasuh ve Kapitülasyon
- Matrakçı Nasuh, minyatür sanatının önemli isimlerinden olup Beyan-ı Menazil-i Seferi, ırakeyn ve Süleymanname adlı eserleri Kanuni Sultan Süleyman dönemini anlatır.
- Kapitülasyon ve imtiyaz kelimeleri birbirinin aynısıdır ve ayrıcalık anlamına gelir.
- 1535'te Ahti Atik Antlaşması ile Kanuni Sultan Süleyman, anlaşmanın her iki hükümdarın sağlığında geçerli olacağını belirtmiştir.
- 28:37Fransa'ya Tam Kapitülasyon
- Tam anlamıyla kapitülasyon Fransa'ya verilmiştir.
- Kanuni Sultan Süleyman'ın oğlu II. Selim 1569'da bu anlaşmayı tam anlamıyla uygulamıştır.
- Sokollu Mehmet Paşa 1564'te ülkenin sadrazamı olmuştur ve hem II. Selim hem de III. Murat dönemlerinde sadrazamlık yapmıştır.
- 30:57Osmanlı Padişahları ve Dönemsel Anlam
- Kanuni Sultan Süleyman, II. Selim ve III. Murat padişahları arasında Sokullu Mehmet Paşa sadrazamlık yapmıştır.
- Osmanlı padişahlarının anlatımı 16. yüzyıldan sonra zorlaşmaktadır çünkü padişahlar birden fazla kez tahta çıkıp çıkmaktadır.
- 17. yüzyılda Osmanlı padişahları genellikle bilinmemektedir çünkü sadece ilk on padişah ve son dört padişah işlenmektedir.
- 33:22II. Selim ve Sokullu Mehmet Paşa
- II. Selim, ordunun başına gidip sefere çıkmayan ve İstanbul'da hayatını kaybeden ilk Osmanlı padişahıdır.
- Sokullu Mehmet Paşa'nın en büyük icraatlarından biri 1571 yılında Kıbrıs'ı almasıdır.
- Kıbrıs'ın fethedilmesi üzerine Haçlılar İnebahti deniz savaşı'nı başlattı ve Osmanlı donanmasının gemilerini yakmıştır.
- 36:43Osmanlı'nın Akdeniz'deki Gücü
- 1576 yılında Fas fethedilmiştir.
- Osmanlı İmparatorluğu'nun Akdeniz'deki gücü, Mısır, Trablusgar, Tunus, Fas, Cezayir, Kıbrıs ve Rodos adalarının fethiyle artmıştır.
- Osmanlı donanmasının yakıldığı dört önemli deniz savaşı sırasıyla 1571 İnebahti, 1676 Çeşme, 1827 Navarin ve 1853 Sinop'da olmuştur.
- 41:18Sokullu Mehmet Paşa'nın Projeleri
- Sokullu Mehmet Paşa'nın üç önemli projesi vardır: Don ile Volga arasındaki ırmakları birleştirme projesi, Marmara-Karadeniz projesi ve baharat yolu işlerlik kazandırmak için Süveyş Kanalı projesi.
- 41:52Don ile Volga Birleştirme Projesi
- Don ırmakı Karadeniz'den, Volga ırmakı ise Hazar Denizi'nden çıkıyor ve bu iki ırmak arasındaki bölgeyi birleştirmek isteniyordu.
- Bu proje, Rusların güneye inmesini engellemek, Kırım'ı korumak, İran'ı kuzeyden kontrol etmek ve Orta Asya Türkleri ile bağlantı kurmak amacıyla yapılmıştır.
- Proje Mimar Sinan'a verilmiş ancak onun 99 yaşında vefat etmesi ve Rusya'nın baskısı nedeniyle iptal edilmiş, 1954-1956 yılları arasında Rusya tarafından gerçekleştirilmiş olup günümüzde iki ırmak birleşiktir.
- 45:35Süveyş Kanalı Projesi
- Süveyş Kanalı projesi, Kızıldeniz'i ve Akdeniz'i birleştirmek, Osmanlı donanmasını Hindistan'a ulaştırmak ve baharat yoluna işlerlik kazandırmak amacıyla yapılmıştır.
- Coğrafi keşifler sonucu Atlas Okyanusu limanları önem kazanırken Akdeniz limanlarının önemini kaybetmesi ve baharat yolunun işlerliğini azaltması nedeniyle ekonomik bir durum olarak proje başlatılmıştır.
- Proje Osmanlı döneminde gerçekleştirilememiş, 1869 yılında İngiltere ve Fransa tarafından açılmıştır ve günümüzde Mısır için önemli bir gelir kaynağıdır.
- 50:32Sokullu Mehmet Paşa'nın Projeleri
- İstanbul Boğazı, Akdeniz'i Karadeniz'e bağlayan bir geçiş noktasıdır.
- Anadolu yakasında İznik Gölü ile Sapanca Irmağı arasında bir kanal projesi yapılacaktır, bu günümüzün Kanal İstanbul projesine benzer bir projedir.
- Bu proje, ordunun kereste ihtiyacını karşılayacak ve herhangi bir saldırıda ikinci bir kaçış imkanı sağlayacaktır.
- 51:57Önemli Tarih Bilgileri
- İkinci Mehmet dönemine ait sorularda dikkatli olunmalı, çünkü bu dönem Kanuni Sultan Süleyman ve Yavuz Sultan Selim dönemlerine de aittir.
- Preveze deniz savaşı, Akdeniz'i bir Türk gölü haline getirmiştir.
- Matrakçı Nasuh, Beyan-ı Menazil, İrakeyn ve Süleymanname eserlerini yazan ünlü minyatür sanatçısıdır.
- 54:30Osmanlı Devleti Dönemleri
- Mehmet Paşa'nın yükselişi bitti ve Osmanlı Devleti duraklama dönemi olan 17. yüzyıla girmiştir.
- Bir sonraki videoda 25 soruyla karşılaşılacaktır.