Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerini ve Sarıkamış Harekatı'nı anlatan tarihsel bir belgeseldir. Videoda Enver Paşa, Talat Paşa, Cemal Paşa ve Hafız Hakkı Paşa gibi dönemin önemli siyasi ve askeri figürleri yer almaktadır.
- Video, Osmanlı İmparatorluğu'nun 600 yıllık tarihini ve 1914'te Büyük Dünya Savaşı'na nasıl dahil olduğunu kronolojik olarak anlatmaktadır. Özellikle Enver Paşa'nın Almanya ile gizli anlaşma yapması, Osmanlı'nın savaşa girmesi ve Sarıkamış Harekatı'nın planlanması ile başarısızlığı detaylı şekilde ele alınmaktadır.
- Videoda, 29. Tümen'in gece taarruzu, askerlerin soğuk ve Rus ateşiyle karşılaştığı zorluklar, Allahu Ekber Dağları'ndaki çatışmalar ve sonuçta 90 bin genç askerin kaybedilmesi aktarılmaktadır. Anlatıcı, bu felaketin sebeplerini (tecrübesizlik, dış güçlerin etkileri, aceleci planlar) vurgulayarak, gelecek nesillere bu gerçeklerin canlı tutulması gerektiğini belirtmektedir.
- 00:02Osmanlı İmparatorluğu'nun Yıkılışı
- Konuşmacı, Anadolu evladına 500 yıllık yuvanın yıkıldığını ve dedelerin evlerinden çıkıp geri dönmediklerini anlatıyor.
- 600 yıllık Osmanlı İmparatorluğu, maliyesi iflas etmiş, ordusu zafere aç, toprak kazanamayarak gerilemiş ve halkı inancını kaybetmiş haldeyken sömürgeci güçlerle ölüm kalım mücadelesine girmek üzereydi.
- Almanlar, Osmanlı topraklarını potansiyel nüfuz alanı olarak görüyor ve Enver Paşa, genç bir subayken kendini harbiye nazırı yapan padişah damadı olarak bu sorumluluğu üstleniyor.
- 01:46Birinci Dünya Savaşı'na Katılım
- Birinci Dünya Savaşı'nda Osmanlı'nın başlangıçta hiç yer yoktu ve Rusya ile anlaşma yapılmaya çalışıldı ancak başarılı olunamadı.
- Enver Paşa 27 yaşında bir yarbay iken Berlin'e asker ateşi olarak gönderildi ve Almanlar ona büyük üst düzey bir subay muamelesi yaptı.
- Almanlar Osmanlı'nın savaşa dahil olmasını ister ve Osmanlı'nın iki görevi vardı: İngilizlerin doğu sömürgelerinde karışıklık çıkarmak ve Kafkas cephesi açıp Rusları doğuya asker kaydırmaya zorlamak.
- 03:16Gizli Anlaşma ve Savaş Kundakçılığı
- Enver Paşa Almanya ile gizli bir anlaşma imzaladı, bu anlaşmanın yapılmasında meclise, bakanlar kuruluna ve padişaha haber verilmedi.
- Anlaşmanın maddelerinden biri Kafkas cephesinde savaş açılacak, ikincisi donanmalara hücum edecek, üçüncüsü Alman Genelkurmay'ın Osmanlı Genelkurmay'ın başına geçeceği idi.
- Amiral Su, Yavuz ve Midilli'yi Boğazdan geçirip getirdikten sonra gemileri millileştirdi ve bu bir savaş kundakçılığıydı, Osmanlı savaş ilan etmeden Ruslarla savaşa girmek durumunda kaldı.
- 05:12Kafkas Cephesi ve Sarıkamış Harekatı
- Harbin başlamasıyla birlikte Enver Paşa, Harp Akademisi'nden arkadaşı Hafız Hakkı Bey ve Genelkurmay İkinci Başkanı Bronsart von Slendorfla orduyu yönetmeye başladı.
- Kafkas cephesindeki Üçüncü Ordu, topları için mühimmatı çok azdı, askerler açtı ve kışlık ekipmandan yoksundu.
- Enver Paşa, asker, silah, cephane ve 60 bin kışlık donanım olan üç gemi yola çıkarmıştı ancak bu gemiler Kandilli açıklarında Rus donanması tarafından batırıldı.
- 06:19Sarıkamış Harekatı'nın Planlanması
- Enver Paşa, Üçüncü Ordu komutanlarının korkak davrandıklarını düşünmekteydi ve Hafız Hakkı Bey ile birlikte Sarıkamış Harekatı'nın planlarını İstanbul'da harita üzerinde yaptı.
- Hasan İzzet Paşa dahil komutanların arasındaki genel kanı saldırının ilkbaharda yapılması yönündeydi, ancak Enver Paşa ve Hafız Hakkı Bey, ilkbaharda barış gelebileceğini düşünerek bir an önce taarruzu gerçekleştirmekte ısrar ettiler.
- 17 Aralık'ta Enver Paşa, askerlere hitaben yazdığı meşhur bildiri subaylar tarafından erlere okundu ve askerlerin eksikliklerinin savaşta birliğin çabalarına zarar getirmeyeceğine inandığını belirtti.
- 08:14Sarıkamış Harekatı'nın Başlangıcı
- Harbiye Nazırı Enver Paşa ve Alman kurmay heyeti Üçüncü Ordu'nun komutasını bizzat ele alır ve 19 Aralık'ta tarihe Sarıkamış Dramı olarak geçecek taarruz emrini resmen imzalayarak kolordu olarak gönderir.
- Harekat başlar, Albay Hafız Hakkı Bey'in başında olduğu 10. Kolordu iki koldan Oltuya doğru ilerler, Harbiye Nazırı Enver Paşa ise kendi yönettiği 9. Kolorduyla Bardız'a doğru yürümeye başlar.
- Yoğun kar ve tipi yolları tıkamış, tümenlerin haberleşmesini neredeyse imkansız hale getirmişti ve askerlerin harekatın başından itibaren bilinen erzak ve ekipman eksikliği giderek büyüyen bir sorundu.
- 09:07Harekatın Zorlukları ve Sonuçları
- Artık birliklerde donma olayı başlamış, döküntü denilen yani ordu yürürken soğuktan donarak düşüp kalan askerlerin sayısı kayıpları artırmıştı.
- Tümen komutanı Albay Abdülkerim Bey, her taburun bir günlük yürüyüşte aşağı yukarı yüz döküntü verdiğini hesaplamıştı, bu toplam bine yakın asker demekti.
- 24 Aralık'ta parça geldiğinde sadece 29. Tümeninin büyük bir kısmı gelmişti ve Enver Paşa, ordudan kaçan Rus tugayını kovalamak adına 10. Kolordu komutanı Albay Hafız Hakkı Bey'in harekat planının dışına çıkarak sadece 32. Tümeni Bardız'a gönderip kalan iki tümenle Ardahan'a doğru gitmeye karar vermesini emretti.
- 11:16Sarıkamış Taarruzu
- Enver Paşa, dokuzuncu kolordunun bir an bile durmasına izin vermeden eksi yirmibeş dereceye varan soğuklarda Sarıkamış'a yakın Rus mevzilerine gece taarruzu emri verir.
- Yirmidokuz tümenin yarısı gece taarruzu sırasında uykudan uyanamaz.
- Yirmibeş Aralık sabahı yirmidokuz tümen Bardan yola çıktı ve Sarıkamış önüne geldiğinde akşam üzeri olmuştu.
- 11:47Taarruzun Zorlukları
- Askerler gece taarruz için eğitilmemişti, ancak Enver Paşa bir an önce Sarıkamış'a girmek istiyordu.
- İstihbaratına göre Sarıkamış'ta sadece iki avcı taburu vardı ve eldeki harita yetersizdi.
- Kız Çubuktan çıkınca iki kilometre sonra Sarıkamış'a çıkacaklar zannediyorlardı, ancak açtığında fark ettiler ki daha yedi kilometre var.
- 12:08Çatışmalar ve Kayıplar
- Ruslar ciddi şekilde barikat kurmuş durumdaydı ve Kız Çubuktan geçtikten sonra ciddi çatışmalar başladı.
- Sarıkamış önüne sadece yirmidört tümenin döküntüleri gelmişti, saldırı gücü ve mücadele gücü kalmamıştı.
- Soğuklardan ve Rus ateşiyle ciddi kırım oldu, askerler kar içerisinde avlandılar.
- 12:45Dağların Zorlukları
- Yazın bile zirvelerinden kar eksik olmayan Allahu Ekber Dağlarını bir-bir buçuk metre kar üzerinden tırmanıp aşmak, Hafız Hakkı Bey'in fedakar ve cesur on kolorduna bile fazla gelir.
- Tepelerde şiddetli tipiye yakalanan iki tümenin yarısı donarak şehit düşer.
- Yirmibeş Aralık günü Sarıkamış üzerine gelmesi gereken on kolordu, otuz Aralık günü ancak Allah-u Teala aşabilmişti.
- 13:11Kolordunun Durumu
- Ayın iki'sinde Sarıkamış önüne geldiğinde dokuzuncu kolordudan yani otuzbeş eksi otuzsekizbin kişilik kolordudan ancak birkaç yüz kişi kalmıştı.
- Enver Paşa hala saldırılması emrediyordu, fakat kendisi de durumun çok kötü olduğunu fark etti ve Hafız Hakkı Paşa'yı sol kanat komutanı atayarak kendisi divi'ye geldi.
- Kahramanlık hayalleri, Almanların yönlendirmesi ve konumunun gerektirdiği tecrübeye sahip olmaması acı bir sona sebep olmuştur.
- 13:42Sonuç ve Dersler
- Hafız Hakkı Paşa, orduya geri çekilme emri verdiği gün "onurumuz dışında her şeyi kaybettik" demiştir.
- Bu ülkenin her bucağından, her köyünden toplanmış doksan bin genç, değerleri bilinmeden dağlara vurularak, ormanlara saçılarak harcanmıştı.
- Tecrübesizlik, dış güçlerin etkileri ve aldatmaları, aceleci bir heves ve hatalı planlar, Allahu Ekber Dağlarına Sarıkamış önlerine ekilmiş ve biçilen soğuk bir ölüm olmuştu.
- 14:22Gelecek Nesiller İçin
- Şehitlerin anlattığı hikaye belki bin zaferden daha değerlidir çünkü zaferler bazen eksikleri örtse de acılar insanı olgunlaştırır ve gerçeklerle yüzleştirir.
- Gelecek nesiller önünde bu felaketin sebeplerini canlı tutmak gerekir.
- Şanlı Türk ordusu şehitlerinin verdiği bu nasihatler ilelebet baki kalsın.