Buradasın
Osmanlı İmparatorluğu'nun Son Dönemleri ve İttihat Terakki Üzerine Tarih Felsefesi Sohbeti
youtube.com/watch?v=z944CYc8TqsYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir tarih felsefesi sohbeti formatında olup, Profesör Dr. Aykut Kansu, Profesör Dr. Burak Aslan Miza, Gülsüm ve diğer konuşmacıların yer aldığı bir programdır.
- Sohbet, Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerindeki dış politika, İttihat Terakki'nin rolü ve Arap isyanları üzerine odaklanmaktadır. Konuşmacılar, 19. yüzyılın sonlarında İngiltere ve Almanya ile olan ilişkiler, Berlin-İstanbul demiryolu projesi, Cemal Paşa'nın Suriye'deki yönetimi, kapitülasyonların kaldırılması ve Balkan Savaşları gibi konuları ele almaktadır.
- Programda ayrıca Arap milliyetçiliğinin gelişimi, Şerif Hüseyin ve Hicaz bölgesi, İttihat Terakki'nin modernleşme politikaları ve "Baba Ali Baskını" gibi olaylar da incelenmektedir. Konuşmacılar, siyasi hareketlerin toplumsal alandan güç alması ve milliyetçiliğin savaş ortamlarında nasıl güçlenen bir söylem haline geldiği konusunda görüşlerini paylaşmaktadır.
- Almanya'nın Türkiye Politikası
- Almanya, Türkiye'deki yeni düzenin İngiliz çıkarlarıyla uyuşmayacağını anlamış ve İngiltere ile çarpışabileceğini düşünerek hareket etmiştir.
- Almanya, Bağdat-Basra demiryolu projesi için Türkiye'nin yanında yer almış, Berlin'den İstanbul'a ve oradan Arabistan Yarımadası'na kadar kara hattının kesilmemesi için Bulgaristan'la birlikte Türkiye'yi desteklemiştir.
- Almanya, Türkiye'deki siyasi yönetimi desteklemediğine rağmen dış politika açısından İngiltere'nin Türkiye'ye düşmanlığına karşı durmuştur.
- 01:35Birinci Dünya Savaşı Öncesi İlişkiler
- Almanya'da İttihatçılara yönelik olumlu bir kamuoyu politikası yaratılmış, İngiltere'de ise bu tür bir yaklaşım görülmemiştir.
- İngiltere'nin büyükelçisi, Osmanlı'yı Almanya'nın koyuna attıklarını ve İttihatçıların İngiltere yanlısı olduklarını belirtmiştir.
- İttihatçılar İngiliz modeline hayran olmalarına rağmen, İngiltere'nin karşısına çıkmayı başarmış bir güç olarak Almanya'yı tercih etmişlerdir.
- 03:19İttihat Terakki'nin İngiltere İlişkileri
- İttihatçılar 1908 öncesinde Boer Savaşı'nda İngiltere'yi desteklemişlerdir.
- İttihatçılar İngiltere'ye meydan okumak istese de, İngiltere'nin "dünyanın en özgürlükçü ülkesi" olduğunu ve Osmanlı'ya birçok şey getirdiğini belirtmişlerdir.
- İngiltere, Osmanlı'nın toprak bütünlüğünün korunması meselesini bırakınca, Almanya'nın Osmanlı'nın dağılmaması yönünde bir tercih yapabilmesi mümkün olmuştur.
- 05:18Araplar ve İttihat Terakki
- İttihat Terakki'nin 1908 rejiminden sonraki yaklaşımıyla imparatorluk genelinde matbaa serbesti ve sansürün kalkması gibi gelişmeler Araplar arasında da etki yaratmıştır.
- Arapların ayrılıkçı hisleri, milliyetçiliğin dünyada bir akım olarak ortaya çıkmasıyla eş zamanlı olarak gelişmeye başlamıştır.
- İttihat Terakki, Arap coğrafyasına yönelik politikalarını matbuatın insanların hislerini açıkça söyler duruma gelmesinden sonra daha açıkça belirlemeye başlamıştır.
- 07:22Hicaz Bölgesi ve Şerif Hüseyin
- Hicaz bölgesi, iç bölgeleri kutsiyeti nedeniyle Osmanlı'dan vergi almıyor ve asker yazmıyordu.
- Abdülhamid, Şerif Hüseyin'i İstanbul'da tutmuş, 1908 Devrimi'ne kadar göstermelik bir devlet üyeliğiyle orada kalmıştır.
- 1908 Devrimi'nden sonra Şerif Hüseyin Hicaz'a gitmesiyle valilerle yetki paylaşımı konusunda sorunlar yaşanmaya başlamıştır.
- 08:22Osmanlı'nın Arap Coğrafyasındaki Hakimiyeti
- Osmanlı İmparatorluğu'nun Arap coğrafyasındaki hakimiyeti göreceliydi, kuzeyden güneye yeknesak bir Osmanlı hakimiyeti yoktu.
- Güneye doğru gidildikçe Osmanlı'nın mevcudiyeti daha tartışmalı hale gelmekteydi.
- Demiryolu inşaatı, Şerif'in imparatorluk tarafında kabul gören hac meselesindeki muhafız rolünü önemsizleştirmekteydi.
- 10:54Cemal Paşa ve Suriye
- Cemal Paşa, Birinci Dünya Savaşı'nın çok erken başında Suriye genel valisi ve dördüncü ordu kumandanı olarak geniş yetkilerle gönderilmiştir.
- Cemal Paşa'nın Suriye'deki idare tarzı ile ilgili bugün de popüler tartışmalar gündeme gelmektedir.
- 11:33Cemal Paşa'nın Arap İsyanı ile İlişkisi
- Cemal Paşa'nın sert idaresinin Arap isyanının oluşmasında hazırlayıcı olduğu iddiası tartışmalı ve iddialı bir görüş olarak değerlendiriliyor.
- Suriye bölgesinde mutlak bir isyan beklenirken isyan gerçekleşmemiş, bu da Cemal Paşa'nın sert idaresinin tek neden olmadığına işaret ediyor.
- Cemal Paşa'nın Araplara yönelik politikalarında suistimal ve Aliye Divanı ile başlayan yargılamalar var, ancak asılan Arap ileri gelenlerin irtibatlı oldukları ortaya çıktıktan sonra cezalandırılmaları kararlaştırılmış.
- 13:18Arap İsyanının Gerçek Nedenleri
- Cemal Paşa olmasaydı da Arap isyanı patlak verecekti çünkü daha savaş öncesi 1914'te Kahire'de Şerif Abdullah ile gerçekleşen görüşmede isyanın bir ön hazırlığı yapılmıştı.
- Şerif Hüseyin'in beyannamesinde isyanın temel gerekçesi "dinden çıkmış ateist İttihatçıların yönetimine bir başkaldırı" olarak belirtilmiş.
- Beyannamede İttihatçıların modernleşme politikaları, kadınlar için yeni düzenlemeler ve oruç tutma gibi dini geleneklerin önemsenmemesi gibi yönleri eleştirilmiş.
- 15:27İngilizlerin Rolü ve İttihat Terakki'nin Eleştirisi
- İngilizler ilk başta savaşın başlangıcında bir isyan için çok isteksizlerdi çünkü nereye kadar gideceğini kestiremedikleri ve Hindistan gibi coğrafyalarda hilafet makamına yönelik saldırıların hoş karşılanmayacağı ihtimalini göze alamıyorlardı.
- İttihat Terakki cemiyeti kendisini "mukaddes" olarak tanımlarken, muhalifler ise onu "fesat cemiyeti, siyonist işbirlikçisi, Yahudi ortağı" olarak nitelendiriyorlardı.
- Osman Nuri Ermioğlu'ndan alınan alıntıda, yeniden darp ve tedavüle çıkarılan paralarda tuğra yerine "uhuvvet, musavat, adalet" kelimelerinin yer aldığı belirtiliyor.
- 19:10Adalet Kavramının Farklı Yorumları
- Tanzimat'tan beri söz konusu olan adalet kavramının alımlanma biçimleri farklı siyasal mecralarda çok farklıydı.
- Hristiyan gayrimüslimlerin mecliste adalet kavramı etrafındaki tartışmalarda beklentileri cemaat teşkilatı iken, İttihatçıların adalet kavramı bütün Osmanlı tebaasının eşitliği dolayısıyla yeni düzeni var etme çabasıydı.
- İttihatçıların en keskin oldukları konulardan biri kapitülasyonlar meselesi olup, 1914 Ekim ayında resmen birinci dünya savaşı'na girmeden önce kapitülasyonları tek taraflı olarak lağvedmişler.
- 21:11Kapitülasyonların Kaldırılması ve İttihatçıların İngiltere Modeli
- Kapitülasyonların kaldırılması, Jön Türk hareketinin en çok hayal ettiği ve gerçekleştirdiği şeydir.
- İttihatçılar, medeniyet algısında İngiltere'yi model almışlardır ve bu model Cumhuriyet'e de miras bırakılmıştır.
- İttihatçılar, Araplarla olan ilişkilerini son zamana kadar korumak istemişlerdir; Cemal Paşa bile 1917'de Şerif Hüseyin İsyanı sonrası uzlaşmaya çalışmıştır.
- 24:571912'de Balkan Savaşı ve Anayasal Rejim
- 1912 Temmuz ayında gerçekleşen darbe sonucu, Türkiye'de anayasal rejim altı aylık bir süre askıya alınmıştır.
- Kamil Paşa, Balkan Savaşı başlarken seçimleri ertelemek istemiş, bu durum Türkiye'deki kamuoyunu tedirgin etmiştir.
- Kamil Paşa, İngilizlere barış antlaşması teklif etmiş ve İngilizlerin arabuluculuğunu istemiştir.
- 27:04Milliyetçilik ve Dünya Savaşı Öncesi Durum
- Birinci Dünya Savaşı, 1908'den beri geciktirilmiş bir savaş olarak görülüyordu ve Avrupa'da savaşın çıkmasını engellemek için büyük çaba sarf edilmişti.
- 1911'deki Trablusgarp Savaşı ve Balkan Savaşları, Türkiye'de milliyetçiliğin yükselmesine neden olmuştur.
- Milliyetçilik, ittihatçıları zor durumda bırakan bir duruma dönüşmüş ve engellenemeyecek bir hale gelmiştir.
- 30:46Siyasal Hareketler ve Meşruiyet
- Yapılan hiçbir yenilik, devrim veya hareket toplumdan veya tabandan kopuk olarak gerçekleşmez.
- Geniş bir yekpare toplumdan bahsedilemeyeceği gibi, hiçbir zaman herkesi kapsayacak bir siyasal hareketten de bahsedilemez.
- Ortaya çıkan her siyasal hareket, 1908 sonrasında siyasallaşmış kamusal alandan kendi gücünü ve meşruiyetini devşirmeye çalışır.