Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan tarih dersidir. Eğitimci, harita üzerinden görsel desteklerle Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönem savaşlarını anlatmaktadır.
- Ders, Trablusgarp Savaşı'nın arka planından başlayarak, Balkan Savaşları'nın nedenleri, Osmanlı'nın yenilgisinin sonuçları ve toprak kayıplarını kronolojik olarak ele almaktadır. Mustafa Kemal, Enver Paşa, Ali Fethi Bey ve Rauf Orbay gibi önemli subayların bu savaşlardaki rolleri, Uşi Antlaşması, Londra, Bükreş, İstanbul ve Atina Antlaşmaları gibi önemli tarihsel belgeler detaylı şekilde açıklanmaktadır.
- Ders, ÖSYM sınavlarında çıkabilecek önemli bilgileri vurgulamakta ve Balkan Savaşları sonrası Osmanlı'nın kaybettiği toprakları (Batı Trakya, Makedonya, Arnavutluk, Girit, Ege adaları) ile bu toprakların Anadolu'ya göç eden Türklerin Anadolu'da Türkçülük akımının güçlenmesine etkisini de ele almaktadır. Dersin sonunda, bir sonraki derste I. Dünya Savaşı ve İnkılap Tarihi konularının işleneceği belirtilmektedir.
- 00:14Trablusgarp Savaşı'nın Arka Planı
- Ders, Trablusgarp Savaşı ve Balkan Savaşları hakkında bilgi verecek.
- Almanya ve İtalya, siyasi birliklerini 1870 ve 1871 yıllarında tamamladıktan sonra sanayi devrimini geç gerçekleştirerek gelişen sanayilerini hammadde ve pazar arayışına yönelttiler.
- İtalya, Kuzey Afrika'daki Trablusgarp'a göz koydu ve Osmanlı'ya "halkı medeniyetten yoksun bırakmışsın" bahanesiyle Trablusgarp'ı işgale başladı.
- 02:02İtalya'nın İşgali ve Osmanlı'nın Tepkisi
- İngiltere ve Fransa, İtalya'nın Trablusgarp'ı işgaline onay verdi çünkü İtalya'yı Almanya'dan uzaklaştırmak ve kendi yanlarına çekmek istediler.
- Osmanlı, Mısır'ın İngilizlerin elinde olması ve ikinci Abdülhamit döneminde Haliç'te çürümeye terk edilmiş donanması nedeniyle Trablusgarp'a yardım gönderemedi.
- Osmanlı, gönüllü subayları aracılığıyla bölgeye yardım gönderdi; bunlar Mustafa Kemal, Enver Paşa ve Ali Fethi Bey gibi önemli şahıslardı.
- 03:17Gönüllü Subayların Rolü
- Mustafa Kemal, Gazeteci Şerif takma adını kullanarak Mısır üzerinden Trablusgarp'a geçti ve Derne ve Tobruk'ta yerel halkı örgütledi.
- Enver Paşa, Hamdi veya Kuyumcu Hamdi takma adını kullanarak Trablusgarp'a gitti ve Bingazi'de yerel halkı örgütlemeye başladı.
- Ali Fethi Bey, Paris'ten Cezayir'e gelerek Trablusgarp'a geçti ve bu gönüllü subaylar birlikte İtalyanları sahi şeridine doğru püskürtmeye çalıştılar.
- 04:41Uşi Antlaşması ve Sonuçlar
- İtalya, Osmanlı'yı barışa zorlamak için Rodos ve Oniki Ada bölgesini işgal etti, Çanakkale Boğazı'na abluka koydu ve Beyrut Limanı'na top atışına başladı.
- Balkan ulusları Rusya'nın kışkırtmasıyla Osmanlı'ya saldırdı ve Osmanlı, iki cephede birden savaşamayacağını anlayarak İtalya ile Uşi Antlaşması'nı imzaladı.
- Uşi Antlaşması'yla Trablusgarp ve Bingazi İtalya'ya verildi, Trablusgarp halkının dini yönden halifeye bağlı kalacağı belirlendi ve Trablusgarp'ın Duyn-u Umumiye'ye olan borçları İtalya'nın ödemesi şartı getirildi.
- 06:46Sonuçlar ve Önemi
- İtalya, Rodos ve Oniki Ada'yı geçici olarak aldı ancak İkinci Dünya Savaşı sonrası 1947 Paris Antlaşması'yla Yunanlılara vermek zorunda kaldı.
- Trablusgarp Savaşı, Mustafa Kemal'in sömürgeciliğe karşı ilk mücadelesi oldu ve binbaşı rütbesine terfi etmesine neden oldu.
- Dünya savaş tarihinde ilk kez uçak Trablusgarp Savaşı'nda İtalyanlar tarafından kullanıldı ve bu durum Osmanlı'da havacılık faaliyetlerinin başlatılmasına neden oldu.
- 08:56Trablusgarp Savaşı ve İtalya'nın İşgali
- Ali Fethi Bey, Paris'te büyükelçi olarak görev yaparken, arkadaşlarının Trablusgarp'a gidişinden dolayı oradan ayrılıp Trablusgarp'a geçti.
- İkinci Abdülhamit döneminde Trablusgarp'ta "Kuloğulları" adlı bir teşkilat kurulmuş, Mustafa Kemal'in oraya gittiğinde bu teşkilatın kırıntıları hala var ve Senusi aşireti de destek veriyordu.
- İtalya, Trablusgarp'ta sahil şeridine doğru ilerlerken, Rodos ve Oniki Ada'yı işgal etti, Beyrut limanını top ateşine tuttu ve Çanakkale Boğazı'na ablukayı koydu.
- 10:12Uşi Antlaşması ve Sonuçları
- Balkan ulusları Rusya'nın kışkırtmasıyla bir araya gelerek Balkan Savaşları patlak verdi ve Osmanlı İtalya ile Uşi Antlaşması'nı (İsviçre'de imzalanan) imzaladı.
- Uşi Antlaşması'na göre Trablusgarp ve Bingazi İtalya'ya verildi, Trablusgarp halkı dini yönden halifeye bağlı kalacaktı ve İtalya Trablusgarp'ın duyun-u umumiye'ye olan borçlarını ödeyecekti.
- Rodos ve Oniki Ada (gerçekten otuz'a yakın ada olmasına rağmen yönetiminde oniki din görevlisi olduğu için böyle adlandırılan) geçici olarak İtalya'ya verildi, ancak İtalya 1947 yılına kadar elinde tuttu ve İkinci Dünya Savaşı sonrası Paris Antlaşması ile Yunanistan'a vermek zorunda kaldı.
- 12:24Trablusgarp Savaşı'nın Önemi ve Sonrası
- Trablusgarp Savaşı, Mustafa Kemal'in katıldığı ilk savaş ve sömürgeciliğe karşı ilk mücadelesiydi, bu mücadelelerinden dolayı binbaşı rütbesine terfi etti.
- Dünya savaş tarihinde ilk kez uçak bu savaşta İtalyanlar tarafından kullanıldı ve İtalyanların attığı bir bomba Mustafa Kemal'in sağ gözüne çarpıp görme yetisini büyük oranda kaybetmesine neden oldu.
- Trablusgarp Savaşı öncesinde 1909 yılında Rusya ile İtalya arasında Racogni Antlaşması imzalanmış, Rusya İtalya'nın Trablusgarp'taki menfaatlerini tanırken, İtalya da Rusya'nın boğazlar üzerindeki menfaatlerini tanımıştı.
- 13:40Trablusgarp'ın Günümüzdeki Durumu ve Direnişçiler
- Trablusgarp İtalya'nın sömürgesi oldu ve günümüzde Libya olarak bilinmektedir, Kanuni döneminde Turgut Reis'in Trablusgarp'ı fethetmesi hatırlanır.
- Türkiye'nin Libya'ya yardımlarından dolayı Libya'nın Tobruk kentindeki en önemli caddeye Kanuni adı verildi.
- İtalyanlara karşı uzun süre direniş gösteren "Çöl Aslanı" lakaplı önemli şahıs Ömer Muhtar'dır, 22 yıl boyunca direnişi örgütleyen bir figür olarak bilinir.
- 16:24Balkan Savaşları
- Balkan Savaşları 1912-1913 yılları arasında cereyan etmiş olup birinci ve ikinci Balkan Savaşı vardır.
- Rusya, Osmanlı'nın Balkanlar'daki ordunun modernizasyonu için yaşlı askerlerin emekliye ayrılması ve birçok askerin terhis edilmesini öğrenince, Balkan uluslarına "bir araya gelin ve bir Balkan Bağlaşması kurun" dedi.
- Karadağ ilk olarak Osmanlı'nın Yeni Pazar sancağına saldırdı, ardından diğer Balkan ulusları da tek tek Osmanlı topraklarına saldırı düzenlediler.
- 17:41Balkan Savaşlarında Yenilgideki Etkenler
- Balkan Savaşlarında yenilgideki en önemli etkenlerden biri savaş öncesinde ordunun terhis edilmesi ve ordu içindeki politik çatışmalardır.
- Subaylar arasında Hürriyet ve İtilaf fırkalı olanlar ile İttihat ve Terakkili subaylar arasında emir-komuta zincirinde aksaklıklar yaşanıyordu.
- Savaş başladığında İngiltere, Fransa, Rusya, Almanya, İtalya, Avusturya ve Macaristan gibi devletler "Devlet-i Muazzama" adı verilen birlik olarak Osmanlı'ya ultimatom çekerek "savaşın sonucu ne olursa olsun bunu kabul etmeyeceğiz" dediler.
- 18:41Birinci Balkan Savaşı ve Osmanlı'nın Durumu
- Birinci Balkan Savaşı başladığı zaman, İngiltere, Fransa, Rusya, Almanya, İtalya ve Avusturya-Macaristan gibi "devleti muazzama" olarak adlandırılan devletler Osmanlı'ya ultimatom çekmiştir.
- Osmanlı savaşı kaybedince, çıkarlarına göre hareket eden bu devletlerden biri olan Arnavutluk, Osmanlı'dan kopmuştur.
- Birinci Balkan Savaşı sırasında Rauf Orbay, Hamidiye krovezörü ile denizlerde yoğun mücadele ederek "Hamidiye Kahramanı" ünvanını almıştır.
- 20:20Londra Antlaşması ve İttihat ve Terakki'nin Hükümet Darbesi
- Londra'da düzenlenen Büyükelçiler Konferansı sonucunda 1913'te Londra Antlaşması imzalanmış ve Balkan ulusları ile arasında Midye-Enes hattı sınır olmuştur.
- İttihat ve Terakki, Babıali baskını yaparak Kamil Paşa hükümetini devirmiş, yerine Mahmut Şevket Paşa yeni hükümeti kurmuş ve Enver Paşa harbiye nazırı olmuştur.
- Londra Antlaşması ile Edirne ve Kırklareli dahil Doğu Trakya kaybedilmiştir.
- 22:13İkinci Balkan Savaşı
- Birinci Balkan Savaşı'nda en fazla toprağı alan devlet Bulgaristan olmuştur, ancak diğer Balkan ulusları eşit paylaşım istemişlerdir.
- Bulgaristan paylaşım reddedince, Yunanistan, Romanya, Sırbistan ve Karadağ bir ittifak kurarak Bulgaristan'a saldırarak İkinci Balkan Savaşı'na neden olmuştur.
- Romanya, birinci Balkan Savaşı'nda yer almadığı halde ikinci Balkan Savaşı'nda Dobruca sınır bölgesi sorunu nedeniyle savaşa katılmıştır.
- 23:35Osmanlı'nın Savaş Sonrası Durumu
- Osmanlı, Balkan ulusları arasındaki anlaşmazlığı avantaja dönüştürmek için Enver Paşa komutasında Midye-Enes hattını aşmış, Edirne ve Kırklareli'yi geri almış ve Enver Paşa "Edirne Fatih" ünvanını almıştır.
- Osmanlı ordusu Meriç Nehri'ne kadar ilerlemiş, bu nehir batı Trakya ile doğu Trakya arasındaki sınır olmuştur.
- Osmanlı ordusu çekildiğinde Bulgar çeteleri Türk köylerini basınca, Kuşçubaşı Eşref Enver Paşa'nın talimatıyla 116 kişilik bir birlik oluşturarak Bulgar çeteleriyle mücadele etmiş ve Gümülcine'yi alarak Gümülcine merkez olmak üzere Batı Trakya Türk Cumhuriyeti'ni kurmuştur.
- 25:23Balkan Savaşları Sonrası Antlaşmalar
- İkinci Balkan Savaşı'nda Bulgaristan yenilgiye uğramış ve diğer Balkan ulusları ile Bükreş Antlaşması imzalamış, toprak vermiştir.
- 1913'te İstanbul Antlaşması'nda Bulgaristan'da kalan Türklerin hakları korunmuştur; ilköğretimleri Türkçe olacak, müftülerini kendileri seçebilecek ve ibadetlerini serbestçe yapabileceklerdir.
- Edirne, Kırklareli ve Dimetoka'nın Osmanlı'ya ait olduğu kabul edilmiştir, ancak birinci dünya savaşı sırasında Bulgaristan'a verilmiştir.
- 27:25Yunanistan ile Antlaşma
- 1913'te İstanbul Antlaşması'ndan sonra Atina Antlaşması, Osmanlı ile Yunanistan arasında imzalanmıştır.
- Atina Antlaşması'nda da Yunanistan'da kalan Türklerin hakları korunmuştur.
- Yanya, Selanik ve Girit'in Yunanistan'a ait olduğu Osmanlı tarafından kabul edilmiştir.
- 28:34Girit Sorunu ve Osmanlı İmparatorluğu
- Yunanistan her zaman Girit'i topraklarına kattığını açıklıyor ve Osmanlı'ya sorun çıkarmaktadır.
- İkinci Abdülhamid döneminde Demek Meidan Savaşı'nı kazanmış, 1897 yılında İstanbul Antlaşması'nı imzalamıştır.
- 1893 Harbi'nden sonra imzalanan Ayastefanos ve Berlin Antlaşması uyarınca Girit'te Halepa Fermanı ile ıslahat yapılmıştır.
- 29:06Girit'in Yunanistan'a İlişkisi
- 1908'de Yunanistan Girit'i ilhak ettiğini açıkladı, ancak Osmanlı bunu kabul etmedi.
- Osmanlı'nın Girit'in Yunanistan'a ait olduğunu kabul ettiği anlaşma Atina Antlaşması'dır.
- 1914 İstanbul Antlaşması, Osmanlı ile Sırbistan arasında imzalandı ve sınır maddesi yoktu çünkü Sırbistan'da sınır kalmamıştı.
- 29:44Balkan Savaşları Sonucunda Kaybedilen Topraklar
- Balkan Savaşları sonucunda Batı Trakya, Makedonya, Arnavutluk, Girit ve Ege adaları (Bozcaada ve Gökçeada hariç) kaybedildi.
- Bozcaada'nın diğer adı Tenedos, Gökçeada'nın diğer adı İmroz'dur.
- Balkanlar'da yoğun toprak kaybı sonucunda oradaki Türklerin çoğu Anadolu'ya göçmeye başladı.
- 31:28Balkan Türkleri ve Asimilasyon Politikası
- Yunanistan ve Bulgaristan, Atina ve İstanbul Antlaşmalarıyla Balkanlar'da kalan Türklerin çeşitli haklarını tanımışlardı.
- Bu haklara uymayan ülkeler, oradaki Türkler üzerine yoğun asimilasyon politikası uygulamaya başladılar.
- Bu durum günümüze kadar süren Azınlık Türkleri sorununun ortaya çıkmasında etkili oldu.
- 32:13Naim Süleymanoğlu ve Bulgaristan'daki Türkler
- Bulgaristan'da yaşayan Türklerin çektiği zulmü dünya kamuoyuna duyurabilmek için Naim Süleymanoğlu, "Cep Herkülü" olarak anılan süper bir sporcudur.
- Bulgar kampından kaçarak Türk istihbaratçılarının yanına sığınan Süleymanoğlu, Londra'dan Türkiye'ye gelerek halterde Olimpiyatlara katıldı.
- Olimpiyatlarda her altın madalya aldığında Bulgaristan'daki Türklerin uğradığı zulmü dünya kamuoyuna duyurdu ve sonunda Birleşmiş Milletler Kürsüsü'ne çıkarak tüm dünyaya duyurmayı başardı.