Buradasın

Osmanlı İmparatorluğu'nun Modernleşme ve Son Dönem Tarihi

youtube.com/watch?v=a6NssgEHZTk

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu video, Osmanlı İmparatorluğu'nun modernleşme süreci ve son dönem tarihi hakkında kapsamlı bilgiler sunan bir tarih dersi formatındadır. Sultan I. Mahmut, Sultan III. Selim, Sultan I. Abdülhamid gibi Osmanlı padişahları ve Humbaracı Ahmet Paşa, Kaptan-ı Derya Hasan Paşa gibi önemli figürlerden bahsedilmektedir.
Video, Osmanlı Devleti'nin denge politikası, meşrutiyet, Fransız İhtilali ve Sanayi Devrimi'nin etkileriyle başlayıp, Tanzimat Fermanı, İslahat Fermanı ve Kanuni Esasi gibi önemli tarihsel belgeleri kronolojik olarak ele almaktadır. Ardından Osmanlı'nın modernleşme süreci, eğitim kurumlarının kuruluşu, zorunlu askerlik sistemi ve siyasi partilerin oluşumu anlatılmaktadır. Son bölümde ise 1856 Paris Antlaşması, Berlin Kongresi, Balkan Savaşları ve Birinci Dünya Savaşı öncesi Osmanlı Devleti'nin diplomatik ilişkileri ele alınmaktadır.
Videoda ayrıca Aydınlanma dönemi düşünürleri, Osmanlı'daki önemli alimler, kapitülasyonlar, vergi sistemi, iç çatışmalar ve Osmanlı'nın Avrupa devletleriyle olan ilişkileri gibi konular da detaylı şekilde işlenmektedir. Lale Devri, Yeni Osmanlılar (Genç Osmanlılar) ve Osmanlı Devleti'nin son dönem siyasi olayları da içeriğin önemli bölümleridir.

00:01Osmanlı Devleti ve Avrupa İlişkileri: Osmanlı Devleti'nin 19. yüzyıl boyunca denge politikası takip etmesinde varlığını sürdürmek istemesi ve Avrupa devletleri arasındaki çıkar çatışmalarından yararlanması etkili olmuştur.
Osmanlı Devleti'nde meşrutiyet'in 1908'de ikinci defa ilan edilmesinde padişahın gücünü artırma düşüncesi etkili olmamıştır.
Paris Barış Konferansı'nda alınan karara göre Karadeniz bütün devletlerin ticaret gemilerini açık fakat savaş gemilerine kapalı olacaktır ve kıyılarında hiçbir tersane bulunmayacaktır.
01:23Avrupa Siyasi Yapısı ve Osmanlı İlişkileri: 1815 Viyana Kongresi ile Avrupa'da oluşturulan devletler arası denge, İtalya ve Almanya'nın siyasi birliklerini sağlamasıyla bozulmuştur.
1821'de Mora isyanının başlaması üzerine Osmanlı Devleti, isyanı bastırmak için Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa'dan yardım istemiştir.
1853 Harbinde yenilen Osmanlı Devleti, Rusya ile Ayastefanos Antlaşması'nı imzalamış, ancak Avusturya, İngiltere ve Almanya'nın karşı çıkmasıyla yerine Berlin Antlaşması imzalanmıştır.
04:18Fransa İhtilali'nin Başlangıcı: Fransa Kralı XIV. Louis ve onu izleyen kralların ülke sınırlarını genişletme politikaları Fransa'yı ekonomik sıkıntıya sokmuştur.
18. yüzyılda Amerikan Bağımsızlık Savaşı'nda Amerika'ya yapılan yardımlar Fransa'da halktan daha fazla vergi toplanmasına neden olmuştur.
16. Louis, mali bunalıma çözüm bulmak amacıyla 1614'ten beri toplanmayan Etat Jenero'yu 5 Mayıs 1789'da toplamıştır.
05:40Fransa İhtilali'nin Gelişimi: 17 Haziran 1789'da Etat Jenero'daki halk temsilcileri kendilerinden oluşan meclisi Ulusal Meclis olarak ilan etmiş ve egemenlik hakkını halk adına ele almıştır.
Ulusal Meclis, anayasa yapılıncaya kadar dağılmama kararı almış ve bu hareket Fransız İhtilalini başlatmıştır.
Kurucu Meclis, feodalite döneminden beri var olan ayrıcalıkları ortadan kaldırarak Fransa'da eşitliğe dayanan yeni bir toplum düzenine geçilmiştir.
06:50Fransız İhtilali'nin Sonuçları: Fransa'nın ilk anayasasıyla egemenlik hakkı halka verilmiş ve güçler ayrılığı prensibi kabul edilmiştir.
Fransız İhtilali ile eşitlik, özgürlük, ulusçuluk, ulusal egemenlik, demokrasi, laiklik ve adalet gibi kavramlar Avrupa'ya yayılmıştır.
Fransa, ihtilal hareketlerine karşı olan Avusturya ve Prusya başta olmak üzere Avrupalı devletler ile savaşmıştır ve bu savaşlar Avrupa'yı siyasi, sosyal ve ekonomik yönden büyük ölçüde değiştirmiştir.
08:15Fransız İhtilali'nin Etkileri: Fransız İhtilali'nin etkisiyle Avrupa'da liberalizm ve milliyetçiliğin yayılmasıyla ulus devlet anlayışı ortaya çıkmıştır.
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nda 1848 yılında özgürlük düşüncesinin etkisiyle ülkede mutlakiyetin kaldırılması istenmiştir.
Rusya'nın Polonya'ya hakimiyeti altında olduğu dönemde, bağımsızlık isteyen Polonyalılar 1830'da isyan etmiş ve 1863'te yeni bir ayaklanma daha çıkmıştır.
10:02Osmanlı Devleti ve Milliyetçilik: Osmanlı Devleti çeşitli ırk, din, dil ve kültüre sahip toplumlardan meydana gelmiştir ve Fransız İhtilali ile birlikte milliyetçilik akımı yayılmaya başlamıştır.
Napolyon, Osmanlı Devleti'ndeki Hristiyan topluluklar arasında bağımsızlık düşüncesinin yayılmasını istemiştir.
Sırp isyanı (1804-1817) ve Yunan isyanı (1821-1829) Osmanlı Devleti'nden ayrılarak bağımsız devlet kurma düşüncesiyle başlamıştır.
12:12Sanayi Devrimi: Sanayi Devrimi, insan ve hayvan gücüne dayalı üretim tarzından makine gücüne dayalı üretim tarzına geçişidir.
Bu üretim tarzı 18. yüzyıl sonunda İngiltere'de ortaya çıkmış ve zamanla Avrupa'nın diğer ülkelerine yayılmıştır.
Sanayi Devriminin temeli kömürün enerji kaynağı olarak kullanılmaya başlanması ve James Watt tarafından buhar makinesinin geliştirilmesi ile atılmıştır.
13:01Sanayi Devrimi'nin Sonuçları: Sanayi Devrimi, Avrupa'da üretim artışına, ekonomik büyümeye ve geçimlik ekonomiden kurtulmaya neden olmuştur.
Makineleşme sonucu işçi sınıfı ortaya çıkmış, sanayi merkezlerinde kentleşme başlamış ve tıptaki gelişmelerle nüfus artışı yaşanmıştır.
Bankacılık, ticaret ve para hacminde genişleme olmuştur, yeni hammadde ve pazar arayışı Avrupa devletleri arasında rekabete neden olmuştur.
13:421830 İhtilalleri: 1830 ihtilalleri Napolyon'dan sonra Fransa tahtına geçen Louis XVIII tarafından meşruti bir rejim kurulmasına rağmen kısa süre sonra özgürlüklerin kısıtlanmasıyla başlamıştır.
Louis XVIII'nin yerine geçen Charles, monarşiyi yeniden kurmak için harekete geçmiş ve kiliseyi koruyan kanunlar çıkarmıştır.
1830'da Paris'te üç gün süren kanlı çarpışmalardan sonra kral tahtını bırakarak kaçmış ve Louis Philippe Fransa tahtına geçmiştir.
14:481848 İhtilalleri: 1848 ihtilalleri, 1815-1830 yılları arasındaki gelişmelerin sonucu olarak ortaya çıkmıştır.
Fransa'da başlayan 1848 ihtilallerinde liberalizm, milliyetçilik ve sosyalizm akımları etkili olmuştur.
Louis Philippe kralı, sorunları çözemediği ve işçi sınıfının greve gitmesini engellemeye çalıştığı için Fransa'da yeniden cumhuriyet ilan edilmiştir.
16:33Liberalizm ve Kapitalizm: Liberalizm, bireysel özgürlüğü temel değer kabul eden, özel mülkiyet, bireysel girişim ve ticaret özgürlüğü üzerine kurulu bir ideolojidir.
Liberalizm, devlet müdahalesini dışlayan ve devletin anayasa ile sınırlandırılması gerektiğini savunan bir siyasal düşünce akımıdır.
Kapitalizm, Batı Avrupa'da sermaye ve üretim araçlarının özel mülkiyete geçmesi sonucu kurulmuş, sürekli kar arama ilkelerine dayanan ekonomik sistemdir.
18:00Sosyalizm ve Marksizm: Sosyalizm, sermaye sahipleri ile işçiler arasındaki eşitsizliği ortadan kaldırmaya çalışan, kapitalizme tepki olarak doğan bir ideolojidir.
Sosyalizm, birlikte hareket etmeye, ortak mülkiyete ve sosyal eşitliğe önem veren bir düşünce akımıdır.
Marksizm, Karl Marx'ın klasik Alman felsefesini, Fransız sosyalizmini ve İngiliz siyasal düşüncesini birleştiren, tarihin sınıf mücadelesinin sonucunda oluştuğuna inanan ideolojidir.
19:31Osmanlı'da Askerlik ve Eğitim: Asakir-i Mansure-i Muhammediye, Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılmasından sonra kurulan, batı tarzında talim yapan yeni ordu olmuştur.
1839 Tanzimat Fermanı'nda "ulus-devlet" modelini andıran "muhafaza vatan" ifadesi yer almış, bu da askerliğin artık Osmanlı tebaasının ortak sorumluluğunda olduğunu göstermiştir.
Osmanlı'da telgraf hattı 1855'te kurulmuş ve padişahlar bunu birbirinden uzakta olan vilayetler üzerinde denetim aracı olarak kullanmıştır.
21:42Osmanlı'da Modern Eğitim Kurumları: Hende Sehane 1734 yılında İstanbul Üsküdar'da kurulmuş, modern askeri teknikler hakkında eğitim vermiştir.
Mühendishane-i Bahri-i Hümayun 1775 yılında İstanbul'da kurulmuş, Osmanlı donanmasının Ruslar tarafından Çeşme'de yakılması üzerine yeni ve güçlü bir donanma kurulması için açılmıştır.
Mekteb-i Harbiye 1834 yılında İstanbul Maçka'da, Mekteb-i Tıbbiye ise 1827 yılında İstanbul Şehzadebaşı'da kurulmuştur.
24:45Osmanlı'da Eğitim Kurumları: Mekteb-i Mülkiye, 1859 yılında İstanbul'da açılan Osmanlı Devleti'nin ilk sivil yüksek okuludur ve çağdaş devlet adamları yetiştirmek amacıyla kurulmuştur.
Mekteb-i Mülkiye programında tarih, coğrafya, iktisat, siyaset, muhasebe ve devletler hukuku gibi dersler yer almıştır.
II. Abdülhamid döneminde açılan okullar arasında Sanayi-i Nefise Mektebi, Hendese-i Mülkiye Mektebi, Lisan Mektebi, Hamidiye Ticaret Mektebi, Tüccar Kaptan Mektebi, Fenni Resim ve Mimari Mektebi, Ameli Ziraat Mektebi, Polis Mektebi, Gümrük Mektebi, Aşiret Mektebi, Çoban Mektebi, Hukuk Mektebi, Darülmüallimi Aliye, Ziraat ve Baytar Mektebi, Kız Sanayi Mektebi, Fünuna-i Maliye Deniz Ticareti Mektebi, Orman ve Maadin Mektebi, Sağır, Kör ve Dilsizler Mektebi, Zeytincilik ve Yağcılık Mektebi, Sulama ve Drenaj Mektebi bulunmaktadır.
26:03Osmanlı'da Sağlık Kurumları: II. Abdülhamid döneminde açılan önemli devlet hastaneleri arasında Şişli Hamidiye Etfal Hastanesi, Samsun Gureba Hastanesi, Yıldız Askeri Hastanesi, İstanbul Kuduz Hastanesi, Üsküdar Akıl Hastanesi, Haydarpaşa Numune Hastanesi, Adana Hamidiye Hastanesi, Bursa Hamidiye Hastanesi, Edirne Askeri Hastanesi, Erzurum Numune Hastanesi, Antep Hamidiye Hastanesi ve Gülhane Askeri Tıp Akademisi bulunmaktadır.
26:40Sivil Toplum ve Devlet İlişkisi: Osmanlı Devleti'nde Avrupa'da görülen mülkiyet hakkına sahip sivil toplum yapısı yoktur, Osmanlı kültüründe öncelik birey değil toplumdur.
Osmanlılarda millet sistemi, lonca, ulema, ayan ve yerel eşraf sivil toplumla devlet arasındaki aracı kurumlardır.
Devlet yöneticilerinin siyasal üstünlüğünün ön plana çıkmasıyla birlikte sivil toplum etkinliğini kaybetmiş ve sivil toplum kuruluşlarının yerini devlet kurumları almaya başlamıştır.
27:19Senedi İttifak: Alemdar Mustafa Paşa, II. Mahmud'un tahta geçmesini sağlamış ve kendisi de sadrazam olarak padişahtan daha etkin bir konuma gelmiştir.
Sadrazam Alemdar Mustafa Paşa, ülkede düzenin sağlanması için devletle ayanların görüşmesi ve uzlaşması gerektiğini düşünmüştür.
29 Eylül 1808'de bir sözleşme kaleme alınmış, ayanlara bir takım hak ve imtiyazlar veren bu sözleşmeye "Senedi İttifak" denilmiştir.
Senedi İttifak'ın onaylanmasından kısa süre sonra çıkan yeniçeri ayaklanmasında sözleşmenin mimarı Alemdar Mustafa Paşa ölmüştür.
28:39Tanzimat Fermanı: Hariciye Nazırı Mustafa Reşit Paşa, 3 Kasım 1839'da Gülhane Meydanında yüksek rütbeli devlet adamları, ulema, Rum ve Ermeni patrikleri, Hahambaşı, esnaf temsilcileri ve sefirlerin de hazır bulunduğu bir törende Tanzimat Fermanı okumuştur.
Tanzimat Fermanı ile padişah hukukun üstünlüğünü kabul etmiş ve bu olay anayasal rejim yolunda atılan ilk adım olmuştur.
Tanzimat Fermanı, modernleşmeyi devlet siyaseti haline getiren resmi bir belgedir.
Tanzimat Fermanı'nın önemli maddeleri arasında; müslüman ve hıristiyanların can güvenliği, malı ve namusunun korunması, verginin herkesin gücü oranında tahsil edilmesi, askerliğin tüm Osmanlı tebaası için zorunlu olması, yargılanmadan ölüm cezasının verilmemesi ve rüşvetin önlemek amacıyla etkili bir kanun hazırlanması bulunmaktadır.
30:04Islahat Fermanı: Islahat Fermanı, Paris Kongresi'nin başlamasından sonra 18 Şubat 1856 tarihinde yabancı devlet temsilcilerinin de katıldığı bir törenle ilan edilmiştir.
Fermanın getirdiği önemli hususlar arasında; Tanzimat Fermanı kararlarının yenilenmesi, Müslümanlar ile gayrimüslimlerin kanun önünde eşit olması, patrikhanelerin yeni meclisler kurulması, gayrimüslimlerin kurumlarını tamir ettirebilmesi veya yeniden yaptırabilmesi, ırk, din, dil farkı gözetilmeden mezheplerin birbirine üstün sayılmaması, kimse din değiştirmeye zorlanmaması, devlet hizmetlerine, askerliğe ve okullara ayrım gözetmeksizin tüm tebaanın kabul edilmesi, cizye vergisinin kaldırılması, gayrimüslimlerin askerlik yapması veya askerlik bedelini nakit olarak ödemesi, tebaanın eşit ve serbest şekilde ticari ve ekonomik girişimlerde bulunabilmesi, mahkemelerin herkese açık olması, karma mahkemelerin kurulması, gayrimüslimlerin şahitliklerinin kabul edilmesi, yabancıların Osmanlı Devleti sınırları içerisinde mülk sahibi olabilmesi, iltizam usulünün kaldırılması ve tüm Osmanlı tebaasının din ve mezhebi ne olursa olsun aynı vergiyi ödeyeceği bulunmaktadır.
32:08Yeni Osmanlılar ve Meşrutiyet: Tanzimat ile birlikte eğitim faaliyetlerinin artması ve basın-yayın hayatının gelişmesi sürecinde yetişen aydın sınıfına "Yeni Osmanlılar" denmiştir.
1876 yılında Osmanlı Devleti'nde padişah değişikliklerinin olduğu, anayasa tasarısı ve ilanı ile ilgili şiddetli tartışmaların yaşandığı bir yıl olmuştur.
23 Aralık 1876 günü törenle Kanuni Esasi ilan edilmiş, bu Türk tarihinin ilk anayasasıyla Osmanlı Devleti'nde meşrutiyet yönetimine geçilmiştir.
Kanuni Esasi metni bastırılarak halka dağıtılmış ve halk meşrutiyeti büyük bir heyecanla karşılamıştır.
Meşrutiyet yönetimi, padişahın yetkilerinin yasalarla sınırlandırılmasıdır.
1876'da Kanuni Esasi'nin ilanından II. Abdülhamid'in meclisi tatil edip Kanuni Esasi askıya aldığı 1878 yılına kadar geçen dönem, Osmanlı tarihinde Birinci Meşrutiyet Dönemi olarak anılır.
Kanuni Esasiye göre Osmanlı Genel Meclisi, halkın seçtiği Mebusan Meclisi ve padişahın seçtiği Ayan Meclisi olmak üzere iki meclisten oluşmuştur.
19 Mart 1877'de ilk Osmanlı Meclisi Mebusan'ı padişahın da katıldığı büyük bir törenle Dolmabahçe Sarayı'nda açılmıştır.
34:27Tanzimat ve Meşrutiyet Dönemlerindeki Hukuksal Gelişmeler: Osmanlı Devleti'nde şeyhülislamın kontrolündeki eğitim işleri 1846 yılında Meclis-i Maarif-i Umumiye'nin kurulmasıyla birlikte hükümetin denetim
44:38Aydınlanma Dönemi Düşünürleri: Thomas More, İngiltere'de sanayileşmenin getirdiği sorunlardan etkilenerek özel mülkiyetin bulunmadığı bir devleti hayal eden "Ütopya" adlı eserini kaleme almıştır.
İmmanuel Kant, Aydınlanma düşüncesini felsefi temellere oturtan kişi olup, "Aklını kendin kullanma cesaretini göster" diyerek insanın başkasının kılavuzluğuna bırakmaması gerektiğini vurgulamıştır.
Jean-Jacques Rousseau, halkın iktidarını ve mutlak demokrasiyi savunan düşünür olup, "Toplum Sözleşmesi" adlı eserinde insanların toplum içinde özgür ve eşit yaşaması için ortaklaşa oluşturacakları bir sözleşme olduğunu öne sürmüştür.
46:46Osmanlı Devleti'nde Değişimler: Amerika'nın keşfi sonrası Avrupa'ya akan değerli madenler 16. yüzyıldan itibaren Avrupa'da ticaretin gelişmesini sağlamış, ancak Amerika'dan gelen gümüşün Osmanlı ülkesine girmesi akçenin değerinin düşmesine neden olmuştur.
Osmanlı Devleti, Avrupa'nın ateş gücü ve askeri etkinliğini dengelemek için silahlı yeniçerilerin sayısını artırmak ve ateşli silahlar kullanabilen sarıca, segman ve levent denilen yeni birlikler oluşturmaktır.
Tımar sisteminin bozulmasının nedenleri arasında tımarların sipahiler dışında kimselere verilmesi, rüşvet karşılığı verilmesi, sipahilerin gösterişli yaşama arzu ve çok para kazanma hırsı, nüfusun hızlı artması ve enflasyon artışı bulunmaktadır.
49:04Kapitülasyonlar ve Ekonomik Tedbirler: 1740 yılında Osmanlı Devleti, Fransızlara verilen kapitülasyonları genişleterek bu hakları sürekli hale getirmiştir.
Osmanlı Devleti klasik dönemde toprağa dayalı bir ekonomik sistem uygulamış, fethedilen araziler miri arazi şekline getirilmiş ve kanunnamelerle vergiler tespit edilmiştir.
Osmanlı vergi sistemi örfi ve şeri olmak üzere iki kısma ayrılmış, örfi vergiler devletin gerekli gördükçe değişik zamanlarda halktan aldığı vergilerdir.
51:43Osmanlı'da Isyanlar ve Düzeni Koruma Çabaları: Celali isyanları, Bozoklu Şeyh Celal adında bir kişinin mehdilik iddiasıyla başlattığı isyanlardan sonra, Osmanlı idaresinden memnun olmayan zümrelerin ve Şii eğilimli Türkmen grupların Safevilerin tahrikiyle devlete baş kaldırması şeklinde ortaya çıkmıştır.
Kara Yazıcı isyanı, Sivas Sancakbeyi görevinden alınınca işsiz kalan Kara Yazıcı'nın tımarları, elinden alınan sipahileri, başıboş segman ve leventleri etrafına toplayarak başlattığı yağma hareketidir.
Suhte ayaklanmaları, 16. yüzyılda Anadolu topraklarında görülen ve klasik medrese eğitiminin bozulmasıyla başlayan isyanlardır.
54:02Yeniçeri İsyanları ve Ekberiyet Sistemi: Yeniçeri isyanlarının çoğu İstanbul'da gerçekleşmiş, devlet adamları arasındaki iktidar mücadeleleri ve ekonomik sıkıntılar bu isyanların temel sebepleridir.
Sultan II. Osman zamanında çıkan yeniçeri isyanı, yeniçeri ocağını kaldırarak disiplinli bir ordu kurmak istemesiyle başlamış, II. Osman yedikule zindanlarında öldürülmüştür.
Ekberiyet usulü, 1617'de I. Ahmet'in ölümünden sonra kardeşi Mustafa'nın tahta çıkmasıyla gerçekleşmiş ve saltanatın babadan oğula geçme yöntemi yerine en yaşlı hanedan üyesinin tahta geçmesi anlamına gelir.
57:00Lale Devri Yenilikleri: Lale Devri yenilikleri, İstanbul'da daha önceleri Avrupa'daki hayat tarzına karşı duyarsız olan halkın Avrupa'ya karşı bir merak duymaya başlamasını sağlamıştır.
57:14Lale Devri ve Osmanlı Alimleri: Lale Devri'nin en önemli gelişmesi Müslümanların matbaa kullanmaya başlamasıdır.
Lale Devri'nde kültür, mimari, sağlık ve sosyal alanlarda olumlu gelişmeler olsa da, lüks merakı ve israf nedeniyle devlet adamlarına karşı tepkiler artmıştır.
Bu dönem 1730'daki Patrona Halil İsyanı ile kanlı bir şekilde sona ermiş, Sadabat Sarayı yerle bir edilmiş, yenilikçi Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa katledilmiş ve padişah tahttan indirilmiştir.
57:58Osmanlı Alimleri: Avrupa ile Osmanlı ilim dünyası arasındaki açığı fark eden ilk Osmanlı alimi, Avrupa'da Hacı Kalfa ismiyle tanınan Katip Çelebidir.
Osmanlı Devleti'nin ilk vakanüvisti olan Naima Efendi, Katip Çelebi'nin ilim ve irfan geleneğinde açtığı yolda ilerlemiştir.
Edipli, halk tarihçisi, halk bilimci ve hattat olan Evliya Çelebi, 17. yüzyılda yaşamış bir Osmanlı aydınıdır.
18. yüzyıl Osmanlı alimlerinden Yamyalı Esad Efendi, Aristo'nun bazı eserlerini Grekçeden Arapçaya çevirmiş ve düzeltmiştir.
58:50Tarih Dersi Soruları: Merkantilizm, ülkelerin güç ve zenginliklerinin değerli madenlerle ölçülebileceği fikrine dayanır ve ihracatı destekler.
Tımar sisteminin bozulmasının nedenlerinden biri tımarların özel mülke dönüştürülmesinin önlenmesi değildir.
Osmanlı Devleti'nde belirli bir veraset sisteminin olmaması, taht mücadelelerinin yaşanması, rakip devletlerin tehlike oluşturması ve uzun süren siyasi sıkıntıların ortaya çıkmasına neden olmuştur.
Amerika'nın keşfi sonrası Avrupa'ya akan değerli madenler, kıtalararası ticaretin gelişmesi ve Akdeniz ticaretinin öneminin azalmasına neden olmuştur.
Kapitülasyonların verilme nedenlerinden biri Osmanlı'daki tüccarların tekelci uygulamalarını önlemek değildir.
16. yüzyılın başlarına kadar Avrupa'da siyasi, sosyal ve ekonomik alanda en etkili kurum kilise olmasında, Batı Roma İmparatorluğu'nun çökmesi, eğitim ve öğretimin kilisenin kontrolünde olması ve engizisyon mahkemelerinin varlığı etkili olmuştur.
Katip Çelebi, yaşının ilerlemiş olmasına rağmen bilmediklerini merak duygusuyla öğrenmeye çalışmıştır ve ilmi gelişmelerden haberdar olmaya çalışmıştır.
1:02:05Aydınlanma Dönemi Bilim İnsanları: Aydınlanma döneminde yeni devlet şeklinin oluşmasına eserleriyle yardımcı olan bilim insanları vardır.
Aydınlanma döneminde insanın aklını başkasının kılavuzluğuna bırakmaması gerektiği üzerinde duran bilim insanları vardır.
İnsanların toplum içinde özgür ve eşit yaşamaları için bir sistem geliştiren bilim insanları vardır.
Yeniçağda kilisenin kısıtlayıcı engellerinden kurtulmak isteyen ve faaliyet alanlarını genişleterek yükselmeyi amaçlayan sınıf burjuvazidir.
Yeniçeri isyanlarının sonucunda liyakatsiz kişilerin makamlara getirilmesi, merkezi otoritenin sarsılması ve islahatların sonuçsuz kalması olmuştur.
1:03:1818-19. Yüzyıl Siyasi Gelişmeleri: 1774-1914 yılları arasında önemli siyasi gelişmeler yaşanmıştır: Aynalıkavak Tenkihnamesi (1779), Kırım'ın Rusya tarafından ilhakı (1783), Fransız İhtilali (1789), Zistovi Antlaşması (1791), Yaş Antlaşması (1792), Fransa tarafından Mısır'ın işgali (1798).
El-Ariş Antlaşması (1801), Sırp İsyanı (1804), Senede İttifak (1808), Bükreş Antlaşması (1812), Viyana Kongresi (1815), Rum İsyanı (1821), Sudan'da Mısır-Osmanlı hakimiyetinin kurulması (1821-1881), Navarin Olayı (1827), Edirne Antlaşması (1829).
Fransızların Cezayir'i alması (1830), Kütahya Antlaşması (1833), Hünkar İskelesi Antlaşması (1833), Balta Limanı Antlaşması (1838), Nizip Muharebesi (1839), Tanzimat Fermanı (1839), Londra Antlaşması (1840), Londra Boğazlar Sözleşmesi (1841).
Kırım Savaşı (1853-1856), Islahat Fermanı (1856), Paris Antlaşması (1856), Süveyş Kanalının açılması (1869), Kanuni Esasi'nin ilanı (1876), Osmanlı-Rus Savaşı (1877-1878), Ayastefanos Antlaşması (1878), İngilizlerin Kıbrıs'ı işgali (1878), Berlin Antlaşması (1878).
Fransızların Tunus'u işgali (1881), Duyun-ı Umumiye İdaresinin kurulması (1881), Üçlü İttifakın kurulması (1882), İngilizlerin Mısır'ı işgali (1882), Üçlü İttifakın kurulması (1907), İkinci Meşrutiyet'in ilanı (1908), Bulgaristan'ın bağımsız olması (1908).
Girit'in Yunanistan tarafından işgali (1908), Avusturya-Macaristan'ın Bosna-Hersek'i ilhakı (1908), 31 Mart Olayı (1909), Trablusgarp Savaşı (1911), Uşi Antlaşması (1912), Birinci Balkan Savaşı (1912), Londra Antlaşması (1913).
Bab-ı Ali Baskını (1913), İkinci Balkan Savaşı (1913), Atina Antlaşması (1913), İstanbul Antlaşması (1913), Bükreş Antlaşması (1913), Osmanlı Devleti'ni paylaşma projesi (1913).
1:06:57Osmanlı Devleti'ni Paylaşma Projesi: 1774'te Küçük Kaynarca Antlaşması ile Kırım'ı ele geçirme yönündeki engelleri aşan Rusya, Osmanlı toprakları üzerinde daha geniş emeller beslemeye başlamıştır.
İkinci Katerina'nın "Yunan Great Projesi" olarak bilinen emeliyle Osmanlı topraklarının paylaşılması ve eski Bizans'ın canlandırılması amaçlanmıştır.
Osmanlı Devleti'nin paylaşılmasını sadece İkinci Katerina değil, Avusturya İmparatoru İkinci Josef de istemiştir ve 1780'de Avusturya'da bir araya gelerek kararlarını imzalamışlardır.
Şark Meselesi (Doğu Sorunu), Türklerin Avrupa'dan atılması şeklinde tanımlanan ve Osmanlı Devleti'nin ortadan kaldırılması ve to
1:09:58Paris Antlaşması ve Önemli Maddeleri: 30 Mart 1856'da imzalanan Paris Antlaşması'nda Avrupa devletleri, Osmanlı Devleti'nin Avrupa devletler hukukundan yararlanmasını kabul etmiş ve Osmanlı Devleti'nin toprak bütünlüğüne ve bağımsızlığına saygı göstermeyi garanti etmişlerdir.
Osmanlı Padişahının ilan ettiği İlahiyat Fermanı diğer devletler tarafından memnuniyetle karşılanmış, ancak bu ferman hiçbir devlete Osmanlı Devleti'nin iç işlerine karışma hakkı vermeyecektir.
Boğazlar 1841 Londra Boğazlar Sözleşmesi'ne göre yürütülecek, Karadeniz tarafsız duruma getirilecek, ticaret gemilerine açık fakat savaş gemilerine kapalı olacak ve kıyılarında hiçbir tersane bulunmayacaktı.
1:11:221877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı (93 Harbi): Sıcak denizlere inmek isteyen Rusya, Osmanlı'nın Avrupa'daki topraklarını ve İstanbul'u ele geçirmeyi amaçlamış, 1853 Kırım Savaşı'nın intikamını almak isteyen Rusya, Panslavizm siyasetiyle Balkanlardaki Slav ahali üzerinde faaliyetlerini artırarak sürekli Osmanlı Devleti'nin iç işlerine karışmıştır.
İstanbul Konferansı'nda bildirilen tekliflere göre Osmanlı Devleti Sırbistan ve Karadağ ile antlaşma yapacak ve onlara toprak verecekti, ancak Osmanlı Devleti'nin istiklaline ve toprak bütünlüğüne aykırı olan teklifler reddedilmiştir.
1877'de Rusya Osmanlı Devleti'ne karşı savaş ilan etmiş, bu savaşta Yunanistan Osmanlı Devleti'ne düşmanca bir tavır takınmış, Romanya, Sırbistan ve Karadağ Prenslikleri de isyan ederek Rusya'nın yanında yer almıştır.
1:14:22Berlin Kongresi ve Berlin Antlaşması: Berlin Kongresi, Avrupalı güçlerin baskısı sonucunda Ayastefanos Antlaşması'nın yeniden düzenlenmesi için Berlin'de toplanmıştır.
13 Temmuz 1878'de imzalanan Berlin Antlaşması'nda Bulgaristan üç bölgeye ayrılacak, Girit'te İlahiyat yapılacak, Bosna-Hersek Osmanlı Devleti'ne bağlı kalacak ancak Avusturya tarafından yönetilecektir.
Sırbistan, Karadağ ve Romanya bağımsız olacak, Tuna Nehri savaş gemilerine kapalı, ticaret gemilerine açık olacaktır, Kars, Ardahan ve Batum Rusya'ya bırakılacaktır.
1:16:20Üçlü İttifak ve Üçlü İtilaf Oluşumları: Avrupa'daki devletler Birinci Dünya Savaşı'ndan önce çıkarları doğrultusunda birbirleriyle yakınlaşmaya ve bloklar oluşturmaya başlamıştır.
Avusturya, Macaristan ve İtalya çıkarları doğrultusunda Almanya ile 1882'de yakınlaşarak anlaşmış ve Üçlü İttifak Bağlama Devletleri adı verilmiştir.
İngiltere 1904'te Fransa ile, 1907'de Rusya ile bir sözleşme yaparak Üçlü İtilaf Anlaşma Devletleri meydana gelmiştir.
1:17:46Vehhabilik Hareketi: Vehhabilik, 18. yüzyılın ortalarında Suudi Arabistan'ın Necip bölgesinde Muhammed bin Abdulvehhab tarafından kurulmuş, genel olarak tasavvufu bidat olarak görmüştür.
Muhammed bin Abdulvehhab, 1745'te Suud ailesinin siyasi desteğini kazanmış, Suud Şeyhi Suud'u hakimiyetini desteklemesi karşılığında Vehhabi hareketini yayma hususunda her türlü yardımı yapmaya söz vermiştir.
1:19:29Karadeniz ve Boğazlar Hakkında Değişiklikler: Rusya, Karadeniz'e çıkma ve serbestçe ticaret yapma hakkı elde etmiş, bu nedenle Karadeniz'in Türk gölü olma özelliğini kaybetmiş ve Boğazlar artık devletlerarası hukukun konusu olmuştur.
Ruslar İstanbul'da bir kilise inşası hakkı kazanmış, kapitülasyonlardan istifade ve savaş tazminatı gibi kazanımlar elde etmiştir.
Kırım ve Küçük Kaynarca bağımsız bir statüye sokulmuş, bu da Kırım'ın ileride Rus işgaline açık hale gelmesine neden olmuştur.
1:20:08Yaş Antlaşması ve Reval Görüşmeleri: 1792'de imzalanan Yaş Antlaşması ile Osmanlı Devleti Kırım'ın Rusya'ya ait olduğunu kabul etmiştir.
Dinyester Nehri'nin Osmanlı Devleti ile Rusya arasında sınır kabul edildiği Yaş Antlaşması sonrası Rusya, İstanbul ve Boğazları tehdit eder bir konuma yükselmiştir.
İngiltere Kralı VII. Edward ile Rus Çarı II. Nikola 1788'de Reval Limanı'nda bir araya gelerek Makedonya ve Boğazlar sorunu ele almış, ancak sadece Makedonya'ya ait islahat işi açığa vurulmuştur.
1:20:53Meşrutiyet ve Balkan Savaşları: Osmanlı Devleti'nin meşrutiyet ikinci defa ilan etmesindeki en büyük dış etken Reval görüşmeleri olmuştur.
Birinci Balkan Savaşı öncesinde Rumeli'deki kuvvetlerinin bir kısmını terhis eden Osmanlı Devleti zayıf duruma düşmüştür.
Osmanlı ordusu, Balkan devletleri karşısında bütün cephelerde yenilgiye uğramış, batı Trakya'yı boşaltmak zorunda kalmış ve Çatalca önlerine kadar çekilmiştir.
1:21:55Birinci Balkan Savaşı Sonuçları: Avrupalı devletlerin araya girmesiyle Londra Barış Konferansı toplanmıştır.
30 Mayıs 1913'te imzalanan Londra Antlaşması ile Birinci Balkan Savaşı sona ermiştir.
Londra Antlaşması'na göre Midye-Enes hattı Osmanlı-Bulgar sınırı olmuştur; Trakya ve Edirne Bulgaristan'a, Güney Makedonya, Selanik ve Girit Yunanistan'a, Kuzey ve Orta Makedonya Sırbistan'a, Silisre Romanya'ya bırakılmış, Arnavutluk'un bağımsızlığı kabul edilmiştir.
1:22:40Birinci Dünya Savaşı Öncesi İttifak Arayışları: Osmanlı Devleti, İngiltere ile ittifak kurmak için trabusgarp savaşı sırasında teşebbüslere başlamıştır.
Maliye Nazırı Cavit Bey, Winston Churchill ile iki ülke arasında ittifak yapılması konusunda teklifte bulunmuştur.
2 Kasım 1911'de bu teklife cevap veren Dışişleri Bakanı Edward Grey, Osmanlı Devleti ile İtalya arasındaki savaşta İngiltere'nin kesin bir tarafsızlık politikası izleyeceğini bildirmiştir.

Osmanlı İmparatorluğu'nun Modernleşme ve Son Dönem Tarihi

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir