Buradasın

Osmanlı İmparatorluğu'nun Kuruluşu ve Çöküşü

youtube.com/watch?v=wsadPcY0-K0

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu video, Osmanlı İmparatorluğu'nun kuruluşundan çöküşüne kadar olan tarihsel süreci anlatan kapsamlı bir eğitim içeriğidir. Osman Gazi, Orhan Bey, I. Murat, I. Bayezid, Fatih Sultan Mehmet, Yavuz Sultan Selim, Kanuni Sultan Süleyman, Köprülü Mehmet Paşa ve III. Ahmet gibi önemli Osmanlı padişahları ile Şeyh Edebali, Aşıkpaşa gibi önemli figürler yer almaktadır.
Video, Osmanlı İmparatorluğu'nun kuruluşundan başlayarak yükseliş dönemini, Fetret Devri, Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'u fethetmesi, Yavuz Sultan Selim'in Memlük Devleti'ni yıkması, Kanuni Sultan Süleyman'ın genişlemesi, Köprülü Mehmet Paşa'nın sadrazamlığı, Karlofça Antlaşması, Tanzimat Fermanı, Meşrutiyet dönemleri ve son olarak Balkan Savaşları, Birinci Dünya Savaşı, Mondros Mütarekesi ve Türk Kurtuluş Savaşı ile Osmanlı İmparatorluğu'nun sona ermesini kronolojik olarak anlatmaktadır.
Videoda ayrıca Osmanlı İmparatorluğu'nun Avrupa ve Rusya ile olan savaşları, ekonomik sorunları, eğitim sistemindeki değişimler, Kuzey Afrika'daki faaliyetleri ve Balkanlar'daki isyanları gibi önemli tarihsel dönüm noktaları da detaylı şekilde ele alınmaktadır.

00:06Osmanlı İmparatorluğu'nun Tarihi: Osmanlı İmparatorluğu'nun yükselişi ve düşüşü tarihin en dramatik hikayelerinden biridir.
1453 yılında İstanbul'un fethiyle başlayan bu destan, Avrupa'nın kalbine kadar uzanan fetihlerle devam etti.
Osmanlı'nın ihtişamlı sarayları, çalkantılı savaşları ve karmaşık diplomatik ilişkileri tarihin sayfalarına derin izler bıraktı.
00:41Oğuzların ve Türkmenlerin Batıya Göçleri: Oğuzların ve Türkmenlerin batıya doğru göç hareketleri başlıca iki aşamada gerçekleşti.
Birinci aşama, Türkmenlerin Selçuklu Hanedanı önderliğinde 120'lerden itibaren Azerbaycan'ı istila etmeleri ve Anadolu'ya akınlarıdır.
İkinci büyük göç hareketi ise 1220'lerden sonra doğuda başlayan Büyük Moğol istilası sebebiyle Türkmenlerin Orta Asya'dan ve yoğun olarak yaşadıkları Azerbaycan'dan Anadolu'ya doğru başlamıştır.
01:41Anadolu'da Türkmenlerin Yerleşimi: 13. yüzyılda Anadolu'da tam anlamıyla bir Türk yurdu görünüşü hakimdi.
İtalyan gezgin Marco Polo 1279 yılında Doğu Anadolu'dan geçerken Anadolu'yu Türkmenia ismiyle almıştır.
Türkmenlerin bir kısmı kendilerine uygun buldukları yerlerde köyler kurarak yerleşik düzende yaşamaya başlamışlar.
02:01Moğol İstilası ve Anadolu Selçuklu Devleti: Türkmenler 1240 yılında Baba İlyas ve Baba İshak önderliğinde Selçuklu idaresine karşı büyük bir ayaklanma gerçekleştirmiştir.
1243 yılında Moğol kumandanı Baycu Noyan Anadolu'yu istila etti ve 3 Temmuz 1243 tarihinde Köse Dağ Muharebesi ile Anadolu Selçuklu ordusunu bozguna uğrattı.
Anadolu Selçuklu Devleti bu savaşın ardından Moğol İlhanlı Devleti'ne bağımlı bir hale geldi.
03:15Türkmenlerin Anadolu'daki Rolü: 13. yüzyılın ikinci yarısına gelindiğinde Anadolu'daki Moğol baskısı giderek arttı ve Türkmenler batı Anadolu'da Bizans topraklarını istila etmeye başladılar.
Türkmenler Anadolu'da Moğollara karşı direnen en önemli güç konumundaydılar ve İslam'ın gaza anlayışını benimseyerek Memlük Sultanlığı ile iş birliği içerisine girdiler.
Anadolu Selçuklu'nun sınır bölgeleri Akdeniz, Karadeniz ve batı ucu olmak üzere üç hudut bölgesi olarak organize edildi.
04:30Batı Uç Beylikleri: Selçuklu'nun batı sınır bölgesinde kurulan Eşrefoğulları Beyliği, Hamitoğulları Beyliği, Sahip Ataoğulları Beyliği, Germiyanoğulları Beyliği ve Çobanoğulları Beyliği ile Bizans topraklarını fethederek kurulan batı uç beylikleri, Menteşe Beyliği, Aydınoğulları, Saruhanoğulları, Karesioğulları ve Osmanoğulları Türkmen yönetimindeki yarı bağımsız Anadolu'yu temsil ediyorlardı.
Moğol-İlhanlı yönetiminin merkezi kontrolüne ve mali sistemine karşı olan yarı göçer Türkmen boyları, Moğollar tarafından gelişigüzel bir şekilde Selçuklu tahtına geçirilen sultanlara karşı çıktılar.
1284 yılında Moğolların ikinci Gıyaseddin Mesud'u tahta geçirip onun saltanat rakibini destekleyen Germiyanoğullarına karşı saldırmaları sonucunda Türkmen boyları hedeflerini Bizans topraklarına yönelttiler.
05:48Osmanlı Beyliği'nin Kuruluşu: Osmanlı Beyliği, batı Anadolu'da kurulan bu beylikler arasında en kuvvetli ve en zengini konumuna geldi.
1299 yılına gelindiğinde Anadolu'da hüküm süren Anadolu Selçuklu Devleti yıkılma sürecindeydi ve Osman Gazi yakın arkadaşlarıyla birlikte Bilecik, Yarhisar ve İnegöl'u fethetti.
1301 yılında Yenişehir fethedildi ve Osmanlı kaynaklarına göre Osman Gazi 1299 yılında resmen bağımsızlığını ilan etti.
06:48Orhan Bey Dönemi: 1302 yılında Bizans İmparatorluğu kuvvetleri Osman Gazi'yi durdurmak için harekete geçti ve Osman Gazi, Bizans İmparatorluğu ile yaptığı ilk savaş olarak kabul edilen Koyunhisar Muharebesini kazanarak zafer elde etti.
1326 yılında Osman Gazi Bursa'yı kuşattı, ancak rahatsızlanınca kuşatmayı oğlu Orhan Bey devraldı ve aynı yıl Bursa fethedildi ve başkent yapıldı.
Orhan Bey kendi adına para bastırarak beyliği devlet haline getirdi ve 1329'da III. Andronikos'un başında bulunduğu Bizans ordusuyla yaptığı Pelekanon Muharebesi'ni kazandı.
07:40Osmanlı'nın Rumeli'ye Geçişi: 1345'te Karesioğulları Beyliği Osmanlı egemenliği altına girdi ve Osmanlı, beyliğin donanmasından yararlanarak Rumeli'ye geçiş için stratejik öneme sahip bazı noktaları elde etti.
1352'de taht kavgalarıyla mücadele eden Bizans yöneticilerinden Maths Kantakuzinos'a yardım kuvveti gönderen Orhan Bey, yardım karşılığında Gelibolu Yarımadası'ndaki Çimpe Kalesi'ni elde etti.
Çimpe Kalesi'nin alınması ile Osmanlı Devleti ilk Rumeli toprağını kazandı.
08:11Birinci Murat Dönemi: Orhan Bey'den sonra Osmanlı tahtına Birinci Murat geçti ve Osmanlı topraklarını Balkanlar yönünde genişletmeye devam etti.
İlk olarak Edirne yakınlarında yapılan Sazlıdere Savaşı'nda Türk ilerleyişini durdurmak isteyen bir Bizans Bulgar ordusunu yenilgiye uğrattı ve zaferin ardından Edirne'yi ele geçirdi.
Birinci Murat döneminde Bulgaristan, Yunanistan ve Sırbistan'ı ele geçirmeyi başardı ve Hamitoğulları Beyliğinden para karşılığı Akşehir, Yalvaç, Beyşehir, Seydişehir, Karaağaç, Eğirdir ve İsparta'yı, Germiyanoğulları Beyliğinden ise çeyiz yoluyla Kütahya, Simav, Tavşanlı ve Emet'i aldı.
09:28Birinci Bayezid Dönemi: Birinci Murat'ın Birinci Kosova Savaşı sonrasında ölmesinin ardından Osmanlı tahtına daha sonraları Yıldırım Bayezid olarak da anılacak olan Birinci Bayezid geçti.
Birinci Bayezid, Balkanların yanı sıra Anadolu'da siyasi birlik sağlama çabalarına girişti ve bu kapsamda Aydınoğulları, Germiyanoğulları, Hamitoğulları, Menteşeoğulları ve Saruhanoğulları Beyliklerini topraklarına kattı.
1392 yılında Candaroğulları topraklarını ele geçirdi ve saltanatı boyunca dört kez İstanbul'u abluka altına aldı.
10:11Niğbolu Savaşı ve Ankara Savaşı: Eylül 1396 yılında yapılan Niğbolu Savaşı'nı kazandı ve savaşın ardından İstanbul'u dördüncü kez abluka altına aldı.
Çin'e sefer düzenlemeyi planlayan ve batısında güçlü bir devlet barındırmak istemeyen Timur, daha önce savaşarak yenilgiye uğrattığı Karakoyunlu ve Cela İrili hükümdarlarının Osmanlı'ya sığınmasını ve Osmanlı'nın istediği şartları kabul etmemesini gerekçe göstererek Osmanlı'ya uyarılarda bulundu.
1402 yılında yapılan Ankara Savaşı'nda Yıldırım Bayezid, kendisine bağlı Türk beylerinin Timur'un tarafına geçmesinin de etkisi ile yenilgiye uğradı ve oğullarından Mustafa ve Musa ile birlikte Timur'a esir düştü.
11:04Yıldırım Bayezid'in Ölümünden Sonra Taht Kavgaları: Yıldırım Bayezid 1403 yılında Akşehir'de hayatını kaybetti ve Timur, Yıldırım Bayezid'in ölümünün ardından oğlu Musa'yı serbest bıraktı.
Yıldırım Bayezid'in esir düşmesi ve ölümünden sonra oğulları İsa, Mehmet, Musa ve Süleyman arasında taht kavgaları başladı.
Fetret Devri adıyla bilinen dönemin başında Timur, Yıldırım Bayezid tarafından ele geçirilen Anadolu beylerine eski topraklarında yeniden bağımsız beylikler kurdurdu.
11:34Şehzadeler Arasındaki Mücadeleler: Tahtın sahibi olmak için şehzadeler arasında yapılan mücadelelerde ilk olarak Musa İsa tarafından mücadelenin dışına atıldı ve önce Germiyanoğullarına ardından Karamanoğullarına sığındı.
1406 yılında İsa, Mehmet'in tarafını tutan askerler tarafından öldürüldü ve mücadele Süleyman ve Mehmet arasında devam etmeye başladı.
Süleyman devletin Rumeli yakasının, Mehmet ise Anadolu yakasının yöneticisi oldu ve 1411 yılında Süleyman Çelebi'nin bulunduğu Edirne'ye baskın yapan Musa, aynı yıl Süleyman'ı öldürdü.
12:19Mehmet'in Tahta Çıkışı ve Saltanatı: İki kardeş arasındaki mücadele 1413 yılında Mehmet'in Musa'yı öldürtmesiyle son buldu ve Fetret Devri noktalanmış oldu.
Aynı yıl Mehmet Osmanlı tahtına oturdu ve saltanatı sırasında Ankara Savaşı sonrasında Anadolu'da yitirilen toprakların birçoğunu yeniden ele geçirdi.
Mehmet, Fetret Devrini sonlandırdığı için bazı tarihçiler tarafından Osmanlı'nın ikinci kurucusu olarak kabul edilir.
13:15İkinci Murat Dönemi: Birinci Mehmet'in ölümünün ardından tahta İkinci Murat geçti ve Bizans tarafından serbest bırakılan Mustafa, Düzmece Mustafa İsyanı olarak bilinen isyanı başlattı.
Mustafa 1422 yılında yakalandı ve idam edilerek isyan sonlandırıldı.
İkinci Murat döneminde Aydınoğulları, Germiyanoğulları, Menteşeoğulları ve Tekeoğulları beyliklerini tamamen Osmanlı egemenliğine kattı.
14:26Varna ve Kosova Muharebeleri: Osmanlı tahtına henüz 12 yaşındaki bir şehzadenin geçmesini fırsat bilen Haçlı birliği, Edirne-Segedin Antlaşması'nı yok sayarak Osmanlı'ya savaş açtı.
Kasım 1444'te gerçekleştirilen Varna Muharebesi için İkinci Murat tekrar ordunun başına geçti ve bu muharebeyi kazandı.
1448 yılında Osmanlı'nın Balkan hakimiyetine son vermek amacıyla kendisine saldıran Eflak ve Macaristan orduları ile İkinci Kosova Muharebesi'ni yaptı ve bu muharebeyi kazandı.
15:15Fatih Sultan Mehmet'in Tahta Çıkışı ve İstanbul'un Fethi: Babasının ölümünün ardından tahta çıkan İkinci Mehmet, ilk iş olarak babasının Venedikliler, Cenevizliler, Macarlar ve Sırplarla yaptığı barış antlaşmalarını yeniledi.
Yaklaşık iki aylık yoğun bir kuşatmanın sonunda 29 Mayıs 1453'te şehri fethetti ve 1008 yıllık Doğu Roma İmparatorluğu'nu yıktı.
Bu önemli fetih, tarihçiler tarafından Ortaçağ'ın sonu ve Yeni Çağın başlangıcı sayılan olaylardan biri olarak kabul edilir ve İkinci Mehmet fetihten sonra Fatih unvanıyla anılmaya başlandı.
15:58Fatih Sultan Mehmet'in Fethleri ve Eğitim Alanındaki Çalışmaları: İkinci Mehmet 1460'da Mora Despotluğuna, 1461'de ise Trabzon Rum İmparatorluğu'na son verdi ve Balkanlar'da Osmanlı topraklarını genişletmeye devam etti.
1468'de Karamanoğulları Beyliğini ortadan kaldırdı ve 1473'teki Otlukbeli Savaşı'nda Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan'ı yendi.
Eğitim, kültür ve bilime de oldukça önem veren Fatih Sultan Mehmet, 1462 ile 1470 arasında süren Sahnı Seman Medresesi'ni kurmuş ve medreseye müderrislik yapmak için gökbilimci Ali Kuşçu'yu İstanbul'a davet etmiştir.
17:58İkinci Bayezid Dönemi: İkinci Mehmet'in ölümü üzerine tahta yeniçerilerin desteğini alan İkinci Bayezid geçti ve kardeşi Cem Sultan kendisinin padişah olarak tahta çıkmasını kabul etmedi.
İkinci Bayezid 1483'te Hersek'i, 1484'ten Kili ve Akkerman'ı Osmanlı topraklarına kattı ve döneminde Memlüklerle yapılan savaş sonuçsuz kaldı.
Cem'in 1495'te ölümünden sonra Avrupa'da seferler yapmaya devam etti ve Venedikliler ile 1499-1503 yılları arasında yaptığı savaşlar sonucunda devlete Modon, Koron, Navarin ve İnebahti limanlarını kazandırdı.
19:18Birinci Selim'in Tahta Çıkışı ve Safevi Mücadelesi: Daha sonradan Yavuz Sultan Selim adıyla da anılacak olan Birinci Selim, ilk olarak babasının döneminde başlayan Şii tehdidine karşı mücadeleye girişti.
Safevi hükümdarı Şah İsmail ile 23 Ağustos 1514'ünde yaptığı Çaldıran Muharebesi'ni kazandı ve ülkenin başkenti Tebriz'e kadar ilerledi.
1515'te Sadrazam Hadım Sinan Paşa öncülüğünde gerçekleşen Turnadağ Muharebesi ile Dulkadiroğulları Beyliği'ni ortadan kaldırdı ve Anadolu'daki Türk siyasi birliği tam anlamıyla sağlandı.
19:56Memlüklerin Yenilgisi: Suriye önlerine gelen Birinci Selim komutasındaki Osmanlı ordusu, Ağustos 1516'da Halep civarında Memlük ordusunu Mercidabık Muharebesi ile yenilgiye uğrattı ve Memlük Sultanı Kansu Gavri savaş meydanında öldü.
Osmanlılar Aralık 1516'daki Gazze Muharebesi ile Filistin'e aldılar ve Ocak 1517'de Ridaniye Muharebesi ile Mısır'a dayandılar.
Birinci Selim hemen 5-6 gün sonra Memlüklere Kahire Muharebesi ile son darbeyi vurdu ve Kahire'nin düşmesiyle birlikte Osmanlılar şehre girdi, ayrıca son Memlük Sultanı İkinci Tomanbay da savaş alanında öldü.
20:37Yavuz Sultan Selim ve Osmanlı İmparatorluğu'nun Genişlemesi: Memlük Devleti yıkıldıktan sonra Suriye, Filistin, Mısır ve Hicaz Osmanlı topraklarına katıldı.
Yavuz Sultan Selim, Sina Çölü'nü on üç günde geçerek Muhammed'in kutsal emanetlerini İstanbul'a getirdi ve hilafetin Osmanlı hanedanına geçmesini sağladı.
Selim döneminde Osmanlı toprakları iki buçuk kat genişletildi, hazineyi doldurdu ve oğlu Süleyman'a iç karışıksız büyük bir devlet miras bıraktı.
21:27Kanuni Sultan Süleyman'ın Saltanatı: Yavuz Sultan Selim'in tek erkek çocuğu olan Süleyman, tahta çıktığında iç karışıklıkla karşılaşmadı.
Saltanatının ilk yıllarında Belgrad ve Rodos'u fethetti, 1526'da Mohaç Muharebesi'nde Macaristan'ı kendisine bağlı hale getirdi.
1533'te Barbaros Hayrettin Paşa İstanbul'a geldi ve Kaptan-ı Derya olarak görevlendirildi, aynı yıl Süleyman Bağdat ve Tebrizi'yi imparatorluğun topraklarına kattı.
22:13Osmanlı'nın Avrupa'daki Savaşları: 1536'da Fransa ile ittifak kurdu ve Nice ve Korsika kuşatmalarını yaptı.
1538'de Barbaros Hayrettin Paşa kumandasındaki Osmanlı donanması, Preveze Deniz Muharebesi'nden zaferle ayrıldı.
1540'da Mora ve Dalmaçya kıyıları Osmanlı'ya katıldı, 1547'de Kutsal Roma Germen İmparatorluğu ile İstanbul Antlaşması imzalandı.
23:25Osmanlı'nın Duraklama Dönemi: Osmanlı'nın büyük bir güç olmaya devam ettiği fakat eski gücünde olmadığının sinyallerini vermeye başladığı dönemdir.
1606'da imzalanan Zitvatoro Antlaşması, Osmanlı'nın Avrupalılara karşı prestij kaybı yaşamaya başladığını gösterir.
Değişen ticaret yolları ve gelişen Avrupa teknolojisi Osmanlıların Avrupalılar karşısında güç kaybetmesine neden olmuştur.
23:53Osmanlı'nın Dış Politikası ve Savaşları: Portekizlilerin Doğu Afrika ve Hindistan'da ticaret kolonileri kurmasından sonra Osmanlılar bunun bitirilmesi gerektiğini düşündü.
Doğu Afrika'ya yapılan seferlerdeki kısmi başarılara rağmen Hindistan'a yapılan seferler başarılı olamadı.
Ruslara yapılan seferler istenen etkiyi yapamamıştır, Molodi Muharebesi'nden sonra Ruslar güçlenmelerini hızlandırarak sürdürmüşlerdir.
24:40Osmanlı'nın İç Sorunları: 1593 yılındaki Osmanlı-Avusturya Savaşı Osmanlıyı hem ekonomik hem de askeri açıdan zayıflattı.
Asker eksikliği giderilse de ekonomik zayıflık Celali ve Yeniçeri isyanlarına neden oldu.
Nüfusun büyüklüğü ekonomik sorunları daha da büyüttü.
25:25Köprülü Devri ve Duraklama Dönemi: 1656 yılında Köprülü Mehmet Paşa'nın sadrazam olmasıyla Kadınlar Saltanatı sona erdi ve Köprülüler Devri başladı.
Bu devirde Osmanlı kaybettiği gücünü az da olsa geri kazanmıştır.
1683 yılındaki İkinci Viyana Kuşatması ile beraber Kutsal İttifak Savaşları başladı.
26:03Osmanlı'nın Gerileme Dönemi: Deneyimsiz kişilerin tahta geçmesiyle merkezi yönetimin bozulması sonucu devlet yönetiminde otoritenin sarsılması, halkın devlete olan güveninin azalmasına ve iç isyanların çıkmasına neden olmuştur.
Avusturya ve İran seferleri sonucu oluşan ekonomik sıkıntılar, tımar sisteminin bozulması, nüfus artışının yarattığı sosyal hayattaki sıkıntılar ve çağın gerisinde kalınması ile eğitim alanındaki bozulmalar sonucu devlet duraklama dönemine girmiştir.
Coğrafi keşiflerle eski ticaret yollarının önem kaybetmesi, sık padişah değişmeleriyle çok verilen cülus bahşişi ve yeniçerilerin artmasıyla verilen ulufe miktarının da artması Osmanlı ekonomisini yıpratmıştır.
26:43Karlofça Antlaşması ve Osmanlı'nın Toprak Kayıpları: 26 Ocak 1699 tarihinde Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu ile imzalanan Karlofça Antlaşması, Osmanlı Kutsal İttifak Savaşlarını bitirdi.
Karlofça Antlaşması Osmanlı İmparatorluğu'nun toprak kaybettiği ilk antlaşmadır ve bu tarihten sonra Osmanlı Devleti'nin gerileme dönemi başlamıştır.
Osmanlı Devleti, Macaristan'ı ve Erdel Prensliğini Avusturya'ya, Ukrayna'nın kuzeyini ve Podolya'yı Lehistan'a, Mora'yı ve Dalmaçya kıyılarını da Venediklilere bırakmıştır.
27:28Celali Ayaklanmaları ve Osmanlı'nın Toprak Düzeni: Celali Ayaklanmaları Osmanlı toprak düzenini büyük ölçüde değiştirmiş, ağır vergiler sebebiyle yerlerinden olan çiftçilerin toprakları mültezimlerin ya da yerel yöneticilerin eline geçmiştir.
Vergiler yüzünden borca giren köylüler, işledikleri toprakları sonunda tefecilere kaptırmıştır.
Osmanlı toprak düzeninin bel kemiği olan tımar sistemi bozulmuş, büyük nüfus hareketleri ortaya çıkmış ve kentlere büyük göçler yaşanmıştır.
28:07Osmanlı'nın Eğitim Sisteminin Bozulması: Osmanlı'da ilmiyenin bozulması da devleti zayıflatmış, Avrupa'daki reform ve Rönesans gibi gelişmelerin takip edilmemesi Osmanlı için büyük bir dezavantaj oluşturmuştur.
Osmanlı Devleti'nin eğitim sisteminin bozulmasının nedeni beşik ulemalığı adı verilen sistemin ortaya çıkmasıdır.
Bu sisteme göre müderrislerin yeni doğan çocukları doğdukları andan itibaren medrese öğretmeni olarak kabul ediliyordu, bu durum liyakat esasını zedelemiş ve eğitim sisteminin kalitesinin düşmesine yol açmıştır.
28:38Lale Devri ve Yenilikler: 1718 yılında Avusturya ile imzalanan Pasarofça Antlaşması ile Osmanlı İmparatorluğu'nda Lale Devri adı verilen dönem başlamıştır.
Bu dönemde devlette pek çok yenilik gerçekleştirilmiştir: Avrupa başkentlerine elçilikler gönderilmiş, tulumbacılar kurulmuş, çiçek hastalığına karşı aşı uygulanmış, çini atölyeleri ve kağıt fabrikaları açılmış, minyatür sanatında ilerlemeler sağlanmıştır.
Avrupa'dan Said Efendi ve İbrahim Müteferrika tarafından matbaa getirilmiş ve Osmanlı matbaa ile tanışmıştır.
29:37Lale Devri'nin Sonu ve Osmanlı'nın Sınırları: 1730 yılında gerçekleşen Patrona Halil Ayaklanması ile III. Ahmet tahttan indirilmiş ve Lale Devri sona ermiştir.
Banat ve Belgrad'ın 1717 ile 1739 yılları arasında geçici olarak kaybedilmesinin yanı sıra, Tuna ve Sava nehirleri üzerindeki Osmanlı sınırı 18. yüzyılda sabit kalmıştır.
Rusya'nın genişlemesi büyük ve giderek büyüyen bir tehdit oluşturmuştur.
30:31Osmanlı İmparatorluğu'nun Savaşları ve Antlaşmaları: 1716-1718 yılları arasında gerçekleşen Osmanlı-Avusturya Savaşı'nın ardından imzalanan Pasarofça Antlaşması, Banat, Sırbistan ve Küçük Eflak'ın Avusturya'ya kaybedildiğini kesinleştirmiştir.
1739 yılında imzalanan Belgrad Antlaşması ile sona eren Avusturya-Rus-Osmanlı Savaşı, Kuzey Bosna, Habsburg Sırbistan'ı ve Oltaya'nın Osmanlı tarafından geri alınması ile sonuçlanmıştır.
Bu antlaşmanın ardından Avusturya ve Rusya'nın Prusya'nın yükselişi ile uğraşmak zorunda kalması nedeniyle Osmanlı İmparatorluğu bir nesil boyunca barış ortamını koruyabilmiştir.
31:27Eğitim ve Teknolojik Reformlar: İstanbul Teknik Üniversitesi gibi yükseköğretim kurumlarının kurulması dahil olmak üzere eğitim ve teknolojik alanda reformlar gerçekleştirilmiştir.
1734 yılında Batı tarzı topçu yöntemlerini öğretmek amacıyla bir topçu okulu kurulmuş, ancak İslam din adamlarının itirazları sonucu başarılı olamamıştır.
1754 yılında topçu okulu yarı gizli bir şekilde yeniden açılmış, 1726 yılında İbrahim Müteferrika sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'yı ve dönemin baş müftüsünü matbaanın faydalarına ikna etmiştir.
32:12Matbaa ve Kuzey Afrika'daki Olaylar: Sultan III. Ahmet'in onayıyla İbrahim Müteferrika'nın matbaası 1729 yılında ilk kitabını yayımlamış, 1743 yılına kadar her biri 500 ila 1000 kopya olmak üzere 17 eseri 23 cilt halinde basmayı başarmıştır.
Kuzey Afrika'da İspanya, Cezayir'in özerk değliğinden Oran'ı fethetmiş, Orhan Bey'i Cezayir'den bir ordu almış ancak Oran'ı geri almayı başaramamıştır.
1792 yılında İspanya Oran'ı terk ederek bu bölgeyi Cezayir Deliğine sattı.
32:56Osmanlı-Rus Savaşı ve Sonrası: 1768 yılında Rus destekli Ukraynalı Haide Makalar Polonya Konfederasyonlarını takip ederek Ukrayna'nın Besarabya sınırında Osmanlı kontrolünde bulunan Balta kasabasına girdi ve kasaba halkını katlettiler.
Bu olay Osmanlı İmparatorluğu'nu 1768-1774 yılları arasında gerçekleşen Osmanlı-Rus Savaşı'na sürükledi.
1774 yılında imzalanan Küçük Kaynarca Antlaşması ile savaş sona erdi ve bu antlaşma, Osmanlı kontrolündeki Eflak ve Boğdan eyaletlerinde yaşayan Hristiyan vatandaşlara ibadet özgürlüğü tanıdı.
33:35Osmanlı'nın Modernleşme Çabaları: 18. yüzyılın sonlarında Rusya ile yapılan savaşlarda alınan bir dizi yenilginin ardından Osmanlı İmparatorluğu'ndaki bazı kesimler, I. Petro'nun reformlarının Ruslara avantaj sağladığı ve Osmanlıların Batı teknolojisine ayak uydurmak zorunda olduğu sonucuna varmaya başladılar.
III. Selim, 1789-1807 yılları arasında hükümdarlık yaptığı dönemde Osmanlı ordusunu modernize etmek için ilk büyük girişimlerde bulundu, ancak bu reformlar dini liderler ve yeniçeriler tarafından engellendi.
III. Selim'den sonra tahta geçen II. Mahmut, 1826 yılında Yeniçeri Ocağı'nı ortadan kaldırarak bu sorunu görkemli ve kanlı bir şekilde çözmeyi başardı ve bu olay Osmanlı tarihinde Vakayı Hayriye olarak anılmıştır.
34:35Balkanlar ve Arabistan'daki Olaylar: 1804-1815 yılları arasında gerçekleşen Sırp isyanları, Balkanlar'da ulusal uyanış döneminin başlangıcını simgeler ve bu süreç Doğu Sorununun etkilerinin hissedildiği bir dönemi yansıtır.
1811 yılında El-Suud ailesi tarafından yönetilen Vahhabiler, Osmanlı İmparatorluğu'na karşı Arabistan'da ayaklandı ve Osmanlılar Vahhabi isyancıları yenemeyince Mısır Eyaletinin Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa'dan yardım istedi.
Mehmet Ali Paşa 1818 yılında Diriyah Emirliğini yıkarak isyanı bastırdı ve aynı dönemde Sırbistan'ın egemenliği kendi hanedanlığı altında kalıtsal bir monarşi olarak tanındı.
35:17Yunanistan ve Mısır Savaşları: 1821 yılında Yunanlar Osmanlı Sultanına karşı savaş ilan etti ve Mora Yarımadası'nda başlayan isyan, Yunanistan'ın bağımsızlığını kazanmasıyla sonuçlandı.
Yunan isyanını bastırmak için Osmanlı'ya askeri destek veren Mehmet Ali Paşa, vaat edilen büyük Suriye ve Girit valiliklerinin kendisine verilmemesi üzerine Sultan II. Mahmud'a isyan etti.
1831-1833 yılları arasında gerçekleşen Osmanlı-Mısır Savaşı'nda Mehmet Ali Paşa'nın oğlu İbrahim Paşa komutasındaki Mısır ordusu Osmanlı ordusunu yendi ve Anadolu'da Kütahya'ya kadar ilerledi.
35:54Kütahya Antlaşması ve Sonrası: Sultan II. Mahmut çaresizlik içinde Rusya'dan yardım talep etti ve Rus İmparatoru I. Nikolay bir sefer kuvveti göndererek Mehmet Ali Paşa'nın İstanbul'a ilerlemesini engelledi.
1833 yılında imzalanan Kütahya Antlaşması ile Mehmet Ali Paşa'ya Girit, Halep, Trablus, Şam, Sayda ve Adana bölgelerinde valilik ve vergi toplama hakkı verildi.
Bu süreç Osmanlı İmparatorluğu'nun kendi güvenliğini sağlamak için yabancı güçlere ihtiyaç duyduğu bir dönemin başlangıcını işaret eder ve Baba Ali'nin iç ve dış tehditlere karşı bağımsız hareket kabiliyetini kaybettiği bir sürecin habercisi oldu.
36:331839-1840 Doğu Krizi: 1839 yılında Baba Ali, fiilen özerk olan Mısır'ı geri almaya çalıştı, hukuken hala Osmanlı eyaleti olan Mısır, ancak güçleri başlangıçta yenilgiye uğradı ve bu durum 1840 Doğu Krizini tetikledi.
Mehmet Ali Paşa'nın Fransa ile yakın ilişkileri vardı ve onun Mısır Sultanı olma olasılığı geniş bir kesim tarafından tüm Levant'ı Fransız nüfuz alanına sokma olarak değerlendiriliyordu.
Baba Ali'nin Mehmet Ali Paşa'yı Britanya ve Avusturya İmparatorluğu'nu yenmekte yetersiz olduğunu kanıtlaması üzerine askeri yardım sağlandı ve 1839-1841 yılları arasında gerçekleşen Osmanlı-Mısır Savaşı, Osmanlı zaferi ile sonuçlandı.
37:20Osmanlı'nın Gerileme Dönemi: 19. yüzyılın ortalarına gelindiğinde Osmanlı İmparatorluğu Avrupa'nın hasta adamı olarak anılmaya başlandı ve Osmanlı'daki gerileme dönemi Osmanlı tarihinde Karlofça Antlaşması'ndan başlayarak Yaş Antlaşması'na kadar geçen süreyi ifade eder.
Bu dönemin sonlarına doğru Osmanlı Devleti'ne Avrupalılar tarafından hasta adam denmeye başlanmıştır çünkü bu dönemde Osmanlı toprak kayıpları yaşamıştır.
Bu dönemde Osmanlı Devleti Karlofça ve İstanbul Antlaşmaları ile kaybedilen toprakları geri almak ve mevcut sınırlarını korumak amacıyla batıda Avusturya ve Venedik, kuzeyde Rusya ve doğuda İran ile pek çok savaş yapmıştır.
38:28Tanzimat ve Meşrutiyet Dönemi: Osmanlı İmparatorluğu modernleştirmek ve Rusya'ya karşı korunmak için 1833 yılında Britanya ile Hünkar İskelesi Antlaşması'nı imzalamıştır.
3 Kasım 1839'da Sultan Abdülmecid döneminde Hariciye Nazırı Koca Mustafa Reşit Paşa tarafından Gülhane Parkı'nda okunan Tanzimat Fermanı ile birlikte Osmanlı batılılaşma yolunda ilk adımını atmıştır.
18 Şubat 1856 tarihinde ise Tanzimat'ın ilanından sonraki uygulamalarla ilgili olarak özellikle gayrimüslimlere yeni haklar tanıyan Islahat Fermanı ilan edildi.
39:03Meşrutiyet Dönemleri: 23 Aralık 1876'da II. Abdülhamid tarafından ilan edilen Birinci Meşrutiyet ile demokrasi yolunda büyük bir adım atılmış, Osmanlı'da ilk defa padişahın yetkileri sınırlandırılmış ve bu da anayasal monarşi rejiminin ilk dönemi olarak kayıtlara geçmiştir.
Birinci Meşrutiyet, II. Abdülhamid'in 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'ndaki yenilgiyi gerekçe göstererek Meclis-i Mebusan'ı kapatmasıyla 1878'de son bulmuştur.
1908 yılında II. Abdülhamid tarafından tekrar meşrutiyet yönetimine geçilmiş, ancak bu da büyük sorunlara neden olmuştur ve 13 Nisan 1909 tarihinde meşrutiyet aleyhtarı olan bir grup tarafından bir darbe teşebbüsü yapılmış, bu isyanda birçok sivil ve asker hayatını kaybetmiş ve Sultan II. Abdülhamit tahttan indirilip yerine V. Mehmet Reşat getirilmiştir.
39:59Osmanlı'nın Dağılma Süreci: 1908-1922 Osmanlı Devleti, Avrupalı devletlerin kendi aralarındaki çıkar çatışmalarından yararlanıp denge politikası izleyerek varlığını uzun süre korumayı başarmıştır.
Dağılmayı önlemek için Osmanlı Devlet yönetiminde ıslahata yönelik çalışmalar yapılmış ise de Avrupa'da çıkan isyanlar ve uzun süren Rus savaşları ile iyice yıpranmıştı.
1911 yılında İtalyan ordularının sömürge amacıyla Kuzey Afrika ülkesi Libya'ya saldırmaları sonucu Osmanlı Devleti ile İtalya arasında Trablusgarp Savaşı yapıldı.
40:35Osmanlı'nın Kayıpları ve Balkan Savaşları: Savaş sonunda imzalanan Uşi Antlaşması ile Osmanlı son Kuzey Afrika toprağını kaybetti.
1789 Fransız Devrimi'nden sonra yayılan milliyetçilik akımı Osmanlı Devleti'ni de etkiledi.
Balkan Savaşları sonucunda birçok Balkan ülkesi Osmanlı'dan ayrılarak bağımsızlığını ilan etti.
41:00Birinci Dünya Savaşı ve Mondros Mütarekesi: 1914 yılında Avusturya-Macaristan İmparatorluğu Arşidükü Franz Ferdinand'ın Saraybosna'da bir Sırp milliyetçisi tarafından suikasta uğrayıp öldürülmesinden sonra Birinci Dünya Savaşı başladı.
Osmanlı Devleti, Almanya ile Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun yanında savaşa dahil oldu ve birçok cephede büyük kayıplar verdi.
30 Ekim 1918 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu İtilaf Devletleri ile Bahriye Nazırı Rauf Bey aracılığıyla Limni Adası'nın Mondros Limanı'nda Mondros Mütarekesini imzaladı.
41:40İstanbul'un İşgali ve Türk Kurtuluş Savaşı: İtilaf Devletleri Osmanlı'nın başkenti İstanbul'a işgal etmek için ulaştı ve İngiliz filosundan yaklaşık 3 bin asker karaya çıktı.
İstanbul'da Beyoğlu ve Rumeli yakası İngilizlerin, İstanbul yakası Fransızların ve Anadolu yakası İtalyanların kontrolüne bırakıldı.
İşgal komutanı Madeland Wilson, Beyoğlu'ndaki İngiliz Kız Lisesi'nde törenle karargah kurdu ve koca şehir işgal edilmeye başladı.
42:19Osmanlı'nın Sonu: Yaşanan olaylar ve Osmanlı İmparatorluğu'nun içinde olduğu kötü vaziyet, bağımsızlık kazanma tutkusuyla girişilecek olan Türk Kurtuluş Savaşı'nın başlamasına neden oldu.
23 Nisan 1920 tarihinde Ankara'da Türkiye Büyük Millet Meclisi kuruldu ve 1919-1922 yılları arasında yapılan kurtuluş savaşı başarıya ulaştı.
1 Kasım 1922 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından 308 numaralı kararname ile 623 yıllık Osmanlı saltanatı kaldırıldı, son padişah VI. Mehmet Vahdettin yurtdışına sürgün edildi ve Osmanlı İmparatorluğu tarihe karıştı.

Osmanlı İmparatorluğu'nun Kuruluşu ve Çöküşü

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir