Buradasın
Osmanlı İmparatorluğu'nun Kuruluş ve Yükseliş Dönemi Tarihi Dersi
youtube.com/watch?v=sQ04gGyxGBYYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan Osmanlı İmparatorluğu'nun kuruluş ve yükseliş dönemlerini anlatan kapsamlı bir tarih dersidir.
- Video, Osmanlı'nın aşiretten beyliğe, beylikten devlete ve devletten imparatorluğa dönüşümünü kronolojik olarak ele almaktadır. İçerik, Osman Bey ve Orhan Bey dönemlerinden başlayarak, Birinci Murat, Yıldırım Beyazıt, Fetret Devri ve Fatih Sultan Mehmet dönemlerine kadar uzanan tarihsel süreci kapsamaktadır.
- Ders boyunca Osmanlı'nın kuruluş sürecindeki önemli gruplar, Anadolu'nun siyasi haritası, fetihler, Bizans ile olan savaşlar, kurulan devlet kurumları (Divan-ı Hümayun, vezirlik makamı, Rumeli Beylerbeyliği), uygulanan yönetim sistemleri (pençik ve devşirme) ve önemli savaşlar (Sazlıdere, Sırp Sındığı, Çirmen, Kosova, Niğbolu, Ankara, Varna ve İkinci Kosova) detaylı şekilde anlatılmaktadır.
- 00:00Osmanlı Kuruluş Dönemi
- Osmanlılar ilk etapta aşiret konumundaydı ve Osman Bey'in aşiretten beylik konumuna, Orhan Bey'in beylikten devlet konumuna, II. Mehmet'in ise devletten imparatorluk konumuna getirdiği belirtiliyor.
- Osmanlı kuruluş sürecinde Anadolu gazileri, Ahi teşkilatı, Abdallar ve Kadın Gönüller gibi gruplar Osmanlı'ya destek olmuştur.
- Osmanlılar Oğuzların Bozok kolunun Günhan soyundan gelen Kayı boyunun Kara Keçili aşiretine mensuptur.
- 01:43Anadolu'nun Siyasi Durumu
- 1243 Köse Dağ Savaşı'ndan sonra Moğollar Anadolu Selçuklularını yenilgiye uğratınca, Anadolu Selçuklularına bağlı uç beylerine bağımsızlık ilan etme imkanı verilmiş ve ikinci beylikler dönemi başlamıştır.
- Karamanoğulları, kendisini Anadolu Selçuklularının varisi olarak gören ve diğer beyliklerle mücadele halinde olan bir beylik olarak öne çıkmıştır.
- Osmanlıoğulları, diğer beylikler arasında en küçüğü olup Bizans sınırları zayıf bir bölgede kurulmuştur.
- 02:43Kayı Boyunun Anadolu'ya Gelişi
- Kayı boyunun Anadolu'daki ilk yerleşim alanı Ahlat'tır ve Yassıçemen Savaşı'nda Anadolu Selçuklularına yardım ederek Harzemşahların yenilmesinde etkili olmuştur.
- Anadolu Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat, Kayı boyuna Ankara yakınlarındaki Karacadağ bölgesini yurtluk olarak vermiştir.
- Kayı boyu, zayıf Bizans sınırındaki Söğüt ve Domaniç civarına yerleşmiştir.
- 03:28Osmanlı'nın Batı Yönündeki İlerleyişi
- Bizans'ta imparatorun sözünü dinlemeyip bağımsız hareket eden tekfurlar, Osmanlı'nın batı yönündeki ilerleyişini kolaylaştırmıştır.
- Balkanlar'da mezhep savaşları ve Avrupa'da Yüzyıl Savaşları, Osmanlı'nın ilerlemesini desteklemiştir.
- Osmanlı ilk etapta beyliklerle mücadeleye girişmemiş, ihtiyatlı politikası gelişimde etkili olmuştur.
- 04:11Osman Bey Dönemi
- Osman Bey, Bizans tekfurlarının bağımsız hareket etmesinden yararlanarak Karacahisar, Yarhisar, İnegöl, Bilecik gibi yerleri fethetmiştir.
- Koyunhisar (Bafeon/Bafeus) Savaşı'nda Osmanlı kazanmış, Karacahisar'a ilk kadı atamasını yapmış, ilk bac vergisini almış ve ilk bakır parayı bastırmıştır.
- Osman Bey, Ahi şeyhi Edebali'nin kızı ile evlenerek Ahilerin Osmanlı fetihlerine destek vermesini sağlamıştır.
- 05:20Orhan Bey Dönemi
- Osman Bey'in en büyük amacı Bursa'yı fethetmekti ve Bursa kuşatmalarına başlamış, ancak vefat edince yerine oğlu Orhan Bey geçmiştir.
- Orhan Bey tahta geçer geçmez Bursa'yı fethetmiş ve Bursa Osmanlı'nın ilk büyük yerleşik başkenti olmuştur.
- Maltepe (Palekenon) Savaşı'nda Osmanlı kazanmış, ardından İznik ve İzmit ele geçirilmiş, Kocaeli Yarımadası'nın fethi tamamlanmıştır.
- 06:11Karasioğulları ve Rumeli'ye Geçiş
- 1345 yılında Karasioğulları (Balıkesir, Çanakkale çevresinde kurulmuş, denize kıyısı ve donanması olan bir beylik) Osmanlı hakimiyeti altına alınmış, Osmanlı donanma gücüne sahip olmuştur.
- Karasioğulları'nın ele geçirilmesi, Osmanlı'nın Anadolu Türk siyasi birliğini sağlama yolunda attığı ilk adımdır.
- Bizans'ta Kantakuzen ile Yuannis arasında taht kavgaları yaşanırken, Kantakuzen Orhan Bey'e elçi göndererek Balkanlar'dan gelen tehditleri ortadan kaldırmasını istemiştir.
- 07:37Çimpe Kalesi ve Rumeli'nin Fethi
- Kantakuzen, Orhan Bey'e yardım etmesi karşılığında Gelibolu Yarımadası'ndaki Çimpe Kalesi'ni hediye etmiştir.
- Çimpe Kalesi savaşılarak elde edilen bir yer değildir, Bizans tarafından Osmanlı'ya hediye edilmiştir ve Osmanlı Rumeli'deki ilk toprak parçası kabul edilir.
- Orhan Bey'in oğlu Süleyman Paşa, Karasioğulları'nın donanmasından yararlanarak Çimpe Kalesi'ne yoğun asker göndermiş ve tüm Gelibolu Yarımadası'nı fethetmiştir.
- 08:34İskan ve İstimalet Politikaları
- Orta Asya'dan İran üzerinden Anadolu'ya doğru yoğun bir Türk göçü yaşanmış, Osmanlı bu göçebe Türkleri Rumeli'de fethettiği yerlere yerleştirmiştir.
- İskan politikasında Osmanlı, gelen Türkmenleri deniz kenarında olanı deniz kenarına, iç karada bulunanı iç karaya yerleştirmiş ve uzun süre vergi almamıştır.
- İstimalet politikası, adil ve hoşgörülü yönetim politikasıdır ve Balkanlardaki kalıcı hakimiyetin önünde açılmıştır.
- 10:40Orhan Bey'in Teşkilatlanma Faaliyetleri
- Eski sistemde yeni sınırları yönetmek mümkün olmadığı için Orhan Bey teşkilatlanma faaliyetlerine girişiyor.
- Divan-ı Hümayunu kuruyor, vezirlik makamını oluşturuyor, yaya ve müsellem adlı ilk düzenli orduyu kuruyor.
- Vakıf teşkilatı oluşturuyor, İznik'te ilk Osmanlı medresesi'ni, Karamürsel'de ilk Osmanlı tersanesi'ni kuruyor ve ilk gümüş parayı bastırıyor.
- 11:17Birinci Murat Dönemi
- Orhan Bey'in vefatı ile tahta oğlu Birinci Murat geçiyor ve 1363 yılında Sazlıdere Savaşı'nda Edirne'yi fethediyor.
- Edirne Osmanlı'nın ikinci büyük başkenti oluyor ve İstanbul fethedilinceye kadar en uzun süre başkentlik yapan kent oluyor.
- Sırp Sındığı Savaşı'nda Osmanlı kazanıyor ve Bulgaristan'ın fetih yolu açılıyor, 1371 yılında Makedonya ve Trakya prenslikleri Çirmen Savaşı ile yenilgiye uğratılıyor.
- 13:04Barışçı Toprak Kazanımları
- Birinci Murat, Anadolu-Türk siyasi birliğini sağlamak için Yıldırım Beyazıt'ın kızı ile Gelmeyen Bey'i evlendiriyor.
- Gelmeyen Bey, kızına çeyiz olarak Kütahya, Tavşanlı, Emet, Simav gibi bölgeleri Osmanlı'ya veriyor.
- Hamit oğullarından satın alma yoluyla İsparta, Yalvay, Seydişehir, Beyşehir, Akşehir toprakları alınıyor.
- 13:51Balkanlar'daki Savaşlar
- 1388 yılında Ploşnik'te Osmanlı ordusu Sırpların önderliğinde ani bir baskına uğruyor ve Ploşnik Bozgunluğu yaşanıyor.
- Bu bozgunundan cesaretlenen Balkan ulusları bir araya gelip büyük bir Haçlı ordusu oluşturuyor ve Birinci Kosova Savaşı patlak veriyor.
- Birinci Kosova Savaşı'nda Osmanlı Devleti ilk kez topu kullanıyor ve Birinci Murat Haçlıları büyük bir bozguna uğratıyor, ancak savaş meydanında şehit düşüyor.
- 14:41Birinci Murat'ın Teşkilatlanma Faaliyetleri
- Birinci Murat, babası Orhan Bey gibi teşkilatlanma faaliyetlerini sürdürüyor ve vezir-i azamlık, defterdarlık, kazaskerlik makamlarını kuruyor.
- Rumeli'de fethettikleri yerlerin yönetimini kolaylaştırmak için Rumeli Beylerbeyliği adıyla ilk Osmanlı eyaletini kuruyor ve merkezini Manastır şehri yapıyor.
- Osmanlı veraset sisteminde ilk değişikliği yapıyor, "ülke padişah ve oğullarınındır" diyerek taht kavgalarını azaltıyor ve merkezi yönetime geçişi kolaylaştırıyor.
- 15:41Kapıkulu Ordusunun Temelleri
- Fethedilen yerlerde ilk etapta pençik sistemi, sonra ilerleyen süreçte devşirme sistemi uygulanıyor.
- Hıristiyan ailelerden her aileden bir tane erkek çocuk alınıyor ve kapıkulu ordusunun temelleri Birinci Murat döneminde atılıyor.
- Acemi Ocağı, Yeniçeri Ocağı gibi ocakların temelleri de Birinci Murat döneminde atılmış oluyor.
- 16:10Yıldırım Beyazıt Dönemi
- Yıldırım Beyazıt tahta geçer geçmez en önemli amacı İstanbul'u fethetmek oluyor.
- Anadolu Türk siyasi birliğini sağlamak için beyliklerle amansız bir mücadeleye girişiyor ve Anadolu beyleri doğuya doğru kaçarak Timur'a sığınıyorlar.
- Yıldırım Beyazıt, merkez Kütahya olmak üzere Anadolu Beylerbeyliği'ni kuruyor ve fethettiği yerleri bu beylerbeyliği'ne bağlıyor.
- 17:33İstanbul Kuşatmaları ve Niğbolu Savaşı
- Yıldırım Beyazıt İstanbul kuşatmalarında yararlanmak için Güzelce Hisarı yaptırıyor ve Gelibolu'da bir tersane kurduruyor.
- Bizans Avrupalı devletlerden yardım istiyor ve ilk kez Avrupalı devletlerden oluşan büyük bir Haçlı ordusu kuruluyor.
- Niğbolu Savaşı'nda Yıldırım Beyazıt İstanbul kuşatmasını kaldırıp Balkanlar'a gidiyor ve Avrupalı devletlerden oluşan Haçlı ordusunu büyük bir bozguna uğratıyor.
- 18:52Timur ile Mücadele
- Yıldırım Beyazıt, Niğbolu zaferini kazandıktan sonra yeniden İstanbul kuşatmalarına devam ediyor.
- Timur'un önünden kaçan Karakoyunlu hükümdarı Kara Yusuf ve Celayir Devleti hükümdarı Ahmet Celayir Yıldırım Beyazıt'a sığınıyorlar.
- Timur, Yıldırım Beyazıt'a sığınan hükümdarları iade etmesini istiyor, Yıldırım Beyazıt da kendisine sığınan Anadolu beylerini iade etmesini istiyor.
- 19:31Ankara Savaşı
- İki taraf arasında hakaret dolu mektuplaşmalar başlıyor ve Timur Anadolu'ya girip Sivas'ı yağmalıyor.
- İki ordu Ankara'daki Çubuk Ovası'nda karşı karşıya geliyor ve Timur ordusunda Hindistan'a hakim olduğundan dolayı fillerin desteği var.
- Çubuk Ovası yoğun ormanlık alan olduğu için Timur ormanlık alanda filleri birdenbire Osmanlı askerlerinin üzerine sağlamış ve Osmanlı askerlerinin çoğunluğu ezilerek ölürmüş.
- 20:48Ankara Savaşı ve Sonrası
- Kara Tatarlar, Timur'la savaşması gerekirken Kazan Ovası'nda ani bir manevra yaparak Timur'un safına geçerek Osmanlı'yı satıyorlar ve Osmanlı literatüründe "mülted" (dinden dönen, vatan haini) olarak adlandırılıyorlar.
- Ankara-Kazan'daki ova "Mürted Ovası" adını alıyor ve günümüzde de bu şekilde kullanılmaktadır.
- 15 Temmuz askeri kalkışmasının başlangıç noktası da Ankara-Kazan'daki Akıncılar Hava Üssü'dür ve bu üsse "Mürted Üssü" de denilmektedir.
- 21:50Timur'un Osmanlı'ya Son Darbesi
- Osmanlı'ya son darbeyi vuran Timur'un başkomutanı İsen Buga'dır ve günümüzde Ankara'daki havaalanının adı da İsen Buga'dan gelmektedir.
- Timur, Yıldırım Beyazıt'ı ve Mustafa adlı şehzadesini esir edip tahta bir kafese koydurarak Semerkant'a götürmüştür.
- Timur, Anadolu Türk beylerine yeniden bağımsızlık ilan etmelerini söyleyerek Ankara Savaşı ile Anadolu Türk siyasi birliğini bozmuştur.
- 23:40Fetret Devri
- Yıldırım Beyazıt'ın dört oğlu (İsa, Musa, Mehmet ve Süleyman) arasında on bir yıl süren taht kavgaları dönemi başlamıştır ve bu döneme "Fetret Devri" denilmektedir.
- Fetret Devri aynı zamanda kargaşa, buhran ve hükümdarsız geçen dönem anlamına gelmektedir.
- Fetret Devri döneminde Musa Çelebi İstanbul'u kuşatmış ancak başarılı olamamıştır.
- 24:18Fetret Devri'nin Sonuçları
- Fetret Devri döneminde Balkanlar'dan Osmanlı'dan kopma olmamıştır çünkü Osmanlı Balkanlar'da adil ve hoşgörülü yönetim uygulamış, Timur Balkanlar'a geçmemiş ve Avrupa'da Yüzyıl Savaşları devam etmiştir.
- Sadece küçük bir bölge Selanik elimizden çıkmış ancak sonradan tekrar geri alınmıştır.
- Çelebi Mehmet (I. Mehmet) diğer kardeşlerini ortadan kaldırıp Osmanlı'da yeniden otoriteyi sağlayarak Fetret'e son vermiş ve Osmanlı'nın ikinci kurucusu olarak kabul edilmektedir.
- 25:01Çelebi Mehmet Dönemi
- Çelebi Mehmet döneminde Osmanlı Balkanlar'da ve Anadolu'da yeniden fetih hareketlerine başlamış, Anadolu'da ilk etapta Saruhanoğulları Beyliğini ele geçirmiştir.
- Çelebi Mehmet döneminde Osmanlı ilk deniz savaşını (Çalıbey/Lapseki Deniz Savaşı) Venediklilerle yapmış ancak donanmamız henüz kuruluş aşamasında olduğu için kaybetmiştir.
- Bu dönemde Osmanlı'da toplumsal nitelikli ilk büyük isyan olan Şeyh Bedrettin İsyanı patlak vermiş ve Çelebi Mehmet güçlükle bastırmıştır.
- 25:55Düzmece Mustafa İsyanı
- Çelebi Mehmet'in otoritesi artınca, Timur'un Semerkant'a götürdüğü Mustafa, Semerkant'tan bir ordu oluşturup Anadolu'ya gelerek tahtı ele geçirmek için mücadele etmiştir.
- Bazı Osmanlı tarihçileri, Timur'un esir edip Semerkant'a götürdüğü Mustafa'nın yolda hastalanarak öldüğünü iddia etmektedir.
- Bu isyana "Düzmece Mustafa İsyanı" (yalancı Mustafa İsyanı) denilmektedir ve Mustafa yenildikten sonra Bizans'a sığınmıştır.
- 27:06İkinci Murat Dönemi
- Çelebi Mehmet vefat edince tahta İkinci Murat geçmiştir ve Bizans bu taht değişikliğinden yararlanmak isteyerek Düzmece Mustafa'yı destekleyip İkinci Murat'ın üzerine taht kavgasına yollamıştır.
- İkinci Murat döneminde iki tane Mustafa isyanı olmuştur; Düzmece Mustafa gerçekse İkinci Murat'ın amcası olup bu amcasını boğdurarak öldürmüştür.
- İkinci Murat döneminde Anadolu ve Balkanlar'da fetih hareketlerine yönelmiş, beyliklerin çoğundan toprak elde etmiş ve Germiyanoğulları Beyliğinden miras yoluyla toprak elde etmiştir.
- 28:46Varna ve İkinci Kosova Savaşları
- İkinci Murat, 1444 yılında Macarlarla Edirne-Segedin Antlaşması'nı imzalayıp iki tarafın birbiriyle on yıl savaşmayacak maddesini koydurmuştur.
- Aynı yıl Macarlar önderliğinde büyük bir Haçlı ordusu oluşturulmuş ve Varna Savaşı patlak vermiştir; İkinci Murat Manisa'dan yola çıkarak Varna'da Haçlı ordusunu büyük bir bozguna uğratmıştır.
- 1448 yılında İkinci Kosova Savaşı patlak vermiş ve İkinci Murat Haçlıları paramparça etmiştir; bu savaş Türklerin Balkanlar'dan çıkarılamayacağı ve Balkanlar'ın Türk yurdu olduğu kesinlik kazanmıştır.
- 30:39İkinci Murat Dönemindeki Diğer Olaylar
- İkinci Murat döneminde ilk yeniçeri isyanı olan Buçuktepe İsyanı çıkmış ve bastırılmıştır.
- İkinci Murat İstanbul'u fethetmek istemiş, İstanbul kuşatmasına başlamış ancak alamayacağını anlayınca kuşatmaya son vermiştir.
- İkinci Murat vefat edince Fatih ikinci kez tahta geçerek İstanbul'u fethedip Osmanlı'nın yükselme dönemini başlatmıştır.