Buradasın

Çelebi Sultan Mehmed'in Saltanatı ve Osmanlı İmparatorluğu'nun Fetret Devri

youtube.com/watch?v=jpMD2BqE_z0

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu video, Osmanlı tarihini anlatan bir belgesel formatındadır. Videoda Çelebi Sultan Mehmed, Musa Çelebi, Karamanoğlu Mehmed Bey, Şeyh Bedreddin, Böklüce Mustafa ve diğer önemli Osmanlı şahsiyetleri yer almaktadır.
Video, Osmanlı İmparatorluğu'nun Fetret Devri'ndeki olayları ve Çelebi Sultan Mehmed'in saltanat mücadelesini kronolojik olarak anlatmaktadır. İçerikte Gelibolu Deniz Savaşı'nın sonuçları, Çelebi Mehmed'in Musa Çelebi ile yaşadığı saltanat mücadelesi, Şeyh Bedreddin ve Böklüce Mustafa'nın başlattığı isyan hareketleri, Karamanoğulları ile mücadelesi ve Venediklilerle olan deniz mücadelesi detaylı şekilde ele alınmaktadır.
Videoda ayrıca Timur'un Anadolu'yu yağmalaması sonrası Osmanlı'da yaşanan ekonomik ve demografik sorunlar, Çelebi Mehmed'in Anadolu'ya gelişi, Eflak seferi, Yeşil Cami'nin inşaatı ve Osmanlı'nın donanma gelişimi gibi önemli tarihsel olaylar da anlatılmaktadır.

00:20Ankara Muharebesi Sonrası Osmanlı Devleti: Ankara Muharebesi'nin galibi Timur, Anadolu'nun altını üstüne getirip şehir ve topraklarını talan ettirmiş, Osmanlı'nın tekrar ayağa kalkmasını engellemek için eski Anadolu beyliklerine topraklarını iade etmişti.
Yıldırım Bayezid Han'ın esir düşmeyen üç oğlu (Emir Süleyman, Şehzade İsa Çelebi ve Şehzade Mehmed Çelebi) savaş sonrası farklı bölgelere kaçmışlardı.
Şehzade Musa Çelebi savaşın sonuna kadar babasının yanından ayrılmadığı için Timur'un nezdinde kalmış, Şehzade Mustafa ise kayıplara karışmıştı.
02:05Timur'un Siyasi Stratejisi: Timur, Osmanlı tahtının varisi görülen Şehzade Emir Süleyman'ın yakalanmasını isteyince, Süleyman'ın kendisine tabi olmasını ve vergi vermesini isteyen bir elçi gönderdi.
Emir Süleyman, Timur'a elçiler ile kıymetli hediyeler yollayıp teklifini kabul etti, Timur da onun Rumeli'deki Osmanlı topraklarında hakimiyetini tanıyan bir menşur verdi.
Timur, diğer şehzadeler olan İsa ve Mehmed Çelebilere de elçiler göndererek kendisine tabi olması şartıyla hükümdarlıklarını kabul edeceğine dair menşurlar gönderdi.
03:10Yıldırım Bayezid'in Vefatı: Timur, Yıldırım Bayezid'in hastalandığını haber alıp onun tedavisi için kendi doktorlarını göndermiş, ancak tedaviler işe yaramamış ve Bayezid 8 Mart 1403 yılında Akşehir'de vefat etmişti.
Bayezid'in ölümü konusunda iki farklı görüş mevcuttur: Osmanlı ve Memlük tarihçileri hastalığı müteakip eceliyle öldüğünü, Doğu Romalı ve Batılı tarihçiler ise intihar ettiğini anlatırlar.
Timur, Bayezid'in ölümüne üzülmüş ve onun cenazesini oğlu Musa Çelebi'ye vererek Bursa'da defnedilmesine müsaade etti.
04:30Osmanlı Tahtı İçin Mücadele: Timur'un menşurlarıyla dört şehzade Osmanlı tahtı için mücadele etmeye başladı: Emir Süleyman, İsa Çelebi, Mehmed Çelebi ve Musa Çelebi.
Kayıp denilen Şehzade Mustafa Çelebi, Timur tarafından Semerkant'a götürülmüş, daha sonra esaretten kurtulup saltanat davasında bulunacaktı.
Timur 1403 yılının Mart ayına kadar Anadolu'da kaldı, Anadolu topraklarını kendisine bağlamadı ve Avrupa'ya geçmeye teşebbüs etmedi.
05:58Emir Süleyman'ın Rumeli'deki Hükümdarlığı: Emir Süleyman, Timur'un menşuruyla Edirne'de hükümdarlığını ilan etti ve doğu Roma ile anlaşarak Çanakkale Boğazı'ndan Türk gemilerinin geçmeyeceğini kabul etti.
Anadolu tarafındaki Kartal, Pendik ve Gebze taraflarını doğu Roma'ya hibe etti, Rumeli'de ise Karadeniz sahillerini, Selanik'i ve Yunanistan'da Mora'nın kuzeyinden itibaren Teselya'yı Romalılara bıraktı.
Emir Süleyman etrafındaki erkan ve emirler bakımından diğer üç şehzadeye karşı üstün bir durumdaydı; yanında Yıldırım'ın kudretli komutanları bulunuyordu.
08:13Anadolu'da Otorite Boşluğu: Ankara mağlubiyetinden sonra Anadolu tam bir yangın yeriydi, şehirler harabeye dönmüştü ve göçebe unsurlar haydutluk ve eşkiyalık yapmaya başladı.
Anadolu'da bir otorite kurulması gerektiği kesindi, ancak sorun bu otoritenin kim tarafından kurulacağıydı.
Ankara mağlubiyetinden sonra Timur'un Anadolu'da hükümdarlığını tasdik ettiği diğer üç şehzade de gittiği bölgede kendi hükümetlerini kurmaya başladılar.
09:50Şehzade Mehmed Çelebi'nin Mücadelesi: Şehzade Mehmed Çelebi, Osmanlı'daki otorite boşluğundan faydalanmak isteyen Canik beylerinin saldırılarına karşı mücadele etmek zorunda kaldı.
Kazova'da karşılaşılan iki ordu arasında dehşetli bir savaş oldu, ancak Çelebi Mehmed inaloglu'nun kuvvetlerine karşı galip geldi.
Çelebi Mehmed, Canik beylerini itaati altına aldıktan sonra Bayezid Paşa'nın emrine verdiği bir orduyu Sivas'ı geri alması için gönderdi ve Sivas geri alındı.
12:17Şehzadeler Arasındaki İlk Savaş: Şehzadeler arasındaki ilk savaş, Anadolu'nun batısındaki İsa ve Musa Çelebiler arasında başlamıştır.
İsa Çelebi, Karesi bölgesine hakim olup taraftar toplayarak ordusunu sağlamlaştırarak Bursa'yı kardeşi Musa'dan almak istemiştir.
Bursa halkı, şehzadelerden hiçbirine taraftar olmamayı ve kavgaya bulaşmamayı tercih etmiştir.
13:40İsa Çelebi'nin Bursa'yı Ele Geçirme: Musa Çelebi, yeterli asker toplayamadığı ve halkı kendi tarafına çekemediği için Bursa'yı terk etmiş ve önce Karamanoğlu beyliğine sonra kardeşi Mehmed Çelebi'ye sığınmıştır.
İsa Çelebi, harpsiz bir şekilde Bursa şehrine egemen olmuş, ancak kardeşi Mehmed Çelebi bu durumu öğrenince harekete geçmiştir.
İki kardeş arasında Bursa önlerinde şiddetli bir muharebe yaşanmış, Mehmed Çelebi kazanmıştır ve İsa Çelebi kaçarak İstanbul'daki Roma İmparatoru'na sığınmıştır.
15:36İsa Çelebi'nin Yeniden Anadolu'ya Dönüşü: İsa Çelebi, Roma İmparatoru'ndan destek alarak ağabeyi Emir Süleyman'ın yanına gitmiş ve onun da destekini kazanmıştır.
İsa Çelebi, Emir Süleyman'dan aldığı destekle yeniden kuvvetlenmiş ve Bursa'ya yürüyüp ikinci defa şehri ele geçirmeye çalışmıştır.
Mehmed Çelebi, İsa Çelebi'nin Bursa'ya yürüdüğünü öğrenince ordusuyla yetişmiş ve ikinci muharebede de zafer kazanmıştır.
17:16İsa Çelebi'nin Son Savaşları: İsa Çelebi, Candaroğlu İsfendiyar Bey'in yanına sığınarak Ankara Kalesi'ne saldırmış, ancak Mehmed Çelebi tarafından yenilmiştir.
İsa Çelebi, Ege kıyılarına gitmiş ve Saruhan, Aydın, Germiyan ve Menteşe beylikleriyle ittifak kurarak yirmi bin kişilik bir ordu toplamıştır.
Mehmed Çelebi, İsa Çelebi'nin yirmi bin kişilik ordusuna on bin kişi ile savaşa girmiş ve büyük bir zafer kazanmıştır, ancak İsa Çelebi yine kaçmayı başarmıştır.
18:27Mehmed Çelebi'nin Batı Anadolu Beyliklerini Fethi: Mehmed Çelebi, İsa Çelebi'ye destek verip Osmanlı arazisine asker göndermek suretiyle kendisini tehdit eden batı Anadolu beylikleriyle hesaplaşmıştır.
Manisa'yi ele geçirip Saruhanoğlu Hızırşah'ı yakalayıp idam etmiş, böylece Saruhanoğlu topraklarını tekrar Osmanlı mülküne katmıştır.
Germiyanoğlu Yakup Bey, Mehmed Çelebi'ye kalelerinin anahtarlarını teslim etmiş, diğer beylikler ise korkuya kapılıp Mehmed Çelebi'ye elçiler göndererek hükümranlığını kabul etmişlerdir.
19:51İsa Çelebi'nin Sonu: İsa Çelebi, Karamanoğlu beyliğine sığınarak ordu toplamaya çalışmış, ancak Mehmed Çelebi, Karamanoğulları ile iyi ilişkisi sayesinde İsa Çelebi'nin yakalanması için adamlarını seferber etmiştir.
İsa Çelebi, Karaman'dan çıkarak Osmanlı arazisine girdiğinde, Eskişehir'de bir hamamda yakalanıp boğularak öldürülmüştür.
Cenazesi Bursa'ya getirilerek babasının yanına defnedilmiş, böylece şehzadelerden birisi saltanat davasından eksilmiş, ortadan kalkmıştır.
20:32Fetret Devrinin Son Safhası: Osmanlı'nın Anadolu tarafı Mehmed Çelebi'nin elinde, Rumeli tarafı ise Emir Süleyman'ın elindeydi.
Emir Süleyman, Edirne'de içki ve zevk-ü sefa alemleriyle meşgulken, Mehmed Çelebi'nin kuvvet kazanması onu uyandırmıştır.
Emir Süleyman, ordusuyla Çanakkale Boğazı'nı geçerek Anadolu'ya ayak basmış ve doğrudan Bursa üzerine ilerlemiştir.
22:23Ankara Kalesi'nin Teslimi: Emir Süleyman, vezir-i azam Çandarlı Ali Paşa'yı Ankara'yı fethetmekle görevlendirmiştir.
Çandarlı Ali Paşa, kurnaz bir harp hilesine başvurarak Mehmed Çelebi'nin mektubunu değiştirerek şehri teslim etmeleri şeklinde çevirmiştir.
Mehmed Çelebi, Ankara'yı kurtarmaya giderken şehrin teslim edildiğini görünce kuvvetlerini kafi görmeyerek hücum etmeyip, Çandarlı Ali Paşa'nın ordusuna pusular kurarak zayiat vermiştir.
23:55Çelebi Mehmed'in Bursa Harekâtı: Çandarlı Ali Paşa kovalamacaya son vererek Bursa'ya çekildi.
Çelebi Mehmed, ağabeyi Emir Süleyman'ın ordusunun sefere çıktığını öğrenince Bursa'ya saldırma planı yapmış ve harekete geçmişti.
Süleyman korkuya kapılmasına rağmen, Çandarlı Ali Paşa onu şehri terk etmekten vazgeçirmiş ve batı Anadolu'daki askerlerin Bursa'ya toplanmasına kadar Çelebi Mehmed'i oyalamak için Evranos Bey'i göndermişti.
25:15Evranos Bey'in Mağlubiyeti ve Çandarlı Ali Paşa'nın Hilesi: Çelebi Mehmed, Evranos Bey'in kuvvetleriyle savaşa tutuşmuş ve bu büyük komutanı mağlup etmişti.
Çandarlı Ali Paşa, Çelebi Mehmed'e bir mektup yazarak Emir Süleyman'dan şikayet edip kendisinin sadık olacağını ve Çelebi Mehmed'in ordusunda fesat hazırlığı olduğunu iddia etmişti.
Çelebi Mehmed başlangıçta bu mektubun bir hile olduğunu düşünmüş, ancak Şarapdar İlyas'in aniden Emir Süleyman tarafına geçmesiyle Ali Paşa'nın hilesinde muvaffak olmuştu.
27:12Emir Süleyman'ın Güçlenmesi ve Çelebi Mehmed'in Durumu: Çandarlı Ali Paşa, Murad-ı Hüdavendigar ve Yıldırım Bayezid'in baş veziri olmuş, fevkat ve deha bir şahsiyetti.
Emir Süleyman, batı Anadolu beyliklerini nüfuzu altına alıp Ankara'yı da ele geçirmiş, Çelebi Mehmed'i çaresiz bir duruma sokmuştu.
Çelebi Mehmed için olumlu bir gelişme, veziriazam Çandarlı Ali Paşa'nın vefatı olmuştu.
29:09Çelebi Mehmed'in Rumeli Planı: Çelebi Mehmed, Musa Çelebi'yi Rumeli'ye geçirebilirse Emir Süleyman'ı Anadolu'dan uzaklaştırabileceğini düşünmüştü.
Musa Çelebi, Kastamonu hükümdarı İsfendiyar Bey'in karadeniz yoluyla Rumeli'yle temasta olmasından faydalanarak Sinop'tan gemiye binip Eflak kıyılarına ulaşmıştı.
Musa Çelebi, Eflak Voyvodası Mirçay ile evlenerek onun damadı olmuş, ayrıca Sırplar ve Bulgarlar da Emir Süleyman'a karşı ona destek vermişti.
31:10Rumeli'ye Savaşın Kayması: Emir Süleyman, rakibinin Rumeli'ye geçmesi ve Balkanlar'da kendisine karşı destek bulması üzerine ordusunu toplayarak Anadolu'dan Rumeli'ye geçmişti.
Çelebi Mehmed, kurguladığı planında muvaffakiyet elde ederek Emir Süleyman'ın Anadolu'dan çekilmesini fırsat bilerek kaybettiği toprakları geri almıştı.
Emir Süleyman, Rumeli'ye İstanbul üzerinden geçmiş ve Doğu Roma İmparatoru'dan destek kuvvetleri almıştı.
32:14Muharebe ve Sonrası: Her iki tarafta da Hıristiyan askerler mevcuttu: Süleyman'ın yanında Doğu Roma kuvvetleri, Musa'nın yanında ise Balkan kuvvetleri.
Muharebenin en şiddetli anında Musa Çelebi emrindeki Sırp Kralı Stefan Nazaroviç taraf değiştirerek Emir Süleyman'ın saflarına katıldığı için Musa Çelebi mağlup olmuştu.
Musa Çelebi mağlup olmakla beraber ümitsizliğe düşmemiş, mücadelesini daha kuvvetle yürütmeye devam etmişti.
33:40Emir Süleyman'ın İçki Sorunu ve Edirne Kuşatması: İçki Emir Süleyman'ı harap etmekteydi ve bu durum etrafındakilerin kendisinden soğumasına sebep oluyordu.
Musa Çelebi, Emir Süleyman'ın içkiye düşkünlüğü ve soğukluklarından faydalanarak etrafında kuvvet toplamıştı.
Emir Süleyman, içkinin tesiriyle Musa Çelebi'nin Edirne üzerine yürüdüğünü öğrenince bile dikkatli davranmamış, komutanlarını bile rahatsız etmekten alıkoymuştu.
35:35Edirne'nin Müstakbeli ve Emir Süleyman'ın Kaçışı: Vaziyet kritik bir hal alınca yeniçeri ağası Hasan Ağa son kez Emir Süleyman'ın yanına gitmiş, ancak Süleyman onu rahatsız etmekten alıkoymuştu.
Komutanlar artık Süleyman'dan bir hayır gelmeyeceği kanısına vararak Musa Çelebi'ye biat ettiler.
Emir Süleyman sarhoşluktan ayılarak tehlikenin büyüklüğünü anlayıp canını kurtarmak için İstanbul istikametinde kaçmaya başlamıştı.
36:33Emir Süleyman'ın Ölümü ve Musa Çelebi'nin Yükselişi: Emir Süleyman, içkiye düşkünlüğü ve hamam alemlerine dalmasıyla karakteri değişmiş, Edirne'den ayrıldığında Türkmenler tarafından öldürülmüştür.
Musa Çelebi, ağabeyinin ölümünü öğrenince öfkelenmiş ve Türkmen köylerini ateşe vermiştir.
Emir Süleyman'ın cenazesi dedesi Murad-ı Hüdavendigar'ın yanına defnedilmiş, böylece ortada yalnız iki şehzade kalmıştır.
37:47Musa Çelebi'nin Rumeli'deki Yönetimi: Musa Çelebi, Edirne'ye sahip olmuş ve Yıldırım'ın güçlü komutanları ona biat etmiştir.
Musa Çelebi, Rumeli'de gücü eline aldıktan sonra verdiği sözü bozmuş, kendi hükümdarlığını ilan etmiş ve Osmanlı Devleti ikiye bölünmüştür.
Musa Çelebi, Emir Süleyman'ın adamlarına güvenemeyerek onları görevden azletmiş ve yeni bir vezir, beylerbeyi ve kaz askerliği tayin etmiştir.
39:35Musa Çelebi'nin Savaşları: Musa Çelebi, Sırp Kralı Stefan'ın ihanetinin hesabını sormak için harekete geçerek onu yenmiş ve Nava Barda'yı fethetmiştir.
Vidin'deki Bulgar Prensi'nin isyanını bastırmış, Makedonya'ya yönelerek Osmanlı'ya olan bağlılığı sağlamlaştırmıştır.
Roma İmparatorluğu'na harp ilan ederek Yunanistan'da kaybedilen toprakları geri almaya koyulmuş ve Doğu Roma'ya hediye edilen Karadeniz sahillerini Rumlardan geri almıştır.
40:48Musa Çelebi'nin Roma İmparatorluğu'na Karşı Tutumu: Musa Çelebi, babası Yıldırım Bayezid'e düşkün ve sadık bir evlat olarak, Ankara Muharebesinde babasının yanından ayrılmamıştır.
Roma İmparatoruna karşı büyük bir kin besleyen Musa Çelebi, Timur'un Osmanlı'ya saldırmasının sebebinin Roma İmparatoru olduğunu düşünüyordu.
Musa Çelebi, Trakya, Makedonya ve diğer vilayetlerin ileri gelenlerine yaptığı konuşmada, ağabeyi Çelebi Mehmed'i "yarı gavur" olarak nitelendirmiş ve İstanbul'u fethedeceğini söylemiştir.
42:35İstanbul Kuşatması ve Selanik Mücadelesi: Musa Çelebi, 1411 yılında İstanbul'u kuşatmak üzere harekete geçmiştir, ancak Roma İmparatoru Manuel, Emir Süleyman'ın oğlu Şehzade Orhan'ı Rumeli'ye salarak Musa Çelebi'ye karşı taraftar toplamasını sağlamıştır.
Musa Çelebi, Şehzade Orhan'ı yenip Selanik şehrini kuşatmaya başlamıştır.
Roma İmparatoru Manuel, Musa Çelebi'den kurtulmak için Çelebi Mehmed'ten yardım istemiş ve Çelebi Mehmed de ordusunu Rumeli'ye geçirmek için bu fırsatı kullanmıştır.
44:36İncegiz Muharebesi: Çelebi Mehmed'in ordusuyla İstanbul'a geçtiğini haber alan Musa Çelebi, İnceyiz mevkiinde karşı karşıya gelmiştir.
Muharebede önce Çelebi Mehmed'in kanatları Musa Çelebi'nin kanatlarına hücum etmiş, kısa süre sonra Musa Çelebi'nin kanatları dağılmaya başlamıştır.
Musa Çelebi'nin merkez hattında bulunan 7 bin yeniçeri, Çelebi Mehmed'in ordusunu yenerek onu İstanbul'a kaçırmaya muvaffak olmuştur.
47:08Musa Çelebi'nin Yönetimi ve Hataları: İncegiz mağlubiyeti üzerine Anadolu'ya kaçan Çelebi Mehmet, kendisini kuvvetlendirmeye ve Musa Çelebi'yi zayıf düşürecek tedbirler almaya çalışmıştır.
Musa Çelebi, Ankara Muharebesi'nde alınan yenilginin mesuliyetini devlet adamlarında görüyor ve onlara babasını yalnız bıraktıklarını hatırlatıyor, bu sert tavırları devlet adamlarında ona karşı antipati oluşmasına sebep olmuştur.
Musa Çelebi, devletin önemli yerlerine sadece güvendiği adamları yerleştirerek liyakate önem vermeyen ve değerli hizmetler ifa etmiş kimseleri görevlerinden uzaklaştıran en büyük hatasını bu şekilde yapmıştır.
48:34Çelebi Mehmed'in Güçlenmesi: Çandarlı İbrahim Paşa, görevinden alınanlardan biri olarak Çelebi Mehmed'in yanına gitti ve vezir-i azamlık rütbesine getirildi.
Musa Çelebi'nin ikinci büyük hatası, Rumeli beylerinin evlerine ve arazilerine el koymak olmuştu.
Çandarlı İbrahim Paşa'nın gayretleriyle Evrenos Gazi, Gazi Mihaloğlu, Yahşi Bey, Budak ve Sinan Bey gibi önemli şahsiyetler Çelebi Mehmed'in safına katıldı.
49:39Çelebi Mehmed'in Gücü: Evrenos Gazi, Rumeli'de herkes tarafından sevilen ve sayılan, Orhan Gazi döneminde fetihlerde yer alan önemli bir isimdi.
Evrenos Gazi, Rumeli'deki bağlantılarını kullanarak Sırp Kralı Stefan Lazaroveci'yi Çelebi Mehmed'in safına çekti.
Çelebi Mehmed, kayınpederi Dulkadiroğlu Nasreddin Bey'den takviye kuvvet alarak Bursa'da 30 bin kişilik bir ordu kurmayı başardı.
50:26Musa Çelebi'nin Yükselişi ve Düşüşü: Çelebi Mehmed, Roma İmparatoru Manuel'in yardımıyla İstanbul Boğazı'ndan geçerek Vize'ye ilerledi ve orada ordugah kurdu.
Çelebi Mehmed'in ordusu, Musa Çelebi'nin karşı koymaya cesaret edemeyeceği kadar kalabalıklaşmıştı.
Musa Çelebi, Edirne'i terk ederek Sofya istikametinde kaçmaya başladı ve Samaov civarında yapılan muharebede bozguna uğradı.
51:47Musa Çelebi'nin Sonu: Yeniçeri Ağası Hasan Ağa, yeniçerileri Çelebi Mehmed'in safına katılmaya davet ederken Musa Çelebi tarafından idam edildi.
Bu durum yeniçerilerin de Çelebi Mehmed'e geçmesine sebep oldu ve Musa Çelebi için artık hiçbir şans kalmamıştı.
Musa Çelebi, Saruca Paşa tarafından yakalanarak boğularak öldürüldü ve cenazesi Bursa'ya gönderilerek Yıldırım Bayezid'in yanına defnedildi.
52:28Çelebi Mehmed'in Tahta Çıkışı: Musa Çelebi'ye sonuna kadar sadık kalan Mihaloğlu Mehmed Bey tutuklanarak Tokat hapishanesine gönderildi.
Kazasker Şeyh Bedreddin İznik'e gönderilerek göz hapsine alındı.
On bir yıllık Fetret Devri sona erdi ve Çelebi Mehmed, babası Yıldırım Bayezid'den sonra Osmanlı Devleti'nin beşinci padişahı olarak Edirne'de tahta oturdu.
53:41Çelebi Mehmed'in Önemi: Çelebi Mehmed, Ankara Bozgunundan sonra Amasya'ya çekilmiş olmasına rağmen saltanat mücadelesini başarıyla sona erdirdi.
Osmanlı Devleti, Ankara Bozgunu sonrası on sene gibi kısa bir sürede izale edip kısa bir müddet sonra İstanbul'u fethederek büyük bir cihan imparatorluğu haline geldi.
Çelebi Mehmed, dünya tarihçileri tarafından Osmanlı Devleti'nin ikinci kurucusu olarak kabul edildi.
55:26Çelebi Mehmed'in Yeni Zorlukları: Çelebi Mehmed Rumeli'de Musa Çelebi meselesini halletmekle meşgulken, Anadolu'da Karamanoğlu Mehmed Bey, Bursa'yı kuşatmış, İzmirli Oğlu Cüneyd Bey İzmir taraflarından hareketle Osmanlı arazisini işgal etmiş, Canik Beyleri de baş kaldırmışlardı.
Çelebi Mehmed'in saray tarihçisi Şükrullah Efendi, bu durumu "Bulunmazsa ormanda arslan eğer çakallar o ormanda erlik eder" sözüyle izah etti.
Çelebi Mehmed'e karşı Venetililer, Eflak ve Macar orduları, Şeyh Bedreddin, Börklüce Mustafa ve Torlak Kemal isyan bayrakları açtı.
57:11Karamanoğlu Mehmed Bey'in Hareketleri: 1413 yılında Çelebi Mehmed'in Musa Çelebi ile çarpışmak üzere Rumeli'ye hareket etmesi Karamanoğlu Mehmed Bey'in iştahını kabartmıştı.
Karamanoğlu Mehmed Bey, babası Alaaddin Ali Bey'in izinden gidiyordu; Yıldırım Bayezid'in Niğbolu Muharebesi'nde Haçlılara karşı savaşmasını fırsat bilen Alaaddin Ali Bey, Osmanlı ülkesine saldırmış ve Ankara Kalesi'ni kuşatmıştı.
Karamanoğlu Mehmed Bey, Osmanlıların akrabası ve müttefiki olan Germiyan ülkesine saldırdı ve özellikle Yıldırım Bayezid'in valilik yaptığı Kütahya şehrini tarumar ettirdi.
58:58Bursa Kuşatması: Karamanoğlu Mehmed Bey, Osmanlı'nın eski başkenti Bursa'ya yönelip şehri kuşatmaya başladı ve şehri Hacı İvaz Paşa müdafaa ediyordu.
Hacı İvaz Paşa, kaleden çıkıp huruç hareketleri yaparak Karamanoğlu askerlerine çokça kayıp verdirdi ve esir alınan Karamanoğlu askerleri surların üzerine çıkartılıp idam ederek Karamanoğullarının maneviyatını bozmaya gayret etti.
Muhasara otuz bir gün sürdü ve Karamanoğlu Mehmed Bey, Musa Çelebi'nin tabutunun Bursa'ya getirildiğini öğrenince maneviyatı daha da bozuldu, öfkesinden Hisar dışında kalan yapıları ateşe verdi.
1:01:51Karamanoğlu Mehmed Bey'in İhaneti: Romalı tarihçi Dukas'a göre, Karamanoğlu Mehmed Bey, dayısı Yıldırım Bayezid'in kabrini aştırmış ve kemiklerini yaktırmıştır.
Karamanoğlu Mehmed Bey, ülkesine dönüş yolculuğunda, kendisine şaka yapan nedimini idam ettirmiş ve Çelebi Mehmed'e karşı müdafaa tedbirleri hazırlamıştır.
Karamanoğlu, İzmirlioğlu Cüneyd Bey ile ittifak kurarak Osmanlı'ya karşı harekete geçmiştir.
1:03:10Çelebi Mehmed'in Rumeli'deki Siyaseti: Çelebi Mehmed, Roma İmparatoru Manuel'in elçilerini kabul ederek, Musa Çelebi tarafından Roma'dan alınan toprakları iade etmiştir.
İstanbul'da esir tutulan kız kardeşi Fatıma'yı himayesine almış ve Musa Çelebi tarafından fethedilen Nova Berde şehrindeki gümüş madenlerini Sırplara iade etmiştir.
Çelebi Mehmed'in Rumeli'de takip ettiği barış siyasetinin sebebi, on senelik iç savaştan sonra devletin sulha ihtiyacı ve ekonomisinin derinden sarsılmış olmasıydı.
1:05:01Çelebi Mehmed'in Anadolu'ya Geçişi: Çelebi Mehmed, Rumeli'nin sulhunu sağlamak istemiş, ardından ordusunu toplayarak Anadolu'ya hareket etmiştir.
Karamanoğlu Mehmed Bey tarafından Bursa'nın yakılıp yıkılmasından ötürü çok öfkelenmiştir.
İzmirlioğlu Cüneyd Bey'in ülkesine saldırması üzerine önce onun meselesini halletmeyi uygun görüp yönünü İzmir'e çevirmiştir.
1:05:35İzmir Kalesi'nin Fethi: İzmirlioğlu Cüneyd Bey, İzmir Kalesi'ni savunmak için hazırlık yapmış, ancak Çelebi Mehmed'in kuşatması on gün sürerek kale ele geçirilmiştir.
Çelebi Mehmed, Cüneyd Bey'i bağışlayarak kendisine Niğbolu sancakbeyliği vazifesini vermiştir.
İzmir'de kaldığı süre zarfında şövalyelerin yaptırmış olduğu müstahkem kuleleri yıktırmış, bu hareketi papa ve Avrupa devletleriyle harbe sebep olabileceğini söyleyen Rodos Şövalyeleri'ne "ben bütün Hıristiyanları pederane himaye etmek isterim" demiştir.
1:07:47Karamanoğlu Mehmed Bey'e Karşı Sefer: Çelebi Mehmed, Karamanoğlu'nun müttefikini halleden sonra Bursa'ya hareket ederek şehrin harap edilen yerlerin tamir edilmesini emretmiştir.
İsfendiyar Bey'e elçi göndererek Karamanoğluna karşı çıkacağı seferde yardım istedi ve Germiyanoğlu Yakup Bey'e de mektup yazarak kendisiyle dostluk olduğunu belirtmiştir.
Kalabalık bir orduyla Karamanoğlu üzerine sefere çıkarak Akşehir, Said Deliği, Beyşehir ve Said şehirleri fazla mukavemet görmeden zaptetmiştir.
1:08:58Konya Kuşatması ve Karamanoğlu'nun Yeniden Saldırısı: Konya kuşatması sırasında şiddetli yağmurlar başlamış ve Osmanlı askeri Karamanoğullarına karşı pek fazla kayıp vermiştir.
Çelebi Mehmed, Karamanoğlu'nun sulh teklifini kabul etmeyi uygun görmüş ve Konya önünden çekilmiştir.
Karamanoğullarıyla barış yapılınca Çelebi Mehmed Canik bölgesine yürümüş, ancak yoldayken Karamanoğlu'nun Beyşehir ve Seyyidişehir'e saldırdığını öğrenmiştir.
1:10:12Çelebi Mehmed'in Hastalığı ve Karamanoğlu'nun Esir Edilmesi: Çelebi Mehmed, Ankara'ya geldiği sırada bir sinir buhranı geçirerek rahatsızlanmıştır.
Germiyanoğlu Yakup Bey, yeğeninin tedavisi için özel doktoru Mevlana Sinan'ı göndermiş, tedaviye başlamıştır.
Çelebi Mehmed'in has adamı Bayezid Paşa ordunun başına geçerek Karamanoğlu'na mektup yazarak Sultan'ın hastalığından ve ölüm döşeğinden olduğunu söylemiş, Karamanoğlu da ordusunu hazırlayıp saldırıya geçmiştir.
1:11:47Karamanoğlu'nun Yenilgisi ve Yemini: Bayezid Paşa, Karamanoğlu'nu pusuya düşürmüş, ordusunu dağıtıp tarumar etmiş ve Karamanoğlu Mehmed Bey ile büyük oğlu Mustafa'yı esir etmiştir.
Karamanoğlu Mehmed Bey, Bayezid Paşa'yı hilesinden dolayı tahkir etmek için "erlik ondur, dokuzu hiledir" demiştir.
Karamanoğlu'nun esir edilmesi haberi Ankara'ya ulaştığında, ordu büyük bir sevinç içinde olmuş ve bu haber Çelebi Mehmed'in hastalığını hafifletmiştir.
1:12:55Karamanoğlu'nun Yemini ve Sonrası: Çelebi Mehmed, Karamanoğlu'ya "şimdi ben seni neyleyim?" diye sormuş, Karamanoğlu da "sultanımın eli bağlı günahkar kuluyum, baki ferman sultanımındır" demiştir.
Karamanoğlu, "memleketi Osman'a itaatten ayrılmayacağım" diyerek yemin etmiş, Çelebi Mehmed de ona beyliğini yeniden bağışlamıştır.
Karamanoğlu Mehmed Bey, otağdan ayrılır ayrılmaz padişah ve komutanların atlarını çalmış ve ülkesine kaçmış, "Osmanoğlu ile düşmanlığım kıyamete kadar bakidir" demiştir.
1:15:08Osmanlı'nın Anadolu Halkına Yaklaşımı: Osmanlı, Anadolu halkına kan dökmek istemediğini ve beyliklerin hadleri bilinmemesinden kaynaklanan kabahatin onların olduğunu göstermek istemişti.
Osmanlıoğulları, Anadolu beyliklerindeki ahaliyi kendi tebaaları ve kardeşleri olarak görmüş, Müslüman ve Türk olan halkı incitmekten çekinmişlerdi.
Osmanlı'nın iki asırda tamamladığı Anadolu birliği, akıl almaz derecede üstün bir ileri görüşlülük neticesiyle kurulmuş ve bugün hala devam eden birlik Osmanlı'nın eseridir.
1:16:22Osmanlı'nın Denizcilik Gelişimi: Osmanlı Devleti'nin ilk zamanlarında sınırlar deniz kıyısına ulaşamadığından donanması yoktu, Orhan Gazi döneminde ilk defa deniz kıyılarına ulaşılmış ve donanma faaliyetlerine başlanmıştı.
Orhan Gazi ve Murad-ı Hüdaventikar, Osmanlı'nın denizcilikteki acemiliğini takdir edenler, Venedik ve Ceneviz gibi deniz güçleriyle çatışmamaya özen göstermişlerdi.
Yıldırım Bayezid Han bile Venedik ve Ceneviz gibi büyük deniz güçlerini karşısına almaktan çekinmiş, İzmir Kalesi'ne dokunmamıştı.
1:17:17Gelibolu'da Tersane Kuruluşu: Yıldırım Bayezid denizlerde güçlü olmanın lüzumunu fark etmiş ve Gelibolu'da gemiler inşa ettirmek için bir tersane kurulmasını emretmişti.
Gelibolu'da kurulan tersane kısa sürede meyvelerini vermiş ve Yıldırım Bayezid'in vefatına kadar yaklaşık otuz tane savaş gemisi üretilmişti.
Fetret Devri boyunca aksayan denizcilik faaliyeti, Çelebi Sultan Mehmed'in zamanında yeniden faaliyete geçti.
1:18:01Venedik ve Osmanlı Arasındaki Çatışma: Kiklad Adaları Venedik'e tabi olup, Pietro Zeno isimli asilzade tarafından idare edilmekteydi ve Osmanlı'nın donanma faaliyetlerinden rahatsız olmuştu.
Çelebi Mehmed, Venediklilerin Türk ticaret gemilerine saldırmalarıyla öfkelenmiş ve Çalıbey komutasında otuz savaş gemisini sefere çıkarmıştı.
Çalıbey, Venedik donanmasına misilleme yapmak için Venedikli ticaret gemilerine saldırmış, Kiklad ve Eğriboz adalarına saldırarak ganimet ve esir elde etmişti.
1:21:01Gelibolu Muharebesi: İki taraf Gelibolu önlerinde karşı karşıya gelmiş, müzakereler devam ederken Midilli adasına ait bir Ceneviz gemisi İstanbul'dan geliyordu.
Venedikliler gelen geminin Türkler tarafından gönderildiğini düşünmüş, onu zapt etmek için birkaç gemi gönderdiler.
Türk tarafı Venedik gemilerinin kendilerine hücum etmekte olduğunu düşünüp ateş açınca savaş başlamıştır.
1:22:32Muharebenin Sonuçları: Kıran kırana geçen muharebede Venedikli amiral Loredano iki ok isabeti alarak gözünden ve elinden yaralanmış, Osmanlı komutanı Çalıbey şehit edilmiş ve Osmanlı Devleti mağlup olmuştu.
Venedikliler ele geçirdikleri Türk askerlerini vahşice parçalayarak katletmiş, Çalıbey'in kesilen kafası mızrağın ucuna takılarak teşhir edilmişti.
Venedik kaynaklarına göre bu muharebede Venedikliler yirmi yedi Osmanlı gemisine el koymuş, iki kadırga ve beş çektiri hariç bütün Türk gemilerini ateşe verip yakmışlardı.
1:24:22Savaşın Sonrası: Venediklilerin Gelibolu'da Osmanlı'ya karşı aldığı zafer Venedik'te büyük bir coşkuyla karşılanmış, günlerce kutlanmıştı.
Venedik senatosu, Türklerin hala büyük bir deniz gücü olabileceğinden ve ticaretlerinin sekteye uğramasından endişe ediyordu.
Venedikliler Osmanlı'ya elçiler göndererek barış yapmak istediler, ancak Çelebi Mehmed kendini ağırdan satmış ve elçileri bir müddet huzuruna kabul etmemişti.
1:26:27Osmanlı'nın Karadaki Taarruzları: Çelebi Mehmed, Venedik'e denizlerde kaybetse de karada güçlü olduğunu göstermek için Arnavutluk taraflarındaki Venedik'e bağlı şehirlere taarruz başlatmıştı.
Avlonya şehrinin kadın yöneticisi Regina Balşah bu şehri Venediklilere satmış, ancak Osmanlı akıncıları şehri kısa sürede fethettiler.
Osmanlı ordusu Akçahisar'ı da fethetmiş, o yıl Kastriotilere ait hemen hemen bütün topraklar Osmanlı idaresine girmişti.
1:27:38Osmanlı-Venedik Barış Antlaşması: Arnavutluk'un ele geçirilmesinden sonra Çelebi Sultan Mehmed, Venedik elçilerini kabul edip barış antlaşması yaptı.
Antlaşmaya göre Adalar Denizi ve Çanakkale Boğazı'nda iki tarafın gemilerinin serbestçe dolaşabileceği ve ticaret yapabileceği garantilenmiştir.
Venedikliler Avlonya'ya geri istedilerse de bu teklif kabul görmedi ve Avlonya 1512 yılına kadar Osmanlı'ya bağlı kaldı.
1:28:09Gelibolu Deniz Savaşı'nın Sonuçları: Gelibolu Deniz Savaşı, Venedikliler açısından Osmanlı deniz gücünün yok edilmesi önemli bir kazanç olarak görüldü.
Bu savaş, Hıristiyan dünyasında Avrupalıların denizlerde Türklerden üstün olduğunu kanıtlamış ve ileride Osmanlı'ya karşı tutumun karakterini belirleyecekti.
Osmanlılar ise bu deniz bozgunu sonucunda daha ciddi çalışmalar yaparak denizlerde de güçlü olmaya karar verdi.
1:29:07Eflak Seferi: Çelebi Mehmed, Edirne'de bulunurken Eflak'ta iç karışıklık çıktığını öğrenince, Voyvoda Mirçan'ın rakibi Dan'ı desteklemeye karar verdi.
Mirçan, Osmanlı'ya bağlılığını feshetmiş, vergiyi ödememiş ve Niğbolu Muharebesi'nden sonra verdiği sözünü bozmuştu.
Çelebi Mehmed, sefere çıkmadan önce Karamanoğulları ve Candaroğulları'dan asker göndermelerini istedi ve Eflak'a sefere çıktı.
1:31:22Eflak Muharebesi ve Sonuçları: İki ordu Eflak'ta karşılaştı ve Çelebi Sultan Mehmed müthiş bir zafer kazandı, Macar komutan Lozanso öldürüldü ve Macar kuvvetleri dağıldı.
Mirçan, Osmanlı'nın hala güçlü olduğunu gören, Çelebi Mehmed'e elçi gönderip ödemediği vergiyi peşinen ödedi.
Mirçan, her yıl vergi ödemeye devam edeceğini taahhüt etti ve oğullarından birini rehin göndererek Osmanlı'ya bağlandı.
1:32:42Candaroğulları Beyliği: Anadolu beyliklerinin Karamanoğullarından sonra en kuvvetlilerinden biri olan Candaroğulları, Yıldırım Bayezid döneminde Osmanlı tarafından ele geçirilmişti.
Ankara Muharebesinden sonra Timur, eski Anadolu beyliklerine topraklarını iade ederken, Candaroğlu İsfendiyar Bey de Kastamonu, Çankırı, Kalecik ve Safranbolu'yu işgal etti.
Bu beylik İsfendiyar Bey'in adıyla anılmaya başlanacak ve "İsfendiyaroğlu Beyliği" olarak bilinmeyecek.
1:33:20İsfendiyar Bey ve Oğulları Arasındaki İlişkiler: Çelebi Mehmed, Fetret Devri'nde Amasya'ya çekildiği zaman İsfendiyar Bey'in kudretini anlamış ve onunla iyi geçinmeye çalışmıştı.
İsfendiyar Bey, oğulları arasında adaletsizlik yaparak Kastamonu, Çankırı, Tosya ve Kalecik gibi önemli yerleri oğlu Hızır Bey'e vermiş, diğer oğlu Kasım'a pek bir şey vermemişti.
Kasım Bey, babasına içerleyerek Çelebi Sultan Mehmed'e ricada bulunmuş ve babasının bu toprakları kendisine verilmesini istedi.
1:34:56Anadolu Seferi: Çelebi Mehmed, Canik beylerinin birbirleriyle çarpışmaları ve Osmanlı arazisine tecavüzlerinden dolayı Anadolu'ya ikinci bir sefer yapma kararı aldı.
Oğlu Şehzade Murad'ı (Fatih Sultan Mehmed'in babası) Amasya'ya vali tayin etmiş ve onu devlet idaresine hazırlamak için Biçeroğlu Hamza Bey'i yanına vermişti.
Şehzade Murad, Amasya valisi olduğunda 14-15 yaşlarındaydı ve Hamza Bey, şehzade yetişinceye kadar vilayetin idaresini üstlenmişti.
1:35:51Kastamonu, Çankırı, Tosya ve Kalecik'in Ele geçirilmesi: Çelebi Sultan Mehmed Anadolu'ya ayak bastığında ilk işi İsfendiyar Bey'e mektup yazmak ve Kastamonu, Çankırı, Tosya ve Kalecik'in Kasım Bey'e verilmesini istemek oldu.
İsfendiyar Bey, mektubu ağır bulsa da Osmanlılara mukavemet edebilecek kudreti olmadığı için, Kastamonu'nun gelirlerinin kendi bütçesi için zaruri olduğunu iddia ederek diğer şehirleri Osmanlı'ya verdi.
Çelebi Mehmed, bu üç şehrin idaresini Osmanlı'ya bağlı olmak kaydıyla İsfendiyar oğlu Kasım Bey'e verdi ve bu şehirler harpsiz elde edildi.
1:37:10Kara Tatarların Rumeli'ye Taşınması: Çelebi Mehmed, ordusuyla İskilip taraflarına geldiğinde, Ankara Muharebesinde Osmanlı'yı arkadan vuran Kara Tatarlardan bir grubun düğün kutlaması yapmakta olduğunu gördü.
Çelebi Sultan Mehmed, bu duruma öfkelenerek Kara Tatarları toplatarak Rumeli'ye gönderdi.
Kara Tatarlar Filibe civarında Konuşhisar mevkiinde iskan edildi ve buraya "Tatar Pazarcığı" ismi verildi.
1:38:18Yeşil Cami İnşaatı ve İsyanlar: Bursa'ya gelen Çelebi Mehmed, şehrin imarı için kolları sıvarken Yeşil Cami inşaatının ikmali ile meşgul oldu.
Caminin yanına yaptırılacak medrese ve imaretlere gelir sağlamak için Timurtaşzade Umur Bey, İstanbul'un Anadolu yakasındaki Gebze, Darıca, Kartal ve Pendik taraflarını geri aldı.
Edirne'ye dönen Çelebi Mehmed, Şeyh Bedreddin'in müridlerinden Böklüce Mustafa'nın İzmir tarafında başlattığı isyan ve Yıldırım'ın kayıp oğlu Mustafa Çelebi'nin Rumeli'ye geçmesiyle sarsıldı.
1:40:59Şeyh Bedreddin'in Hayatı ve Eğitim Hayatı: Şeyh Bedreddin, 1359 yılında Edirne yakınlarındaki Simavna'da doğdu ve babası İsrail Hacı İlyas Bey ile birlikte gazalara katılmış bir gaziydi.
Bedreddin ilk tahsilini Simavna'da Şahidi isimli bir hocadan gördü, Edirne'de Mevlana Yusuf'tan sarf, nahiv ve fıkıh eğitimi aldı, Bursa'da Bursa Kadısı Mahmud Efendi'nin derslerine devam etti.
Konya'da Allame Feyzullah'dan mantık ve astronomi, Kudüs'te İbnu'l-Askalani'den hadis, Kahire'de ise Mübarek Şah gibi meşhur şahsiyetlerden akli ilimleri tahsil etti.
1:42:04Memlük Sultanlığı ve Batini Fikirler: Memlük Sultanı Berkuk, Bedreddin'in ilmi liyakatini öğrenince onu oğlu Ferece'nin eğitimi için sarayına davet etti ve üç yıl boyunca eğitim verdi.
Başlangıçta tasavvufun aleyhinde olan Bedreddin, Kahire'de tanıştığı Ahlatlı Hüseyin isimli bir şeyhin tarikatına intisab ederek tasavvufa girdi.
Ahlatlı Hüseyin'in bir batini olduğu ve Bedreddin'i çok etkilediği iddia edilir, Bedreddin bu ani değişiklik üzerine hastalandı ve Ahlatlı Hüseyin'in tavsiyesiyle Tebriz'e doğru yola çıktı.
1:42:54Timur'un Huzurunda ve Kazvin Ziyareti: O sıralarda Timur Anadolu'yu yağmalamış ve dönüş yolculuğuna geçmişti, Bedreddin Tebriz'de bulunduğu sıralarda ilminin derecesi sebebiyle kısa sürede şöhret bulmuştu.
Emir Timur'un Tebriz'de bulunduğu bir sırada alimler arasında bir tartışma vuku buldu ve hakemlik yapması için Bedreddin'in adı zikredildi.
Bedreddin'in ilmi birikimi herkesçe malumdu ve Timur ona çok miktarda para verip sınırsız ikramlarda bulundu.
1:43:49Batini Fikirlerin Etkisi ve Edirne'ye Dönüş: Bedreddin'in hayatının dönüm noktası Kazvin ziyareti olmuştu, bu şehir Mahud Batini Hasan Sabbah'ın efsanelere konu olan Alamut Kalesi'nin bulunduğu ve batiniliğin yaygın olduğu bir şehirdi.
Kahire'ye döndükten sonra şeyhinin vefatı üzerine tarikatın yeni şeyhi Bedreddin olmuştu, fakat Bedreddin'deki değişim göze çarpmaya başladı.
Kahireli alimlerle arası açılan Bedreddin, Memleketi olan Edirne'ye dönmeye karar verdi ve Filistin, Şam ve Halep üzerinden Konya'ya geldi.
1:44:37Anadolu'da Faaliyetleri ve Edirne'de Nüfuzunun Artması: Konyalılar onun şehirde kalmasını sağlamak için bir tekke kurmak istedilerse de Şeyh Bedreddin bu teklifi kabul etmedi.
Germiyan, Aydın ve Tire taraflarında daha çok Alevilerle meşgul olan yerleri dolaşarak fikirlerini ve tarikatını yayarak kendisine birçok mürit topladı.
Edirne'de kendisini o kadar çok ziyarete gelen oluyordu ki, onun adını duymayan kalmamıştı ve ilim ve irfan bakımından ondan daha üstünü yok gibi görülüyordu.
1:45:58Musa Çelebi Dönemi ve Kazaskerlik: O sıralarda Musa Çelebi, Emir Süleyman'ı devirip Edirne'de tahta oturmuştu ve Edirne'nin en saygın alimi olarak görülen Şeyh Bedreddin'i kazaskerlik makamına getirdi.
Şeyh Bedreddin nüfuzunu daha fazla artırabilme fırsatı buldu, fıkıh alanında yazdığı eserler medreselerde ders olarak okutuluyor ve herkes tarafından takdir ve sevgi görüyordu.
Musa Çelebi'nin hakim olduğu yerlere kadı atama ve azletme işi, Bedreddin'in kethudasi ve bir numaralı müridi olan Börklüce Mustafa'ya aitti.
1:47:31Çelebi Mehmed Dönemi ve Sonrası: Çelebi Mehmed Musa Çelebi'yi alt edip Fetret Devrine son verinceye kadar Şeyh Bedreddin bu makamda kaldı.
Çelebi Mehmed'in uyanık komutanları ve istihbaratı, Bedreddin'in Aleviler ile olan ilişkisini, birçok göreve müritlerin getirildiğini ve onun batini fikirler yaydığını bildirdiler.
Çelebi Mehmed onu kazaskerlik makamından azlederek İznikeye göz hapsine aldırdı, onun önemli yerlere yerleştirdiği müritlerini tespit edip görevlerinden azletti, fakat ilmine hürmeten ona hazineden aylık bin akçe maaş bağladı.
1:48:41Osmanlı'da Ekonomik Zorluklar: Timur'un Anadolu'yu yağmalaması ve mallarını Semerkant'a götürmesi sonucu Osmanlı'da ciddi ekonomik sıkıntılar yaşanıyordu.
Timur'un zulmünden kaçan halk batıya yönelmiş, birçoğu sandallarla Rumeli'ye geçmiş ve bu ani demografik değişim şehirlerin düzenini alt üst etmişti.
Üretim durma noktasına gelmiş, gençler iş bulamıyor ve geçinemiyordu.
1:49:06Taht Mücadelesi ve Halkın Öfkesi: Onbir yıl boyunca şehzadelerin birbirleriyle taht mücadelesi vermesi, halkı ekonomik olarak daha zor duruma sokmuştu.
Ülkenin iç savaşları halkta beylere ve idareye karşı öfke belirmişti.
Kurnaz bir adam olan Börklüce Mustafa bu fırsatı ganimet bilmişti.
1:49:30Börklüce Mustafa'nın Fikirleri: Börklüce Mustafa, Şeyh Bedreddin'in yazdığı "Faridat" isimli eserindeki fikirleri yayarken eşitlik ve ortak mülkiyeti savunuyordu.
"Faridat" eserinde Şeyh Bedreddin'e göre beden için beka yoktu, cennet ve cehennem diye bir yer yoktu ve bunlar yalnızca ruhta haz ve elemden ibaretti.
Börklüce Mustafa, müslümanlık, hristiyanlık ve musevilik arasındaki farkların ortadan kaldırılması için çalışmalar yapıyordu.
1:50:20Börklüce Mustafa'nın Faaliyetleri: Börklüce Mustafa, Karaburun ve Çeşme havalisinde Osmanlı tevası olan Hıristiyan ve Yahudilere taviz vererek onları kendi safına çekmişti.
Fakir, işsiz ve imanı zayıf olan kimseleri eşitlik ve ortak mülkiyet fikirleriyle etkilemiş, zenginlerin mallarına el koyup bütün malların herkese eşit bir şekilde dağıtılacağını vadediyordu.
Börklüce Mustafa, Allah'ın dünyayı yaratmış, insanlara bahşettiğini, erzak, giyecekler, hayvanlar, toprak ve mahsullerin herkesin ortak hakkı olduğunu savunuyordu.
1:51:49Şeyh Bedreddin Hareketinin Özellikleri: Timur'un zulmünden kaçmış ve işsiz kalmış pek çok genç ve batıniliğe yatkın pek çok Alevi Börklüce Mustafa'nın etrafında toplanmıştı.
Börklüce Mustafa, müridleri şarap içmeye ve saz çalmaya teşvik ediyordu.
Şeyh Bedreddin'in bu hareketi, bazıları tarafından tarihin ilk komünizm hareketi olarak görülüyordu.
1:53:08Mustafa Çelebi'nin Dönüşü: Yıldırım Bayezid'in evlatlarından olup Timur tarafından Semerkant'a götürülmüş olan Şehzade Mustafa Çelebi'nin Anadolu'ya geri döndüğü duyuldu.
Mustafa Çelebi önce Karamanoğlu'na, sonra Candaroğlu İsfendiyar Bey'in yanına gitti ve Eflak Voyvodosu Mirçay ile anlaşmasını sağladıktan sonra Rumeli'ye geçti.
Roma İmparatoru Manuel'in de desteğini alan Mustafa Çelebi, güçlü bir ordu kurdu ve Osmanlı'nın Yunanistan bölgesinde büyük bir isyan hareketi başlattı.
1:54:45Börklüce Mustafa'nın Isyanı: Mustafa Çelebi'nin isyanı, Şeyh Bedreddin müridleri açısından harika bir fırsattı çünkü Osmanlı Sultanı Çelebi Mehmed, Rumeli'de yeniden bir taht mücadelesi verecekti.
Fırsatı ganimet bilen Börklüce Mustafa, Karaburun'da isyan ateşini başlattı.
Börklüce Mustafa, Şeyh Bedreddin'in halifesi olmasına rağmen bu bölgede ondan daha büyük bir itibar ve nüfuz sahibiydi.
1:55:56Şeyh Bedreddin'in Hareketi: Şeyh Bedreddin, Börklüce Mustafa'nın başlattığı isyanın hemen akabinde İznik şehrinden kaçarak İsfendiyar Bey'in yanına gitti ve buradan gemiye binerek Rumeli'ye geçti.
Şeyh Bedreddin, Eflak Voyvodası Mirça'nın yanından başlayarak Silistre ve Dobruca şehirlerine uğrayarak Kahir ekseriyeti Alevi Türkmenlerden meskun olan Deliorman bölgesine yerleşti.
Şeyh Bedreddin, Deliorman'dan her tarafa adamlar göndererek propaganda alanını genişletti ve taraftarlarının sayısı giderek çoğaldı.
1:56:36Osmanlı'nın Isyanlara Karşı Müdahale: Çelebi Sultan Mehmed, ordusuyla Mustafa Çelebi kuvvetlerinin üzerine giderken, Saruhan Sancakbeyi İskender Bey'e Börklüce Mustafa isyanını bastırmasını emretti.
İskender Bey, Karaburun'a geldiğinde muntazam bir ordu bulamadı, müritler gerille savaşı yaparak onu bozguna uğrattı ve İskender Bey bile bu savaşta şehit oldu.
Timurtaşzade Ali Bey de Börklüce Mustafa'ya karşı gönderildi ancak bu komutan da yenilgiye uğrayarak sancakına çekildi.
1:58:12Mustafa Çelebi'nin Sonu: Çelebi Mehmed, Selanik yakınlarında Mustafa Çelebi kuvvetleriyle savaşa tutuştu ve isyancıları kısa sürede mağlup etti.
Mustafa Çelebi ve İzmirlioğlu Oğlu Cüneyd Bey, Selanik Kalesi'ne sığındıktan sonra gizlice bir gemiye binerek İstanbul'a kaçtılar.
Roma İmparatoru Manuel, kendisine sığınanları korumanın bir namus ve vicdan borcu olduğunu söyleyerek Çelebi Mehmed'in talebini reddetti ve bunların bakım masrafları için yılda üçyüz bin akçe talep etti.
1:59:35Börklüce Mustafa'nın Sonu: Şehzade Murad'ın Amasya ordusuyla kendisine iltihakı üzerine kuvvetlendiği Bayezid Paşa, Börklüce Mustafa üzerine yürüdü.
O sırada Börklüce Mustafa İzmir Kalesini kuşatma planları yapmaktaydı ancak Bayezid Paşa onu Karaburun'da kıstırdı.
Günlerce süren sokak çarpışmaları Osmanlı ordusuna büyük zayiat verdi.

Çelebi Sultan Mehmed'in Saltanatı ve Osmanlı İmparatorluğu'nun Fetret Devri

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir