• Buradasın

    Osmanlı İmparatorluğu'nun 1700'lerdeki İslahatları ve Lale Devri

    youtube.com/watch?v=WD56F51Qw6U

    Yapay zekadan makale özeti

    • Bu video, bir tarih öğretmeni tarafından sunulan, özellikle tarih öğretmenliği sınavlarına hazırlık amacıyla hazırlanmış bir eğitim içeriğidir.
    • Video, Osmanlı İmparatorluğu'nun 1700'lerdeki durumunu, Lale Devri'nin (1718 Pasarofça Antlaşması ile başlayıp 1730 Patrona Halil İsyanı ile sona eren) özellikleri ve bu dönemde yapılan ıslahatları ele almaktadır. İçerikte Lale Devri'nin zevk ve eğlence odaklı yapısı, Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'nın yönetimi, dönemin önemli olayları (Edirne Olayı, Patrona Halil İsyanı), mimari yenilikler (Dolmabahçe Sarayı, Nuruosmaniye Camii) ve kültürel değişimler detaylı şekilde anlatılmaktadır.
    • Videoda ayrıca Osmanlı'nın Avrupa'ya gönderdiği ilk elçi 28. Mehmet Çelebi'nin hayatı, diplomatik faaliyetleri ve sağlık alanında çiçek aşısı uygulaması gibi konular da işlenmektedir. Eğitimci, ÖSYM ve KPSS sınavlarında çıkabilecek soru tiplerini de paylaşarak konuyu pekiştirmektedir.
    00:151700'lerde Osmanlı'nın Durumu
    • 1700'lerde Osmanlı, Pasarofça Antlaşması sonrası "savaş yenil, savaş yenil" durumuna geldi.
    • Lale Devri, Batının askeri ve teknolojik üstünlüğünü kabul etme dönemiydi.
    • 1700'lerde Osmanlı'nın genel politikası kaybettiği yerleri geri almaktı, ancak daha fazlasını kaybetti.
    01:52Diplomasi ve Lale Devri
    • Diplomasi önem kazandı ve elçilikler bu dönemde başladı.
    • Lale Devri, zevk, sefa ve eğlence dönemiydi, yaklaşık 13-15 sene sürdü.
    • Lale Devri'nde Batı tarzı askeri ıslahatlar yapılmadı.
    02:48Batı Tarzı İslahatlar
    • Lale Devri'nden sonra batı tarzı askeri ıslahatlar başladı.
    • İslahatlar genellikle askeri ve mali alanda yapıldı.
    • Batı'dan gelen uzmanlar (Baron, Toplar, Nevali, Bora, Balon) ıslahatları gerçekleştirdi.
    03:37Tepkiler ve İslahatlar
    • Batı tarzı askeri ıslahatlara ulema ve yeniçeriler tepki gösterdi.
    • İdareciler tepkilerden çekinerek yeniçerilere zam verdi ve ulemanın fetva dışındaki yetkilerini kısıtladı.
    • Bu kısıtlamalar dini değil, siyasi bir ıslahat olarak değerlendirildi.
    06:161600'lerde ve 1700'lerde Osmanlı'nın Durumu
    • 1600'lerde Osmanlı duraklama dönemiydi ve eskiye dönmek istiyordu.
    • 1700'lerde Osmanlı Batı'nın üstünlüğünü kabul etti ve ondan bir şeyler almaya çalıştı.
    • Hukuk alanında ve rejim değişikliği gibi ıslahatlar 1800'lerde gerçekleşti.
    06:29Lale Devri ve Osmanlı'nın Durumu
    • Lale Devri, 1718'de Pasarofça Anlaşması ile başlayıp 1730'da Patrona Halil İsyanı ile sona eren, zevk, sefa ve eğlence dönemidir.
    • Osmanlı, Pasarofça Anlaşması sonrası Venedik ve Avusturya arasında kalarak ağır bir yenilgi aldı ve psikolojileri bozuldu.
    • Lale Devri'nde Batı'nın askeri ve teknolojik üstünlüklerini kabul edildi, ancak askeri bir ıslahat yapılmadı.
    08:39III. Ahmet ve Dönemin Önemli Kişileri
    • III. Ahmet, isyanla gelip isyanla giden tek padişahdır; 1703'te Edirne Olayı (Cebeci Olayı) ile tahta çıktı ve Patrona Halil İsyanı ile gitti.
    • Dönemin sadrazamı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'dır.
    • Dönemin minyatürcüsü Levni ve şairi Nedim'dir.
    11:15Matbaa İslahatı
    • Lale Devri'nin en önemli teknik ıslahatı matbaadır ve 1727 yılında İbrahim Müteferrika ve Said Efendi tarafından getirilmiştir.
    • Matbaanın geç gelmesinin nedeni hattatların sayısı ve gerici zihniyetin baskısıdır.
    • Yenişehirli Abdullah Efendi'nin fetvası ile matbaa caiz hale getirildi, ancak dini eser basımı yasaklandı ve ilk basılan eser bir sözlüktür.
    16:41Diplomatik İslahatlar
    • Lale Devri'nde Avrupa'ya ilk geçici elçilikler açıldı.
    • Bu elçilikler, Osmanlı'nın Avrupa'yı yakından tanımak ve üstünlük durumunu değerlendirmek için kuruldu.
    • Geçici elçilikler diplomatik ve siyasi alanda faaliyet gösterdi.
    17:30Osmanlı'nın Avrupa'ya Gönderdiği Elçiler
    • Osmanlı'nın Viyana'ya gönderdiği ilk elçi İbrahim Paşa'dır.
    • Osmanlı'nın Paris'e gönderdiği ilk elçi 28. Mehmet Çelebi'dir.
    • MEB kitapları 28. Mehmet Çelebi'den bahsederken, Viyana'ya giden İbrahim Paşa'dan geçmez.
    18:51ÖSYM'nin Soruları ve Doğru Bilgiler
    • ÖSYM'nin 2019 veya 2020'de lisansa sorduğu soruda, Lale Devri'nde Osmanlı'nın Paris'e gönderdiği elçinin adı 28. Mehmet Çelebi olarak belirtilmiştir.
    • Avrupa'ya gönderilen elçilerin yazdığı kitaplara "sefaretname" denir.
    • 28. Mehmet Çelebi, Osmanlı'nın ilk "OKB hastası" olarak nitelendirilir çünkü her şeyi 28'e takmıştır.
    22:0828. Mehmet Çelebi'nin Hayatı ve Katkıları
    • 28. Mehmet Çelebi, Paris'e gönderildikten sonra Berlin, Londra gibi birçok yere elçi olarak gönderilmiştir.
    • Beraberinde ilk çiçek aşısını (koruyucu sağlık hizmetleri) getirmiştir.
    • Kağıt, kumaş, çini, çuha imalathanelerinin açılmasına katkı sağlamıştır.
    • Tulumbacı ocağı (itfaiye) kurulmasını sağlamıştır.
    • Rokoko-barok tarzda mimari gelişmeler olmuştur.
    25:01Lale Devri'nde Batı Mimarisi Etkisi
    • Lale Devri'nde Batı mimarisinden şato, katedral ve şapeller gibi dik, kasvetli ve saçaklı yapılar örnek alınmaya başlandı.
    • Topkapı Sarayı'nda Batı mimarisi örneği bulunmamakla birlikte, Dolmabahçe Sarayı'nda barok ve gotik tarzda mimari özellikler kendini belli ediyor.
    • Lale Devri'nde Batı'nın askeri-teknolojik üstünlüğünü kabul etmekle birlikte, askeri alanda ıslahat yapılmadığı belirtiliyor.
    26:10Lale Devri'nde Kültürel Değişimler
    • Lale Devri'nde şukufecilik, çiçekçilik ve eğlence alanları önem kazandı.
    • Japon çiçek düzenleme sanatı (bonzai) ve kağıt katlama sanatı (origami) gibi kültürel unsurlar da bu dönemde tanıtıldı.
    • Sadabat Kasrı, eğlence amaçlı yaptırıldı ve Osmanlı'da ilk köpük partileri ve DJ atamaları burada düzenlendi.
    28:18Lale Devri'nde Mimari ve Eğitim
    • Lale Devri'nde Üsküdar'da Mihrimah Camii'nin önünde ve Topkapı'nın girişinde üç Ahmet Çeşmesi inşa edildi.
    • Nuru Osmaniye Camii, Batı tarzı mimari ile yapıldı ve inşaatı III. Ahmet zamanında başlayıp Osman zamanında tamamlandı.
    • Lale Devri'nde "Muallimi Salih" (üç öğretmen) olarak bilinen Esad Me, Aristo'nun görüşlerini III. Ahmet'e aktardı.
    30:50Lale Devri'nin Diğer Özellikleri
    • Yahya Kemal Beyatlı, Lale Devri kavramını ilk kullanan kişi olarak belirtiliyor.
    30:59Lale Devri Kavramı
    • Lale Devri kavramını ilk kez Cumhuriyet'in başında Yahya Kemal Beyatlı kullanmıştır.
    • Osmanlı döneminde Fatih Sultan Mehmet, Yavuz Sultan Selim gibi unvanlar sonradan gelmiştir.
    • Lale Devri döneminde Osmanlı'nın ilk denizaltısı "Taht el Bahir" yapılmıştır.
    32:02Lale Devri'nin Özellikleri
    • Taht el Bahir denizaltısı askeri amaçla değil, halkı korkutmak ve eğlenmek için yapılmıştır.
    • Bu dönemde Osmanlı'nın sadece İran'la bir askeri mücadele vardır, Rusya'nın doğuya ilerlemesi üzerine Osmanlı ve Rusya İran topraklarını paylaştı.
    • Saray zevk, sefa ve eğlenceye dalmışken halk ciddi ekonomik sıkıntılar yaşıyordu.
    33:56Nevşehirli Damat İbrahim'in Kaplumbağa Sürprizi
    • Nevşehirli Damat İbrahim, binlerce kaplumbağayı kafalarından birbirlerine bağlayarak "Ahmet" yazısını oluşturmuş ve sabah ezanı okunmasına yarım saat kala Padişah III. Ahmet'e göstermiştir.
    • Kaplumbağaların hareketiyle karşı tarafta "Ahmet" yazısı dalgalanıyordu.
    • Bu olay, Osmanlı'nın ilk orman yangını ve itfaiye teşkilatının kurulmasına neden olmuştur.
    37:42Lale Devri'nin Sonu
    • Ekonomik sıkıntılardan kaynaklanan isyanlar, Patrona Halil adlı yeniçeri tarafından başlatılmıştır.
    • İsyanlar hamamda başlamış, halk sokaklara dökülmüş ve sarayı bastırmıştır.
    • Padişah III. Ahmet hal edilmiş, Nevşehirli Damat İbrahim havaya atılmış ve Nedim kaçmıştır.
    39:42İsyancıların Motivasyonu
    • ÖSYM sınavlarında isyancıların motivasyonu konusunda farklı yorumlar yapılabilir.
    • 2018-2020 yılları arasında yapılan önlisans sınavında Patrona Halil ve Kabakçı Mustafa isyanları yenilik karşıtı olarak yorumlanmıştır.
    • Sorunun gelişine göre yorumun değişebileceği vurgulanmaktadır.
    41:23Lale Devri ve Batı Tarzı Yenilikler
    • Lale Devri'nde Batı'nın askeri ve teknolojik üstünlüğünü kabul etmiş, ancak kültür, teknik, sanat, diplomasi, sağlık ve mimari alanlarında ıslahatlar yapılmıştır.
    • Askeri ıslahatlar 3. Ahmet'in devrilmesiyle başlamış, 1. Mahmut döneminde devam etmiştir.
    • Bir sonraki derste 1. Mahmut'un yapacağı işler, 3. Mustafa'yı bekleyen tehlike, 1. Abdülhamid'in açtığı Sani-i Bahri Hümayunu, 3. Selim'e ne olacağı ve Nizamül Cedid'in ilk ve son başarısı gibi konular ele alınacaktır.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor