Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Osmanlı İmparatorluğu'nda Yunan bağımsızlık sürecini anlatan tarihsel bir anlatımdır. Fatih Sultan Mehmet, Kanuni Sultan Süleyman, III. Mustafa, I. Abdülhamid, II. Mahmud, Mehmet Ali Paşa, İbrahim Paşa gibi Osmanlı sultanları ve siyasi figürleri ile Dionysos, Rus Çariçesi II. Katerina gibi önemli tarihi karakterler yer almaktadır.
- Video, 1460-1830 yılları arasında Osmanlı İmparatorluğu'nun egemenliğinde kalan Yunanları bağımsızlık ateşine sürükleyen sebepleri ve dönemin süper gücü olan Osmanlı İmparatorluğu'ndan ayrılma sürecini kronolojik olarak anlatmaktadır. İçerikte Mora Yarımadası'nın fethi, Rum tebaasının Osmanlı yönetimi altında yaşadığı süreç, Dionysos önderliğindeki ilk isyan hareketi, Rus müdahalesi ve Grek Projesi gibi önemli tarihsel olaylar ele alınmaktadır.
- Videoda ayrıca 1800 yılında Ruslarla imzalanan anlaşma, Mora'daki Rum isyanı, Osmanlı Devleti'nin bu isyanı bastırma çabaları, Rusya ile başlayan savaş ve Edirne Antlaşması'nın imzalanması detaylı şekilde anlatılmaktadır. Fransız İhtilali sonrası ortaya çıkan milliyetçilik ideolojisinin etkisiyle Osmanlı'nın yıkıcı sona doğru ilerlemesine neden olan Balkanlar'daki toprak kayıpları da vurgulanmaktadır.
- 00:03Yunanistan ve Osmanlı İmparatorluğu İlişkileri
- Yunanistan, on milyon nüfusa ve yaklaşık 131 bin km² toprak büyüklüğüne sahip bir Balkan ülkesidir.
- Günümüzde Türkiye ile iyi ilişkileri olmayan Yunanistan, 1460-1830 yılları arasında Osmanlı İmparatorluğu'nun egemenliğinde kalmıştır.
- Osmanlı İmparatorluğu'ndan ayrılma süreci ve Yunanistan'ın bağımsızlık mücadelesi bu videoda ele alınacaktır.
- 01:06Osmanlı İmparatorluğu'nun Balkanlar'daki Yaygınlaşması
- 14. yüzyılda Balkanlar'da Doğu Roma İmparatorluğu'nun zayıf yönetimi dışında Sırp, Arnavut, Bulgar prenslikleri ve Macar Krallığı bulunmaktaydı.
- Osmanlı Devleti, küçük bir beylik olarak Balkanlar'a girip, zamanla güç ve meziyetleriyle bölgede yer edinmiştir.
- Fatih Sultan Mehmet'in Konstantinopolis'i fethettiği 1453'ten sonra Osmanlı, bölgedeki tüm prenslikleri ortadan kaldırarak bölgeyi birleştirmiştir.
- 01:53Osmanlı İmparatorluğu'nun Mora Yarımadası'nı Fethi
- 1460 yılında Fatih Sultan Mehmet, Mora Yarımadası'ndaki karışıklıklardan yararlanarak bölgedeki tüm kaleleri ele geçirmiştir.
- 1499 yılında Osmanlı-Venedik savaşında, Mora'daki önemli limanlar fethedilmiştir.
- 1540 yılında Kanuni Sultan Süleyman döneminde Mora Yarımadası tamamen Osmanlı egemenliği altına girmiştir.
- 02:55Osmanlı İmparatorluğu'nun Ege Denizi'nde Güçlenmesi
- 1566'da Sakız ve Naksos, 1571'de Kıbrıs, 1577'de Sisar ve 1699'da Girit fethedilerek Osmanlı Devleti Ege Denizi'nin en büyük gücü haline gelmiştir.
- Tüm Rum tebaası, bağımsız bir Yunan devletinin kuruluşuna kadar Osmanlı egemenliği altında yaşamıştır.
- Rumlar, kurtuluşun reçetesi olarak "Santon Genos" destanında anlatılan kuzeyli sarışın insanları (Ruslar) görmekteydi.
- 03:45Dionysos'un İsyanı
- 17. yüzyılın başlarında Filozof lakaplı Dionysos önderliğinde ilk isyan hareketi gerçekleştirilmiştir.
- 1541 yılında dünyaya gelen Dionysos, İtalya'da eğitim görmüş ve 1582 yılında İstanbul'a gelerek 1592'de Teselya sancağına piskopos olarak atandı.
- Dionysos, astroloji ve falcılık gibi eylemlerinden dolayı görevinden azledildi ve halkı kışkırtarak 700 kişilik bir ordu topladı.
- 05:01Dionysos İsyanının Bastırılması
- Dionysos, Yanya bölgesindeki garnizonu ele geçiremeyince, yakalanarak derisi diri diri yüzüldü ve şehrin surlarına asıldı.
- İsyanın bastırılmasının ardından bölgede isyana katılan tüm Rum vatandaşları şehirden sürgün edildi.
- Bu ilk ayaklanma Osmanlı'a karşı çok fazla zarar vermesese de Rum tebaasını cesaretlendirmiştir.
- 05:50II. Katerina ve Mora İsyanı
- 1762 yılında iktidara gelen II. Katerina, Lehistan meselesine el atarak Rusya'nın iç işlerine karışma hakkını elde etmek istedi.
- II. Katerina, Osmanlı Devleti'ni zor durumda bırakmak için Mora'daki Rum ahalisini kışkırtarak ayaklandırmayı planladı.
- Rus donanmasının amirali Orlov, Çanakkale Boğazı'nı kapatarak Osmanlı donanmasının çıkışını engelledi ve Mora'da isyan çıkarmaya başladı.
- 07:03Mora İsyanının Başlangıcı ve Bastırılması
- 1770 yılının Şubat ayı sonlarında Mora kıyılarına ulaşan Rus donanması, 50 bin kişilik isyancıların Korom kalesini kuşatmasıyla isyanı başlattı.
- İsyan kısa sürede tüm Mora Yarımadası'na yayıldı ve Anadolu Muhafızı Muhsinzade Mehmet Paşa, 15 bin kişilik bir kuvvetle Mora'ya gönderildi.
- Mehmet Paşa, 9 Nisan 1770'de Mora'ya girerek yaklaşık iki ay içinde isyanı tamamen bastırdı.
- 08:36Osmanlı-Rus Savaşı ve Barış Antlaşması
- Osmanlı ordusunun Mora'da galip gelmesine rağmen, Ruslarla yapılan savaşta üst üste alınan yenilgiler sonucu Rus ordusu Kozluca'ya kadar ilerledi.
- 1774 yılında imzalanan Küçük Kaynarca Antlaşması'na göre Ruslar, Osmanlı topraklarında yaşayan Ortodoksları daimi surette himaye edebilecekti.
- Rusya'nın Ortodoksların himayesini üstlenmesi, Rusların Osmanlı'ya müdahalesinin giderek artmasına yol açtı.
- 09:33II. Katerina'nın Yunan Projesi ve Sonrası
- II. Katerina, Avusturya-Macaristan İmparatoru II. Joseph ile görüşerek "Grek Projesi" adlı anlaşmayı yaptı.
- Bu projeye göre Osmanlı Türkleri Avrupa'dan çıkarılacak ve İstanbul'da Rusların yönetiminde Yunan devletinin temelleri atılacaktı.
- 1792 yılında imzalanan Yaş Antlaşması'na göre Kırım'da Rus egemenliği resmen kabul edildi ve Dinyester Nehri'nin batısında kalan topraklar Ruslara verildi.
- 11:02Osmanlı İmparatorluğu'nun Balkanlar'daki Kayıpları
- 1800 yılında Ruslarla imzalanan anlaşma neticesinde Yedi Ada Cumhuriyeti ismiyle yeni bir yönetim kurulmuş, Osmanlı himayesi altında olmasına rağmen Ruslar bölgede 3 bin kişilik bir ordu bulundurabilmişti.
- 1815 yılında Viyana Kongresi neticesinde adada yaşayan Rumlara İngiltere'nin himayesinde özerklik statüsü verilmiş, Filike Etheria örgütünün faaliyeti Rumların bağımsızlık inançlarını artırmıştı.
- 21 Şubat 1821 tarihinde Mora'da büyük Rum isyanı başlamış, Tepedelenli Ali Paşa da Osmanlı Devleti'ne karşı isyan başlatmıştı.
- 12:22Mora İsyanının Bastırılması ve Yunanistan'ın Bağımsızlığı
- II. Mahmud, Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa'dan Mora isyanını bastırması için yardım istedi, Mehmet Ali Paşa bu karşılığında Mora ve Girit valiliklerini istedi ve II. Mahmud bu istekleri kabul etti.
- İbrahim Paşa komutasındaki kuvvetler kısa sürede Mora'daki isyanı bastırmayı başardı, ancak İngiltere, Fransa ve Rusya, Osmanlı İmparatorluğu'ndan Yunanistan'a özerklik verilmesini istedi.
- Osmanlı ordusu destekli isyanı bastırmakta zorlanırken, donanması 1827 yılında Navarin'de baskına uğrayarak tamamen yakıldı.
- 13:41Rusya'nın Osmanlı'ya Karşı Savaşı
- İstediğini alamayan Rus İmparatorluğu, hem bağımsız bir Yunanistan kurmak hem de yeni topraklar elde etmek için Osmanlı Devleti'ne savaş ilan etme planlarını yapmaya başladı.
- Osmanlı ordusu Rusya ile olası bir savaşı kaldıracak güçte değildi; donanması tamamen yakılmış ve Yeniçeri Ocağı daha yeni kaldırılmıştı.
- 26 Nisan 1828 tarihinde başlayan savaşta Rus orduları kısa sürede Kars, Ardahan, Doğubeyazıt ve Erzurum'u işgal etmeyi başardı.
- 14:57Edirne Antlaşması ve Sonuçları
- 1829 yılının başlarında Rus ordusu Şumnu'ya taarruza geçti, Osmanlı hatları dağıldı ve Rus ordusu Edirne'ye kadar ulaştı.
- 14 Eylül 1829 tarihinde imzalanan Edirne Antlaşması ile Rus ticaret gemileri İstanbul ve Çanakkale Boğazlarından serbestçe geçebilecek, Bağımsız Sırp tebaasına özerklik tanınacak ve Osmanlı Devleti Rusya'ya 137 milyon frank savaş tazminatı ödeyecekti.
- Bu anlaşma sonucunda ilk kez bir Balkan halkı bağımsızlığını kazanarak Osmanlı Devleti'nden ayrılmış, 3 Şubat 1830 tarihinde Yunanistan Krallığı resmen kuruldu.