Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan Osmanlı Devleti'nin askeri yapısı hakkında kapsamlı bir ders formatındadır. Eğitimci, tahtaya çizimler yaparak konuyu görsel olarak da desteklemektedir.
- Video, Osmanlı Devleti'nin ordusunun deniz kuvvetleri ve kara kuvvetleri olarak ikiye ayrıldığını anlatarak başlıyor, ardından kara ordusunun üç ana bölümünü (yardımcı kuvvetler, kapıkulu ordusu ve eyalet ordusu) detaylı şekilde ele alıyor. Kapıkulu ordusunun yapısı, görevleri ve iç yapısı (yeniçeri ocağı, acemi ocağı, topçu ocağı, tımarlı sipahiler, akıncılar, sakalar, turnalar, azaplar, derbentler, yaya ve müsellemler, gönüllüler, beşliler ve deliler) hakkında bilgiler veriliyor.
- Videoda ayrıca Osmanlı donanmasının tarihi, önemli kaptan-ı deryalar, donanmanın zirve dönemi ve düşüş süreci anlatılmaktadır. Osmanlı ordusunun savaş taktikleri, mehter takımının rolü, disiplin seviyesi ve savaş sonrası işlemler gibi konular da işlenmektedir. "Osmanlı tokadı"nın teknik detayları ve acemi ocağındaki bedergah uygulaması gibi askeri uygulamalar da videoda yer almaktadır.
- Osmanlı Devleti'nin Ordu Yapısı
- Osmanlı Devleti'nin ordusu öncelikli olarak deniz kuvvetleri ve kara kuvvetleri olarak ikiye ayrılmaktadır.
- Hava kuvvetleri ile ilgili çalışma var ancak klasik dönemin dışında.
- Osmanlı donanmasının temeli Orhan Bey döneminde Karasulu donanmasını alarak oluşmuştur.
- 01:17Osmanlı Donanmasının Gelişimi
- Karasulu donanması büyütülerek Kanuni dönemlerindeki dünyanın mükemmel donanmasına ulaşılmıştır.
- Osmanlı Devleti'nde deniz askerlerine "levent" denir, orta dereceli subaylara ise "reis", "piyale" ve "patrona" unvanları verilir.
- Donanma komutanlığı ilk dönemlerde "kaptan paşa", daha sonra "kaptan-ı derya" olarak dönüşmüştür.
- 02:55Osmanlı'da Tersaneler
- Osmanlı Devleti'nin ilk tersanesi Orhan Bey döneminde Karamürsel Tersanesi'dir.
- İlk büyük tersane Yıldırım Bayezid döneminde Gelibolu Tersanesi'dir.
- En büyük tersane Fatih Sultan Mehmet döneminde Haliç Tersanesi'dir.
- Osmanlı Devleti'nde ayrıca Edincik, Sinop ve Rusçuk tersaneleri bulunmaktadır.
- 04:33Osmanlı Donanmasının Önemli Dönemleri
- İlk kaptan paşa Karamürsel Bey'dir.
- İlk deniz savaşı Birinci Mehmet döneminde Çalıbey komutasında Venediklilerle yapılmış ve Osmanlı Devleti bu savaşı kaybetmiştir.
- Donanmanın zirve dönemi Kanuni Sultan Süleyman döneminde olmuştur.
- Karadeniz'in Türk gölü haline getiren Fatih Sultan Mehmet'in ikinci Mehmet döneminde Kırım'ın alınmasıdır.
- Akdeniz'in Türk gölü haline getiren Kanuni Sultan Süleyman döneminde Barbaros Hayrettin Paşa komutanlığı'nda 1538 Preveze Deniz Savaşı'dır.
- 07:02Ünlü Kaptan Paşalar
- Fatih Sultan Mehmet döneminde Gedik Ahmet Paşa ve Piri Reis ön plana çıkmıştır.
- Seyde Ali Reis, Mirat'ül Memali'nin yazarı ve dünya haritasını çizen bilim adamıdır.
- Barbaros Hayrettin Paşa, Oruç Reis, Turgut Reis, Piyale Paşa, Murat Reis ve Hadım Süleyman Paşa Osmanlı'daki ünlü kaptan paşalar arasındadır.
- 08:21Osmanlı Donanmasının Yenilgileri
- Osmanlı Devleti'nin donanmasının yakıldığı dört yer vardır: İnebahtı, Çeşme, Navarin ve Sinop.
- İnebahtı yenilgisi İkinci Selim döneminde, Çeşme yangını Üçüncü Mustafa döneminde, Navarin yangını İkinci Mahmut döneminde, Sinop yangını Abdülmecid döneminde olmuştur.
- İnebahtı'da Haçlılar, Çeşme'de Ruslar, Navarin'de İngiltere, Fransa ve Ruslar, Sinop'ta Ruslar Osmanlı donanmasını yakmıştır.
- Osmanlı donanmasının tamamen etkinliğini kaybettiği dönem İkinci Abdülhamit döneminde yaklaşık otuz sene boyunca olmuştur.
- 10:54Osmanlı Devleti'nin Kara Ordusu
- Osmanlı Devleti'nin kara ordusu kendi içinde üçe ayrılır: yardımcı kuvvetler, kapıkulu ordusu ve eyalet ordusu.
- Yardımcı kuvvetler, bağlı beylik ve devletlerin savaş zamanı gönderdiği takviye güçleridir.
- Kapıkulu ordusu, Osmanlı Devleti'nde merkez ordusudur ve birinci Murat döneminde kurulmuştur.
- 14:06Kapıkulu Ordusunun Özellikleri
- Kapıkulu ordusu önce pençik (savaşlarda ele geçirilen erkek esirlerin beşte biri) sistemiyle, sonra devşirme sistemiyle kurulmuştur.
- Kapıkulu ordusunun temel görevi padişahı korumaktır ve ücretli ordudur, hazineden üç ayda bir maaş (ulufe) alır.
- Kapıkulu ordusu aynı zamanda bahşiş verilen veya alan ordudur ve Türk tarihindeki temeli Guleman-ı Saray Hassa'dır.
- 16:43Kapıkulu Ordusunun Yapısı
- Kapıkulu ordusu Bektaşi tarikatının mensubudur çünkü devşirme alınan çocuklar Bektaşi geleneklerine göre eğitilmiştir.
- Kapıkulu ordusu kendi içerisinde ikiye ayrılır: kapıkulu piyadeleri ve süvari.
- Kapıkulu piyadeleri içinde acemi oğlanlar ocağı, yeniçeri ocağı, topçu ocağı, top arabacıları, humbaracılar, lağımcılar, bostancılar ve cebeciler bulunur.
- 18:55Süvari ve Eyalet Ordusu
- Süvari tarafı kendi içerisinde altı bölük halkı olarak adlandırılır ve sipahiler, silahtarlar, sağ garipler, sol garipler, sağ ulufeciler ve sol ulufeciler olmak üzere altı gruba ayrılır.
- Eyalet ordusu, taşradaki en büyük yönetim birimidir ve merkez ordusu için taşra ordusudur.
- Eyalet ordusu tımar sistemi ve gönüllülük esasına dayanır, yardımcı kuvvet, kapıkulu ve eyalet üçlüsü içinde en kalabalık olan taraftır ve genellikle Türk unsurlardan oluşur.
- 21:50Eyalet Ordusu'nun Bölümleri
- Eyalet ordusu'nun bölümleri: tımarlı sipahiler, akıncılar, sakalar, turnalar, azaplar, derbentler, yaya ve müsellemler, gönüllüler, beşliler ve delilerdir.
- Bu şablonu öğrenmek sınavda soruları doğru cevaplamak için önemlidir.
- 23:51Acemi Ocağı
- Acemi ocağı, Anadolu'daki Türk ailenin yanından devşirme alarak devletin sistemine sokan ilk kurumdur ve Birinci Murat döneminde kurulmuştur.
- Fatih döneminde İstanbul'da acemi ocağı kurulmuş ve devşirmenin devletin sistemine sokulduğu ilk kurumdur.
- Acemi ocağında zeki olanlar saraydaki mektebe, askeri yetenekler üstün olanlar ise kapıkulu ordu birimlerine dağıtılır (bedergah uygulaması).
- 25:26Yeniçeri Ocağı
- Yeniçeri ocağı Birinci Murat döneminde kurulmuş, İkinci Mahmut döneminde kaldırılmıştır ve kapıkulu ordusu içinde en kalabalık birimdir.
- Yeniçeri ağası, barış dönemlerinde başkentin güvenliğini sağlayan ve savaşta padişahı koruyan en önemli ordu birimidir.
- Yeniçerilerin kuruluş ve yükselmede "ocak devlet içindir" anlayışı hakimken, ekonomik sıkıntılar başladığında "devlet ocak içindir" anlayışına geçmiştir.
- 30:08Yeniçeri Ocağı'nın Özellikleri
- Yeniçeri ligi ilk defa Osmanlı'da İkinci Murat döneminde çıkarmış ve oğlu Mehmet'in tahta çıkışı sırasında ilk yeniçeri isyanı (Buçuktepe isyanı) yaşanmıştır.
- Yeniçerinin kayıtlarının tutulduğu defterlere esame defterleri denir ve sefer öncesinde topluca yapmış olduğu dua gülbank duasıdır.
- Yeniçerilerin kafasına takmış olduğu "üsküf" denilen başlık vardır.
- 31:00Diğer Kapıkulu Birimleri
- Topçu ocağı Birinci Murat tarafından kurulmuş, top mahalleden olacak, top arabacılar top arabaları kullanmaz, humbaracılar havan topu ve el bombası yapar.
- Lağımcılar kale ve surları yıkmak için tünel kazanır, bostancılar saray bahçesinin güvenliğini sağlar ve cellatlar ocağı bostancı ocağına bağlıdır.
- Cellatlar sağırdır, dilsizdir, özel eğitime tabi tutulur ve farklı cellatlar vardır; mezarlıkları Topkapı Sarayı'nın bahçesinin kenarında bulunur.
- 32:09Osmanlı Ordusunda Güvenlik ve Padişahın Korunması
- Padişah sefere çıktığında onu korumakla görevli iki klasik birim vardır: sağ garip ve sol garip.
- Murat I. Kosova Savaşı'nda şehit olunca Osmanlı Devleti dünya rezil oldu ve padişahın güvenliği için onbir metreden fazla yaklaşma yasaklandı.
- Padişah sefere çıktığında meydan savaşları iyi seçilir ve padişahın çadırı en güvenilir kuruluş olarak tepe gibi yüksek ve düşman ulaşmakta zorlanacağı bir yerde kurulur.
- 33:13Padişahın Çadırı ve Koruma Birimleri
- Padişahın çadırında ordunun malzemeleri, bayraklar, sancaklar ve vazelinin bir kısmı bulunur.
- Garipler ordunun malzemelerini ve hazineyi korurken, ulufeciler bayrak ve sancakları korur.
- Garipler sağda, ulufeciler solda yerleştirilir.
- 34:13Eyalet Ordusu ve Tımarlı Sipahiler
- Kara ordusu içinde en kalabalık birim tımarlı sipahilerdir.
- Tımarlı sipahiler, tımar sahiplerinin gelirlerinin fazlasıyla beslediği atlı askerlerden oluşur ve cebeli adı verilen askerlerin birleşimiyle meydana gelir.
- Tımarlı sipahilerin komutanlığı, tımar sahiplerinin bulunduğu eyaletin beylerbeyi tarafından yapılır.
- 35:48Osmanlı Ordusunun Diğer Birimleri
- Akıncılar, sınırlarda düşman orduları üzerine akınlar düzenleyen, onları fiziksel ve psikolojik olarak yıpratan ordu birimleridir.
- Sakalar ordunun su ihtiyacı ile ilgilenir, turnalar haberleşme faaliyetleri ile ilgilidir.
- Azaplar (bekar Türk gençlerinden oluşan öncü birlikler), derbentler (bozulmuş yolları tamir eden birimler) ve yaya müsellemler de Osmanlı ordusunda yer alır.
- 36:39Beşliler ve Deliler
- Beşliler, her beş ailenin gençlerinden oluşan bir ordu birimidir.
- Deliler, akli dengesi bozuk olan, en cefakar ve en psikopat ruhlu ordu birimidir.
- Osmanlı Devleti'nde "Osmanlı tokadı" adı verilen bir devlet politikası vardır; yumruk atmak toplumdan dışlanma sebebi olurken, tokat atmak kabul edilir.
- 38:01Osmanlı Tokadı Eğitimi
- Deliler, fiziksel gücü yüksek olan günümüzün özel harekat birliklerine benzer ve uzun soluklu fiziksel ve psikolojik eğitimine tabi tutulurlar.
- Eğitimin ilk aşamasında mermer masalara zeytinyağı dökülerek ellerin alışması sağlanır, sonra boş mermere, ısıtan mermer ve mermerli tırtıllara tokat atılır.
- Eğitimin son aşamasında ağaç gövdesine tokat atılır, bu sayede el ve kol kasları güçlenir ve parmaklar kırılır.
- 40:22Osmanlı Tokadı Teknikleri
- Osmanlı tokadı bir defa vurulur, iki defa vurulan Osmanlı tokadı olmaz.
- Pençe şekline getirilen el, şah damarıyla kulakların içine, omurilikten vücuttan alınan güçle yukarıya doğru vurulur.
- Pençe haline getirilen el, burun bölgesine, geniz kısmına, sırtına, göğüs kafesine ve mide bölgesine vurulduğunda farklı hasarlara neden olur.
- 42:40Osmanlı Ordusunun Savaş Taktikleri
- Osmanlı ordusunda düşmanla ilk karşılaşan birliklerden biri "deliler"dir, bu birlikler savaş arkadaşlarıdır ve bir kez savaşa girdiklerinde %99 ihtimalle ikinci kez girme şansı yoktur.
- Deliler öncü birlik olarak silahsız, ayı postu ve kurt postu giydirilerek, kanat takılarak korkunç bir hayvansı görüntü oluşturulur ve savaşın büyüklüğüne bağlı olarak 300-500 bin kişilik ordu üç gruba ayrılır.
- Bu birlikler trans halinde savaşa girer, vücutlarına ok saplanır, mızrak saplanır ve psikolojik olarak düşmanlara zarar verirler; bu eğitim sayesinde parmak veya el koparsa bile savaşmaya devam ederler.
- 44:38Mehter Takımı ve Hücum Marşı
- Osmanlı ordusunda yeniçerileri harekete geçirmek için modern iletişim araçları olmadığı için mehter takımı kullanılır.
- Mehter takımı sesin yankılanacak en güzel yere kurulur ve "hücum marşı" adı verilen özel bir marş çalınır.
- Hücum marşı ritimleri vardır; bir kademe hızlanır, silahını okur çek, bir kademe daha hızlanır ve "toplandı zaman saldır" mesajı verilir; yeniçeriler bu marş üzerine meydana silindir gibi ezer geçer.
- 46:03Osmanlı Ordusunun Başarıları ve Hıristiyan Kökenli Askerler
- Muaç Meydan Savaşı'nda Kanuni Sultan Süleyman, 112 binlik Macar Haçlı ordusunu 1,5 saatte yenmiştir.
- Osmanlı ordusunda Hıristiyan kökenli askerler vardır; üst düzey komutanın atının bakımını yapanlar, cerrahlar ve Rumeli'de sınırlarda casusluk yapan özel askerler.
- Hıristiyan kökenli askerler ayrıca taş taşıma, çayır biçme, malzeme taşıma ve tünel kazma gibi geri hizmetlerde kullanılır.
- 47:51Savaş Sonrası İşlemler
- Savaş bittiğinde şehit olan askerler toplanır, mezarlar kazılır, defnedilir ve sayı tespiti yapılır.
- Ganimet toplanır, pay edilir ve ordunun tertibi kontrol edilir.
- Acemi ocağına "kapıya çıkma" bedergah uygulaması yapılır, tüm ordu birimlerinin eksikleri tamamlanır, silah bakım onarımı yapılır ve yeni ordunun hazırlık talimatı verilir.