Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, vergi ve maliye konularında uzmanlaşmış bir eğitimci tarafından sunulan, örtülü sermaye ve transfer fiyatlandırması konularını ele alan bir eğitim dersidir. Videoda ayrıca Ayşe İpoğlu adlı iş denetim uzmanı ve Hakan Bey gibi konuklar da yer almaktadır.
- Video, örtülü sermaye kavramının vergi hesaplamalardaki uygulamalarını açıklayarak başlamakta ve ardından transfer fiyatlandırması konusuna geçmektedir. Transfer fiyatlandırmasının tanımı, amacı, emsallere uygunluk ilkesi ve farklı fiyat belirleme yöntemleri (karşılaştırılabilirlik analizi, maliyet artı yöntemi ve yeniden satış fiyatı yöntemi) detaylı şekilde anlatılmaktadır.
- Videoda ayrıca ilişkili kişilere yapılan satışlardaki fiyat düzeltmeleri, brüt kar hesaplamaları, kar marjı farklarının hesaplanması ve transfer fiyatlandırması denetimleri gibi konular da ele alınmaktadır. Sunum, teorik bilgilerin yanı sıra pratik hesaplama örnekleri ve soru-cevap bölümüyle zenginleştirilmiştir.
- Örtülü Sermaye ve Vergi Uygulamaları
- Borç kullanan kurum, örtülü sermaye üzerinden hesaplanan faizleri ve diğer ödemeleri kanun kabul edilmeyen gider olarak yazıp kurumlar vergisi matrahına ekler.
- Borç veren kurum, elde ettiği faiz gelirini önce faiz geliri olarak kaydeder, ancak yıl sonunda kar payı olarak değerlendirir ve iştirak kazanç istisnasından yararlanarak vergi matrandan indirir.
- Borç veren kurumun tahsil ettiği faiz geliri artık iştirak kazançları istisnasından yararlanarak vergi matrandan çıkarılır.
- 01:10Kar Dağıtım Stopajı Uygulamaları
- Bir şirketin ortakları gerçek kişi, tam mükellef kurum, vergiye tabi olmayan kurum, dar mükellef kişi veya dar mükellef kurum olabilir.
- Örtülü sermayeden elde edilen kar payı, gerçek kişilere ve dar mükellef kişilere yüzde onbeş kar dağıtım stopajı uygulanır.
- Dar mükellef kurumlara da yüzde onbeş stopaj uygulanırken, tam mükellef kurumlara stopaj uygulanmaz.
- 03:12Yatırım Dışında Ödeme ve Stopaj Uygulamaları
- Yatırım dışından ödenecek faizlerde önce yüzde on stopaj uygulanır, sonra örtülü sermaye kapsamında kar dağıtım stopajı hesaplanır.
- Kar dağıtım stopajı brütleştirerek hesaplanır ve aralık dönemi ilişkin muhtasar beyanname ile ocak ayında ödenir.
- Yatırım dışından ödenecek faizlerde önce yapılan stopajın düzeltmesi için vergi dairesine dilekçe ile başvurulmalıdır.
- 05:30İştirak Kazançları İstisnası
- İştirak kazançları istisnasından yararlanmak için borç alan kurumun beyannamesi kesinleşmiş olmalıdır.
- Beyan edilen vergilerin kesinleşmiş olması, beyannameyi verip itirazın olmaması veya verginin taht edilmiş olması ve hukuki takibatın olmaması şarttır.
- Borç veren kurum, borç alan kurumun vergisinin kesinleşmesinden sonra düzeltme beyanıyla iştirak kazançları istisnasından yararlanabilir.
- 06:47Örnek Hesaplamalar
- Örnek 1'de şirketin dönem başı özsermayesi 100 bin lira, 700 bin lira borç aldığından örtülü sermaye 170 bin lira hesaplanır ve faizler kar payı olarak değerlendirilir.
- Örnek 2'de yurt dışından mal alındığı için 2009 yılında örtülü sermaye hesabına dikkat edilmez, ancak 2010 yılında borç tutarı 320 bin lira olduğunda 20 bin lira örtülü sermaye hesaplanır.
- Örnek 3'te 700 bin lira borçtan 400 bin lira örtülü sermaye hesaplanır ve 40 bin lira faiz kar dağıtım stopajı uygulanır.
- 12:25Örtülü Sermaye Hesaplamaları
- Kar dağıtım stopajı, mükellefinin kanunen kabul edilmeyen gider yazdırmadığı ve faiz ödemesi yapmadığı durumlarda yapılmaz.
- Maliye Bakanlığı tebliğine göre, mükellef kanunen kabul edilmeyen gider yazdırmazsa, faiz ödemesi yapmamış olsa bile kar dağıtımı stopajı tahliye edilir.
- Faiz ödemesi yapılmadığında kar dağıtımı stopajı yapılmaz, faiz ödenen ayda stopaj yapılır.
- 13:54Örtülü Sermaye Kapsamı
- Türkiye'de kurulu bir şirketin ortaklarından ve ilişkili kişilerden aldığı borçlar örtülü sermaye kapsamına girer.
- Gerçek kişiden ve ortaklardan alınan borçlar örtülü sermaye kapsamına girerken, bankalardan alınan borçların %50'si hesaba katılır.
- İlişkisiz bankalardan alınan ve yansıtılmayan borçlar örtülü sermaye kapsamına girmez.
- 16:03Örtülü Sermaye Hesaplaması ve Vergi Uygulamaları
- Örtülü sermaye üzerinden hesaplanan faizler, gerçek kişilere ödenenlerde kar dağıtım stopajına tabidir.
- Bankalara ödenen faizler kar dağıtım stopajına tabi değildir.
- Gerçek kişiler, stopaja tabi olan faizleri menkul sermaye iradeleri olarak beyanname ekler ve vergisini hesaplar, stopajın tamamını vergiden düşer.
- 20:27Transfer Fiyatlandırması Tanıtımı
- Transfer fiyatlandırması, 2006'dan beri yasal düzenlemeler çerçevesinde düzenlenmiştir.
- 2010'da yayınlanan rehber, OECD rehberini (1995) esas alarak hazırlanmış olup, raporun nasıl hazırlanacağı ile ilgili detaylı bilgiler içermektedir.
- Transfer fiyatlandırması, ilişkili kişilerle yapılan işlemlerde emsal uygunluk ilkesine aykırı olarak tespit edilen örtülü kazançları kapsamaktadır.
- 23:17Transfer Fiyatlandırmasının Amacı
- Transfer fiyatlandırması vergisel, yönetimsel ve uluslararası amaçlarla uygulanmaktadır.
- Vergisel amaçta, vergi nerede daha ucuzsa orada kazancın vergilendirilmesini engellemek hedeflenmektedir.
- Yönetimsel amaçta, çok uluslu şirketlerde adaletli kar dönüşümü sağlama, performans değerlendirmesi ve nakit transferlerinin sınırlandırılması hedeflenmektedir.
- 25:01Transfer Fiyatlandırmasının Önemi
- Globalleşen dünya ortamında, vergi hala müstakil ülkeler üzerinden alınmakta ve bu durumda her ülkenin vergi idaresi verginin kendi ülkesine gelir olması için uğraşıyor.
- Şirketler ise vergiyi nerede az ödeyecekse onun için operasyon yapmaya çalışıyor.
- Global ticaretin artışı transfer fiyatlandırmasının tüm ülkeler için önemli hale gelmesine neden oluyor.
- 26:11İlişkili Kişilerin Tanımı
- Transfer fiyatlandırmasında ilişkili kişinin tanımı çok geniş olup, kurumun ortakları, ortakların ortakları ve zincirleme olarak devam eden ilişkiler dahil olmaktadır.
- İlişkili kişi, hem denetimde, hem yönetiminde hem de kar dağıtımında pay sahibi olan kişidir.
- Eşler ve üç derece altıya kadar giden kişiler de ilişkili olarak kabul edilmekte, hatta boşanmış olsalar bile hısımlık bağı transfer fiyatlandırması kapsamında bozulmamaktadır.
- 27:30Emsallere Uygunluk
- Transfer fiyatlandırmasında en önemli unsuru emsallere uygunluktur; ilişkisiz kişilere yapılan alım ve satımlarda kullanılan fiyatın emsale uygun olması gerekir.
- İç emsallere bakıldığında, aynı firmanın kendi sattığı ürünün ilişkili kişiye sattığı fiyatına bakılır.
- Dış emsallere bakıldığında, aynı malı başka bir firmanın kendi ilişkisi sattığı durumlar incelenir.
- 28:58Emsal Fiyat Aralığı ve Karşılaştırma
- Emsal belirlerken bir fiyat aralığı da olabilir; örneğin bir mal 100 TL ile 500 TL arasında satılırsa, istatistik yöntemleri kullanılarak medyan veya aritmetik ortalama belirlenir.
- Karşılaştırma yapılırken aynı mal ve hizmet, üstlenilen riskler ve işletmenin fonksiyonları karşılaştırılır.
- Ekonomik koşullar, iş stratejileri ve sözleşmelerde belirtilen ilkeler de karşılaştırılmalıdır.
- 32:21Karşılaştırma Unsurları ve Belgeleme
- Karşılaştırma yapılırken ürün çeşidi, vade, ödeme türü, işlem hacmi, pazar farklılıkları, coğrafi farklılıklar, pazar türü, işlem tarihindeki farklılıklar ve riskler incelenir.
- Karşılaştırılabilir hale getirmek için farklar emsal fiyatından düşülür veya eklenir.
- Tüm bu karşılaştırmalar belgeleme ile desteklenmelidir; belgeleme eksik olursa, fiyat karşılaştırması geçersiz kalabilir.
- 36:15Dış Emsal ve Veri Kaynakları
- Dış emsallerde yurtdışı veri bankaları bulunurken, Türkiye için Merkez Bankası'nın sektör bilgileri ve ilgili odaların fiyat aralıkları listeleri dikkate alınabilir.
- Borsa birlik fiyatları karşılaştırmalarda dikkate alınabilir, ancak uluslararası veriler vergi ve yargı tarafından kabul görmediği için risk içerir.
- Dış emsal veritabanlarından fiyat bilgisi kullanıldığında hukuki isabet görülmediği için dikkatli olunmalıdır.
- 37:37Transfer Fiyatlandırması Kapsamı
- Transfer fiyatlandırması kapsamı alım-satım, imalat, inşaat işleri, kiralama, para ödünç işlemleri ve ikramiye ödemeleri gibi geniş bir alan içerir.
- İlişkili taraflarla yapılan her türlü işlem transfer fiyatlandırması kapsamında listeleyip değerlendirilmelidir.
- Tüm işlemleri analiz ederek emsalleri karşılaştırılabilirlik analizi yapmak gerekir.
- 38:38Emsal Karşılaştırma Yöntemleri
- Tebliğde üç temel yöntem belirtilmiştir: karşılaştırılabilirlik analizi, maliyet artı yöntemi ve yeniden satış fiyatı yöntemi.
- Karışık durumlarda işleme dayalı net kar marjı yöntemi veya mükellefçe belirlenecek yöntem kullanılabilir.
- Maliye ile anlaşma yoluyla peşin fiyatlandırma anlaşmaları da belirlenebilir.
- 39:30Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi
- Karşılaştırılabilir fiyat yöntemi, emsalleri uygun fiyatının ilişkisiz kişilerin piyasa fiyatıyla karşılaştırılarak tespit edilmesidir.
- Bu yöntem geniş emtia ticareti, mal satışları, komisyonlar, gayri maddi hak ödemeleri ve finansal işlemlerde kullanılabilir.
- İşlem analizi ile islev ve risk farklılıklarının düzeltilebilmesi gerekmektedir.
- 41:17Maliyet Artı Yöntemi
- Maliyet artı yöntemi, emsallere uygun fiyatın ilgili mal veya hizmet maliyetlerinin makul bir brüt kar oranı olarak bulunmasını amaçlar.
- Bu yöntem hizmet, hammadde, yarı mamül, mamul malların satışında, sözleşmeli üretim ve uzun süreli tedarik anlaşmalarında kullanılır.
- İlişkisiz kişilere uygulanan genel bir brüt kar marjı oranı varsa o kullanılır, yoksa dış emsallerde sektörel bilgilerle emsal bulunmalıdır.
- 42:56Maliyet Artı Yöntemi Örneği
- Örnekte A şirketinin Z şirketine satışında maliyet, satış fiyatı ve brüt kar marjı karşılaştırılır.
- İlişkili ve ilişkisiz kişilere satışlardaki farklılıklar (iskonto, pazarlama giderleri) düzeltilir.
- Aradaki kar marjı farkı örtülü dağıtılmış kazanç olarak hesaplanır ve satış fiyatı düzeltilir.
- 46:38Yeniden Satış Fiyatı Yöntemi
- Yeniden satış fiyatı yöntemi, işlem hizmetlerinin herhangi bir şekilde ilişkili olmayan kişilere yeniden satılması durumunda uygulanacak fiyattan uygun brüt satış karı düşünmesidir.
- Bu yöntem pazarlama firmaları için geçerlidir ve kar oranını iç emsal üzerinden bulur.
- İşlemlerde risk alma, reklam, pazarlama gibi farklılıklar düzeltilerek emsalleri uygun fiyat belirlenir.
- 49:17İlişkili Kişiler Arası Fiyat Belirleme Yöntemleri
- İlişkili kişiler arası satışlarda, her iki tarafın da satışla ilgili işlevi ve fonksiyonu varsa, karlılık oranı yöntemi uygulanabilir.
- Genel uygulamaya göre üreticilerde daha yüksek kar marjı, pazarlama firmalarında ise piyasada belirlenen kar marjına yakın bir kar marjı kalması amaçlanır.
- Karlılık oranı yöntemi, işlevler bölünemeyen ilişkili kişiler arası satışlarda geçerlidir.
- 50:48Fiyat Belirleme Yöntemlerinin Sıralaması
- Karşılaştırma sağlanamayan durumlarda, belirleme ameliyatı yapılacak beş yöntemle karşılaştırılamıyorsa, hangi yöntemle belirlendiği ve neden diğer yöntemler tercih edilmediği açıklandığından emin olunmalıdır.
- Mali anlaşma yöntemi, İHTL'de daha sonra düzenlemeyle kapsamı genişletilmiş ve avantajlar getirmiştir.
- Peşin fiyatlandırma anlaşması yapılacaksa, maliye bu fiyat belirleme yöntemini kabul etmesi gerekir ve kabul ettikten sonra üç yıl boyunca bu fiyat kullanılarak satış yapılması gereklidir.
- 53:43Fiyat Belirleme Yöntemlerinin Uygulanması
- Fiyat belirleme yöntemlerinin uygulanması için ilk adım, iç ve dış emsal fiyatlarının bulunup bulunamadığını kontrol etmektir.
- Emsal fiyatları bulunamazsa, brüt karlılık oranı yöntemi incelenir; bu da uygulanamazsa maliyet artı veya yeniden satış fiyatı yöntemi tercih edilir.
- Her bir yöntem için belge ve hesaplamalarla ortaya konulması gerekmektedir, tek bir yöntemi seçip diğerlerini elemek mümkün değildir.
- 55:17İşleme Dayalı Karlılık ve Mükellefçe Belirleme
- Brüt karlılık oranı yöntemi uygulanamazsa, işleme dayalı karlılık yöntemi incelenir; işlev, risk ve fonksiyonların karşılaştırılabilir olması gerekir.
- İşleme dayalı karlılık yöntemi de uygulanamazsa, mükellefçe belirleme yöntemi veya peşin fiyatlandırma anlaşması tercih edilir.
- Her bir işlem için ayrı fiyat belirleme yöntemi seçilebilir; örneğin mal satışı, kiralama ve hisse alım satışı için farklı yöntemler kullanılabilir.
- 59:49Vergisel Avantaj ve Örtülü Kazanç
- Vergisel avantaj farkı, her bir örnek olay için değerlendirilmelidir.
- İlişkili ve ilişkisiz taraflar arasındaki alım ve satımda emsal bulunamazsa, örtülü kazanca gidilir.
- Örtülü kazanç, vergisel avantaj olarak raporlanır ve vergi planlaması aracı olarak değil, alım satımı yapmamızın nedeni olarak değerlendirilmelidir.
- 1:03:34Transfer Fiyatlandırması ve Yöntemler
- İlk yöntem en çok kullanılan ve emsal bulması en kolay yöntem olduğu için tercih ediliyor.
- Brüt kar marjını saptıran durumlar var ve bunları ortaya koymak zorunludur.
- Transfer fiyatlandırması artık ayrı bir denetim olarak görülüyor ve denetim ekibi ayrı çalışıyor.
- 1:05:14İlişkili İşlemler
- Bir holding içinde elektronik mağazası ve hastane olabilir, hastanede çalışanlar elektronik mağazadan indirimli fiyatlarla alışveriş yapabilir.
- Bu durumda ilişkili taraf personel olup, ücret dışındaki alım satım ilişkisi ortaya çıkıyor.
- İlişkili firmalar arasındaki indirimlerin ortaya konması gerekiyor.
- 1:06:10Analiz ve Çalışmalar
- Yöntemlere hakim olmak ve her işlem bazında mal ve hizmet alım satım fiyatlandırmasını yapmak gerekiyor.
- İstatistik bilgisi ve özel program kullanılmıyorsa, ciddi bir Excel analiz çalışması gerekiyor.
- Transfer fiyatlandırmasının vergisel sonuçları hakkında daha fazla bilgi verilmeyecek.