Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, ortaçağ tarihinin başlıca kaynaklarını ve bu kaynakların tarih araştırmalarında nasıl kullanılabileceğini anlatan bir eğitim içeriğidir.
- Video, ortaçağ tarihi araştırmalarında kullanılan farklı kaynak türlerini detaylı olarak incelemektedir. Epigrafik kaynaklar (kitabeler, vergi kitabeleri), numuzmetik kaynaklar (sikke), vakfiyeler, vesikalar, münşiatlar, vekayinameler, coğrafi eserler, seyahatnameler, siyaset ve ahlakla ilgili eserler, dini ve tasavvufi eserler, menkıbnameler, ansiklopediler, tezkireler ve divanlar gibi kaynak türleri ele alınmaktadır. Her kaynak türü için tarihsel gelişimi, önemi ve örnek eserler hakkında bilgiler verilmektedir.
- 00:13Ortaçağ Tarihinin Kaynakları
- Bu programda ortaçağ tarihinin başlıca kaynakları, farklı kaynakların tarih araştırmalarında nasıl kullanılacağı ve kaynak türleri arasında nasıl ilişki kurulacağı öğreneceğiz.
- Ortaçağ tarihi ile ilgili bilimsel araştırma yapmak isteyen araştırmacılar farklı türlerdeki pek çok kaynağa müracaat etmek zorundadır.
- 00:41Epigrafik Kaynaklar
- Epigrafik kaynaklar; yapılar, mezar taşları, çeşitli eşyalar ve sert cisimler üzerine kaydedilmiş yazılı metinlerdir ve tarih araştırmalarında en güvenilir kaynak türlerinden biridir.
- Yakındoğu coğrafyasına ait Arapça kitabeler, Kont Sauvaget ve With tarafından toplanan toplam onbeş cilt halinde yayınlanmıştır.
- Vergi kitabelerinin İslam dünyasındaki ilk örneklerine İlhanlılar zamanında rastlanır ve iktisadi düzenlemelerle ilgili önemli bilgiler sunarlar.
- 02:07Numuzmetik Kaynaklar
- Numuzmetik kaynaklar da verdikleri bilgilere tarih araştırmacıları için en güvenilir kaynak türleri arasında yer alır.
- İslam'ın ilk dönemlerinde Bizans ve Sasani paraları kullanılmış, ilk İslam sikkesi ise Emevi halifesi Abdülmelik b. Mervan tarafından bastırılmıştır.
- İslam darphanelerinin para basım faaliyetleri Eduard von Zamboar, Abdullah Akili ve Ömer Diler tarafından hazırlanan genel nitelikli eserde incelenmiştir.
- 02:40Vakfiyeler ve Vesikalar
- Vakfiyeler, vakıfların ne şekilde işleneceği ile ilgili düzenlemeleri ihtiva eden resmi belgelerdir ve Türkiye Selçukluları dönemine ait pek çok vakfiye günümüze ulaşmıştır.
- Vesikalar ister resmi isterse özel nitelikte olsun, tarih araştırmacılarının her zaman istifade etmesi gereken en önemli kaynak türlerindendir.
- İslam dünyasında özellikle dokuz yüzyıldan itibaren vesikaların düzenli bir şekilde hazırlanması, tasnifi ve korunmasına dayanan gelişmiş bir arşiv geleneğinin oluştuğunu görürüz.
- 03:49Münşiatlar ve Vekayinameler
- Münşiatlar, resmi ya da özel vesikaların suretlerinin toplandığı eserlerdir ve İslam dünyasında daha onbir yüzyıl ortalarından itibaren usta münşi ya da müellifler tarafından düzenlenmiştir.
- Selçuklular, Türkiye Selçukluları, Eyyubiler, Harzemşahlar, İlhanlılar, Memlükler ve Timurlular devirlerine ait çok sayıda münşiat mecmuası vardır.
- Vekayinameler, tarihçiler tarafından kaleme alınan ve tarihi hadiseleri anlatan eserlerdir.
- 04:46İslam Tarih Yazıcılığının Gelişimi
- Ortaçağ İslam tarih yazıcılığının gelişimi üç kısım halinde incelenebilir: İslam tarih yazıcılığının doğuşu ve gelişimi, İran ve Orta Asya'da tarih yazıcılığı, Osmanlılardan önce Anadolu'da tarih yazıcılığı.
- İslam dünyasında dokuz yüzyılın sonlarından itibaren tarihin kendine has bir ilim dalı haline gelmesi, tarih ile ilgili eserlerin sayısının hızla artmasına sebep olmuştur.
- İslam tarih yazıcılığının dokuzuncu yüzyıldan itibaren genel tarihler, özel tarihler ve şehir ve bölge tarihleri olmak üzere üç farklı tarzda geliştiği görülür.
- 06:59Coğrafi Eserler ve Diğer Kaynaklar
- Coğrafi eserler, özellikle de İslam ülkeleri ve ülkeler ile yakın temasta bulunan memleketlerin fiziki ve beşeri coğrafyası, dili, tarihi, kültürü ve ekonomisi hakkında önemli bilgiler içerir.
- Seyyahların seyahat ettikleri yerlerle ilgili gözlemlerini içeren seyahatnameler de ortaçağ tarihi araştırmaları için değerli bilgiler içerir.
- Siyaset ve ahlakla ilgili eserler özellikle devlet teşkilatı, hakimiyet anlayışı ve siyasal düşünce tarihi ile ilgili dikkate değer bilgiler içerir.
- 08:33Edebi Kaynaklar
- Şairlerin biyografilerini ve şiirlerinden örnekleri içeren tezkireler, divanlar ve edebi nitelikteki eserler özellikle sosyal, ekonomik ve kültürel hayatla ilgili bilgilerin zenginleşmesine yardım ederler.
- Divanlar, sosyal ve kültürel hayatla ilgili hemen hemen başka hiçbir kaynak türünde bahsedilmeyen son derece önemli bilgiler verebilir.
- Ortaçağ İslam dünyasında sayıları binleri bulan divanlar arasında Selçuklular devrine ait Nasiri, Hüsrev, Süzerni-i Semerkandi, Hakani-i Şirvani, Emir Mu'izzi Enveri, Mes'ud, Sadi Selman gibi tanınmış şairlere ait olanları sıralamak mümkündür.