Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, "Orta Doğu'da Siyaset" dersinin bir bölümü olup, bir eğitmen tarafından sunulmaktadır.
- Video, İsrail ve Filistin arasındaki barış sürecini kronolojik olarak ele almaktadır. İçerikte siyonizm kavramı, Balfour Deklarasyonu, 1948 Arap-İsrail Savaşı, Filistinli mültecilerin durumu, Camp David Süreci, Oslo Süreci ve sonrasında yaşanan gelişmeler detaylı şekilde anlatılmaktadır. Ayrıca İsrail ve Filistin liderlerinin (Arafat, Abbas, Netanyahu) barış sürecine etkileri ve Yahudi yerleşim yerlerinin inşasının barış sürecindeki engel olduğu vurgulanmaktadır.
- 00:10Orta Doğu'da Barış Süreci ve Filistin Sorunu
- Orta Doğu'da siyaset dersinin bu programında İsrail ve Filistin arasındaki barış süreci ele alınacaktır.
- Filistin sorununun temelinde Yahudilerin egemen olduğu topraklarda önce İngiltere sonra ABD tarafından bir devletleşme yatmaktadır.
- Yahudiler Roma işgali sonrası büyük Yahudi diasporası nedeniyle toprakları terk etmiş, bölgeye ilgilerinin artması 19. yüzyıl ve sonrasına rastlamıştır.
- 01:33Siyonizm ve İsrail'in Kuruluşu
- Siyonizm kavramı, Filistin'de başkenti Kudüs olan bir Yahudi devletinin kurulması emelini ifade eder.
- Yahudilerin bu amaca ulaşmalarının önü 1917'deki Balfour Deklarasyonu ile İngiltere tarafından, 1947'de BM'deki taksim planı görüşülmesi sırasında ABD tarafından verilen destekle açılmıştır.
- İsrail, 1948 Mayıs'ında Yahudilere tahsis edilen topraklarda bir Yahudi devletini kurduğunu açıkladı ve bu durum Arap ülkelerinin saldırısına neden oldu.
- 02:55Arap-İsrail Savaşları ve Mülteciler
- İlk savaş sonunda Yahudiler kendilerine bırakılan topraklardan daha fazlasını işgal ederek kontrol ettikleri toprak parçasını %78'e çıkarmışlardır.
- Savaş öncesinde Yahudilere bırakılan yerlerde yaşayan 400 bin'in üzerindeki Müslüman Araplar işkence ve yıldırma girişimleri ile evlerini terk etmek zorunda bırakılmıştır.
- Birleşmiş Milletler Genel Kurulu 1948 yılında 194 sayılı kararı kabul ederek mültecilerin geri dönüş hakkını ve geri dönmek istemeyenlere tazminat ödenmesini öngörmüştür.
- 03:59Sonraki Savaşlar ve Barış Süreci
- 1967 ve 1973 yılları Arap-İsrail savaşları farklı gelişmelere sahne olsa da sonuçta İsrail lehine olan durum değişmemiştir.
- Bu süreçte topraklarını terke zorlanan Filistinli mülteci sayısı 1,5 milyona ulaşmıştır.
- 1973 sonrasının en önemli gelişmesi 1978 Eylül'ünde başlayan Camp David süreci sonucunda 1979 Mart'ında imzalanan Mısır-İsrail barış antlaşması ile İsrail'in Sina'dan aşamalı bir şekilde çekilmesidir.
- 05:05Barış Sürecinin Zorlukları
- Camp David antlaşması ile İsrail'e kaptırdığı toprakları geri almayı garanti eden Mısır, Arap dünyasının tepkisiyle karşılaşır.
- İsrail'in 1980'de Kudüs'ü, 1981'de Golan Tepelerini ilhak etmesi ve 1982'de Güney Lübnan'ı işgal etmesi barışa yönelik tavrında bir değişiklik olmadığının göstergeleri olarak yorumlanır.
- Bu dönemde Mısır'ın pasifize edilmesi ile Filistin sorununda süreç daha da yavaşlamıştır.
- 06:45Oslo Süreci ve Sonrası
- 1993 yılında Norveç'in arabuluculuğu ile gerçekleşen gizli görüşmelerin sonunda imzalanan anlaşmalar ile Filistin Kurtuluş Örgütü ve İsrail birbirlerini tanımışlardır.
- 2004'te Yaser Arafat'ın ölümü üzerine Filistin yönetiminin başına Mahmud Abbas gelmiştir.
- 2006'da yapılan seçimi Filistin Kurtuluş Örgütü değil Hamas kazanmıştır ve kısa süre sonra bu iki taraf arasındaki mücadele silahlı çatışmaya dönüşür.
- 08:03İsrail'in Siyasi Durumu
- Ariel Sharon'un 2005'te Licud Partisi'nden ayrılarak Kadima'yı kurmasıyla Netanyahu'nun elinde kalan parti 2006 seçimlerinde zayıflamıştır.
- Gazze saldırısı sonunda artan milliyetçi atmosferden faydalanarak 2009 seçimlerinde oylarını artırmıştır ve yeni hukumet Netanyahu'nun başkanlığında kurulmuştur.
- Netanyahu'nun barışa yönelik yaklaşımı olumlu sayılmazdı ve sürekli yeni koşullar öne süren Netanyahu, İsrail'in tanınmasına ek olarak Filistinlilerden ve Araplardan İsrail'in bir Yahudi devleti olarak tanınmasını istiyordu.