Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Yahudilik ve Hıristiyanlık'ta önemli bir yer tutan On Emir ve Ahit Sandığı hakkında bilgilendirici bir içeriktir. Video, Hz. Musa'nın Sina Dağı'nda Tanrı'dan aldığı On Emir'in tarihsel ve dini önemi üzerine odaklanmaktadır.
- Video, On Emir'in ne olduğu, nasıl verildiği ve içeriği hakkında detaylı bilgiler sunmaktadır. İlk bölümde On Emir'in tarihsel arka planı ve Eski Ahit'teki konumu anlatılırken, ikinci bölümde On Emir'in iki bölüme ayrılarak açıklanması ve tek tek sıralanması yapılmaktadır. Son bölümde ise Ahit Sandığı'nın yapısı, özellikleri ve tarihsel yolculuğu, Filistinliler tarafından ele geçirilmesi ve sonunda Kudüs Mabedi'ne yerleştirilmesi anlatılmaktadır.
- 00:08On Emir'in Tanımı ve Kaynağı
- On Emir, İbranice'de Asseat Harot, Arapça'da Evamir-i Aşere, Yunanca'da Ideas olarak da bilinmektedir.
- Yahudilikte ve Hıristiyanlıkta Tanrı'nın Hazreti Musa'ya Hay Sina (Sina Dağı'ndaki Horep Dağı) verildiğine inanılan dini emirlerdir.
- On Emir, Hz. Musa'nın Tanrı'dan iki taş tablet üzerine yazılı olarak aldıktan sonra nebilikten resule, peygamberliğe yükselmiştir.
- 00:52On Emir'in Verilme Süreci
- On Emir'in yazılı olduğu levhalar (tabletlerin) iki tane olduğu söylenmektedir.
- Bu iki tablet Hz. Musa'ya kavmi ile birlikte Mısır'dan ayrıldıktan sonra, Hz. Musa'nın Tanrı ile görüşmek üzere Sina Dağı'na çıktığı zaman verilmiştir.
- Eski Ahit'te (Atik'te) Çıkış ve Tesniye bölümlerinde bu mevzular ayrıntılı belirtilmiştir.
- 01:19Eski Ahit ve Kitab-ı Mukaddes
- Eski Ahit (Ahdi Atik), Hıristiyanlarca kutsal kabul edilen ve Kitab-ı Mukaddes'in ilk bölümünü teşkil eden Tevrat'tan alındığı bildirilen bölümler ile Beni İsrail peygamberlerine isnad edilen hikayeler bütünüdür.
- Kitab-ı Mukaddes tek bir kitap değildir; Ahdi Atik kısmını Tevrat'tan alınan bölümlerdir, Ahdi Cedid ise iki kısımdır.
- Ahdi Atik üç kısımdan meydana gelir: birinci kısım Hz. Musa'ya verilen Tevrattır (beş kitap), ikinci kısım peygamberlerdir, üçüncü kısım kitaplar yazılardır.
- 02:09Tevrat'ın Nüshaları
- Günümüzde Tevrat'ın üç nüshası mevcuttur: Yahudiler ve Protestanlarca kabul edilen İbranice nüsha, Katolik ve Ortodoksların kabul ettiği Yunanca nüsha, Samirilerce kabul edilen Samiri dilinde yazılmış olan nüsha.
- Bu nüshalar Ahdi Atik'i en eski ve en itibarlı nüshaları olarak bilinmelerine rağmen, gerek aynı nüshalar içerisinde ve gerekse nüshalar arasında birçok çelişkiler mevcuttur.
- 02:41On Emir'in İçeriği
- On Emir, Tanrı Yahve ile İsrailoğulları arasında Hz. Musa aracılığı ile yapılan ahdi İsrailoğulları tarafından yerine getirilecek bölümünü teşkil eder.
- Bu ahitleşme iki taraf arasında yapılan bir anlaşmadır ve iki tarafın yapacakları veya yerine getirecekleri konuları içermektedir.
- On Emir kendi içerisinde iki bölüm olarak incelenebilir: ilk beş emir Musevilerin Tanrı'ya karşı olan görevleridir, ikinci beş emir ise Musevilerin insanlara karşı olan görevleridir.
- 04:03On Emir'in Sıralaması
- Birinci emir: "Seni Mısır diyarından, esirlik evinden çıkaran Allah'ın, Yahova benim karşımda başka ilahların olmayacaktır."
- İkinci emir: "Kendin için olmak koşuluyla, yukarıda olanın, aşağılarda olanın yahut yerin altında, sularda olanın hiç suretini yapmayacaksın, onlara eğilmeyeceksin ve onlara ibadet etmeyeceksin."
- Üçüncü emir: "Allah'ın rabbin ismini boş yere ağzına almayacaksın."
- Dördüncü emir: "Set gününü takdis etmek için onu hatırında tut. Altı gün işleyeceksin ve bütün işini yapacaksın. Fakat yedinci gün Allah'ın rabbi settir. Sen ve oğlun ve kızın, köle ve cariye ve hayvanların ve kapılarında olan garipler, hiçbir iş yapmayacaksın."
- Beşinci emir: "Babana ve anana hürmet et, ta ki Allah'ın rabbin sana vermekte olduğu toprakta ömrün uzun olsun."
- Altıncı emir: "Katletmeyeceksin, öldürmeyeceksin."
- Yedinci emir: "Zina etmeyeceksin."
- Sekizinci emir: "Çalmayacaksın."
- Dokuzuncu emir: "Komşuna karşı yalan şehadet etmeyeceksin, yalan yere şahitlik yapmayacaksın."
- Onuncu emir: "Komşunun evine tamah etmeyeceksin. Komşunun karısına, yahut kölesine, yahut cariyesini, yahut öküzüne, yahut eşeğine, yahut komşunun hiçbir şeyine tamah etmeyeceksin."
- 06:26Ahit Sandığı
- On Emir bu maddelerden ibarettir ve ahit sandığında saklandığı söylenmektedir.
- İbranicede sandık, tabak ve Aron olarak tercüme edilmiştir; her iki kelimenin de manası kutu ve sandık demektir.
- Ahit sandığının ölçüleri ve özellikleri Tanrı tarafından Hazreti Musa'ya bildirilmiş ve Hazreti Musa'nın emirleri doğrultusunda ilahi vahye uygun olarak zanaatçı besteler tarafından yapılmıştır.
- 07:15Ahit Sandığının Özellikleri
- Akasya ağacından yapılması emredilen bu sandığın uzunluğu 2,50 arşın, eni ve yüksekliği 1,50 arşındır.
- İçi ve dışı saf altınla kaplanmıştır, iki uzun kenarına ikişer altın halka konmuş ve bunları akasya ağacından yapılmış altınla kaplanmış birer kol takılmıştır.
- Saf altından bir örtü ile sandığın üstü örtülmüştür (İbraniceye kapore denilmektedir) ve bu örtünün üzerinde iki kerub (melek) deseni vardır.
- 07:51Kerub ve Ahit Sandığının İçeriği
- Kerub Asur dilinden İbranice'ye geçmiştir; ahit sandığını korumak için Tanrı tarafından iki keruk görevlendirilmiştir.
- Kerub insan başlı, aslan gövdeli, boğa kuyruklu, kartal kanatlı tabiat üstü varlıklardır ve İbranice'de kem sözcüğünün çoğuludur.
- Tanrı Yahve ile İsrailoğulları arasındaki ahdin sembolü olan ve Hz. Musa'ya verilen On Emir'in yazılı olduğu iki taş tablet bu sandığın içine konulmuştur.
- Ayrıca sandıkta kudret helvası dolu bir altın kase ve bir de sığır kuyruğu olduğu zikredilmektedir.
- 08:47Ahit Sandığının Kullanımı
- İsrailoğulları ahit sandığını çölde seyahatleri boyunca yanlarında bulundurmuşlar ve yapmış oldukları savaşlarda ise ordunun önüne taşımışlardır.
- Ahit sandığının korunması ve taşınması görevi Kayak soyundan gelen Levlilere verilmiştir.
- Efsanevi bir özelliği olan bu sandık, aynı zamanda büyülü ve sihirli güçlere de sahip olduğu söylenmektedir.
- Ahit sandığın alevilerden başkasının dokunması yasaklanmış ve dokunanın öleceği belirtilmiştir.
- 09:47Ahit Sandığının Tarihi
- İsraililer ahit sandığını yanlarına almadan çıktıkları bir savaşta Filistinlilere yenilmişlerdir ve ahit sandığı Filistinliler tarafından bir savaş ganimeti olarak alınmıştır.
- Filistinliler sandığa Aşdot'a getirdiklerinde Aşdotluların ilahı Dago'nun heykeli bir zelzele sonucunda devrilmiş ve ahit sandığının bulundurulduğu bütün kentler Aşdot, Gata ve Ekron şehirlerine Tanrı tarafından birçok bela verilmiştir.
- Ahit sandığı yedi ay Filistinliler diyarında kaldıktan sonra Filistinliler sandığı iki öküzün çektiği bir arabaya yerleştirerek İsraililere geri göndermişlerdir.
- Ahit sandığı çeşitli şehirlerde kaldıktan sonra Hz. Davut tarafından Kudüs'e getirilmiş ve nihayet Hz. Süleyman tarafından yapılan Kudüs Mabedine yerleştirilmiştir.
- Milattan önce 586 yılında olduğu söylenen Pud Nasır tarafından Kudüs Mabedinin takribi ile ahit sandığı kaybolmuş ve sonraki dönemlerde ahit sandığından bahsedilmemiştir.
- İçerisinde bulunan On Emir de bu vesileyle ortadan kaybolmuş ve bir daha kendisinden bahsedilir söylenmiştir.