Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir elektrik mühendisi tarafından hazırlanan teknik bir eğitim içeriğidir. Konuşmacı, izleyicilerden gelen bir soruya yanıt vermek amacıyla nötr kopması arızası hakkında bilgi vermektedir.
- Video, nötr kopması arızasının ne olduğunu açıklayarak başlıyor ve üç fazlı şebekelerde nötr kopması durumunda yaşanan gerilim değişikliklerini gösteriyor. Ardından varistör ve kaçak akım rölesi gibi basit koruma yöntemlerinin etkisiz olduğu, gerilim kontrol rölesi gibi daha etkili koruma yöntemlerinin kullanılması gerektiği vurgulanıyor.
- Videoda ayrıca varistörün çalışma prensibi, bağlantı hataları ve olası arızalar detaylı şekilde anlatılıyor. Varistörün yanlış bağlantı yapıldığında patlama ve yangın riski oluşturabileceği, üç harmonik etkisi ve topraklama sorunları gibi durumlarda beklenmedik şekilde açabileceği açıklanıyor.
- 00:09Nötr Kopması Arızası Hakkında
- Nötr kopması bir arızadır, ancak elektrik-elektronik, mekatronik ve otomasyon alanında karşılaşabileceğimiz çok sayıda arızadan biridir.
- Her mühendisin, teknikerin, teknisyenin ve ustanın çalışma alanı, bilgi alanı ve tecrübe alanı farklıdır.
- Nötr kopması elektrikteki tek ve en önemli arızadır diyemeyiz.
- 01:21Nötr Noktasının Kopması Sonuçları
- Üç fazlı şebekelerde nötr hattı şebekeye bağlı ise, dengeli alıcılar nötr hattından geçecek olan akımı sıfır veya çok az tutar.
- Dengesiz alıcılar varsa, dengesizliğin farkı kadar akım nötr hattından şebekeye geri dönüş yapar.
- Nötr noktası koparıldığında, fazda alıcıların yük durumlarına bağlı olarak gerilimlerde değişmeler görülür; bir fazda alıcı miktarı fazla ise o fazın gerilimi düşer, azsa yükselir.
- 02:17Gerilim Değişikliğinin Etkileri
- Gerilimin yükselmesi ve düşmesi her ikisi de bir arızadır.
- Gerilim yükseldiğinde elektronik cihazlar ve diğer elektrik cihazları zarar görebilir.
- Gerilimin düşmesi bazı cihazları zarar görmeden çalışmayabilir, özellikle asenkron motorlar momenti karşılamak için yüksek akım çekmeye çalışabilir.
- 02:51Deney Düzeneği
- Deneyde her bir faza ikişer tane seri lamba bağlanmıştır, böylece gerilim 230'ların üstüne çıktığında lambalar arızalanmasın diye korunmuştur.
- Yük miktarını değiştirmek için piyasada dimmer olarak bilinen triyaklı kırpıcılar kullanılmıştır.
- Triyaklı kırpıcılar sayesinde lambaların çektiği akımlar değiştirilebilir, güç düşürülebilir veya yükseltilerek dengesiz bir paylaşım oluşturulabilir.
- 04:05Ölçüm Sonuçları
- Nötr noktası koparıldığında, faz nötr gerilimleri arasında 5 voltluk bir yükselme ve toprak-nötr arasında 10 voltluk bir gerilim oluşmuştur.
- Varistör bağlandığında (200-470 kΩ, 30 voltluk) faz nötr gerilimi 253 volt'a kadar yükselmiş, ancak varistörün sistemi açmasıyla açmaması arasındaki fark sadece 2-3 volt kadar olmuştur.
- Varistörle koruma bir koruma değildir, bu bir buluş değildir ve değerli bir tesisinizi varistör ve kaçak akım rölesine güvenip koruma sağlayamazsınız.
- 07:41Çözüm Önerisi
- Nötr kopması arızasının çözümü gerilim kontrol rölesi kullanmaktır.
- Gerilim kontrol rölesi, gireceğiniz alt ve üst limitlere bağlı olarak sisteminize açma yaptırabilir.
- Kontaktör, kaçak akım rölesi, ana sigorta veya MCC kompakt saat üzerinden röle üzerinden uzaktan açtırma bobinine açma verilebilir.
- 08:26Varistör Nedir ve Çalışma Prensibi
- Varistör, gerilim ile direnç değeri değişen bir elemandır.
- Varistör gerilimine kadar yüksek direnç gösterir ve yaklaşık 0,20 wattlık güç kaybı vardır.
- Varistör gerilimine geldikten sonra direnç değeri düşer, nötrden toprak arasına akım geçirir ve kaçak akım rölesini açar.
- 09:01Varistörün Riskleri
- Bağlantı hataları veya sistemdeki hatalar nedeniyle varistör zarar görebilir.
- Kaçak akım röle arızalı olduğunda, maksimum gerilim 93 volt'un üzerine çıktığında varistör delinme ve yangın riski oluşturabilir.
- Varistör bir AG parafudur ve kendi devrelerine seri sigortalarla birlikte bağlanmalıdır.
- 10:14Varistörün Açılma Nedenleri
- Üç harmonik etkin şebekelerde (bilgisayar, fotokopi makinesi, klima sistemleri) nötr üzerinden gerilim düşü oluşabilir.
- Topraklama temas direnci yüksek ve kaçak akım miktarları fazla olduğunda, topraklama hattının gerilim düşümü artabilir.
- Varistör ile koruma bir koruma değildir, denk gelirse korur, denk gelmezse korumaz; bu nedenle çözüm gerilim koruma rölesi kullanmaktır.