Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir konuşmacının Noel, Noel Baba ve Coca-Cola'nın tarihsel kökenleri hakkında bilgi verdiği eğitici bir içeriktir.
- Video, Noel'in tarihsel kökenlerinden başlayarak Noel Baba figürünün Demre'deki Ayanikola'dan kökenini anlatıyor, ardından koka ve kokainin tarihsel gelişimini, Angelo Mariani'nin "Canlandırıcı Tonik" ürününü ve John Pemberton'ın Coca-Cola formülünü geliştirmesini kronolojik olarak ele alıyor. Son bölümde ise Coca-Cola'nın duyusal yapısı ve formülü hakkında bilgiler veriliyor.
- Videoda ayrıca Coca-Cola'nın ilk aşamalarından başlayarak Elsa Candler'e satılması, Benjamin Thomas'ın şişeleme lisansını alması ve 1915'te Root Glass Company ile yapılan ürün brief'i ile bugünkü kola şişesinin ortaya çıkışı süreci de anlatılıyor. Coca-Cola'nın formülünün dört temel malzemeden (portakal, misket limonu, tarçın ve vanilya) oluştuğu ve içeceklerin neden soğuk tüketilmesi gerektiği gibi detaylar da paylaşılıyor.
- Noel ve Takvimler
- 24 Aralık Gregoryen takvime göre Noel'in arefesi, 25 Aralık ise Noel kutlaması olarak kabul edilir.
- Jülyen takvimde (Doğu Hristiyan disiplinlerinde) Noel 6 Ocak ve 7 Ocak tarihlerinde kutlanır.
- Ekim Devrimi'nin tarihi de Gregoryen ve Jülyen takvimler arasındaki karışıklık nedeniyle Ekim veya Kasım olarak adlandırılır.
- 00:34Noel'in Tarihi ve Önemi
- Noel, Hz. İsa'nın doğum günü olarak kabul edilmiş bir tarihtir.
- Geriye doğru gittiğimizde pek çok pagan kültürde kış yıldönümünün başladığı önemli bir hafta olarak ortaya çıkmıştır.
- Roma'da Saturnalia festivali, kış yıldönümünü karşılamak için bir hafta boyunca hiyerarşi altüst olan çılgın bir festivaldir.
- 01:28Noel Baba'nın Kökeni
- Noel ile beraber ortaya çıkan Noel Baba figürü, pek çok farklı kültürde farklı karakter özelliklerini bünyesinde toplamıştır.
- Noel Baba'nın kökenini oluşturan kişi Ayanikola'dır ve Mira'da (Demre) yaşamıştır.
- Ayanikola, çevresine yardım etmeyi seven, yoksul genç kızların çeyizini hazırlayan önemli bir figürdür.
- 02:58Noel Baba'nın Görsel İmajı
- Noel Baba'nın görsel imajı zaman içinde gelişmiştir; 1853 yılında çorap içine hediye koymak, 1863 yılında kuzey kutbundan geldiği ve geyiklerle arabayla dolaştığı ortaya çıkmıştır.
- Modern Noel Baba figürünü en yakın çizen Thomas Nast'tır ve bugün bildiğimiz Noel Baba figürleri onun ilk çizimin üzerine geliştirilmiş halleridir.
- Noel Baba'nın göbeği, beyaz biyeleri, beyaz sakalı, bazen gözlüklü/gözlüksüz ve kırmızı elbisesi vardır; kırmızı elbise 1915'ten önce yoktu.
- 04:12Kırmızı Elbise ve Coca-Cola
- Kırmızı elbisenin ortaya çıkışı Coca-Cola'nın 1930'larda Noel döneminde yaptığı reklam kampanyasına bağlanmıştır.
- Coca-Cola'dan 15 sene önce White Rock adlı bir içecek firması kırmızı elbiseli Noel Baba'yı kullanıyordu.
- White Rock, maden suyu pazarının %90'ının hakimi olan büyük bir şirketti ve Coca-Cola bu kullanımını taklit ederek yaygınlaştırmıştır.
- 05:31White Rock Reklamı ve Coca-Cola'nın Kültürel Etkisi
- White Rock reklamında Noel Baba bir iskemlede oturmuş, alnındaki teri silerken soğuk bir soda şişesi içiyor.
- Şirketler, meşrubatların daha çok yaz aylarında tüketildiğini düşünerek kış aylarında da kullanımını teşvik etmek için Noel dönemini reklam kampanyalarına dahil etmişlerdir.
- Coca-Cola, Amerikan kültürünün dünyaya yayılmasında önemli bir yere sahip olup, "şişelenmiş Amerika" olarak tanımlanmıştır.
- 06:53Paulo Montegatsa ve Koka Çalışmaları
- Paulo Montegatsa, Darwin ile yazışan ve evrim teorisinin destekçilerinden olan önemli bir antropologdur.
- İtalya'da ilk etnografi ve antropoloji müzesini kurmuş ve İtalyan Antropoloji Derneği'nin kurucusu olmuştur.
- Montegatsa, insanları renk ve ırklara göre hiyerarşi içinde konumlandırarak eleştirilmiştir.
- 08:06Koka Yapraklarının Keşfi
- Montegatsa, Peru'da yerlilerin çiğnediği ve canlandırıcı etkisi olan koka ağacının yapraklarını keşfetmiştir.
- 1859 yılında "Koka'nın Hijyen ve Eczacılık Özellikleri ile Genel Sinirsel Beslenme" adlı makalesini kaleme almıştır.
- Bu makale bilim dünyasında büyük ses getirmiştir.
- 09:03Angelo Mariani ve Koka Şarapları
- Angelo Mariani, Montegatsa'nın makalesini okuyarak koka yapraklarını merak etmiş ve bahçesine ekmeye çalışmıştır.
- Koka yaprağının bitter acılık nedeniyle kabul edilebilir hale getirmek için şarapla karıştırmıştır.
- 1863 yılında "Canlandırıcı Tonik Olma İddiasıyla Peru Koka Yapraklarıyla" adlı şarabını piyasaya sürmüştür.
- 12:25Koka Şaraplarının İçeriği ve Etkileri
- 100 mililitresinde 20 miligram kokain bulunan şarap, yüzde 11 alkollüdür.
- Şarap beyinde dopamin salgısını arttırarak hafif eforik ve mutlu bir hal verir.
- O dönemde yasak olmadığı için Avrupa'nın en çok satan içeceklerinden biri haline gelmiş ve Mariani Avrupa'nın en büyük koka yaprağı ithalatçısı olmuştur.
- 13:40Win Marianne'nin Ünlü Kullanıcıları
- Win Marianne'nin satışlarını artıran en büyük etken, ünlü kişilerin bu ürünün işe yaradığına dair şahitlik etmeleridir.
- Alexander Duma, Anatol Franz, Ipsen, Emile Zola, Jules Verne, Gono ve Fore gibi yazarlar, Gono ve Fore gibi besteciler, Kraliçe Victoria, Yunan Kralı I. Yorgo, İspanya Kralı VIII. Alfonso ve Amerikan Başkanı William McQui gibi asalet unvanı sahibi yöneticiler bu ürünün kullanıcılarıdır.
- Zadokkan Fransa Hahambaşı, Papa VIII. Leo ve Papa XI. Pius gibi din insanları da bu ürünü kullanmışlardır.
- 15:10Win Marianne'nin Amerika'daki Yaygınlaşması
- Mimar Bartholdi, Win Marianne'yi daha önce bilip içmiş olsaydı Hürriyet Abidesini birkaç yüz metre daha yüksek yapacağını söylemiştir.
- Win Marianne Avrupa ile sınırlı kalmayıp Amerika'ya da ulaşmış ve orada birçok taklit ürünü çıkmıştır.
- Atlanta'da eczacı John Pampert, Win Marianne'yi taklit ederek "Pemberton French Wine Coca" adlı bir ürün piyasaya sürmüştür.
- 16:10Pemberton'ın Reklamları ve İçeriği
- Pemberton, reklamlarında zihinsel ve ruhsal yorgunluklara iyi gelen, ciğer, böbrek, kalp hastalıklarını tedavi eden, baş ağrısı ve histeri sorunlarını ortadan kaldıran canlandırıcı ve hazmettirici içecek olarak tanıtmıştır.
- O dönemlerde kokain yasal olduğu için insanlar henüz olumsuz etkilerinden haberdar değillerdi ve bazı doktorlar ve bilim insanları bu ürünü faydalı olarak görmüşlerdir.
- Amerikalı tüketiciler Avrupalı tüketiciler kadar kolay tatmin olmuyorlardı, bu nedenle Win Marianne Amerika'ya ihraç edilirken içindeki kokain miktarı yüzde yirmi arttırılmıştır.
- 17:18Pemberton'ın Ek İçeriği ve Alkol Yasaklaması
- Pemberton, Win Marianne'yi taklit ederken kola cevizi özütü de içine koymuştur.
- Kola cevizi özütü doğal halinde kafein ve teobromin gibi kimyasal bileşenden oluşmaktadır.
- 1885 yılında Atlanta'daki Hıristiyan Kadınlar Kulübü ve Cook Lux Klan (Atlantalı muhafazakarlar) büyük bir lobi faaliyetinde bulunarak alkolü yasaklamış, bu da Pemberton'ın tasarlamış olduğu ürünün önemli bir ayağını devre dışı bırakmıştır.
- 18:37Gazozun Tarihi
- Bilim dünyası sabit değil, John Presley sülfürik asitle kireci bir araya getirerek karbondioksit çıkartarak "sabit hava" adını vermiş.
- Sabit hava suyun içine konulduğunda karbonize olup gazoz haline geliyor ve bu gazoz kelimesi bu gazoz halden kaynaklanıyor.
- Karbondioksit dilimizi ısıran hava kabarcıkları oluşturarak trigeminal sindirimimizi uyarıyor ve toplam lezzet algımıza katkıda bulunuyor.
- 19:57Pemberton'un Coca-Cola'nın Doğuşu
- Pemberton, alkolün yerine şekerle tatlandırılmış su, sabit havayla karbonize edip vanilya, limon, misket limonu, portakal, muskat cevizi, tarçın ve neroli gibi aromalar ekleyerek bir içecek geliştirmiş.
- Frank Robinson adlı bir satıcı, Pemberton'a iki renkli baskı yapan makineler satmak için ziyaret etmiş ve ortaklık anlaşması yapmış.
- Robinson, Pemberton'a ürünün isminin "Coca-Cola" olarak değiştirilmesi gerektiğini söylemiş ve Spencerion Script yazı fontuyla etiketin nasıl yapılacağını göstermiş.
- 22:37Coca-Cola'nın Gelişimi
- Pemberton'ın sağlığı bozulmuş ve 1887 yılında Elsa Candler'e 2300 dolara şirketi satmış.
- 1899 yılında Benjamin Thomas, Küba'da içtiği tıpalı kapaklı cam şişeyi göstererek şişeleme hakkını istemiş ve ilk şişeleme lisansı 600 kelimeden oluşan basit bir anlaşmayla gerçekleşmiş.
- 1915 yılında Root Class Company'ye giderek tarihin en iyi ürün sipariş tanımlarından birini gerçekleştirmişler: kolay tutulması, karanlıkta tanınması, zor kırılması ve kırıldığında parçalardan hangisinin hangi ürüne ait olduğunu anlamanın mümkün olması.
- 25:04Şişenin Tasarımı ve Kokain Yasaklanması
- Alexander Samuelson ve Öl Deyin adlı iki tasarımcı, bugün bildiğimiz kum saatine benzeyen figürdeki şişeyi ortaya çıkarmışlar.
- Şişenin formu, dokunma duyusuyla markaya ilişkin mesaj vererek duyusal pazarlama (sense remarketing) kavramının bir örneği olmuş.
- Kokainin faydalı olmadığı ortaya çıkınca yasaklanmış ve formülden kokain molekülü ayrıştırılmış koka yaprakları kullanılmaya başlanmış, 2004 yılı itibariyle koka yaprakları da kullanılmamış.
- 26:29Coca-Cola'nın Duyusal Yapısı
- Coca-Cola, tatlı ve ekşi tadıyla beş temel tadın iki tanesine hitap eden bir üründür.
- Karbonatlı suyla trigeminal sinirimizi gıdıklayarak dokunma ve ısırma hissi yaratır.
- Coca-Cola'nın en ayrıştırıcı özelliği, damak üzerinden yükselen güçlü aromasıdır.
- 27:36Coca-Cola'nın Formülü Hakkında Efsaneler
- Coca-Cola'nın formülü hakkında birçok hikaye ve efsane vardır, bunların bir kısmı pazarlama hikayeleridir.
- Bazı efsanelere göre Coca-Cola'nın formülü İsviçre'de bir kasada saklanır ve anahtarı sadece şirketin iki üst düzey yöneticisinde vardır.
- Gerçek formül oldukça basit olup portakal, misket limonu, tarçın ve vanilya malzemelerinden oluşur.
- 28:28Soğuk İçmenin Faydaları
- Gazlı içeceklerde "soğuk içiniz" notu, karbonizasyonun uzun süreli olmasını sağlar.
- Soğuk içecek, tat alıcılarımızın duyarlılığını düşürerek şekerlilik algısını azaltır.
- Soğuk içecek, dilimizi hafif ısırma halini daha sürekli kılar.