Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Tanzimat döneminin önemli şairlerinden ve aydınlarından Namık Kemal'in hayatını anlatan biyografik bir belgeseldir. "Vatan ve hürriyet şairi" olarak bilinen Namık Kemal, Mustafa Kemal Atatürk'ü de etkileyen önemli bir kişidir.
- Video, Namık Kemal'in 21 Aralık 1840'da Tekirdağ'da doğumundan başlayarak çocukluğunu, eğitimini, edebi kariyerini, siyasi faaliyetlerini ve sürgün hayatını kronolojik olarak anlatmaktadır. Divan edebiyatından yeni edebiyata geçiş süreci, İbrahim Şinasi ile tanışması, Yeni Osmanlılar Cemiyeti'nin kurucuları arasına girmesi, Paris ve Londra'daki faaliyetleri, gazeteleri çıkarması ve "Intibah" romanı ile "Vatan Yahut Silistre" tiyatro oyunu gibi önemli eserleri ele alınmaktadır.
- Videoda ayrıca Namık Kemal'in II. Abdülhamid döneminde Midilli, Rodos ve Sakız adalarındaki görevleri, 1888'de 48 yaşında hayatını kaybetmesi ve ölümünden sonra oğlu Ali Ekrem'in sarayda görevlendirilmesi ile türbesinin Gelibolu Bolayır'da Orhan Gazi'nin oğlu Süleyman Paşa'nın türbesinin yanına yerleştirilmesi de anlatılmaktadır. Video, Namık Kemal'in Gelibolu'daki kabrini ziyaret etme bilgisiyle sonlanmaktadır.
- 00:05Namık Kemal'in Hayatı ve Eserleri
- Namık Kemal, Tanzimat döneminin en önemli şairlerinden ve aydınlarından biridir.
- Vatan ve hürriyet şairi olarak bilinen Namık Kemal, yurtseverlik, hürriyet ve millet kavramlarına bağlı bir Tanzimat devri aydınıdır.
- En önemli eserleri "Intibah" isimli romanı ve "Vatan Yahut Silistre" isimli tiyatro oyunudur.
- 01:13Namık Kemal'in Edebi Anlayışı
- Tanzimat döneminin en önemli düşünce, sanat ve siyaset adamlarından biridir.
- Toplum için sanat anlayışını benimsemiş ve sanatı toplumun batılılaşması için bir araç olarak kullanmıştır.
- Eserlerini halkın anlayabileceği sade bir dille yazmayı tercih etmiş ve eserlerinde noktalama işaretlerini kullanmıştır.
- 01:33Namık Kemal'in Edebi Gelişimi
- Gençliğinde Divan edebiyatı tarzında şiirler yazmıştır.
- Avrupa'ya gittikten sonra yeni edebiyatı benimsemiş ve Fransız edebiyatını örnek almış, romantizmin etkisinde kalmıştır.
- Şiirleri biçim bakımından eski fakat konu bakımından yenidir ve yurt, ulus, özgürlük gibi konuları işlemiştir.
- 02:17Namık Kemal'in Doğumu ve Çocukluğu
- 21 Aralık 1840 tarihinde Tekirdağ'da dünyaya gelmiştir.
- Babası Yenişehirli Mustafa Alsın Bey, annesi Arnavut olan Fatma Zehra Hanım'dır.
- Çocukluğu annesinin babası olan Abdüllatif Paşa'nın yanında geçer ve dedesi Tekirdağ sancağında vali yardımcısı olarak görev yapmaktadır.
- 02:44Namık Kemal'in Eğitim Hayatı
- Afyonkarahisar sancağına tayin edildiğinde ailece Afyon'a taşınırlar ve 1848 yılında annesi Fatma Zehra Hanım Afyon'da kaybeder.
- Dedesi Afyon'daki vali yardımcılığı görevinin ardından ailesiyle İstanbul'a gelir ve üç ay Beyazıt Rüştiyesi'ne ve ardından dokuz ay Valide Mektebine devam eder.
- Dedesinin Kars'a mutasarrıf olarak atanması sebebiyle bir buçuk yıl Kars'ta yaşar ve burada Divan edebiyatını öğrenir.
- 03:41Namık Kemal'in Sofya Dönemi
- 1855'te babasının Bulgaristan fili ve mal müdürü, dedesinin Sofya kaymakamı oluşuyla Sofya'ya gider.
- Sofya'da evlerini ziyarete gelen dedesinin arkadaşı şair Binbaşı Eşref Bey, şiirlerini okuduktan sonra Mehmet Kemal'e yazıcı, katip anlamlarındaki Namık ismini verir.
- 18 yaşına kadar kaldığı Sofya'da komşuları Niş Kadısı Mustafa Ragıp Efendi'nin kızı Nesimi Hanım'la evlenir ve bu evlilikten Feride ve Ulviye adında iki kızı ve Ali Ekrem adında bir oğlu dünyaya gelir.
- 04:20Namık Kemal'in İstanbul Dönemi
- İlk şiirlerini Sofya'da yazan Namık Kemal, İstanbul'a geldiğinde kısa sürede şairler arasında tanınır.
- İstanbul'da Divan edebiyatı geleneğini takip ettiren şairlerle tanışır ve Arap ve Fars edebiyatlarını öğrenmeye çalışır.
- Leskop Çalı, Galip Bey adlı şairle yakın dostluk kurar ve bu şairin başkanlığında kurulan Encümen-i Şuara adlı şairler topluluğuna katılır.
- 04:47Namık Kemal'in Batılılaşma Süreci
- 1863'ten itibaren dört yıl yeniden Tercüme Odası'nda görev alır ve bu yeni görevi sırasında Batı'yı tanıyan kimselerle tanışma imkanı bulur.
- Edebiyatta batılılaşmanın ilk adımlarını atan İbrahim Şinasi ile tanışması hayatını değiştirir, Batı edebiyatını öğrenmeye başlar ve sanat ve hayat görüşü değişir.
- İlgisi nesire yönelir, tarih ve hukuk alanında kendini geliştirmeye çalışır ve Tercüme Odası'nın bir katibinden Fransızca dersleri alır.
- 05:24Namık Kemal'in Siyasi Faaliyetleri
- İlk defa Şinasi'de gördüğü hak, millet, vatan, hürriyet, millet meclisi gibi kelimeleri yaygınlaştırır.
- 1865'te Şinasi Tasvir-i Efkar gazetesini kendisine bırakarak Fransa'ya gidince Namık Kemal tek başına gazeteyi çıkarır.
- Aynı dönemde İttifakı Hakimiyet adlı, daha sonra Yeni Osmanlılar Cemiyeti adını alacak olan gizli derneğin kurucuları arasına girer ve derneğin amacı bir anayasa hazırlanmasını ve parlamenter bir yönetim sistemi kurulmasını sağlamaktır.
- 06:05Namık Kemal'in Yurtdışına Kaçışı
- Şark meselesi üzerine yazdığı bir makale, gazetenin 1867'de kapatılmasına ve kendisinin Erzurum vali muavini olarak atanmasına yol açar.
- Namık Kemal, hükümet tarafından gönderildiği Erzurum'a gitmek yerine Paris'e kaçar ve Mısırlı Prens Mustafa Fazıl Paşa'nın davetiyle maddi himayesine alınır.
- Mustafa Fazıl Paşa'nın desteğiyle Londra'da Muhbir adlı gazeteyi çıkarır ancak Ali Suavi ile yaşadığı anlaşmazlık üzerine Muhbirden ayrılır.
- 07:03Namık Kemal'in Yurtdışındaki Faaliyetleri
- Sultan Abdülaziz uluslararası Paris sergisini görmek üzere şehre gelince, Fransız hükümeti genç Osmanlıları ülkeyi terk etmeye davet eder.
- Namık Kemal bazı arkadaşlarıyla birlikte Londra'ya gider ve orada Hürriyet gazetesini çıkarırlar.
- Mustafa Fazıl Paşa, Paris'e gelen Abdülaziz ile ilişkilerini düzeltmiş ve onunla İstanbul'a dönmüştür.
- 07:41Namık Kemal'in Yurda Dönüşü
- Mustafa Fazıl Paşa, gazeteyi çıkarmaya devam etmelerini, desteğinin süreceğini söylediyse de İstanbul'a döndükten sonra fikrini değiştirir ve geçici olarak Hürriyeti kapatmalarını ister.
- Bunun üzerine Namık Kemal Ziya Paşa gazeteyi kendi imkanları ile çıkarmayı denerler ancak bir süre sonra arkadaşlarıyla arası bozulan Namık Kemal vazgeçer ve 1870'te Sadrazam Ali Paşa ile barışıp yurda döner.
- Siyasetten uzak durmak, yazı yazmamak koşuluyla affedilen Namık Kemal, İstanbul'a döndükten sonra Diyojen adlı mizah dergisinde imzasız fıkralar yazar.
- 08:07Namık Kemal'in Son Dönemleri
- Sadrazam Ali Paşa'nın ölümünden sonra 1872'de İbret gazetesini çıkararak yeniden muhalefete başlar.
- Gazete sık sık kapatılır ve sonunda Sadrazam Mahmut Nedim Paşa'yı eleştiren yazılar yüzünden Namık Kemal İstanbul'dan uzaklaşması için mutasarrıf olarak Gelibolu'ya atanır.
- Gelibolu'da "Vatan Yahut Silistre" adlı oyunuyla "Evrak-ı Perişan" adlı eserini tamamlar ve Rumeli Fatihi Gazi Süleyman Paşa'nın Bolayır'daki kabrini ziyaret eder.
- 08:47Namık Kemal'in Son Yılları
- Namık Kemal bir yandan da İbret gazetesine, baş muharrir ve Ebu Ziya'nın çıkardığı Hadika gazetesine NK imzasıyla yazı göndermeye devam eder.
- Gelibolu'da salgın haline gelen kuduz hastalığını önlemek için köpekleri sürgün etmesi bahane edilerek Gelibolu mutasarrıflığı görevinden alınır.
- Osmanlı hükümeti tarafından açığa alınan Namık Kemal, 1872'nin son günlerinde Gelibolu'dan İstanbul'a döner ve İbretin başına geçer, ancak bir makalesi nedeniyle hakkında soruşturma açılır ve gazetesi tekrar kapatılır.
- 09:21Namık Kemal'in Tiyatro ve Sürgün Dönemi
- Namık Kemal, "Vatan Yahut Silistre" oyununu 1 Nisan 1873 gecesi İstanbul'da Güllü Agop'un Gedikpaşa'daki tiyatrosunda sahnelenir.
- Oyunun sahnelenmesi halkı coşturup olaylar çıkmasına neden olur, gazete kapatılır ve Namık Kemal ile dört arkadaşı yargılanmadan sürgüne gönderilir.
- Namık Kemal Magosa'ya, diğer arkadaşları Rodos'a ve Akkaya'ya sürülür, sürgün dönüşü İstanbul'da kahraman gibi karşılanır.
- 10:01Osmanlı Anayasası Komisyonu ve Hapishane
- II. Abdülhamid, ilk Osmanlı anayasasını oluşturmak için bir komisyon kurar ve Namık Kemal bu komisyonun bir üyesi olur.
- Namık Kemal, padişahın aleyhine bir tehdit beyti yazıp mecliste okuyunca mahkemede yargılanır ve asayişi bozduğu gerekçesiyle altı ay hapis cezasına çarptırılır.
- Sonradan beraat eden Namık Kemal, Girit adası'nda ikamete mecbur edilir, kendi isteği üzerine Midilli adası'na çevrilir ve iki buçuk yıl sonra Midilli mutasarrıfu olarak görevlendirilir.
- 10:55Midilli'deki Görevi ve Başarıları
- Midilli'de tanıdığı genç yaştaki Hüseyin Hilmi Paşa'yı ömrü boyunca koruyup destekler, Hüseyin Hilmi Paşa yıllar sonra 1909'da sadrazamlığa kadar yükselir.
- 1879'dan itibaren beş yıl süren Midilli'deki görevi sırasında kaçakçılıkları önler, hazine gelirini arttırır ve yirmi Türk ilkokulu açar.
- Adalarda yaşayan Türk ahalisinin sorunlarını dile getiren bir rapor hazırlar ve Babı Ali'ye sunar, 1882'de Nişani Osmanlı madalyası ile ödüllendirilir.
- 11:31Rodos ve Sakız Adası Dönemi
- Namık Kemal'in Midilli'de kaçakçılıkla mücadelesinden çıkarları zarar görenlerin şikayetinden sonra 1884'te Rodos muhtasarrıfı olur ve Rodos'taki çalışmaları padişahın imtiyaz madalyası ile ödüllendirilir.
- Rodos'ta Osmanlı tarihi hakkında eser yazmaya başlar, İngiliz ve Yunanlıların şikayeti üzerine 1887'de Rodos'taki görevi sona erer ve Sakız adası mutasarrıfu olur.
- Sakız adası'nın kuru havası nedeniyle rahatsızlanan Namık Kemal, 2 Aralık 1888 günü kırksekiz yaşında hayatını kaybeder ve adada bir caminin haziresine defnedilir.
- 12:08Namık Kemal'in Son Yılları ve Mirası
- Arkadaşı Ebuzziya Tevfik, şairin Bolayırda gömülme arzusunu padişah II. Abdülhamid'e iletince naaşı Gelibolu'ya nakledilir ve Bolayır'da Orhan Gazi'nin oğlu Süleyman Paşa'nın türbesinin yanına gömülür.
- Birkaç yıl sonra Sultan Abdülhamit bir türbe yaptırır, türbenin planını Tevfik Fikret çizer ve 1912'de Mürefte Şarköy depreminde sütunlar zedelendiği için halen mermer kaplı bir kabirde bulunur.
- Namık Kemal'in ölümünden sonra II. Abdülhamid, şairin oğlu Ali Ekrem'i sarayda görevlendirir ve babası Mustafa Asımı'ı saraya müneccimbaşı tayin eder.