Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, kronovizör kadrajından geçmişe bakarak müzik tarihini ve müzik ile beyin arasındaki ilişkiyi anlatan eğitici bir belgesel formatındadır.
- Video, müzik tarihini kronolojik olarak ele alarak 40 bin yıl önceki Neandertal flütünden başlayarak, mekanik müzik aletleri, ses kayıt teknolojileri ve modern dijital kayıt yöntemlerine kadar uzanan bir tarihçesi sunmaktadır. Ayrıca, müzikün beynin hem duygusal hem bilişsel kısımlarını etkilediği, dopamin ve endorfin salgıladığı ve enstrüman çalmanın beynin için faydalı olduğu bilimsel bilgiler de paylaşılmaktadır.
- Videoda, 9. yüzyılda Bağdat'ta Ahmet bin Musa'nın tasarladığı mekanik müzik kutusu, 19. yüzyılda Ernest Paul Reyner'in icat ettiği polifon, Thomas Edison'un fonografı, Berliner'in gramofonu, Paulsen'in teyp ve kaset gibi önemli müzik teknolojileri detaylı olarak incelenmekte ve günlük malzemelerle basit deneyler yaparak bu teknolojilerin çalışma prensipleri gösterilmektedir.
- 00:03Kronovizör ve Müzik Tarihi
- Kronovizör, kadrajında bugünü değil tarihin seyrini gösterebilen bir kamera olarak tanımlanıyor.
- Yüzyıllardır insanlar geçmişe gitmek için uğraşmış ve zamanda yolculuk yapıp geçmişin fotoğraflarını çeken bir makine icat etmeye çalışmışlardır.
- Kronovizörün varlığı tıpkı mucitleri gibi bir efsane olarak kalmış, ancak gerçek olsaydı vizöründen tarihe bakabilseydik ne görürdük?
- 01:39Müzik ve Müzik Aletlerinin Tarihi
- Müzik, insanlığın kültürel evrenseli ve kendini anlatma biçimi olup, müzik aletlerinin tarihi kültür tarihi kadar eski.
- Bilinen en eski müzik enstrümanı alkıştır ve insanlar ilk kez ritim duygusu ve yansıma seslerle müzik yapmaya başlamıştır.
- Müzik bütün kültürlerde ortak olan insanın ayırt edici özelliğidir ve her insan ritim duygusuyla doğar.
- 02:52İlk Müzik Aletleri
- Her şey kırk bin yıl önce Slovenya'nın Divia Babe mağarasında başladı; Neandertaller ayının kaval kemiğinden bir flüt yaptı.
- Bu flütü Swabi Alplerinde keşfedilen Gaysen-Klosterle flütleri olarak bilinen otuzyedibin yıllık mamut kemiğinden yapılan flütler takip etti.
- Taş devrinde avcı-toplayıcılar davul ve çıngıraklar kullandı ve Fransa'da Trua Frere mağarasında onbeş bin yıllık bir resimde yay çalan bir şaman tasvir edildi.
- 03:25Müzik ve Ritim Duygusu
- Müzik ve ritim duygusuyla ilgili olarak dans çok belirleyici bir obje olup, toplumsal törenlerde, cenazelerde, doğumlarda hem ritim objelerini hem de dansı bin yıllardır birçok coğrafyada görebiliyoruz.
- Müzik tüm coğrafyalarda ve kültürlerde var olduğu için bir kültürel evrenseldir ve bazı bilim insanlarına göre müzik, konuşmadan önceki ilk iletişim biçimidir.
- İlk müzikal çabalar, törenler ve ritüellerle ilişkilidir.
- 04:20Neolitik Dönem Müzik Aletleri
- Güney Almanya'daki neolitik dönemden kalma flüt denilen en eski müzik aletlerine bakıldığında, bunların kanat veya akbaba dirsek kemiklerinden yapıldığını görürüz.
- Bazıları kuşların kemiklerinden yapılmıştı ve bu kolaylık mıydı yoksa insanları hayvanlar dünyasına geri getirme girişimi miydi?
- Muhtemelen bu, insanın doğal dünyaya bağlantısının kopması ve insanı doğal dünyanın bir parçası olarak görmeye devam etme arzusuydu.
- 05:14Bronz Çağ ve Müzik Aletleri
- Bronz çağında lir, arp, sitrum ve halil'e icat edildi ve dörtbinsekizyüz yıl önce ilk kez Mezopotamya'da duvar resimlerinde müzik aletleri çizilmeye başlandı.
- Milattan önce binyediyüz lere tarihlenen Hititlerin ünlü İnandık vazosunda tasvir edilen kutsal düğün sahnesinde müzik aleti çalan insanlar resmediliyor.
- Tarihin kayda alınan ilk bestesi ise Hurri şarkıları olarak bilinen milattan önce bindörtyüz 'lerde Akadca yazılmış üç tablet üzerinde keşfedildi.
- 06:02Nota Sistemi ve Solfej
- Bugün müzikte kullandığımız yedili nota sisteminin kökleri Fenikelilere dayanır ve üçbinbeşyüz yıl önce Fenikeliler yedi gezegenin var olduğuna inanıyorlardı.
- Bu yedi gezegenin her birinin dönüş sesini bir notayla eşleştirdiler ve bu sayede modern nota sisteminin temeli atılmış oldu.
- Solfej ve notaların isimleri ortaçağ'da rahip Arezo'nun yazdığı Aziz Johannes Battista ilahisinin ilk hecelerine dayanır ve Arezo her bir oktav için beş satırı kullanan ve notaları bu beşli sisteme göre yazan ilk kişidir.
- 07:17Müzik Kayıtları
- Sümer ve Mısır müziğinden olduğu varsayılan notalar var, ancak bunların çalınacağı enstrümanlar veya sesler bu kayıtlarda asla belirtilmez.
- Notalar müziği kaydetmenin ilk yoluydu, ancak her defasında yeniden çalınması gerekiyordu.
- Dokuz yüzyılda müziği fiziken de kaydetmenin yolları aranmaya başlandı.
- 08:10Mekanik Müzik Aletleri
- Bağdat'ta Ahmet bin Musa, kendiliğinden müzik çalabilen ilk mekanik aleti tasarladı ve 850 yılında yazdığı "Ustaca Cihazlar" kitabında tasvir ettiği bu alet, üzerinde çentikler olan silindirleri otomatik olarak çalan hidrolik bir flüttür.
- Ahmet bin Musa'nın silindirli müzik aleti, Avrupa'da ilk kez 13. yüzyılın başlarında Flan Derste ortaya çıktı.
- Dokuz yüzyılda Bağdat'ta ortaya çıkan mekanik müzik kutusu, 19. yüzyıla kadar kaydedilmiş müziği dinlemenin tek yoluydu.
- 08:45Müzik Kutularının Çalışma Prensibi
- Müzik kutusu temelde bir silindirin üzerindeki çıkıntıların farklı tonlarda ses veren metallere değmesiyle çalışıyor.
- Silindirdeki çıkıntıların her biri bir notaya ya da bir tona karşılık geliyor ve çalınacak beste bu silindirin metal yüzeyine mekanik olarak işleniyor.
- İlk kurmalı müzik kutularında silindir üzerindeki çıkıntıların her biri bir vuruşu temsil ediyordu ve bu çıkıntıların hizalandığı lamel denilen metal parçalar ise farklı tonlarda sesler çıkarıyordu.
- 09:47Müzik Kutularının Gelişimi
- Müzik kutusunda bir tambur üzerine yerleştirilmiş iğneler mevcut olup, bu iğneler yan tarafta bulunan taraklara çarparak ses üretirler.
- Müzik kutuları temelde mekanik saat teknolojisine benzer bir çalışma prensibine dayandığı için 16. yüzyılda Avrupa'da ilk müzik kutularının mucitleri saat ustaları oldu.
- Bir saat ustası olan Nicolas Valin, 1598'de müzik çalan bir duvar saati icat etti ve ilk sarkaçlı saatin mucidi olan Fromantel, 1655'te birden çok çanı çalabilen bir masa saati yaptı.
- 11:56Polifon ve Modern Müzik Kayıtları
- 19. yüzyılın sonlarında müzik kutularında lamellere çarpan çentikli silindirler yerini disklere bıraktı.
- 1870'te Almanya Leipzig'de Ernest Paul Reyner polifon'u icat etti ve polifon temelde bir müzik kutusuyla aynı mantıkla çalışıyordu.
- Polifon, piyano sisteminden farklı olarak müziği bir diske kaydetmenin ilk yoluydu ve bu diskler bir bakıma modern CD ve DVD'lerin atasıydı.
- 12:51Thomas Edison ve Ses Kaydı
- Bir adam tek tonlu müzikleri kaydetme fikrini bir adım öteye taşıdı ve insan sesini kaydetmeyi hedefledi.
- Thomas Edison, çağının yaygın müzik kutularından farklı olarak, sesi mekanik etkileşimle üreten bir makine yerine, sesi fiziksel olarak kaydedebilecek bir makine yapmak istiyordu.
- 13:10Fonografın İcatı
- Alexander Graham Bell tarafından telefon icat edildikten sonra insanlar sesi nasıl depolayabileceklerini araştırmaya başladılar.
- Edison, bir yıl sonra fonografı icat ederek folyonun üzerinde çelik mine izler bırakarak sesi kaydetti.
- Fonograf, metal bir yüzeye sesin titreşimlerinin fiziksel olarak kaydedilmesi prensibine dayanıyordu ve ses titreşimleri huni benzeri bir boruyla iğneye aktarılarak dönen silindir üzerindeki metal yüzeyde çizikler oluşturuyordu.
- 13:59Fonografın Çalışma Prensibi
- Fonograf, müziğin ve sesin kaydedilmesinde bir mühendislik devrimiydi ve Edison sesin bir enerji olduğunu keşfetmişti.
- Günümüzde günlük malzemelerle Edison'un yaptığı şekilde sesi kaydetmek için metal silindirin üstünü alüminyum folyo ile kaplayıp, sesi iletmesi için diyafram düzeneği ve titreşime dönüşen sesleri metal yüzeye aktarması için iğne ekleniyor.
- Fonograf, müzik kutusuyla benzer yapıda çalışıyor; müzik kutusunda iğneler taraklara vurarak ses çıkartırken, fonografta bir silindir vardır ve ses dalgası kalın seslerde saniyede 100-200 kere, ince seslerde 1000-2000 kere oynayabilir.
- 15:52Gramofonun İcatı
- Edison'un icadından on yıl sonra Alman mucit Emil Berliner, fonograf ve polifonu birleştirerek yeni bir ses kaydetme yöntemi buldu ve icadına Yunanca "kaydedilen söz" anlamına gelen gramofon ismini verdi.
- Berliner, sesi fonograftaki gibi metal silindir üzerine yazmak yerine, böceklerden elde ettiği bir tür reçine ile kaplı ince plakları kullanarak çok daha kaliteli ses kaydı yapmayı başarır.
- Gramofo ve plaklar, bir asrı aşkın süre boyunca şarkıların kaydedildiği yegane araçlardır ve çalışma prensipleri yüz yılı aşkın süre boyunca hiç değişmemiştir.
- 17:04Gramofonun Çalışma Prensibi
- Gramofonun çalışma prensibi fonografi oldukça benzer; ses titreşimleri bir diyafram yardımıyla harekete dönüştürülür ve iğne aracılığıyla plaklar üzerindeki yivli çukurlara işlenir.
- Gramafonların kullandığı plaklar daha geniş yüzeyli olduğu ve metal yerine reçineden imal edildiği için sesi fonografa göre çok daha net bir şekilde kaydedebilir.
- Plaklar bir bakıma organik bir kayıt yöntemiyle sesin titreşimlerinin bir cisim üzerinde bıraktığı fiziksel izlerden oluşuyordu.
- 18:29Manyetik Kayıt Yöntemlerinin İcatı
- Gramofonlar, on yıllar boyunca kaydedilmiş müziği dinlemenin en iyi yoluyla, ta ki Danimarkalı mucit Valdemar Paulsen şerit kaydedici bir makine icat edene kadar.
- Paulsen, 1903'te ince bir şerit üzerine kayıt yapabilen ve geri çalabilen manyetik ses kaydedici icat etti ve teyp, ses dalgalarını bir telin üzerinde manyetik olarak kaydedebiliyordu.
- 60 yıl sonra Hollandalı mühendis Lou Ottens, tıpkı Berliner'in plakları gibi teybin bir metal üzerine değil, plastik bir film üzerine ses kaydedebilmesine olanak veren bir icat yaptı ve kaseti geliştirdi.
- 19:22Kasetlerin Çalışma Prensibi
- Kasetlerin icadı, sesin kaydedilmesinde en az Edison'unki kadar önemli bir kırılımdı; plaklardan çok daha uzun süre ses kaydedebilen ve çok daha küçük olan bu bant kasetler dünyada hızla yayıldı ve kaset çalar çağa başladı.
- Kasetin temel bileşeni üzeri manyetik parçacıklarla kaplı plastik bir banttır ve kaset çalar, bir mıknatıs gibi bu parçacıkları konumlandırır ve sesin manyetik desenini kaydeder.
- Kasetin içinde plastik esaslı bir şerit var ve ses dalgaları bu manyetik şerit üzerine kaydediliyor; sesi bir kasetin üzerine kaydetmek, temelde ses dalgalarının oluşturduğu manyetik desenleri kaydetmektir.
- 20:36Manyetik Kayıtların Çalışma Prensibi
- Manyetik kaydedici, sesin titreşimlerini, diyafram yardımıyla elektrik sinyallerini çevirir ve her bir sinyal, bir mıknatıs yardımıyla hareketli banda temas eder.
- Her bir ses dalgasına karşılık gelen elektrik sinyali, bant üzerinde farklı manyetik desenler oluşturur ve kaset yeniden çalındığında bu desenler yine bir mıknatıs yardımıyla sese dönüşür.
- Bir kasede birden çok kez ses kaydedilebilmesinin sebebi de bandın içindeki manyetik parçaların sonsuz kez yer değiştirebilmesi ve her defasında yeniden konumlandırılabilmesidir.
- 22:01CD'lerin İcatı
- Teyp kasetleri de dönüşüm yaşadı; ortaya çıkışından yirmi yıl sonra sesi sayısal değerlere çeviren dot'lar (sayısal bantlar) ortaya çıktı.
- Klasik bir kasedin yarısı büyüklüğünde olan dot'lar, sesin sayılardan oluşan bir koda çevrilmesi ve bu kodun manyetik desenlere dönüştürülerek kaydedilmesi prensibine dayanıyordu.
- CD'ye 75-80 dakikalık kayıt yapılabilirken, taş plaklarda en fazla 15-20 dakikalık kayıt yapılabilirdi ve CD'de mekanik kontak yoktur, lazer ışığı yansıtıcı yüzeyi yakarak çukur oluşturur.
- 23:06Dijital Çağ ve Ses Kayıtları
- Dijital çağı ile birlikte ses ve müzik de bir'ler ve sıfırlardan oluşan bilgisayar kodlarına dönüştü.
- Ses kayıt için bilgisayar teknolojisinin kullanılmaya başlanmasıyla sesi dijital kodlar olarak kaydetme yöntemi tüm klasik kayıt yöntemlerinin yerini aldı.
- Plaklar, kasetler, dot'lar bir kenara atıldı ve müziği kaydedip saklamanın temel araçları mikroçipler oldu.
- 24:06Müzik Kayıtlarının Tarihsel Yolculuğu
- Müziğin kaydedilmesinin tarihsel yolculuğu en az müziğin hikayesi kadar ilginçtir; orta çağ'ın demir silindirlerinden kurmalı müzik kutularına, 19. yüzyılın polifonlarından Edison'un fonografına 11 asırlık bir teknolojik dönüşüm süreci.
- İlk müzik aletinin yapılışından kurmalı müzik kutusunun icadına kadar geçen süre 40.000 yıldı.
- Sesi ilk kaydedişimizden mikroçiplere kadar geçen süre ise sadece 110 yıldı.
- 24:34Müzikün Tarihi ve Önemi
- 1900 yılında son Habsburg imparatoru Franz Joseph'in fonograf kaydıyla teşekkür ettiği bu icattan bugüne yeryüzünde 230 milyondan fazla şarkı kaydedildiği düşünülüyor.
- Müzik, beynin hem duygusal hem bilişsel kısımlarını aynı anda etkileyen bir kavramdır ve dinlerken sesler, notalar ve ritim ayrı ayrı değerlendirilir.
- Müzik dinlemek beyin için kompleks bir işlevdir ve dopamin, endorfin gibi hormonlar salgılanarak iyi hissettirir.
- 25:23Müzik ve Enstrüman Çalma
- Müzik deneyimini bir adım öteye taşımak için enstrüman çalmak önerilir çünkü bu deneyime fiziksel, motor ve ince işlem becerisi de eklenir.
- Mozart "Müzik notalarda değil, aralarındaki sessizliktedir" der.
- İnsanlık kültürel tarihinin en eski zamanlarından beri müzikle yaşamıştır ve müzik insanlığın ortak lisanı olarak evrenselleşmiştir.
- 26:04Müzikün Evrensel Özellikleri
- Müziğin tercüme edilmeden anlaşılabilir olması, yeryüzünde insanlığın en büyük iletişim aracı olarak evrenselleşmesini sağlamıştır.
- Müzik, insan bilgisinin hep en büyük gizemi olarak kalacaktır.