Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Tonguç Akademi tarafından sunulan eğitim içeriğidir. Videoda bir öğretmen ve Tonguç, Tamar adlı öğrenciler arasında geçen diyaloglar yer almaktadır.
- Video, Mustafa Kemal Atatürk'ün Selanik'teki doğumundan başlayarak eğitim hayatını, askerlik kariyerini, Birinci Dünya Savaşı'ndaki rolünü ve Kurtuluş Savaşı'nın başlangıcını kronolojik olarak anlatmaktadır. İçerik, Atatürk'ün vatanseverliği, kararlılığı ve liderlik yeteneklerinin gelişimini, Çanakkale Zaferi, Milli Mücadele'nin başlangıcı, Havza ve Amasya Genelgeleri, Erzurum ve Sivas Kongreleri, Misak-ı Milli ve Büyük Millet Meclisi'nin açılması gibi önemli tarihsel olayları kapsamaktadır.
- Video, tarih sınavlarına hazırlanan öğrenciler için önemli bilgiler içermekte ve sınavlarda çıkabilecek soruları açıklamaktadır. Ayrıca, Birinci Dünya Savaşı'nın nedenleri, Osmanlı İmparatorluğu'nun savaş içindeki durumu, İtilaf ve İttifak devletleri arasındaki çatışma ve Türk halkının işgallere karşı gösterdiği tepkiler gibi konular da detaylı şekilde ele alınmaktadır.
- 00:06Mustafa Kemal Atatürk'ün Doğuşu ve Selanik
- Mustafa Kemal Atatürk, milli bağımsızlık, milli egemenlik, laiklik ve çağdaşlaşmayı sağlayan bir kahramandır.
- Atatürk, günümüzde Yunanistan'daki Selanik'te (eski Osmanlı toprakları) doğmuştur.
- Selanik, ticaret kenti, kültür zenginliği, Osmanlı'nın Avrupa'ya açılan kapısı ve çağdaş eğitim imkanlarına sahipti.
- 01:49Selanik'teki Akımlar ve Atatürk'ün Ailesi
- Selanik'te Osmanlıcılık, İslamcilik, Batıcılık ve Türkçülük gibi farklı akımlar etkiliydi.
- Atatürk'ün dedesi Kırmızı Hafız Mehmet Efendi, oğlu Ali Rıza ile Sofizade Feyzullah Efendi'nin kızı Zübeyde'nin evliliğiyle dünyaya gelmiştir.
- Atatürk'ün kardeşleri Makbule ve Naciye'dir.
- 03:42Atatürk'ün Eğitim Hayatı
- Atatürk, mahalle mektebinden başlayarak Şemsi Efendi Mektebi, Mülkiye Rüştiyesi'ne kaydolmuştur.
- Asker olmak isteyen Atatürk, ailesinin izni olmadan Mülkiye Rüştiyesi'nden ayrılıp Selanik Askeri Rüştiyesi'ne geçmiştir.
- Manastır Askeri İdadisi'ni bitirdikten sonra İstanbul'da Harp Okulu ve Harp Akademisi'ni tamamlayarak gerçek bir asker olmuştur.
- 05:22Atatürk'ün Savaş Kariyeri
- Atatürk'ün ilk görevleri Şam'da vatan ve hürriyet nimetini kurmaktır.
- 31 Mart Olayı'nda meşrutiyete karşı çıkan gericileri bastırmak için kendi ismini koyduğu hareket ordusuyla İttihat Terakki Partisi'nin kontrolü altında harekete geçmiştir.
- Trablusgarp Savaşı'nda yerel kıyafetler giyerek Arap halkını örgütleyip Trablusgarp'ın kurtulmasını sağlamıştır.
- 07:49Balkan Savaşları ve Birinci Dünya Savaşı
- Balkan Savaşlarında Edirne ve Dimetoka'nın kurtarılmasını sağlamıştır.
- Birinci Dünya Savaşı'nda Kafkasya cephesinde Enver Paşa komutasındaki askerlerin Sarıkamış Harekatı'nda donarak vefat etmesine rağmen Muş ve Bitlis'in kurtarılmasını sağlamıştır.
- Suriye cephesinde İngilizleri durdurmak için mücadele etmiş ve Çanakkale Savaşı'nda düşmanın hangi yarımadaya önce saldıracağını bilecektir.
- 09:02Mustafa Kemal'in Çanakkale Cephesi'ndeki Başarıları
- Mustafa Kemal, Çanakkale Cephesi'nde düşmanın nereden çıkarılabileceğini görebilen ileri görüşlü bir liderdi.
- Mustafa Kemal, Çanakkale'de askerlere "Ben size yenmeyi değil ölmeyi emrediyorum" diyerek savaşı kazanmamızı sağladı.
- Birinci Dünya Savaşı'nda Osmanlı'nın tek başarılı olduğu cephe Çanakkale Cephesi'di.
- 09:41Çanakkale Savaşı'nın Önemi
- Çanakkale'de galibiyet elde ettikten sonra düşmanlar Çanakkale'yi geçemedi, bu da Türk askerlerinin feribotla karşıya geçmesine olanak sağladı.
- Çanakkale savaşlarında birçok Türk askeri şehit oldu, ayrıca Avustralyalılar ve Kanadalılar gibi yabancı askerler de şehit oldu.
- Çanakkale'ye geçememeleri, Rusya'ya yardım gitmemesi ve Rusya Çarlığı'nın yıkılmasına sebep oldu, bu da dünyanın dengelerini değiştirdi.
- 11:13Kurtuluş Savaşı'nda Mustafa Kemal'in Rolü
- Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra Mondros ve Sev Antlaşması imzalandı, Mustafa Kemal Türk halkını tek çatı altında birleştirip Mudanya ve Lozan Antlaşmalarını sağladı.
- Kurtuluş Savaşı'nda Mustafa Kemal başkomutanlık yetkisini meclisten çıkartıldı, ancak Sakarya Zaferi'ni elde ederek Mareşal rütbesini kazandı.
- Türk ordusunda Mareşal rütbesini kazanan iki kişi vardır: Mustafa Kemal Atatürk ve Fevzi Çakmak.
- 12:47Birinci Dünya Savaşı'nın Nedenleri
- Birinci Dünya Savaşı, büyük devletlerin bir araya gelmesiyle gerçekleşen bir dünya derbisidir.
- Savaşın temel nedeni sömürgecilik yarışıdır; hammadde ve pazar arayışı için büyük devletler birbirlerine girecekler.
- İngiltere ve Fransa sömürgecilik yarışında önde giderken, Almanya ve İtalya geç kaldıkları için İngiltere-Fransa'ya savaş açmaya karar verdiler.
- 14:37Savaşın Bloklaşması
- Birinci Dünya Savaşı'nda devletler kendi aralarında bloklaştılar: İtilaf Birliği (Rusya, İngiltere, Fransa) ve Savaş Birliği (Almanya, Avusturya-Macaristan, Osmanlı İmparatorluğu).
- İtalya başlangıçta Savaş Birliği'ndeyken, sonradan İtilaf Birliği'ne geçti.
- Yunanistan savaşın sonuna doğru İtilaf Birliği'ne, Bulgaristan ise Çanakkale Zaferlerinden sonra Savaş Birliği'ne katıldı.
- 17:08Birinci Dünya Savaşı'nın Nedenleri
- Rusya, panslavizm politikası uygulayarak Romenler, Bulgarlar, Sırplar ve Yugoslavlar gibi Slav toplulukları birleştirmeye çalışacak ve sıcak denizlere ulaşmak isteyecek.
- Avusturya-Macaristan, Balkanlar'da güçlü bir devlet oluşturmak ve Osmanlı'nın kaybettiği toprakları geri almak istiyor.
- Tüm devletler sömürge arayışındaydı ve savaşın görünen nedeni Avusturya-Macaristan veliahtının Sırp genç Gavrilo Princip tarafından öldürülmesiydi.
- 18:54Savaşın Başlaması
- Avusturya-Macaristan Sırbistan'a savaş ilan edince, Rusya Sırbistan'ı korumak için Avusturya-Macaristan'a savaş ilan etti.
- Almanya da Rusya'ya savaş ilan etti ve böylece dünya savaşı tam bir kabadayı savaşı haline geldi.
- Osmanlı ilk başta savaşa girmek istemedi, İngiltere ve Fransa'nın yanına girmek istedi ancak Rusya'ya söz verdikleri için reddedildi.
- 20:08Osmanlı'nın Savaşa Girmesi
- Almanya, Osmanlı'ya geniş toprakları ve jeopolitik önemi nedeniyle Süveyş Kanalı'na saldırması karşılığında Mercedes arabaları vaat etti.
- Osmanlı, Almanya'nın Osmanlı halife gücünden ve jeopolitik gücünden faydalanmak için Goben ve Breslau adlı gemileri satın aldı ve Yavuz ve Midilli adını verdi.
- Bu gemiler Boğazlardan geçerek Rus limanlarını bombaladı ve Osmanlı da Birinci Dünya Savaşı'na girdi.
- 21:28Savaşın Gerçek Nedenleri
- Savaşın gerçek nedeni sömürgecilik yarışı ve siyasi yalnızlık korkusuyla devletlerin çıkarlarıydı.
- Osmanlı Birinci Dünya Savaşı'nda farklı cephelerde savaştı: Kafkasya ve Kanal cepheleri saldırı cepheleri, Çanakkale, Irak, Suriye, Filistin ve Hicaz-Yemen cepheleri savunma cepheleri.
- Kafkasya cephesinde Sarıkamış Harekatı'nda 90 bin asker donarak öldü ve Mustafa Kemal Atatürk Muş ve Bitlis'i Ruslardan kurtardı.
- 23:24Çanakkale Cephesi
- Rusya'da devrim çıkınca İngiltere ve Fransa, Osmanlı'yı devre dışı bırakıp Rusya'ya yardım göndermek için Çanakkale Boğazı'ndan geçmeye karar verdi.
- Mustafa Kemal Atatürk'ün önderliğinde Türk halkı Çanakkale cephesinde Arıburnu, Conkbayırı'nda Avustralya ve Kanada askerlerini def etti.
- Çanakkale cephesi, Osmanlı İmparatorluğu'nun Birinci Dünya Savaşı'nda kazandığı tek cepheydi ve bu zafer olmadan Osmanlı yok olacaktı.
- 26:04Birinci Dünya Savaşı ve Sonuçları
- İngiltere ve Fransa silah satarak zengin olurken, Almanya Amerikan gemilerini batırarak savaşa girmesine neden olur.
- Amerika, dünya barışını sağlamak için savaşa girer ve İngiltere-Fransa'dan Wilson İlkelerini kabul etmelerini ister.
- Wilson İlkeleri, gizli anlaşma yapmamak, yenenlerin yenilenleri ezmemesi ve Milletler Cemiyeti'nin kurulması gibi ilkeleri içerir.
- 27:14Birinci Dünya Savaşı'nın Sonrası
- Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra Osmanlı'ya Mondros ve Sevr Antlaşmaları imzalanır, ancak Atatürk milli mücadeleyi örgütleyerek bu antlaşmaları defeder.
- Almanya Versay Antlaşması'nı kabul etmek zorunda kalır, ancak sonradan Hitler ikinci dünya savaşı başlatacak.
- Boğazlar, Londra Saygı Pakt, Performa, gizlice paylaşım planları ve Avusturya ile Saint-Germain gibi anlaşmalarla savaş biter.
- 28:54Milli Mücadele'nin Başlangıcı
- Mustafa Kemal, Mondros Mütarekesi imzalandıktan sonra İstanbul'daydı ve halk İzmir'in işgaline karşı silahlı tepki gösterdi.
- Milli kuvvetler (Kuvayi Milliye) düzensiz bölgesel tepki gösterirken, yararlı cemiyetler yoluyla işgaller protesto edildi.
- Mustafa Kemal, milli mücadeleyi başlatmak için Anadolu'ya geçmek istedi, ancak İstanbul'dan ayrılmak için bir yol bulması gerekiyordu.
- 30:30Mustafa Kemal'in Anadolu'ya Geçişi
- İtilaf devletleri, Mondros ateşkesinden sonra Anadolu'da güvenlik tehdit eden durumlar olursa orayı işgal edeceklerini kararlaştırmıştı.
- Samsun ve çevresinde Türkler ve Rumlar arasında karmaşa çıkınca, İtilaf devletleri padişaha Mustafa Kemal'i göndermesini istedi.
- Mustafa Kemal, 19 Mayıs 1919'da dokuz kolordu müfettişi olarak İstanbul'dan Samsun'a geldi ve burada milli mücadele başlatmayı planladı.
- 31:57Milli Mücadele'nin Gelişimi
- Mustafa Kemal, Samsun'a geldikten sonra Samsung raporu yayınladı ve padişaha telgraf çekerek Rumların Türkler'e karışıklık çıkardığını belirtti.
- Havza Genelgesi'ni yayınladı ve "Haydi kurtuluşa" diyerek halkı harekete geçirdi.
- Samsun, Havza, Amasya, Erzurum ve Sivas Kongreleri ile milli mücadelenin adı konulacak.
- 33:26Milli Mücadele'nin Başlangıcı
- Havza Genelgesi'nde Mustafa Kemal, işgallerin protesto edilmesi, İtilaf Devletleri'ne itiraz edilmesi ve mitinglerin başlaması gerektiğini belirtmiştir.
- Amasya Genelgesi, 22 Haziran 1919'da Amasya'da toplanarak Kurtuluş Savaşı'nın gerekçesini, yöntemini ve amacını açıklamıştır.
- Amasya Genelgesi'nde vatanın bütünlüğünün ve milletin bağımsızlığının tehlikede olduğu, milletin azmiyle kurtarılacağı vurgulanmıştır.
- 35:08Amasya Genelgesi'nin Önemi
- İstanbul Hükümeti'nin sorumluluğunu yerine getiremediği, her türlü etki ve denetimden uzak milli bir kurul oluşturulması gerektiği belirtilmiştir.
- Sivas'ta milli bir kongre toplanması gerektiği ve halkın içinden cemiyetler aracılığıyla üç temsilci seçilmesi gerektiği vurgulanmıştır.
- Amasya Genelgesi'nde ilk defa milli egemenlik vurgulanmış, milletin azim ve kararı milletin vereceği belirtilmiştir.
- 36:35Mustafa Kemal'in Milli Mücadeleye Giriş
- Mustafa Kemal, İstanbul Hükümeti'ne istifa ettiğini ve milli mücadeleyi başlatacağını bildirmiştir.
- Mustafa Kemal, halkla birlikte birleşip halkın arasına karışacağını belirtmiştir.
- Mustafa Kemal, 19 Mayıs 1919'da İstanbul'dan Samsun'a dokuzuncu kolordu fethi olarak gönderilmiş, ancak orada milli mücadeleye giriş yapmıştır.
- 40:26Erzurum Kongresi
- Erzurum Kongresi toplanış bakımından bölgesel olsa da alınan kararlar bakımından ulusal bir kongredir.
- Erzurum Kongresi'nde temsiliyet oluşturulacak, milli iradeye vurgu yapılacak ve Kuvayi Milliye etkin milli iradeyi egemen kılmak esastır denilecektir.
- Erzurum Kongresi'nde manda ve himaye ilk kez reddedilmiş, vatan bir bütündür ve parçalanamaz, milli sınırlar çizilmiştir.
- 42:17Mustafa Kemal'in Kurtuluş Savaşı Çağrısı
- Mustafa Kemal, Kurtuluş Savaşı'na girmeyi teklif ederken, bazıları "bu savaşta kaybedersek yok olup gideriz" diye karşı çıkmıştır.
- Mustafa Kemal, "ya istiklal ya ölüm" diyerek, bu savaşta kaybetmekten daha iyi ölmeyi tercih ettiğini belirtmiştir.
- Mustafa Kemal'e göre, manda ve himaye altında yaşamak küfürden daha kötüdür ve bağımsızlık ekonomik üretim ve özgürlükle gerçekleşir.
- 44:36Milli Mücadele'nin Başlangıcı
- Mustafa Kemal, Milli Meclis'in derhal toplanması gerektiğini ve İstanbul hükümetinin sorumluluğunu yerine getiremeyeceğini belirtmiştir.
- Doğu illeri adına temsiliyet kurulmuş ve Mustafa Kemal bu temsiliyetin başına seçilmiştir.
- Mustafa Kemal ve ekibi, ülkeyi kurtarmak isteyenlerden oluşan bir grup olarak temsil etmiştir.
- 45:20Sivas Kongresi'nin Hazırlığı
- Sivas Kongresi öncesinde Mustafa Kemal, 19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıkmış, Havza Genelgesi'ni yapmış ve Amasya Genelgesi'nde Sivas'ta bir kongre toplanması gerektiğini belirtmiştir.
- Amasya Genelgesi'nde Anadolu'nun güvenli yer olan Sivas'ta milli bir kongre toplanması gerektiği vurgulanmıştır.
- Damat Ferit, Mustafa Kemal'i tutuklamak ve Sivas Kongresi'nin yapılmasını engellemek için Elazığ Valisi Ali Galip Bey'e emir vermiştir.
- 47:23Sivas Kongresi'nin Kararları
- Sivas Kongresi'nde Erzurum Kongresi kararları aynen kabul edilmiştir: manda ve himaye kabul edilemez, milli irade etkin kılmak esastır, vatan bir bütündür.
- Yararlı cemiyetler birleştirilmiş, düzenli ordu kurulmuş ve temsiliyet tüm yurdu kapsar hale getirilmiştir.
- Misak-ı Milli belirlenmiş, kapitülasyonlar kaldırılmış, azınlıklara fazla haklar verilmemiş, Boğazlar üzerinde hakimiyet sağlanmış ve Musul'da halk oylaması yapılması kararlaştırılmıştır.
- 49:39Milli Mücadele'nin Gelişimi
- Milli Mücadele, Mustafa Kemal'in 19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıkmasıyla başlamıştır.
- Havza Genelgesi'nde kurtuluş savaşı'na yönelik ilk miting yapılmış ve işgaller protesto edilmesi gerektiği belirtilmiştir.
- Amasya Genelgesi'nde kurtuluş savaşı'nın gerekçesi ve yöntemi açıklanmış, Erzurum Kongresi'nde manda ve himaye ilk kez reddedilmiş, temsiliyet oluşturulmuş ve Sivas Kongresi'nde bu kararlar onaylanmıştır.
- 51:28Sivas Kongresi Sonrası Gelişmeler
- Sivas Kongresi'nden sonra temsil ettiği ilk başarısını elde eden Mustafa Kemal, İstanbul'da hükümet değişikliği yaşanmasına neden olmuştur.
- Damat Ferit, Sivas Kongresi'ni durdurmak için Elazığ Valisi Ali Galip'i görevlendirmiş, ancak başarısız olunca istifa etmek zorunda kalmıştır.
- Damat Ferit'in yerine daha ılımlı bir adam olan Ali Rıza Paşa getirilmiştir.
- 52:33Amasya Görüşmeleri
- İstanbul hükümeti, Sivas Kongresi yapan temsiliyeti resmen tanıdı ve Amasya'ya Salih Paşa'yı gönderdi.
- Mustafa Kemal, İstanbul hükümetini temsil eden Salih Paşa ile görüşerek, Havza Genelgesi, Amasya Genelgesi, Erzurum Kongresi ve Sivas Kongresi'nde ciddi sonuçlar elde ettiklerini belirtti.
- İstanbul hükümeti, temsiliyetin kendilerinden habersiz devlette anlaşma yapmamasını istedi, ancak Mustafa Kemal bu isteği kabul etmedi çünkü bu merkezi otoriteye ters düşüyordu.
- 54:04Meclis Mebusan'ın Toplanması
- Mustafa Kemal, Osmanlı Mebusan'ın toplanmasını istedi ve halkın karar vermesini istedi.
- Osmanlı'da 1876'da meşrutiyet vardı, meclis, sandık ve seçim vardı, ancak bu meclis sonradan padişah tarafından kapatılmıştı.
- 1908'de ikinci meşrutiyet geldi ve bu meşrutiyetten sonra kullanılan bir meclis vardı.
- 58:34Temsiliyetin Ankara'ya Taşınması
- Temsiliyet, Anadolu'nun ortasında, stratejik bir yerde, ulaşım yolları üzerinde ve batı cephesine yakın olan Ankara'ya taşındı.
- Ankara'ya geldikten sonra Mustafa Kemal, "Hakimiyeti Milliye" gazetesi çıkararak halkı bilinçlendirmeye başladı.
- Temsiliyet, İstanbul'a gidecek milletvekilleriyle görüşerek, Amasya Genelgesi, Erzurum Kongresi ve Sivas Kongresi'nde alınan kararlara benzer kararlar alınmasını istedi, ancak vekiller İstanbul'a gittikten sonra görüş değiştirdi ve Mustafa Kemal'i meclis başkanı seçtirmediler.
- 1:00:34Tonguç Akademi Tanıtımı
- Tonguç Akademi'de Misak-ı Milli konusuna devam ediliyor.
- Tonguç Akademi'de videolar sınıflara göre sıralanmış şekilde görüntülenebiliyor.
- Tonguç Akademi'nin Facebook'ta yarışması var ve kazananlara tablet hediye ediliyor.
- 1:01:14Misafir Konuşması
- Tonguç Akademi'ye bir misafir getiriliyor ve bu misafir Tamar adında bir öğrenci.
- Tamar, Tonguç Akademi'yi sevdiğini söyleyen bir video yollamış ve kazanmış.
- Tamar günde 4-5 saat çalışırken, Tonguç günde sadece 4 dakika çalıştığını söylüyor.
- 1:03:19Misak-ı Milli Hakkında Bilgiler
- Son Osmanlı Mebuslar Meclisi 1876'da toplanmış ve Misak-ı Milli kararlarını almış.
- Misak-ı Milli, ulusal yemin olarak tanımlanıyor ve Kurtuluş Savaşı sırasında Amasya, Erzurum, Sivas Kongrelerinde elde edilen bilgilerle oluşturulmuş.
- Misak-ı Milli'nin kapsamı: kapitülasyonlar, azınlıklara haklar, boğazlar, sınırlar ve referandumlar.
- 1:06:29Misak-ı Milli'nin Toplanması
- Misak-ı Milli'nin kararları Meclisi Mebusan'da alınmış.
- Son Osmanlı Mebuslar Meclisi'nin toplanmasına Amasya Görüşmeleri'nde karar verilmiş.
- Samsun'dan sonra Mustafa Kemal Havza Genelgesi yapmış.
- 1:06:59Misak-ı Milli ve Meclis
- Amasya Genelgesi, Erzurum Kongresi ve Sivas Kongresi sonrasında Osmanlı'da Damat Ferit'in yerine Ali Rıza Paşa gelmiş, Salih Paşa'yı Amasya'ya göndermiş.
- Mustafa Kemal meclis başkanı olmak istemiş ancak izin verilmemiş, Misak-ı Milli kararları gizli bir durumda alınacak ve saltanat yanları ağırlıkta olacak.
- Mustafa Kemal müdafaa grubu kurulmasını istemiş ancak mebuslar İstanbul'a gidince görüş değiştirip "Fela Vatan" grubu kurmuşlar.
- 1:08:16Misak-ı Milli Kararları
- Misak-ı Milli'ye göre kapitülasyonlar (yabancı ülkelere verilen ticari imtiyazlar) kabul edilemezdi.
- Türklerin oturduğu yerler parçalanamaz, gerektiğinde halk oylaması (referandum) yapılacaktı.
- Azınlık hakları çevre ülkelerde Müslümanlara tanınan haklar oranında olacaktı.
- 1:10:02İtilaf Devletleri'nin Tepkisi
- İtilaf Devletleri Misak-ı Milli kararlarını kabul etmemiş ve "Türkler çıldırmış olmalı" demişler.
- İtilaf Devletleri Misak-ı Milli kararlarını kabul etmeyecek ve İstanbul'u işgal edecekler.
- İtilaf Devletleri'nin İstanbul'daki meclisi mebusan işgal etmesi doğrudan milli egemenliğe saldırı olarak değerlendiriliyor.
- 1:12:07Ankara Büyük Millet Meclisi
- İstanbul'un işgal edilmesi ve meclisin kapatılması sonrasında Mustafa Kemal, Ankara'da Büyük Millet Meclisi'ni açacağını söylemiş.
- Ankara Büyük Millet Meclisi'nin amacı öncelikle milli bağımsızlık, ikinci planda reformlar ve çağdaşlaşma olacaktı.
- Ankara Büyük Millet Meclisi 23 Nisan 1920'de açılmış.