Buradasın

Mustafa Kemal ve Türk Kurtuluş Savaşı Belgeseli

youtube.com/watch?v=_asVDMlJKpI

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu video, Mustafa Kemal'in (Atatürk) liderliğindeki Türk Kurtuluş Savaşı'nı anlatan kapsamlı bir tarihsel belgeseldir. Videoda Mustafa Kemal, İsmet Paşa, Kazım Karabekir, Fevzi Paşa, Zübeyde Hanım, Latife Hanım ve diğer dönemin önemli siyasi ve askeri figürleri yer almaktadır.
Belgesel, Mustafa Kemal'in askeri kariyerinden başlayarak, Çanakkale Savaşı'ndaki liderliği, Anadolu'ya geçişi, Kurtuluş Savaşı'nın başlangıcı, Büyük Taarruz ve zaferlerine kadar olan süreci kronolojik olarak anlatmaktadır. Video, 23 Nisan 1920'de ilk Büyük Millet Meclisinin açılmasıyla başlayan Cumhuriyet'in kuruluş sürecini ve Mustafa Kemal'in milli mücadeledeki stratejik kararlarını detaylı şekilde ele almaktadır.
Belgeselde ayrıca Sakarya Zaferi, Misak-ı Milli'nin hazırlanması, Erzurum ve Sivas Kongreleri, Fatma Seher gibi kadın savaşçıların rolü ve Mustafa Kemal'in diğer komutanlardan farklı olarak tam bağımsızlık için mücadelesini sürdürmesi gibi önemli tarihsel olaylar da anlatılmaktadır. Video, Türkiye'nin bağımsızlık mücadelesinin tarihsel sürecini ve Mustafa Kemal'in liderlik yeteneklerini vurgulamaktadır.

00:09Mustafa'nın Doğuşu ve Çocukluğu: Mustafa'nın doğum yeri Osmanlı İmparatorluğu'nun bir parçası olan kozmopolit bir liman olan Selanik'ti ve doğum yılı 1881'di, ancak doğum tarihini bilmiyordu.
Mustafa'nın doğduğu dönemde Makedonya bölgesi, Türkler, Yunanlar, Slavlar, Ulah ve Arnavutların birlikte yaşadığı kozmopolit bir bölgeydi ve Osmanlı İmparatorluğu çöküşüne doğru hızla ilerliyordu.
Mustafa, Türk soyundan küçük bir orta sınıf Müslüman aileden bir Osmanlı olarak doğmuştu; annesi Zübeyde Hanım, babası Ali Rıza Efendi'di.
01:08Aile Hayatı ve Eğitim: Mustafa'nın annesi Zübeyde Hanım, Ali Rıza Efendi'den altı çocuğundan yalnızca Mustafa ve Makbule'yi uzun yaşattı; Mustafa annesine çok benziyordu.
Babası Ali Rıza Efendi, ilkokul öğretmeninin oğlu olduğu için biraz eğitim görmüş ve küçük bir devlet memuru olmuş, ancak ticarete atılmak için kötü bir dönemi seçerek başarısız olmuştu.
Mustafa'nın annesi onun hafız hatta hoca olmasını istiyordu, ancak babası batıdan gelen yeni düşüncelere saygı besliyordu ve oğlunun çağdaş eğitim uygulayan Şemsi Efendi Mektebine gitmesi için ısrar etti.
02:38Eğitim Yolculuğu: Mustafa'nın ailesi uzlaşarak onu önce Fatma Molla Kadın Mektebine gönderdiler, ancak Mustafa dini eğitime karşı çıkınca babası onu Şemsi Efendi Mektebine aldı.
Şemsi Efendi modern eğitim metotlarını kullanarak tarih, coğrafya, matematik gibi dersler okutuyordu ve kızlar için sınıf açmıştı.
Mustafa bu yeni okulunda başarılı bir şekilde eğitimini ilerletti, ancak babası tuz ticaretinde sermayesini yitirdi, memurluğa dönmek istedi ancak almadılar ve bağırsak veremine yakalandı.
03:59Çiftlik Hayatı ve Eğitim Arayışı: Babasının ölümünden sonra annesi Zübeyde Hanım, Mustafa'yı ve kız kardeşi Makbule'yi abisi Hüseyin'in çiftliğine götürdü.
Mustafa çiftlikte doğaya karşı sevgi duymaya başladı, ancak kısa sürede sıkıldı ve öğrenmek istedi.
Köydeki öğretmenlerden ders almak istedi ancak Rumcayı sevmedi ve kısa sürede medresede okumak istediğini söyledi.
04:55Selanik Mülkiye Rüştesi ve Askerlik Hayali: Zübeyde Hanım, Mustafa'yı doğru dürüst bir eğitim görmesi için Selanik'e teyzesinin yanına gönderdi ve Selanik Mülkiye Rüştesi'nde devam etmeye başladı.
Mustafa, geleneksel giysileri ve eğitim yöntemlerini beğenmedi, özellikle askerlerin üniformasına ve özgüvenlerine hayran kaldı.
Mustafa askeri okula gitmek istedi ancak annesi kabul etmedi, oğlunun hocaların izinden gitmesini istiyordu.
06:19Askeri Rüştiye'ye Giriş: Mustafa, annesine haber vermeden komşu çocuğu Ahmet'in binbaşı babasının yardımıyla askeri rüştiyenin giriş sınavlarına katıldı ve kazandı.
Mustafa, annesine babasının Osmanlı-Rus Savaşı'ndan kalma kılıcını hatırlatarak asker olmak istediğini söyledi ve annesi rüyasında oğlunun askerlikte parlak bir geleceğe sahip olacağını gördüğünden ona izin verdi.
Mustafa 12 yaşında Selanik Askeri Rüştiyesi'ne girdi ve subay sınıfı ülkenin seçkin tabakası olarak, askerlik dışında tarih, iktisat ve felsefe konularında da temel bilgiler alıyordu.
07:41Mustafa Kemal'in Askeri Rüştiye Deneyimi: Askeri rüştiye'deki dersler Mustafa için oldukça kolaydı, özellikle matematik dersinde başarılıydı.
Matematik öğretmeni Mustafa'ya ikinci bir at taktı ve "Kemal" adını seçti, bu at onda sonsuza kadar kaldı.
Mustafa Kemal çabucak çavuş rütbesine yükseldi ve öğretmenin yokluğunda arkadaşlarına ders veriyordu.
08:36Aile Hayatı ve Yeni Başlangıç: Mustafa Kemal genelde büyük sınıflardaki çocuklarla takıldığı için kendi yaşıtları arasında pek az arkadaş edinirdi.
Annesi Zübeyde Hanım ikinci kocası Ragıp Efendi ile evlenmişti, Mustafa başlangıçta kıskandı ancak sonra iyi geçinmeye başladı.
Mustafa 14 yaşındayken rüştiye'yi bitirdi ve Manastır Askeri İdadisi'ne yazıldı.
09:25Makedonya'da Çatışma ve Vatanseverlik: Manastır, Makedonya'nın başlıca askeri merkeziydi ve gösterişli bir yapıya sahipti.
Makedonya'daki Türk otoritesi Yunan ve Slav çeteleri karşısında zayıflıyordu.
Mustafa Kemal, 1897'de Yunanlıların Girit'te bağımsızlık savaşı başlattığında gönüllü olarak askere gitmek istedi ancak öğrenci oldukları için okula geri gönderildiler.
10:16Siyaset ve Fransızca: Mustafa Kemal, Ali Fethi sayesinde siyasetin varlığına farkında oldu.
Fethi, Mustafa'nın geri olduğu Fransızca'yı çok iyi biliyordu ve bu dili dünyanın ortak dili olarak tanımlıyordu.
Fethi, Mustafa'ya Descartes, Rousseau, Montesquieu gibi Fransız filozoflarının eserlerini tanıttı ve ikisi bu konularda tartışmalar yaptılar.
11:01Selanik'te Yaşam: Mustafa Kemal, Selanik'e döndükçe şehrin zevklerini tatmaya başladı.
Fuat Bulca ve Ömer Naci gibi arkadaşlarıyla beraber alafranga hayatı yakından tanımaya başladı.
Sarışın Mustafa Kemal kadınlar tarafından çok beğeniliyordu ve hayatının boyunca istenen durumunda kaldı.
11:44İstanbul'a Taşınma: 1899'da İstanbul'daki Kara Harp Okulu'na girmeye hak kazandı.
İstanbul birbirinden ayrı iki şehir halindeydi: Haliç'in kuzeyinde Pera (Beyoğlu) Hristiyanların şehriydi, güneyinde ise İstanbul Müslümanların şehriydi.
İstanbul tarafı eski görkemi eriyip giderken, Beyoğlu pırıl pırıl ışıklarıyla çağdaşlığın örneği olarak öne çıkıyordu.
12:38Osmanlı İmparatorluğu'nun Ekonomik Durumu: Mustafa Kemal'in dünyaya geldiği yıl Osmanlı İmparatorluğu resmi olarak iflas etmişti.
1881'de İkinci Abdülhamid tarafından kurulan "Düyun-u Umumiye" kurumu, devletin gelir kaynaklarını bizzat yönetiyordu.
Osmanlı, krediler almaya devam ediyor ve yabancılarla imtiyazlar vermek zorunda kalıyordu.
13:52İstanbul'da Yeni Hayat: Mustafa Kemal İstanbul'a geldiğinde üzerinde hala biraz taşralılık vardı ancak yaşama isteğiyle dopdoluydu.
Okul arkadaşı Ali Fuat'ın evinde hafta sonlarını geçirmeye başladı ve Fuat'ın babası İsmail Fazıl onu çocuk yaşta kaybettiği öz babasının yerine koymaya başladı.
Kara Harp Okulu'nun ikinci yılında azimle çalışmaya başlayan Mustafa Kemal, askeri sorunlar yanında bilgi alanını da genişletti.
15:31Harp Akademisi'ne Giriş: Mustafa Kemal Kara Harp Okulu'nu 549 kişi arasından piyade sınıfı sekizincisi olarak bitirdi.
10 Şubat 1902'de piyade mülazım (teğmen) rütbesiyle kurmay subayların yetiştirildiği Harp Akademisine girmeye hak kazandı.
Burada politik düşünceleri hızla belirgin bir biçim almaya başladı.
15:48Mustafa Kemal'in Siyasi Yolculuğu: Mustafa Kemal, matematik ve şiire karşı ilgisinin yerini Napolyon ve John Stuart Mill üzerine okumaya bırakmıştı.
Mustafa Kemal ve arkadaşları, idare ve siyaset alanındaki kötülükleri eleştirmek için gizli bir komite kurup el yazısıyla bir gazete çıkarmaya başlamıştı.
Mustafa Kemal, Harp Akademisi'ni bitirip kurmay yüzbaşı olarak 24 yaşında iken, siyasi eylemleri nedeniyle hapse atıldı ve başkentten sürüldü.
17:19Şam'daki Subaylık Deneyimi: Mustafa Kemal, Şam'daki beşinci orduda yüzbaşı olarak süvari alayında görev yaparak askerlere modern askerlik bilgilerini aktarmıştır.
Dürzilerin vergilerini toplamak bahanesiyle para sızdırmaya çalışan subaylara karşı çıkarak, halkı idare etmeyi daha uygun bulmuştur.
Mustafa Kemal, zafer diye nitelendirilmiş bir harekatın aslında düşmanın kendi isteğiyle geri çekilmesi olduğunu söyleyerek komutanıyla çatışmıştır.
19:34Vatan ve Hürriyet Cemiyeti: 1906 yılında Mustafa Kemal ve arkadaşları Şam'da "Vatan" adında gizli bir cemiyet kurmuşlardır.
Mustafa Kemal, Selanik'e gizlice giderek cemiyetin bir şubesini kurmuş ve "Vatan ve Hürriyet Cemiyeti" adını vermiştir.
Cemiyetin üç ilkesini okuyarak hürriyet davasına ilk bağlılık yeminini etmişlerdir.
21:00İmparatorluğun Çöküşü: 20. yüzyılın başında Rumeli'de güvenlik kaybolmuş, Rum, Bulgar, Sırp ve Arnavut çeteleri birbirleriyle ve Türk makamlarıyla çatışmaktaydı.
II. Abdülhamid, herkesi birbirine düşürmeye çalışarak yüksek korunaklı duvarların arkasından ülke yönetiyordu.
1876 anayasası'nın geri getirilmesini isteyen bir bildiriyle ortaya çıkan cemiyet, padişahın kabulüyle 23 Temmuz 1908'de ilan edilen iki meşrutiyetle büyük bir sevinç yaşanmıştır.
24:04Trablus Görevi: Mustafa Kemal, İttihatçıların hatalı yanlarını açıkça eleştirdiği için kendisini siyasi bir mezar olarak gören Trablus'a gönderilmiştir.
Araplar tarafından düşmanca karşılandığı halde Trablus'ta sorunları çözebilmiştir.
Mustafa Kemal, askerlik görevlerini layığıyla yerine getirerek askerlikle diplomasiyi bir arada yürütmekteki ustalığını kanıtlamıştır.
24:38İttihat ve Terakki'nin Güçlenmesi: Jön Türk Devrimi Selanik'ten çıktığı için İttihatcılar İstanbul'da durumu tamamen kontrol altına alamamışlardı.
1909 Nisanında bir karşı devrim patlak verdi, ordunun birçok birliği kışlalarından başkaldırdı ve Meclis-i Mebusan binasını bastılar.
İttihatçıların tepkisi çabuk ve sert oldu, ordular bir haftaya varmadan İstanbul'u kuşattı ve Abdülhamid tahttan indirildi.
25:55Mustafa Kemal'in Siyasi Görüşleri: İttihat ve Terakki siyasi partiye dönüştürüldüğünde Mustafa Kemal, subayların siyasetle uğraşmaması gerektiğini savundu.
Kemal'in mantıklı fikirleri ona kongrede birkaç taraftar sağladı ancak çoğunluk sağlanamadı.
İttihatçı liderler Mustafa Kemal'i tehlikeli bir kişi olarak görmeye başladı ve ona bir suikast planı düzenlendi.
26:54Mustafa Kemal'in Askerlik Kariyeri: Mustafa Kemal İttihat ve Terakki partisi ile bağlarını kopararak kendini askerlik görevine verdi.
Ordunun eğitim kolunda modern eğitim yöntemleri savundu ve bir piyade alayı komutanlığına atandı.
Astlarına karşı sert bir komutandı, ayrıntılara dikkat etmelerini ve küçük yanlışların savaşta felakete yol açabileceğini vurgulardı.
28:37Mustafa Kemal'in Siyasi Vizyonu: Mustafa Kemal'e göre büyük adam olmak bilimsel yöntemlerle planlanmış ve sistematik olarak yapılacak işleri başarmak demekti.
Ülkenin siyasi yapısını değiştirmek ve halkı uyandırıp milli egemenlik kavramıyla ilgilenmesini sağlamak istiyordu.
Kemal, dinin devletin dini olamayacağını düşünürken bu düşüncelerini sadece yakınlarına açabiliyordu.
29:41Kuzey Afrika Cephesi: 1911 yılında İtalya, Türklerin ihmal ettiği Batı Trablus ve Bingazi'yi işgal ederek Osmanlı'ya savaş ilan etti.
Mustafa Kemal, "Mustafa Şerif" takma adıyla ve uydurma belgelerle Kuzey Afrika'ya gitti.
Cephede deniz üstünlüğünün önemini ve denizden desteklenen düşmanın karaya çıkarma yapmasını önlemenin olanaksızlığını anlamış oldu.
31:53Balkan Savaşları: 8 Ekim 1912'de Karadağ Kralı Türkiye'ye savaş ilan etti, ardından Sırbistan, Bulgaristan ve Yunanistan da ona katıldılar.
Birinci Balkan Savaşı sırasında tüm Rumeli elden gitmişti.
Yenilgilerin nedeni yanlış stratejiler, askerlikle siyasetin iç içe geçmiş olması, ikmal örgütünün yetersizliği ve askerlerin modern donanımı kullanmaktaki acemilikleriydi.
32:36Mustafa Kemal'in Selanik'teki Deneyimi: Mustafa Kemal, ömrünün çoğunu geçirdiği Selanik'in düşman eline geçmesi karşısında çok etkilenmiş, perişan durumda kalan Selanikli Müslümanları görmüştür.
Selanik'te annesiyle kız kardeşini bulup bir ev bulduktan sonra, Gelibolu yarımadasının savunulması konusunda görevine dönmüştür.
İttihatçı Enver, Cemal ve Talat, Şevket Paşa'nın öldürülmesiyle diktatörce bir yönetim kurmuş, Triumvira olarak iktidara gelmişlerdir.
33:17İkinci Balkan Savaşı ve Enver Paşa'nın Yükselişi: İkinci Balkan Savaşı sırasında Türk kuvvetleri Edirne'yi ve Doğu Trakya'nın önemli bir kısmını yeniden ele geçirmişlerdir.
Enver Paşa, Edirne'ye herkesten önce girmiş ve kendisini zafer kahramanı olarak göstermiştir.
Enver Paşa, Harbiye Nazırlığı'na getirilmiş, Paşa unvanını almış ve Naciye Sultan ile evlenmiş, Boğaziçi'ndeki bir sarayda prensler gibi yaşamaya başlamıştır.
33:54Mustafa Kemal'in Sofya Görevi: Mustafa Kemal, Balkan ülkelerinde Ateşe Militerlik görevi verilmiş, bu görevi kabul etmek zorunda kalmıştır.
27 Ekim 1913'te Sofya'ya gelen Mustafa Kemal, burada Batılı toplum içinde ilk yaşantısını yaşamıştır.
Sofya'daki Türkler kendi memleketlerinden daha rahat yaşıyor ve ticaret yapıyorlardı, Türkiye'de benzeri olmayan güzel okullar açılmıştı.
34:25Sofya'daki Yaşam ve Dimitrina ile Aşk: Genç Ateşe Militer Mustafa Kemal, Sofya'da iyi giyiniyor, Bulgarca'sını ilerletiyor, dansları öğreniyor ve sosyal hayatında aktif rol alıyordu.
Mustafa Kemal, Sofya'daki Bulgar Savaş Bakanı General Kovaçev ile derin bir dostluk kurmuş, savaş sanatı üzerine uzun tartışmalara girmişlerdir.
Generalin kızı Dimitrina ile yakınlaşmış, Türkiye'deki kadınların özgürlüğüne kavuşturulması gibi tasarımlarını anlatmış, ancak babasının izni olmadan evlenememişlerdir.
35:57Birinci Dünya Savaşı'nın Başlangıcı: 28 Temmuz 1914'te Avusturyalıların Sırbistan'a savaş açmasıyla Birinci Dünya Savaşı Avrupa'da başlamıştır.
Mustafa Kemal, Türkiye'nin Almanya yanında savaşa katılmasının karşı çıktığı, Almanya kazanırsa Türkiye'yi bir uydu haline getireceğini düşünmüştür.
Enver Paşa ise bir an önce savaşa katılmak istedi, Almanya'dan satın alınan Yavuz ve Midilli zırhlılarını Karadeniz'e göndererek Rus limanlarını bombardıman etmiştir.
37:30Savaşın Başlangıcı ve Mustafa Kemal'in Görevi: Mustafa Kemal, Türkiye'nin savaşa katılması sonrası Sofya'da Bulgarlara savaşa girmeleri için baskı yapmış, Enver Paşa'dan rütbesine uygun bir görev istemiş ancak reddedilmiştir.
Enver Paşa, Asya'da yeni bir Türk İmparatorluğu kurmak için İngilizlere karşı iki hücum emri vermiş, ancak kuzeydeki Rusya'ya karşı saldırı tam bir bozgunla sonuçlanmıştır.
Mustafa Kemal, İstanbul'da 19. Tümen Komutanlığına atanmış, ancak bu birlik yoktu ve Gelibolu Yarımadası'na gitmiştir.
38:51Çanakkale Savaşı'nın Hazırlığı: İstihbarat raporlarına göre düşmanlar Çanakkale önündeki adalara yığınak yaparak İstanbul'a bir İngiliz-Fransız saldırısı gerçekleştirmeyi planlamıştır.
Kafkas ve Mısır seferlerinin yenilgiyle bitmesi maneviyatı çökertmiş, İstanbul'da umutsuzluk hâkim olmuştur.
18 Mart 1915'teki İngiliz saldırısı Türk zaferiyle sonuçlanmıştır, ancak bu nihai zafer değildir, sırada kara harekatı vardır.
40:00Mustafa Kemal'in Çanakkale'deki Görevi: Enver, Çanakkale'nin savunulması için 5. Ordu adıyla ayrı bir ordu kurmuş, komutasını General Liman von Sanders'e vermiştir.
Sanders, 19. Tümeni de kendi emrine verilmesini istemiş, Yarbay Mustafa Kemal bu tümenin başına atanmış ve karargahını Maidos'ta kurmuştur.
Mustafa Kemal, Gelibolu bölgesini tanıyıp, İtalyanlarla yaptığı savaşta kazandığı tecrübeleri kullanmak istemiştir, 25 Nisan 1915 sabahı düşman kuvvetleri tahmin ettiği iki kumla çıkarma yapmaya başlamıştır.
41:13Mustafa Kemal'in Stratejik Kararı: Von Sanders, düşmanın oyuna kanarak Itıraf Devletleri Kuvvetlerinin yarımadayı en dar yerinden Bolayır'dan keseceklerini sandı ve bir tümeni Bolayır'a gönderdi.
Mustafa Kemal, deniz toplarının sesleri gürlemeye başladığı zaman durumun keşfi için süvari bölüğü gönderdi ve düşmanın büyük çapta bir saldırısı olduğunu anladı.
Mustafa Kemal, Conkbayırı'nın tüm Türk savunmasının kilit noktasını teşkil ettiğini fark ederek, tümen komutanlığı yetkisini aşan bir emir vererek 57. Alay ve bir dağ bataryayı Conkbayırı'na gönderdi.
42:37Conkbayırı Saldırısı: Mustafa Kemal ve alay subayları keşfe çıktıklarında, düşmana karşı koymakta olan tek bir idri karakol birliğiyle karşılaştılar.
Türk askerleri cephaneleri kalmadığını söyleyince, Mustafa Kemal süngülerini kullanmalarını emretti ve düşmanla bir süre karşı karşıya kaldılar.
Mustafa Kemal, 57. Alayı doğruca savaşa sürdü ve "ben size taarruz emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum" diyerek alayı harekete geçirdi.
44:19Çarpışmanın Sonucu: Türklerin açtığı ateş, Anzakları durduruyor, dağ bataryası ise şarapnel yağmuruna tutuyor ve onları dağıtmak zorunda bırakıyordu.
Mustafa Kemal, yetkisi olmadan Arap askerlerinden kurulu ikinci bir alayı da ateş hattına sürdü ve Esad Paşa'dan 19. Tümenin son alayını da emrine verdi.
Mustafa Kemal, elindeki kuvveti harcamış ama düşmanı yenerek yarımadanın kilit noktası olan tepeleri tutabilmişti.
45:31Mustafa Kemal'in Yükselişi: 15 Haziran 1915'te Mustafa Kemal, gösterdiği başarılardan dolayı albaylığa yükseldi.
Çanakkale'deki çarpışmalar şiddetle devam ederken, yaralanan komutanların yerine araziyi bilmeyen yeni komutanlar atanıyordu.
General von Sanders, Mustafa Kemal'e durum hakkında görüşünü sorduğunda, Mustafa Kemal "bütün dağ dizisinin elden gitmesini istemiyorsanız hemen harekete geçmemiz gerekiyor" dedi.
46:34Anafartalar Komutanlığı: Anafartalar grubu komutanı Albay Fevzi Bey, von Sanders'e 8 Ağustos sabahı İngilizlere karşı harekete geçmeye hazır olacaklarını söylemiş ancak sonra kararsız kalmıştı.
Von Sanders, Fevzi Bey'i komutanlıktan aldı ve Anafartalar kesimindeki bütün kıtaların komutasını Mustafa Kemal'e verdi.
Mustafa Kemal, önce Conkbayırı'na yapılacak saldırı karşılamak için gerekli önlemleri aldı, sonra tümen komutanlığını başkasına devretti ve Anafartalar sırtlarına doğru yola çıktı.
47:21Genel Saldırı ve Conkbayırı'nın Alınması: Mustafa Kemal, cephe boyunca genel bir saldırı emri verdi ve Türkler bütün sırtlarda üstünlüğü ele aldılar.
Türk askerleri Mustafa Kemal'in emriyle sabaha karşı sessizce süngüleriyle saldırıya geçtiler ve İngiliz askerleri silaha davranmaya bile vakit bulamadan can verdiler.
İngiliz topları Conkbayırı'ı cehenneme çeviren bir mermi yağmuruna tuttular, ancak Mustafa Kemal korkusuzca ateş altında durarak emirler veriyordu.
48:49Mustafa Kemal'in Efsaneleşmesi: Çarpışmanın sonunda liman, von Sanders'in isteği üzerine Mustafa Kemal'in göğüs cebine çarparak saati parçalanmış olan saati bir hatıra olarak ona armağan etti.
Mustafa Kemal, kendisinin her an canını vermeye hazır olması, emrindekileri de öyle davranmaya zorluyordu.
Askerlerinin ruhunu çok iyi anlayışı onu efsaneleştiriyordu.
49:14Çanakkale Savaşları ve Mustafa Kemal'in Başarıları: Mustafa Kemal, süvarilerin komutanına kesin ölüm anlamına gelen bir saldırı emri verdi ve bu saldırı düşman akınını geciktirerek önemli bir tepenin kurtulmasını sağladı.
Çanakkale savaşları boyunca kan durmadı, yiyecek ve tıbbi malzeme yetersizdi, yaralar ot ve çamur ile tedavi ediliyordu.
İngiliz tarihçiler, Çanakkale Savaşı'nı "tek bir tümen komutanının kazandığı başarıların bir milletin kaderi üzerinde derin etki bırakması" olarak özetlemişlerdir.
50:45Mustafa Kemal'in Dönüşü ve Kariyeri: Mustafa Kemal, İstanbul'a dönüşünde zafer alayı ile karşılanmadı ve başarılarına basında çok yer verilmedi.
Enver Paşa, Mustafa Kemal'in askerlik yeteneğine değer verse de onu albay olarak kalmasını uygun gördü.
Mustafa Kemal, Çanakkale'den sonra 16. Kolordu Komutanlığına atandı ve Rus cephesine gönderildi.
52:32Doğu Cephesi ve İkili: Doğu cephesinde Mustafa Kemal, iç hat manevrası uygulayarak Ruslara karşı tek Türk zaferini kazandı ve Altın Kılıç Madalyası aldı.
Mustafa Kemal, bu ilk ordu komutanlığı sırasında Enver Paşa'nın destekçilerinden Kazım Karabekir ve İsmet ile arkadaşlık kurdu.
Mustafa Kemal ve İsmet karakter olarak farklıydı ancak birbirlerini tamamlıyorlardı; Mustafa Kemal geniş çözüm yollarına cesaretli, İsmet ise temkinli ve ayrıntılar üzerinde titiz çalışırdı.
53:52Suriye Cephesi ve İstifa: Mustafa Kemal, Suriye cephesinde Enver Paşa ve Alman komutanlarının kişisel hırsları yüzünden verdikleri yanlış kararlara sinirlenmeye başladı.
Almanların savaşı Türkiye'yi sömürge durumuna düşürmek için uzattıklarını düşünen Mustafa Kemal, görevinden istifa etmeye karar verdi.
Mustafa Kemal'in istifası kabul edildi ve İstanbul'a döndü, ardından Suriye'deki olaylar onun iddialarını haklı çıkardı.
54:48Almanya Ziyareti ve Sağlık Sorunları: Mustafa Kemal, Vahdettin Şehzade ile birlikte Almanya'ya ziyarete gitti ve Vahdettin'in başlangıçta ona kötü izlenim bıraktığını ancak sonra samimi bir ilişki kurduğunu anlattı.
Almanya'dan döndükten sonra Mustafa Kemal, Almanların savaşı kaybettiğini anladı ve Osmanlı İmparatorluğu'nun tek başına barış imzalaması için mücadele etti.
Böbrek hastalığı nedeniyle Viyana'da tedavi edilen Mustafa Kemal, Kazbat'a gönderildi ve bu zoraki dinleniş sırasında kitap okudu ve ülkesinin geleceği üzerinde düşüncelerini düzenledi.
56:29Yeni Padişah ve Suriye Cephesi: Mustafa Kemal, Sultan'ın ölümünü ve Vahdettin'in tahta geçişini öğrenince İstanbul'da olmadığı için yeni padişaha fikirlerini aşılayamadığını belirtti.
Vahdettin, Mustafa Kemal'i Suriye'de ordu komutanlığına atadı, ancak Kemal padişahtan izin isteyerek Mabeyne'ye döndü.
Suriye cephesine giden Mustafa Kemal, orduların yorgun, yiyecek yetersiz, takviye birlikleri dökülen ve savaşın kaybedilmiş olduğu sonucuna vardı.
57:46Osmanlı İmparatorluğu'nun Yenilgisi: Türk askerinin çabaları sonuçsuz kalarak, İngilizlerin saldırıları ve yerli Arap halkının düşmanca hareketleriyle Osmanlı ordusu Sıradağların arkasındaki Anadolu topraklarına geri çekildi.
Mustafa Kemal, Osmanlı İmparatorluğu'nun Balkan Savaşları ve Dünya Savaşı sonucunda Avrupa'daki ve Arap topraklarından ayrıldığını, Türk anayurdu Anadolu'nun korunmasının Türk milletinin geleceği için önemli olduğunu belirtti.
I. Dünya Savaşı'nın sonunda Osmanlı İmparatorluğu fiilen sona erdi, üç paşa (Enver, Cemal ve Talat) Alman zırhlısıyla kaçtı ve İttihat ve Terakki Partisi kendini dağıttı.
59:04Mondros Barış Antlaşması: Mondros Barış Antlaşması, İtilaf Devletleri'ne boğazların açılması, stratejik noktaların kontrolü, Türk ordusunun terhisi ve haberleşme ağı denetiminin verilmesi gibi koşulları içeriyordu.
Antlaşmanın en tehlikelisi yedinci maddesiydi; İtilaf Devletleri güvenliklerini tehdit edecek bir durum ortaya çıkarsa herhangi bir stratejik noktayı işgal edebileceklerdi.
Antlaşma 30 Ekim 1918'de imzalandı, Mustafa Kemal mütareke haberini aldığı sırada hala dağlarda direnmekteydi ve savaşta hiç yenilgiye uğramadan çıkan tek Türk komutanı oldu.
1:00:36İstanbul'da İşgal ve Halkın Durumu: İstanbul, İtilaf Devletleri'nin himayesi altında üzgün ve umutsuzdu; kış başlamış, kömür yoktu, tramvaylar ve boğaz vapurları çalışmıyordu.
Para değerini kaybetmiş, yiyecek fiyatları yükselmişti, vurgunculuk almış yürümüştü ve Rumlar sokaklarda caka satarak dolaşıyor, Türkleri aşağılıyorlardı.
Kasım ortalarında İtilaf Devletleri orduları şehre girdi, İngilizler, Fransızlar ve İtalyanlar farklı bölgelere yerleşti, ancak siyasi ve idari denetim hala Türklerin elindeydi.
1:02:13Sultan Vahdettin'in Kararı ve Mustafa Kemal'in Durumu: Sultan Vahdettin, Meclisi dağıtarak kendi ülkesinin demokratik güçlerini yenmeyi başardı ve İtilaf Devletlerinin Türkiye'yi paramparça eden barış planlarını desteklemeye başladı.
Mustafa Kemal'in ordu komutanı rütbesi indirildi ve yakında terhis edileceği için altıncı ordunun komutanlığı teklif edildi, ancak bunu reddetti.
1919 Şubat'ın sonunda Sultan Vahdettin, Tevfik Paşa'yı görevinden alıp, İtilaf Devletleri'nin aradığı kuklanın ta kendisi olan Damat Ferit'i sadrazam yaptı.
1:03:40Milli Direnme Hareketinin Hazırlığı: Mustafa Kemal, idare mekanizmasının felce uğradığını ve güvensizliğin her yana yayıldığını anladı, İtilaf Devletleri'nin ülkenin çoğunu işgal edeceğini ve hükümetin bununla mücadele etmeyeceğini biliyordu.
İşgal kuvvetleri, orduyun terhisi ve silahların toplanması işini hızlandırdı, idareden ve ordudan uzaklaştırılan görevlilerin yerine işgalcilere boyun eğmeye hazır kişiler geçiriliyordu.
Tek çözüm yolu bir milli direnme hareketiydi, Mustafa Kemal ve arkadaşları bir program hazırladılar ve Ankara'ya nakletme konusunda karar verdiler.
1:04:43Anadolu'daki Milli Hareket: 1918 Aralık ayından beri Anadolu'da yer yer milliyetçi gruplar ortaya çıkmıştı, kendilerine "Müdafaa-i Hukuk" ve "Reddi İlhak Cemiyeti" gibi adlar vermişlerdi.
Bu grupların en kuvvetli oldukları yerler yabancı tehdidine en çok açık olan bölgelerdi.
Mustafa Kemal, Anadolu'da biri ortada, biri de doğuda olmak üzere iki ordu'nun desteğine güvenebilir durumdaydı ve yakında resmi bir görevi olmadan Anadolu'ya nasıl gideceğini ve hükümeti nasıl bir oyuna getireceğini bulacaktı.
1:05:44Mustafa Kemal'in Samsun Görevi: Samsun'da Rum ve Türk halkı arasında çatışmalar başladığında İtilaf Devletleri Damat Ferit Paşa'ya, İstanbul hükümetinin Rum köylerini koruması ve düzeni sağlama konusunda önlem alması gerektiğini belirten bir rapor gönderdi.
Dahiliye Nazırı Mehmet Ali Bey, bu sorunu çözmek için Mustafa Kemal'i Samsun'a göndermeyi önerdi ve Damat Ferit bu öneriyi kabul etti.
Mustafa Kemal'in görevi, askeri ve idari unsurları kanun ve düzeni sağlayabilecek güçlü bir yönetim altında toplamaktı, ancak aslında kafasındaki plan bunun tam tersiydi.
1:07:00Mustafa Kemal'in Yetkilerinin Genişletilmesi: Genelkurmay Başkan Vekili Kazım İnanç Paşa ve Mustafa Kemal, ona geniş bir çalışma alanı sağlayacak yetkiler uydurmaya başladılar.
Harbiye Nazırı Şakir Paşa'nın itirazlarına rağmen, Mustafa Kemal beş vilayet üzerinde doğrudan yetki sahibi oldu ve emrine iki kolordu verildi.
Atama emri kabinenin onayına bağlıyken, Mehmet Ali Bey Damat Ferit'i kulüpte kağıt oynarken yakalayıp atama emrine imzasını attırdı ve sonunda padişahın onayını da aldı.
1:08:19Yunan İşgali ve Mustafa Kemal'in Samsun'a Yolculuğu: 15 Mayıs'ta Yunan birlikleri 20 bin kişilik bir kuvvet halinde İzmir'de karaya çıktılar ve Harbiye Nazırı Şakir Paşa, işgalin Mondros Antlaşması'na uygun yapıldığı gerekçesiyle direnme gösterilmemesini emretti.
Yunan askerleri İzmir'e girdiklerinde silahlarını çatarak şehirdeki sivil Rumlar Müslümanlara küfür yağdırmaya başladı, ardından kaza kurşunu patladı ve Yunan askerleri yüzlerce Türk'i şehit etti.
Mustafa Kemal, Yunanların ve İngilizlerin ülkeden nasıl kovulacağını biliyordu ve 19 Mayıs 1919'da fırtınalı bir havada Samsun limanına demir attı.
1:09:42Mustafa Kemal'in Siyasi Yetenekleri: Mustafa Kemal, kırkına yaklaşmış, olgun ve kendine güvenen bir savaşçı olarak istiklal harbinin başlamasına hazırlanıyordu.
Diğer komutanlardan farklı olarak, Mustafa Kemal'in düşünceleri kurtuluş savaşıyı başlatan diğer komutanlardan bir adım daha ilerideydi ve önderlik niteliğine sahipti.
Mustafa Kemal, iç ve dış sorunları etraflıca kavrayan, özel bir akıl ve sağduyu karışımına sahip olan tek insan olarak, tehlikeli bir işi başarılı bir sonuca ulaştırmak için gerekli olan iradeyi taşıyordu.
1:10:39Mustafa Kemal'in Samsun'daki İlk Eylemleri: Mustafa Kemal'in Samsun'da yaptığı ilk iş, telgraf şebekesinden yararlanarak yetkisi altındaki idari ve askeri makamlara haber salmak oldu.
Her yerde protesto mitingleri düzenlemesini sağladı, askeri alanda Anadolu ve Trakya'da kalmış birliklerle ilişki kurdu, siyaset alanında ise çeşitli Müdafaa-i Hukuk grupları arasında bağlantı sağlamaya başladı.
İngilizler ve saray telaşa düştü, hatalarını anladılar ve kabine Mustafa Kemal'in geri çağrılmasını kararlaştırdı.
1:11:17Mustafa Kemal'in Halkı Canlandırmaya Çalışması: Mustafa Kemal, 80 kilometre içerideki Havza kasabasına geçti ve gelibolu kahramanı olduğu öğrenildi.
Uzun savaşlar köylüyü bezdirmiş, maneviyatını çökertmişti, bu nedenle Kemal'in halkı yeniden canlandırması gerekiyordu.
Şehrin ileri gelenlerini karargaha toplayarak düşmanın niyetinin Türkleri mezarlarına diri diri gömmek olduğunu ve son bir gayretle kendilerini kurtarabileceklerini söyledi.
1:11:52Mustafa Kemal'in Siyasi Stratejisi: Mustafa Kemal, Damat Ferit'in Ermenilere özerklik verilmesi ilkesini kabul edişine karşı çıkıyordu ve İngiliz ya da Amerikan himayesi önerisini kesinlikle kabul etmiyordu.
İki gün sonra Harbiye Nezaretinden İstanbul'a dönmesini bildiren bir emir aldı, ancak bunu dinlemedi ve Samsun'dan sonra Amasya'ya geçti.
Amasya'da Rum çetecilere karşı koymak için Türk gönüllülerin toplandığı bir müslüman hocanın çevresinde Mustafa Kemal'in emrine girdiler.
1:12:36Milli Direniş Hareketinin Geliştirilmesi: Mustafa Kemal, milli direniş hareketinin üç ayrı cephede başladığını halka bildirdi: Yunanlara karşı İzmir'de, Fransızlara karşı Adana'da, Ermenilere karşı Erzurum'da.
Amasya halkı, Mustafa Kemal'in emirlerini yerine getirmeye hazır olduğunu bildirdi ve Kemal diğer paşa arkadaşlarını toplayarak direniş düşüncesinin her tarafta geliştiğini anlattı.
Sivas'ta milli bir kongre toplanması ve İstanbul'dan ayrı olarak bir milli hükümet kurulması kararlaştırıldı, bu anlaşma kuzeyden güneye ve doğuya kadar olan bölgeyi kapsamış oldu.
1:13:19Mustafa Kemal'in İstifa Süreci: İstanbul'da Mustafa Kemal'in dostu Mehmet Ali Bey dahiliye nazırlığından ayrılmıştı ve yerine geçen Ali Kemal, vilayetlere bir genelge göndererek Mustafa Kemal'le bütün resmi ilişkilerin kesilmesini bildirdi.
Mustafa Kemal, Amasya'dan sonra Erzurum'a geçti ve orada Rauf Bey ve Kazım Karabekir Paşa, kendisini işinden ve ordu hizmetinden çekmesini tavsiye ettiler.
Mustafa Kemal, biri Harbiye Nezaretine, biri de padişaha iki telgraf çekerek hem görevinden hem de ordu hizmetinden ayrıldığını bildirdi.
1:14:05Erzurum Kongresi ve Misak-ı Milli: Mustafa Kemal, Erzurum halkına istifasını anlatarak "bundan sonra kutsal milli ülkümüzün başarıya ulaşması için bir vatandaş olarak savaşmaya devam edeceğim" dedi.
İstifası ardından Muhafaza-i Hukuk Cemiyeti'nin heyet-i temsiliye başkanlığına seçildi.
Erzurum Kongresi, bir Ermeni okulunda toplanarak onbeş gün sürdü ve Mustafa Kemal, Anadolu'nun her yerinde "güçünü halk çoğunluğunun istek ve kararlarından alan bir hükümet kurulmalı" mesajını yinledi.
1:14:40Misak-ı Milli ve Sivas Kongresi: Kongre sonunda Misak-ı Milli adı verilecek bildiri kaleme alındı; bu bildiri, Anadili Türkçe olan halkın çoğunlukta bulunduğu Türkiye sınırlarının olduğu gibi kalmasını ısrar ediyordu.
Mustafa Kemal, Erzurum'da siyasi çalışmalarının yanı sıra Kuvayi Milliye'nin kurulması işiyle de uğraştı ve Ağustos sonlarında Sivas'a doğru yola çıktı.
Sivas Kongresi'ne ikiyüzden fazla temsilci çağrılmış, ancak yalnız doksan dokuzu geldi.
1:15:59Sivas Kongresi ve Heyet-i Temsiliye: Sivas Kongresi, Erzurum Kongresi'nde alınan kararları onayladı ve Misak-ı Milli'nin metnini güçlendirdi.
Ulkenin ilerideki hukuki durumu konusunda anlaşmazlık çıktı, ancak Mustafa Kemal ülkenin tam bir bağımsızlığa kavuşabileceğine inanıyordu.
Sivas Kongresi'nin sonuna doğru Mustafa Kemal, heyet-i temsiliyenin geçici hükümet gibi çalışacağını ilan etti ve halkın güvenini kazanmış bir milli hükümet kuruluncaya kadar milletin işlerini kanunlara uygun olarak ve padişah adına yürüteceğine söz verdi.
1:16:56Mustafa Kemal'in Telgraf Stratejisi: Mustafa Kemal telgrafı internet ağı gibi kullanıyordu; gittiği yerlerde ilk önce telgraf merkezlerini ele geçiriyordu.
Silah, cephane sevkiyatı, Anadolu'ya geçecek subayların sahte kimlik belgeleri, İngiliz casuslarının isim listesi gibi hayati konularda kesintisiz trafik yaşanıyordu.
Anadolu'nun her tarafından İstanbul hükümetine istifa etmelerini isteyen binlerce telgraf yağdırıldı.
1:17:40İttifak Devletleri ve Damat Ferit'in İstifası: İttifak devletleri ve Damat Ferit Paşa kabinesi, haberleşme yollarına zorla el konulmasıyla tehlike ile karşı karşıya kaldılar.
İngilizler kalan kuvvetlerini Anadolu'nun tehlikeli noktalarından çekme kararı aldılar.
En sonunda Damat Ferit, Sultan'ın ısrarıyla istifasını verdi ve Mustafa Kemal, kendisini ordudan atmış olan hükümeti ve İtilaf devletlerine uşaklık eden sadrazamı düşürmüştü.
1:18:23Ankara'ya Taşınma ve Fatma Seher: Mustafa Kemal karargah olarak Ankara'yı seçti, ancak yola çıkmak için para gerekiyordu.
Sivas'ta Amerikan Okulu'ndan benzin ve lastik aldıklarında, Mustafa Kemal'in itirazı üzerine vesika imzalandı; hediye, bağış, ödenek gibi kavramlar ona hassas konulardı.
Mustafa Kemal, 34 yaşındaki Erzurumlulu Fatma Seher'i binbaşı olarak atadı, Fatma kendi kızıyla birlikte 15 kadını ve erkekleriyle bir milis müfrezesi kurdu.
1:20:19Güneydeki Mücadele ve İngiliz müdahalesi: 27 Aralık 1919'da dokuz günlük yolculuktan sonra heyet-i temsiliye üyeleri Ankara'ya vardı.
Mustafa Kemal, Urfa, Maraş ve Antep'in mütarekeye aykırı işgalini protesto etti ve halkı bu işgale karşı koymaya çağırdı.
16 Mart 1920 sabahı, İngiliz savaş gemileri Galata Köprüsü yakınlarına geldi, tanklar İstanbul ve Beyoğlu sokaklarında dolaşmaya başladı ve İngiliz askerleri karakollar, inzibat noktaları ve başlıca resmi binaları işgal ettiler.
1:21:43Milli Mücadele'nin Başlangıcı: Fransız ve İtalyan birlikleri İstanbul'u işgal etti ve Padişah Damat Ferit'i yeniden hükümete getirdi.
Mustafa Kemal, İstanbul'un zorla işgal edildiğini ve Osmanlı'nın 600 yıllık egemenliğinin bittiğini bildiriyle açıkladı.
Mustafa Kemal, Türkiye dışındaki Müslümanlara ve gayrimüslim devletlere de benzer bildiriler gönderdi.
1:22:24Milliyetçilerin Anadolu'ya Geçişi: İşgal ordusundan sıyrılarak İstanbul'dan Anadolu'ya geçmek her yurtsever için bir görev haline geldi.
İngilizler, milliyetçileri gizleyen herkesin öldürüleceğini yazan ilanlar astılar.
Milliyetçiler, çorak topraklara can vererek Türkiye'nin kalbinin tekrar çarpmasını sağlayacaktı.
1:22:54İç Savaş ve Fetva: Başlangıçta yabancılar karşıtı kurtuluş savaşı, iç düşmanlarla savaşmayı gerektiren bir hal almıştı.
Padişah, milliyetçilere karşı düşmanlığını açıkça ortaya koymuş, Şeyhülislam onları asi ilan eden bir fetva çıkarmıştı.
Fetva "Bu asileri öldürmek vaciptir" sözleriyle sona eriyerek yurdun her yerine İngiliz ve Yunan uçaklarıyla havadan atıldı.
1:23:20Milli Mücadele'nin Yükselişi: Mustafa Kemal, bir millet meclisi toplamak zorunda kaldı ve İstanbul'un İslamcı bildirilerine karşılık vermek zorundaydı.
Ankara'daki ulemaya saygı göstererek onları seferber ederek, İstanbul'dakine karşı bir fetva çıkardılar.
O dönemde halk halifesiz ve padişahsız bir kurtuluşun mümkün olmadığı inancına sahipti.
1:24:08Birinci TBMM'nin Kuruluşu: İlk büyük millet meclisi 23 Nisan 1920 günü kapılarını açtı ve Türkiye tarihinin dönüm noktasına ulaşıldı.
Mustafa Kemal'in amacı, Osmanlı saltanatının ve hilafetin yıkılmış olduğunu düşünerek milli egemenliğe dayanan yeni bir bağımsız devlet kurmaktı.
Açılış nutkunda, meclisin yasama ve yürütme görevlerini kendinde birleştireceğini ve padişahın zor ve baskıdan kurtulduğu zaman meclisçe kararlaştırılacak yasal ilke içerisinde yerini alacağını belirtti.
1:25:12Anayasa Hazırlığı ve İddialar: Yeni anayasa hazırlanması dokuz ay sürdü ve tartışmalar bitmiyordu.
Mustafa Kemal, saltanat konusundaki tartışmaları bir kenara iterek milletin kayıtsız şartsız hakimiyetini kabul eden bir tasarıyı zorla meclisten kopardı.
İstanbul'da kurulan özel bir mahkeme milliyetçilerden yedi kişiyi idama mahkum etti, bunlar arasında Mustafa Kemal, İsmet Bey ve Ali Fuat Paşa da vardı.
1:26:06İç Savaş ve Yunan Saldırısı: Ankara her yönden iç düşmanlarla sarılmıştı ve Mustafa Kemal bir yıl boyunca 34 bölgede baş gösteren ayaklanmalara karşı koymak zorunda kaldı.
22 Haziran 1920'de İtiraf devletlerinin onayıyla Yunan saldırısı başladı ve Yunanlar Mondros Antlaşması'nın bir kez daha çiğnenmesiyle yasak Milne hattını dört noktadan geçti.
Sayıca üstün ve donanımları modern olan Yunanlar güçlü bir direnişle karşılaşmadılar ve Türkler düzen içinde Bursa'ya çekildiler.
1:27:26Sevr Antlaşması ve Milliyetçi Destek: Damat Ferit ve kuklalar hükümeti Sevr Antlaşmasını imzaladı, bu antlaşma Türkiye'nin Anadolu'nun ortasında, denize çıkış noktalarının çoğu yabancılar tarafından tutulmuş, egemenliği sadece sözde kalmış bir toprak parçasından ibaret kalmasını sağladı.
Boğazlar milletlerarası denetim altına alındı, Türk maliyesi İtilaf devletleri tarafından yönetildi ve kapitülasyonlar genişletildi.
Bu durum milliyetçilerin davalarında haklı olduklarını ispata yarattı ve Mustafa Kemal yalnız bir avuç yurtseverin değil, bütün Türk milletinin desteğini elde etti.
1:28:16Bursa Felaketi ve Mustafa Kemal'in Müdahalesi: Anadolu'ya geçişler hızlandı ve Büyük Millet Meclisi, Bursa'nın Yunan işgali altına girdiğini görünce donup kalmıştı.
Cepheden dönen Mustafa Kemal, mebusların Bursa felaketi yüzünden kürsüyü siyah örtülerle kaplamış ve nihai zafere kadar böylece bırakmaya ant içmişlerdi.
Mustafa Kemal, öfkelerini yatışmasını bekleyip siyah örtülü kürsüye çıktı ve mebuslara asıl önemli olanın Bursa'nın geri alınması değil, bütün Anadolu'nun savunulması olduğunu anlattı.
1:28:56İç İsyanlar ve Yunan Saldırıları: Milli birliği sağlamak ve ülke içindeki isyanları bastırmak, Yunan saldırısına karşı koymaktan daha önemliydi.
1920 yazının sonlarında Mustafa Kemal, Yozgat'ta Çapanoğulları tarafından çıkarılan isyanla karşılaştı ve bu isyanı bastırmak için Çerkez Ethem'i çağırdı.
Yunanlar sonbahar saldırısına girişeceklerdi ve düzenli ordularıyla üstün durumdaydılar, Türkler ise başıbozuk kuvvetlere bel bağlamışlardı.
1:30:14Rusya ile İlişkiler ve Çerkez Ethem: Mustafa Kemal, Ruslarla diplomatik ilişkiler kurmayı ve emperyalizme karşı mücadelesinde yardım istemeyi ciddi şekilde düşünmeye başlamıştı.
Rusya, Misak-ı Milli'yi tanıdı ve 16 Mart 1921'de Moskova Antlaşması imzalandı.
1920 sonlarında Çerkez Ethem ve adamları Kütahya'da bağımsız bir derebeyliği kurmuş, vergi topluyor ve kendi adalet sistemi uyguluyordu.
1:31:15Çerkez Ethem'in Düşüşü: Mustafa Kemal ve İsmet, Çerkez Ethem çetesini düzenli ordu içine sokmaya karar verdi, ancak Ethem bunu kabul etmedi.
Ethem ve kardeşi Meclis'teki arkadaşlarıyla hükümet aleyhine bir ayaklanma hazırladılar.
Mustafa Kemal'in birlikleri Kütahya'ya yürüyüp Çerkez Ethem kuvvetlerini dağıttı ve Ethem düşman safında kaldı.
1:32:18İkinci İnönü Muharebesi: Yunanlar 1921 yılında Anadolu'nun iki ana noktası olan Eskişehir ve Afyon'u ele geçirmeyi tasarlıyorlardı.
10 Ocak 1921'de Yunanlar keşif niteliğinde bir harekate girişti, İsmet Bey düşmanı İnönü'de karşıladı.
Türkler sayı ve silah bakımından zayıf olsalar da daha üstün bir komuta altında ve daha azimle savaşıyorlardı, Yunanlar yenilgiyi kabul ederek geri çekildiler.
1:33:33Fikriye Hanım ve Mustafa Kemal: Zübeyde Hanım'ın ikinci eşi Ragıp Bey'in yeğeni Fikriye, kimseye kulak asmadan Anadolu'ya geçti ve Mustafa Kemal'e aşıktı.
Mustafa Kemal hayatını mesleğine ve yurduna vermiş bir adamdı, Fikriyi alaturka buluyordu ve evlenmeyi düşünmüyordu.
Fikriye esmer, zarif, anlayışlı, nazik tavırlı, ata binme ve silah kullanma bilen, Mustafa Kemal'in düşüncelerini anlayıp cevaplayabilecek kadar eğitim görmüş bir kadındı.
1:34:33Londra Konferansı ve İkinci İnönü Zaferi: Yüksek Konsey 1921 Şubat'ında Türk ve Yunan hükümetlerini Londra'da bir konferansa çağırdı, ancak İtilaf Devletleri Ankara Hükümeti'ne ağır şartlar içeren anlaşmayı kabul ettiremedi.
23 Mart'ta Yunanlar Eskişehir ve Afyon istikametinde yeniden saldırıya geçti, Londra görüşmeleri Türklerin kuvvetlerini toparlamasına zaman kazandırmıştı.
Dokuz gün süren savaşta Türk ordusunun kahramanca verdiği mücadele sayesinde Yunanlar ağır kayıplar verdi, İsmet Paşa bir kez daha başardı.
1:36:17Yunan Saldırıları ve Mustafa Kemal'in Taktiği: İtilaf Devletleri Londra Konferansı'nın başarısızlıkla sonuçlanmasından sonra Türk-Yunan uzlaşmazlığında tarafsızlıklarını ilan ettiler.
1921 Haziran'ında Kral Konstantinos kendisini Yunan orduları başkomutanlığına atadı ve 10 Temmuz'da yeni bir saldırı başladı.
Mustafa Kemal, Yunan saldırısına karşı koymanın yerinde bir hareket olmayacağına karar verdi, zaman kazanabilmek için toprak kaybetmek ve düşman ordusunun ikmal hattını uzatmak istiyordu.
1:37:43Mustafa Kemal'in Başkomutanlık Yetkileri: Meclis felaket karşısında dehşete kapılmış, Mustafa Kemal'in başkomutanlığı kendi üzerine almasını istemişti.
Mustafa Kemal başkomutanlığı kabul edeceğini ancak meclisin bütün yetkilerinin kendisine verilmesi şartıyla belirtti.
Mustafa Kemal'in ısrarıyla 5 Ağustos 1921'de Başkumandanlık Kanunu kabul edildi ve Kemal üç aylık süre için askeri diktatör oldu.
1:39:06Türk Milletinin Topyekün Savaşı: Mustafa Kemal yetkilerini kullanarak Türk Milletinin Topyekün Savaşı'nı başlattı ve orduya donanım sağlamak için bazı ihtiyaç maddelerine el koydu.
Kadınlar da savaşa seferber edildi ve silahlar, cephaneler köylü kadınlar tarafından cepheye taşındı.
Askerden kaçanlar şiddetli cezalara çarptırılırken, varlıklı eşraf ve tüccarlar kayseri'ye göç ettiler.
1:41:01Mustafa Kemal'in Yaralanması ve Sakarya Savaşı: Mustafa Kemal ve Fevzi Paşa cepheye hareket etti, ancak atı kaza geçirdi ve kaburga kemiklerinden biri kırıldı.
Doktor tedavi için dinlenmesini söyledi ancak Mustafa Kemal 24 saat sonra yine cephedeydi.
Yunanlar 13 Ağustos 1921'de yeniden saldırıya geçti, Kral Konstantinos savaş hedefini Ankara'ya ilan etti.
1:42:32Sakarya Savaşı'nda Türk Ordusu: Mustafa Kemal'in hesapları işe yaramıştı, Türk ordusu Yunanları Sakarya Nehri'nin doğusunda bekliyordu.
Mustafa Kemal 26 Ağustos 1921'de "Hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır" emrini verdi.
Sakarya Meydan Muharebesi tam 22 gün 22 gece sürdü ve dünyanın en uzun meydan muharebesiydi.
1:45:11Sakarya Zaferi ve Sonuçları: Yunanlar Türk kuvvetlerini kuşatıp imha edemediler, 10 Eylül'de Türk tarafından başlatılan genel karşı taarruzla son darbe vuruldu.
Sakarya Zaferi ile üstünlük Türk ordusuna geçti, moraller yükselirken Yunanlıların morali alt üst oldu.
Sakarya Zaferinden sonra TBMM aracılığıyla Mustafa Kemal'e 19 Eylül 1921 tarihinde Gazi unvanı ve Mareşal rütbesi verildi.
1:46:27Sakarya Zaferinin Siyasi Sonuçları: Sakarya Meydan Muharebesi'nin askeri sonuçları yanında siyasi sonuçları da Türk milleti için önemli kazanımlar sağladı.
Sakarya Zaferinden bir ay sonra 13 Ekim 1921'de Ankara Hükümeti ile Güney Kafkas Cumhuriyetleri arasında Kars Antlaşması imzalandı ve Türkiye'nin doğu sınırları güvenlik altına alındı.
Fransa, Sakarya Zaferinden sonra bekle-gör tutumunu bıraktı ve 20 Ekim 1921'de Ankara Antlaşması imzalayarak Türkiye'nin güney sınırını tanındı.
1:47:09Dış İlişkilerdeki Değişimler: Güney cephesi güvenlik altına alındığından oradaki Türk birlikleri batı cephesine kaydırıldı.
Sakarya Zaferi İngiltere'yi TBMM Hükümetini tanımaya zorladı ve 23 Ekim 1921'de tutsakların serbest bırakılması anlaşması yapıldı.
2 Ocak 1922'de Türkiye ile Ukrayna arasında dostluk anlaşması imzalandı ve Türkiye ile Sovyet Rusya arasında yakın dostluk ve temas sağlanmış oldu.
1:47:46Yunan Politikasındaki Değişiklikler: Sakarya Zaferi, İtilaf Devletlerinin Yunanlara olan güvenini azaltmıştı ve yeni sınırlar Sevr Antlaşması'nın geçerliliğini yitirmesine sebep olmuştu.
Türk ordusunun Sakarya Meydan Muharebesi'ni kazanması Yunan dış politikalarında köklü değişikliklere sebep oldu.
Sakarya'dan sonra Yunanların Ankara'nın alınması ve Büyük Bizans'ın kurulması gibi düşleri yok oldu, yerine bağımsız bir İyonya Devleti görüşüne ağırlık vermeye başladılar.
1:48:14Milli Mücadele ve Doğu Dünyası: Sakarya Zaferi ile 1683 Viyana Kuşatmasından beri devam eden Türk çekilişi durdurulmuştu ve bundan sonra Türk ilerleyişi başlayacaktı.
Milli hareketlerin uyanmaya başladığı Doğu dünyası, milliyetçi Türkiye'yi bir örnek ve önder gibi görmeye başlamıştı.
Türkiye, batı emperyalizmine baş kaldırmış ve onun boyunduruğunu silkip atmak için savaşa girişmiş ilk Doğu ülkesiydi.
1:48:53Mustafa Kemal'in Dış Politikası: Mustafa Kemal Asya milletlerinin şefi olmayı aklından bile geçirmiyordu, ancak doğunun maddi ve manevi yardımına ihtiyacı olduğu açıktı.
Dengeyi sağlamak için gerekirse sağa sola dümen kırmayı, kendini akıntıya kaptırmadan istediğini elde etmeyi başarıyordu.
Verdiği açık demeçlerle Anadolu'yu doğuya doğru yöneltilecek her çeşit saldırıya karşı dikilmiş bir kale gibi gösteriyordu.
1:49:27Dış Yardımlar ve Savaş Hazırlığı: Türkiye para bakımından en büyük yardımı Hindistan'dan gördü, 125 bin İngiliz sterlinine varan Hint yardımının bir kısmı ordu giderleri için kullanıldı.
Gazi güçlü bir duruma ulaşmıştı; müttefikleri, silahları, resmen tanınmış bir hükümeti ve güçlenen bir ordusu vardı.
Mustafa Kemal harekata girişmek için acele etmiyordu, zaman onun yararına işlemekteydi; ordular kendi vatan toprağını savunuyordu ve Yunan askerlerinin moralı çöküyordu.
1:50:16Asker Tazminatı ve Medreseler: Büyük taarruz için düzenli orduya asker toplanıyordu, bu dönemde askerden kaçmak isteyenlerin en büyük sığınağı din eğitimi veren medreselerdi.
Mustafa Kemal bir medreseyi ziyarete gittiğinde, medrese talebelerinin askere alınmamasını istirham eden bir sarıklıyla tartıştı.
Mustafa Kemal, memleketin harp ederken ve istiklalini kurtarmaya çalışırken medreselerin askere alınmaması gerektiğini savunanlara karşı çıktı ve medreselerin kapanmasına karar verdi.
1:51:17Büyük Taarruz Planı: 20 Temmuz 1922'de Gazi'nin başkomutanlık yetkileri TBMM tarafından süresiz olarak uzatıldı.
Yunanlıların Ankara'yı ele geçirmek için planları boşa çıktığında, artık gözlerini İstanbul'a dikmişlerdi ve Anadolu'dan Trakya'ya iki dümen asker geçirmişlerdi.
Mustafa Kemal, Yunanlıların Trakya'ya asker geçirdiklerini duyar durmaz saldırı zamanını kararlaştırdı ve ordunun Ağustos ortalarında saldırı için hazır olmasını emretti.
1:52:01Saldırının Hazırlığı: Mustafa Kemal, saldırı tarihinin gizli tutulması gerektiğini biliyordu çünkü stratejik planının başarısı bir sürprize dayanmaktaydı.
İngiliz ajanları için Gazi'nin Çankaya'da olduğunu söylentileri yayıldı ve gazetelerde de Çankaya'da bir çay partisi vereceği yazıldı.
İki ordu birbirine hemen hemen denk güçteydi; silah bakımından Yunanlıların, süvari bakımından Türklerin hafif üstünlüğü vardı.
1:52:51Saldırının Stratejisi: Saldırının temelini önce stratejik, sonra taktik sürpriz oluşturuyordu; Yunanlar saldırıyı kuzeyden beklerken, Mustafa Kemal asıl hedefi güneydeki Afyon'a saldırmayı tasarlamıştı.
Kıtalar gece yol alıyor, gündüzleri gizleniyor ve düşmanı aldatmak için gereksiz yerlerde de yol yapılıyordu.
25 Ağustos akşamı Anadolu'yla dış dünya arasındaki haberleşme kesildi ve 26 Ağustos'ta Mustafa Kemal "Ordular, ilk hedefiniz Akdeniz'dir. İleri" emrini verdi.
1:54:05Büyük Taarruzun Başlangıcı: Büyük taarruz başladı, savaş kanlı oldu ve kısa sürdü; sabah saat 9 buçukta iki tanesi dışında bütün hedefler Türklerin eline geçmişti.
Yunanlar geceleyin gizlenerek karşı amaçlardan kendilerine doğru tırmanmış olan bu kuvvetlerin varlığını akıllarından bile geçirmemişlerdi.
30 Ağustos sabahı Yunan ordusu Dumlupınar dolaylarında geri çekilmeye çalışırken, etrafı çalılık tepelerle çevrili yumurta biçiminde bir çukura sıkıştırılmıştı.
1:54:59Zaferin Sonuçları: İlk saldırıdan dört gün sonra Yunan ordularının yarı mevcudu yok edilmiş ya da esir alınmıştı ve savaş malzemelerinin tümünü kaybettiler.
Yunan ordusunun öteki yarısı arkasındakilerle arayı açmış, denize doğru kaçıyor ve kaçarken köyleri, ekinleri ateşe veren, demiryolu tahrip eden, insanları öldüren ve kadınların ırzına geçen bu sürüye ordu denemezdi artık.
30 Ağustos bundan sonra Türklerin zafer bayramı olarak anılacaktı.
1:55:32Mustafa Kemal'in Esirlerle İlişkisi: Mustafa Kemal'in çadırı savaş alanına yakın harap olmuş bir köyde bir ahırın damına kurulmuştu ve çevresine toplanan köylü kadınlar ona Yunanlardan çektiklerinin öcünü almasını istiyorlardı.
Mustafa Kemal, esir Yunan subayına Mareşal ve başkomutan olduğunu söyledi ve General Trikoupis'i karşılayarak ona el sıkıştı.
Trikoupis, saldırıda gafil avlandığını itiraf etti ve Mustafa Kemal'in cephe hattından yönetmesine şaşırdığını, kendi başkomutanının cephede olmadığını söyledi.
1:57:53Zaferin Sonrası: Kesin Türk zaferinden sonra halk sokaklara döküldü, Türk milleti ordu ve Gazi şerefine gösteriler yapmaya, havaya sevinçle silahlar atmaya başladı.
Askerler Ege'ye kadar ilerledi, 9 Eylül'de İzmir'deki düşman Ege Denizi'ne döküldü ve 11 Eylül'de Bursa'da kurtarıldı.
İzmir'e gelen Mustafa Kemal, karargahını karşı yakaya seçilmiş bir köşke taşıdı ve orada yere serilmiş bir Yunan bayrağı gördüğünde "Bayrak bir milletin onurudur, ne olursa olsun yere serilemez" dedi.
1:58:35İzmir'deki Rumlar ve Latife Hanım: Şehirdeki Rumlar kendilerini koruyacak Yunan birliklerinin kaçıp gittiği için korku içindeydi ve üç yıl önce Yunanların İzmir'i işgal ederken Türklerden reva gördükleri muamelenin kendilerine yapılmasından çekiniyorlardı.
Mustafa Kemal ilk iş olarak bir bildiri yayımlayıp Rum halkına kötü davranacak askerlerin ölüm cezasına çarptırılacağını ilan etti.
İzmir'e gelişinden sonra karargaha gelen Latife Hanım, ticaret ve gemicilikle uğraşan İzmirlili bir zenginlerin kızıydı, Avrupa'da hukuk okumuş, Fransızca bir Fransız gibi konuşuyordu.

Mustafa Kemal ve Türk Kurtuluş Savaşı Belgeseli

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir