Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk'ün hayatını anlatan kapsamlı bir eğitim içeriğidir. 1881 yılında Selanik'te doğan Atatürk'ün aile geçmişinden başlayarak eğitim hayatı, askeri kariyeri ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşundaki rolü kronolojik olarak ele alınmaktadır.
- Video, Atatürk'ün doğumundan başlayarak askeri eğitimi, Çanakkale Savaşı'ndaki başarıları, Kurtuluş Savaşı'ndaki liderliği ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunu detaylı şekilde anlatmaktadır. Ayrıca Atatürk'ün siyasi, toplumsal, hukuki, eğitim ve kültür alanlarındaki devrimleri beş başlık altında toplanarak sunulmaktadır.
- Videoda Atatürk'ün 1928'de yeni Türk harflerinin kabulü, 1931-1932'de Türk Dil ve Tarih Kurumlarının kurulması gibi önemli tarihsel olaylar, TBMM başkanlığına seçilmesi, cumhurbaşkanlığı dönemi, yurt gezileri, özel hayatı, aile hayatı ve mirası hakkında bilgiler verilmektedir. Video, Atatürk'ün 10 Kasım 1938'de vefatı ve cenaze töreniyle sona ermektedir.
- Atatürk'ün Doğumu ve Ailesi
- Mustafa Kemal Atatürk, 1881 yılında Selanik'te Koca Kasım Mahallesi İslahhane Caddesi'ndeki üç katlı pembe evde doğdu.
- Babası Ali Rıza Efendi, annesi Zübeyde Hanım'dır; babası milis subaylığı, evkaf katili ve kereste ticareti yapan biridir.
- Atatürk'ün beş kardeşinden dördü küçük yaşlarda vefat etti, sadece Makbule 1956 yılına kadar yaşadı.
- 01:18Eğitim ve Askeri Kariyeri
- Küçük Mustafa, Hafız Mehmet Efendi'nin mahalle mektebinde öğrenime başladı, sonra babasının isteğiyle Şemsi Efendi Mektebine geçti.
- 1888'de babasını kaybetti, bir süre dayısının yanında kaldıktan sonra Selanik'e dönüp okulunu bitirdi ve Selanik Mülkiye Rüştiyesi'ne kaydoldu.
- 1893 yılında askeri rüştiyeye girdi, burada matematik öğretmeni Mustafa Bey adına Kemali ilave etti.
- 02:07Askeri Eğitim ve İlk Görevleri
- 1896-1899 yıllarında Manastır Askeri İdadisini bitirip İstanbul'da Harp Okulunda öğrenime başladı ve 1902 yılında teğmen rütbesi ile mezun oldu.
- Harp Akademisi'ne devam etti ve 11 Ocak 1905'te yüzbaşı rütbesi ile akademiyi tamamladı.
- 1905-1907 yılları arasında Şam'da 5. Ordu emrinde görev yaptı ve 1907'de kolağası (kıdemli yüzbaşı) oldu.
- 02:48Savaşlarda Görevleri
- Manastıra 3. Orduya atandı ve 19 Nisan 1909'da İstanbul'a giren Harekat Ordusunda kurmay başkanı olarak görev aldı.
- 1910 yılında Fransa'ya gönderildi ve Picardi manevralarına katıldı.
- 1911 yılında İstanbul'da Genelkurmay Başkanlığı emrinde çalışmaya başladı ve aynı yıl İtalyanların Trablusgarp'a hücumu ile başlayan savaşta Tobruk ve Derne bölgesinde görev aldı.
- 03:30Balkan Savaşı ve Birinci Dünya Savaşı
- 20 Aralık 1911'de İtalyanlara karşı Tobruk Savaşı'nı kazandı ve 6 Mart 1912'de Dernek Komutanlığına getirildi.
- Ekim 1912'de Balkan Savaşı başlayınca Mustafa Kemal Gelibolu ve Bolayır'daki birliklerle savaşa katıldı ve Dimetoka ve Edirne'nin geri alınışında büyük hizmetleri görüldü.
- 1913 yılında Sofya Ateşe Militerliğine atandı, bu görevde iken 1914 yılında yarbaylığa yükseldi ve Ateşe Militerlik görevi Ocak 1915'te sona erdi.
- 04:29Çanakkale Savaşları
- Birinci Dünya Savaşı başlamış, Osmanlı İmparatorluğu savaşa girmek zorunda kalmıştı ve Mustafa Kemal 19. Tümeni kurmak üzere Tekirdağ'da görevlendirildi.
- 1914 yılında başlayan Birinci Dünya Savaşı'nda Mustafa Kemal Çanakkale'de bir kahramanlık destanı yazıp İtilaf Devletlerine Çanakkale geçilmez dedirtti.
- 18 Mart 1915'te Çanakkale Boğazı'na geçmeye kalkan İngiliz ve Fransız donanması ağır kayıplar verince Gelibolu Yarımadası'na asker çıkarmaya karar verdiler.
- 05:06Çanakkale Zaferleri
- 25 Nisan 1915'te Arıburnu'na çıkan düşman kuvvetlerini Mustafa Kemal'in komuta ettiği 19. Tümen Conkbayırı'nda durdurdu ve bu başarının üzerine albaylığa yükseldi.
- İngilizler 6-7 Ağustos 1915'te Arıburnu'na tekrar taarruza geçti, Anafartalar Grubu Komutanı Mustafa Kemal, 9-10 Ağustos'ta Anafartalar Zaferini kazandı.
- Bu zaferi 17 Ağustos Kireçtepe, 21 Ağustos'ta İkinci Anafartalar Zaferi takip etti ve Çanakkale savaşlarında yaklaşık 253 bin şehit veren Türk ulusu, onurunu İtilaf Devletlerine karşı korumasını bilmiştir.
- 06:14Çanakkale Sonrası Görevleri
- Mustafa Kemal Çanakkale savaşlarından sonra 1916'da Edirne ve Diyarbakır'da görev aldı ve 1 Nisan 1916'da tüm generalliğe yükseldi.
- Rus kuvvetleri ile savaşarak Muş ve Bitlis'in geri alınmasını sağladı ve Şam ve Halep'teki kısa süreli görevlerinden sonra 1917'de İstanbul'a geldi.
- Velihat Vahdettin Efendiyle Almanya'ya giderek cephede incelemelerde bulundu, bu seyahatten sonra hastalandı ve Viyana ve Karispa'da giderek tedavi oldu.
- 06:56Mondros Mütarekesi ve Samsun'a Çıkış
- 15 Ağustos 1918'de Halep'e 7. Ordu Komutanı olarak döndü ve bu cephede İngiliz kuvvetlerine karşı başarılı savunma savaşları yaptı.
- Mondros Mütarekesinin imzalanmasından bir gün sonra 31 Ekim 1918'de Yıldırım Orduları Grubu Komutanlığına getirildi.
- Bu ordunun kaldırılması üzerine 13 Kasım 1918'de İstanbul'a gelip Harbiye Nezaretinde (Bakanlığında) göreve başladı.
- 07:32Samsun'a Çıkış ve Milli Mücadele
- Mondros Mütarekesinden sonra İtilaf Devletlerinin Osmanlı ordularını işgale başlamaları üzerine Mustafa Kemal 9. Ordu Müfettişi olarak 19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıktı.
- 22 Haziran 1919'da Amasya'da yayımladığı genelgeyle milletin istiklalini yine milletin azim ve kararının kurtaracağını ilan edip, Sivas Kongresi toplantıya çağırdı.
- 23 Temmuz-7 Ağustos 1919 tarihleri arasında Erzurum, 4-11 Eylül 1919 tarihleri arasında da Sivas Kongresi'ni toplayarak vatanın kurtuluşu için izlenecek yolun belirlenmesini sağladı.
- 08:23Türkiye Cumhuriyeti'nin Kuruluşu
- 27 Aralık 1919'da Ankara'da heyecanla karşılandı ve 23 Nisan 1920'de Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin açılmasıyla Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulması yolunda önemli bir adım atmış oldu.
- Meclis ve Hükümet Başkanlığına Mustafa Kemal seçildi ve Türkiye Büyük Millet Meclisi, kurtuluş savaşının başarıyla sonuçlanması için gerekli yasaları kabul edip uygulamaya başladı.
- Türk Kurtuluş Savaşı 15 Mayıs 1919'da Yunanlıların İzmir'i işgali sırasında düşmana ilk kurşunun atılması ile başladı.
- 09:19Kurtuluş Savaşı'nın Önemli Aşamaları
- Birinci Dünya Savaşı'nın galip devletlerine karşı önce Kuvayi Milliye adı verilen milis kuvvetleri ile savaşıldı, Türkiye Büyük Millet Meclisi düzenli orduyu kurdu.
- Kuvayi Milliye ordu bütünleşmesi sağlayarak savaşı zaferle sonuçlandırdı.
- Mustafa Kemal yönetimindeki Türk Kurtuluş Savaşı'nın önemli aşamaları arasında Sarıkamış (20 Eylül 1920), Kars (30 Ekim 1920), Çukurova, Gaziantep, Kahramanmaraş, Şanlıurfa savunmaları (1911-1921), İnönü Zaferleri (6-10 Ocak 1921 ve 23 Mart-1 Nisan 1921), Sakarya Zaferi (23 Ağustos-13 Eylül 1921), Büyük Taarruz Başkomutan Meydan Muharebesi ve Büyük Zafer (26 Ağustos-9 Eylül 1922) bulunmaktadır.
- 10:29Kurtuluş Savaşı'nın Sonuçları
- Sakarya Zaferinden sonra 19 Eylül 1921'de Türkiye Büyük Millet Meclisi Mustafa Kemal'e Mareşal rütbesi ve Gazi unvanını verdi.
- Kurtuluş Savaşı 24 Temmuz 1923'te imzalanan Lozan Antlaşması ile sonuçlandı ve Sev Antlaşması ile paramparça edilen Türkler'e 5-6 il büyüklüğünde vatan bırakılan Türkiye toprakları üzerinde ulusar birliğe dayalı yeni Türk devletinin kurulması için hiçbir engel kalmadı.
- 23 Nisan 1920'de Ankara'da TBMM'nin açılmasıyla Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşu müjdelenmiştir.
- 11:29Cumhuriyetin Kuruluşu ve Devrimler
- 1 Kasım 1922'de Hilafet ve Saltanat birbirinden ayrıldı, saltanat kaldırıldı ve böylece Osmanlı İmparatorluğu ile yönetim bağları koparıldı.
- 13 Ekim 1923'te Cumhuriyet İdaresi kabul edildi, Atatürk oy birliği ile ilk Cumhurbaşkanı seçildi ve 30 Ekim 1923 günü İsmet İnönü tarafından Cumhuriyetin ilk hükümeti kuruldu.
- Türkiye Cumhuriyeti, egemenlik kayıtsız şartsız milletindir ve yurtta barış, cihanda barış temelleri üzerine yükselmeye başladı.
- 12:11Atatürk'ün Devrimleri
- Atatürk, Türkiye'yi çağdaş uygarlık düzeyine çıkarmak amacıyla bir dizi devrim yaptı ve bu devrimleri beş başlık altında toplayabiliriz.
- Siyasi devrimler: Saltanatın kaldırılması (1 Kasım 1922), Cumhuriyetin ilanı (29 Ekim 1923), Halifeliğin kaldırılması (3 Mart 1924).
- Toplumsal devrimler: Kadınlara erkeklere eşit haklar verilmesi (1926-1934), Şapka ve kıyafet devrimi (25 Kasım 1925), Tekke, zaviye ve türbelerin kapatılması (30 Kasım 1
- 13:43Atatürk Dönemi Yenilikleri
- Yeni Türk harflerinin kabulü 1 Kasım 1928'de gerçekleşti.
- Türk Dil ve Tarih Kurumları 1931-1932 yıllarında kuruldu.
- Üniversite öğreniminin düzenlenmesi 31 Mayıs 1930-1933 yılları arasında gerçekleştirildi.
- 14:00Ekonomik ve Sosyal Yenilikler
- Güzel sanatlarda yenilikler, ekonomi alanında devrimler, aşarin kaldırılması ve örnek çiftliklerin kurulması yapıldı.
- Sanayi Teşvik Kanunu çıkarılarak sanayi kuruluşları kuruldu.
- 1. ve 2. Kalkınma Planları 1933-1937 yıllarında uygulamaya konuldu.
- 14:49Atatürk'ün Cumhurbaşkanlığı Dönemi
- Atatürk 24 Nisan 1920 ve 13 Ağustos 1923 tarihlerinde TBMM başkanlığına seçildi.
- 29 Ekim 1923'te Cumhuriyet ilan edildi ve Atatürk ilk cumhurbaşkanı seçildi.
- Anayasa gereğince dört yılda bir cumhurbaşkanlığı seçimleri yenilenirdi.
- 15:29Atatürk'ün Devlet Çalışmaları
- Atatürk sık sık yurt gezilerine çıkarak devlet çalışmalarını yerinde denetlerdi.
- Cumhurbaşkanı sıfatıyla Türkiye'yi ziyaret eden yabancı ülke devlet başkanları, başbakan bakanlarını komutanlığında ağırlardı.
- 15-20 Ekim 1927 tarihinde Kurtuluş Savaşı'nı ve Cumhuriyetin kuruluşunu anlatan Büyük Nutkunu, 29 Ekim 1933 tarihinde de Onuncu Yıl Nutkunu okudu.
- 16:05Atatürk'ün Özel Hayatı
- Atatürk özel yaşamında sadelik içinde yaşadı ve 29 Ocak 1923'te Latife Hanımla evlendi.
- Çocukları çok seven Atatürk, Afet İnan, Sabiha Gökçen, Fikriye, Ülkü, Nebile, Rukiye, Zehra adlı kızları ve Mustafa adlı çoban manevi evlat edindi.
- 1937 yılında çiftliklerini hazineye, bir kısım taşınmazlarını Ankara ve Bursa Belediyesi'ne bağışladı.
- 17:05Atatürk'ün Hobi ve İlgi Alanları
- Kitap okumayı, müzik dinlemeyi, dans etmeyi, ata binmeyi ve yüzmeyi çok severdi.
- Zeybek oyunlarına, güreşe, Rumeli türkülerine aşırı ilgisi vardı ve tavla ve bilardo oynamaktan büyük keyif alırdı.
- Sakarya adlı atıyla köpeği Fox'a çok değer verirdi ve zengin bir kitaplık oluşturmuştu.
- 17:50Atatürk'ün Vefatı ve Mirası
- 10 Kasım 1938 saat 9:05'te yakalandığı siroz hastalığından kurtulamayarak İstanbul'da Dolmabahçe Sarayı'nda hayata gözlerini yumdu.
- Cenazesi 21 Kasım 1938 günü törenle geçici istirahatgahi olan Ankara Etnografya Müzesi'nde toprağa verildi.
- Anıtkabir yapıldıktan sonra naaşı görkemli bir törenle 10 Kasım 1953 günü ebedi istirahatgahına gömüldü.