Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan akademik bir eğitim dersi formatındadır. Eğitmen, denetim konusunu staja hazırlık ve değerlendirme sınavına yönelik olarak anlatmaktadır.
- Video, denetimin tanımı ve unsurlarıyla başlayıp, denetim türlerini detaylı şekilde incelemektedir. Denetim türleri amacına göre (mali tabloların denetimi, uygunluk denetimi, faaliyet denetimi), kapsam yönünden (zorunlu, ihtiyari, sürekli, özel denetim) ve SPK kanunlarına göre (sürekli, sınırlı, özel denetim) sınıflandırılmaktadır. Ayrıca, denetçinin tanımı, özellikleri ve denetçi türleri (bağımsız denetçi, iç denetçi ve kamu denetçisi) hakkında bilgiler verilmektedir.
- Video, denetimin bilgi kullanıcılarını (yatırımcılar, devlet, kredi veren kurumlar, diğer karar alıcılar) ve denetimde kullanılan ölçütleri (genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri ve muhasebe uygulamaları genel tebliği) açıklamaktadır. Ayrıca, mali tabloların denetimindeki amaçlar, uygunluk denetiminin özellikleri ve özel denetim türünün uygulandığı durumlar (tasfiye, birleşme, devir ve menkul kıymet ihracı) gibi konular da ele alınmaktadır.
- 00:01Denetim Dersinin Önemi
- Denetim dersi, staja başlama ve değerlendirme sınavında on beş soru kapsamaktadır.
- Denetim, sınavın kaderini belirleyen derslerin ekonomi-maliye bölümü ile birlikte önemli bir konudur.
- Ders, denetçinin işi, denetçi türleri, denetim faaliyetleri, ana kütlenin nasıl çekildiği, örneklemin nasıl oluştuğu ve denetim raporunun nasıl yazıldığı konularını kapsayacaktır.
- 00:57Denetimin Tanımı ve Tarihsel Gelişimi
- Denetim, önceden saptanmış ölçütler ve mali tablolara bakarak yorumlar yapar.
- Denetimde kullanılan ölçütler, genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri ve genel kabul görmüş denetim standartlarıdır.
- Türkiye'de bağımsız denetim faaliyeti, 30568 sayılı yasanın gelmesiyle 1989'da başlamıştır ve bu faaliyeti yapan meslek grubu yeminli mali müşavirlerdir.
- 02:58Denetimin Tanımı ve Unsurları
- Denetim, iktisadi faaliyet ve olaylara ilişkin iddiaların önceden saptanmış ölçütlere uygunluk derecesini araştırmak, sonuçları ilgi duyanlara bildirmek amacıyla tarafsız kanıt toplayan ve bu kanıtlar üzerine değerlendirme yapan sistematik bir süreçtir.
- Denetimin unsurları: iktisadi faaliyetlerle ilgilenmesi, ölçütlere dikkat etmesi, sonuçların bildirilmesi, tarafsızlık ve sistematik bir süreç olmasıdır.
- Denetimde kullanılan ölçütler, genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri ve muhasebe uygulamaları genel tebliğidir.
- 09:00Denetimin Konusu ve Bilgi Kullanıcıları
- Denetimin konusu ekonomik olaylara ilişkin bilgileri içerir: bilgi sistemi, muhasebe kayıt ortamı, mali tablolar, iç raporlar ve vergi beyannameleridir.
- Bağımsız denetime tabi olan kuruluşlar: aracı kurumlar, menkul kıymetler yatırım fonları, SPK şirketleri ve borsada işlem gören şirketlerdir.
- Denetime ihtiyaç duyan bilgi kullanıcıları: şirketin ortakları, yöneticiler ve şirketlere ortak olmak isteyenlerdir.
- 15:26Denetimin Bilgi Kullanıcıları
- Denetimin bilgi kullanıcıları arasında yatırımcılar, kamu kesimi (devlet), kredi veren finansman kurumları ve diğer karar alıcılar bulunmaktadır.
- Devlet, vergilerin doğru hesaplanıp hesaplanmadığını anlamak için denetim bilgisine ihtiyaç duyar.
- Kredi veren finansman kurumları, işletmenin finansal durumunu değerlendirmek için bilanço ve gelir tablolarına ihtiyaç duyar, bu nedenle denetim sonucu ortaya çıkan bilgilere ihtiyaç duyarlar.
- 16:10Bilançonun Önemi
- Bilanço, bir işletmenin belli bir dönemdeki mali yapısını gösteren çizelgedir ve solunda aktif (dönen ve duran varlıklar), sağında pasif (kısa vadeli yabancı kaynak, uzun vadeli yabancı kaynak ve özkaynak) değerler bulunmaktadır.
- Kredi veren kurumlar, işletmenin finansal durumunu değerlendirmek için bilançonun doğru ve güvenilir olması gerektiğini görmektedir.
- Mali tabloların doğru denetlenmemesi durumunda, işletmeler hileli bilanço ve gelir tabloları hazırlayarak kredi veren kurumları yanıltabilir.
- 21:07Denetim Türleri
- Denetim, iktisat ve faaliyet olaylarına ilişkin iddiaların önceden saptanmış ve ölçütlere uygunluğunu araştırarak kanıt toplayan, tarafsız bir şekilde bilgi kullanıcılarına sunan sistematik bir süreçtir.
- Denetim türleri konusu ve amacına, kapsamına, SPK'ya göre ve statüsüne göre dört kategoriye ayrılmaktadır.
- Konusu ve amacına göre denetim türleri: mali tabloların denetimi, uygunluk denetimi ve faaliyet denetimidir.
- 26:31Mali Tabloların Denetimi
- Mali tabloların denetimi yapılırken temel ölçüt genel kabul görmüş muhasebe ilkeleridir ve bunlar muhasebe uygulamaları genel tebliğinde belirtilen on iki adet ilkelerdir.
- Mali tablolar iki ana tablo (bilanço ve gelir tablosu) ve ek tablolar (satış maliyet tablosu, değişim özkaynakları değişim tablosu, nakit akış tablosu) olarak oluşur.
- Mali tabloların denetimini bağımsız denetçiler ve kamu denetçileri tarafından yaparlar.
- 29:29Mali Tabloların Denetimi
- Mali tabloların denetimini yapan gruplar bağımsız denetçiler (yeminli mali müşavirler) ve kamu denetçileridir.
- Bağımsız denetçiler, 3568 sayılı serbest muhasebeci mali müşavirler ve yeminli mali müşavirler yasasına göre yeminli mali müşavir olarak kabul edilir.
- Kamu denetçileri, devletin belirlediği elemanlar olup vergi dairesi gibi kurumlar mali tablolar üzerinde denetim yapabilir.
- 30:23Mali Tabloların Denetiminin Amacı
- Mali tabloların denetiminin ilk amacı, varlık-kaynak ve gelir-gider kalemlerinin gerçeğe uygun gösterilip gösterilmediğini sağlamaktır.
- İkinci amaç, mali tabloların tutarlı olup olmadığını belirlemektir; örneğin stokların değerleme yöntemi veya amortisman yöntemi bir sonraki yılda aynı tutulmalıdır.
- Üçüncü amaç, mali tabloların tam açıklama içerip içermediğini belirlemektir; tutarlılık ve tam açıklama genel kabul görmüş muhasebe ilkelerinin iki tanesidir.
- 33:35Mali Tabloların Denetiminin Diğer Amaçları
- Mali tabloların güvenirliliğini arttırmak ve karşılaştırılmasını sağlamaktır.
- Hata ve hilelerin önlenmesini sağlar, özellikle dönen varlıklar, hazır değerler, kasa ve banka hesaplarında.
- Tüm bu konular hakkında yönetime bilgi vermek ve önerilerde bulunmaktır.
- 36:18Uygunluk Denetimi (Usul Denetimi)
- Uygunluk denetimi, yapılan işlemlerin usule uygun olup olmadığını araştırmaktır.
- Bu denetim, işletme faaliyetlerinin ana sözleşme, yasalar, yönetim politikaları, teknik düzenlemelere ve işletmenin kendi politikalarına uyup uymadığını ölçer ve değerlendirir.
- Uygunluk denetimini kamu denetçileri ve iç denetçiler yapar; kamu denetçisinin raporu daha objektif olarak kabul edilir.
- 39:43Uygunluk Denetiminde Kullanılan Ölçütler
- Uygunluk denetiminde kullanılan ölçütler ana sözleşme, yasalar, yönetim politikaları ve teknik düzenlemelerdir.
- Denetçi, ortaya konulmuş kuralları eleştiremez veya değiştiremez, sadece bunları veri olarak kullanır.
- Vergi denetçisi ve Sayıştay denetçileri tarafından yapılan denetimler uygunluk denetimi örneğidir.
- 45:05Denetim Türleri ve Örnekleri
- Kamu denetçisi tarafından yapılan vergi yasalarına uyulup uyulmadığı denetimi, uygunluk denetimi olarak nitelendirilir.
- Sayıştay denetçileri tarafından yapılan denetim de uygunluk denetimidir, çünkü para ile ilgili işlemlerin mevzuata uygun yapılıp yapılmadığını inceler.
- İç denetim, uygunluk denetimine göre daha kapsamlı bir denetim türüdür çünkü hem maddi olaylar hem de maddi olmayan unsurları bir bütün olarak değerlendirir.
- 47:52Faaliyet Denetimi
- Faaliyet denetimi (performans denetimi), işletme dışındaki uzman kişiler tarafından yapılan bir denetim türüdür.
- Performans denetiminin amacı işletme yönetiminin başarısını ortaya çıkarmak için kapsamlı bir denetim yapmaktır.
- Bu denetim türünün amacında işletmenin politika ve faaliyetlerinin etkinliğini ölçmek, örgütsel yapısını belirlemek, iş akışlarını ve kontrol sistemlerini saptamak bulunmaktadır.
- 53:16Uygunluk Denetimi ve Faaliyet Denetimi Arasındaki Farklar
- Uygunluk denetiminde yetkili üst makamlarca saptanmış ölçütlere uyulup uyulmadığı araştırılır.
- Faaliyet denetiminde ise işletme başarısı, politikaları, etkinliği, iç kontrol sistemi ve yönetimin başarısı araştırılır.
- Faaliyet denetimi, uygunluk denetimine göre daha kapsamlı bir denetim türüdür.
- 56:50Kapsam Yönünden Denetim Türleri
- Zorunlu denetim, yasal düzenlemeler ve mevzuat hükümleri gereğince düzenli olarak yapılan denetim türüdür.
- İhtiyari denetim, hiçbir yasal zorunluluk olmaksızın işletmenin kendi isteğiyle yaptırdığı denetim türüdür.
- Sürekli denetim, her yıl veya hesap döneminin incelenmesi için yapılan, mali tabloların genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri ya da ilgili mevzuat hükümlerine uyulup uyulmadığını denetleyen bir türdür.
- 1:00:24Özel Denetim
- Özel denetim, belirli bir olayın meydana gelmesine bağlı olarak işlem ve hesapların veya o döneme ait mali tabloların incelenmesi şeklinde tanımlanır.
- Bankaların yapmış olduğu denetimler özel denetim türüdür ve SPK'ya bağlı işletmelerin birleşme, tasfiye ve menkul kıymet ihraç değerlerinin özel denetimden geçmesi zorunludur.
- Kredi talebi gibi belirli olaylar meydana geldiğinde, mali tabloların incelenmesi özel denetim türü olarak adlandırılır.
- 1:02:46Sermaye Piyasası Kanununa Göre Denetim Türleri
- Sermaye Piyasası Kanunu (SPK) çerçevesinde üç farklı denetim türü uygulanmaktadır: sürekli denetim, sınırlı denetim ve özel denetim.
- Sürükü denetim, halka açık şirketlerin, SPK gözetimine tabi şirketlerin, bankaların ve sigorta şirketlerinin yıl sonu mali tablolarının genel kabul görmüş denetim standartlarına uygun olup olmadığını araştırmaktır.
- Sürükü denetimlerde zaman sınırlaması olmadığından tüm denetim teknikleri uygulanabilir ve bu nedenle denetim raporlarının güvenilirliği oldukça yüksektir.
- 1:07:50Sınırlı Denetim
- Sınırlı denetim, SPK kanunlarına göre yapılan ara dönem mali tabloların denetlenmesi amacıyla yılın farklı dönemlerinde gerçekleştirilen bir denetim türüdür.
- Sınırlı denetime tabi şirketler arasında aracı kurumlar, hisse senedi borsada işlem gören halka açık anonim şirketler, menkul gayrimenkul yatırım ortaklıkları ve fonları, emeklilik yatırım fonları bulunmaktadır.
- Sınırlı denetimde kullanılan teknikler bilgi toplama ve yeniden hesaplama işlemleridir.
- 1:14:30Özel Denetim (SPK Açısından)
- SPK açısından özel denetim, işletmelerin tasfiye, birleşme, devir, menkul kıymet ihraç gibi durumlarında veya halka ilk defa açılacak olan şirketlerin kuruluşu esnasında uygulanır.
- Özel denetim, özellikle belli bir iş için bir işletmenin kredi çekmesi sonucunda bankaların veya finansman kurumlarının mali tabloları üzerinde denetim yapmasıdır.
- 1:15:32Özel Denetim Türü
- Özel denetim, Sermaye Piyasası Kanunu'na göre oluşturulan son denetim türüdür.
- Şirketlerin birleşme, devir, tasfiye veya menkul kıymet ihracı gibi durumlarda uygulanacak denetim türü özel denetimdir.
- Halka yeni açılacak olan şirketlerin denetimi de özel denetim kapsamında değerlendirilir.
- 1:17:43Denetçi ve Özellikleri
- Denetçi, denetim işleminin önceden ortaya atılmış iddiaların ve savların belli ölçütlerle incelendiğini ve tarafsız bir şekilde bilgilerin aktarıldığı sistematik süreci yapan kişidir.
- Denetçinin genel kabul görmüş denetim standartlarına sahip olması gerekir; bu standartlar üç koldan ve on adet farklı başlıktan oluşmaktadır.
- Denetçinin mesleki bilgi ve deneyime sahip olması, çalışmalarında bağımsız davranabilmesi ve mesleğin gerektirdiği yüksek ahlaki nitekleri taşıması gereklidir.
- 1:23:40Denetçi Türleri
- Denetçilik işlemi üç ana türde ayrılır: bağımsız denetçi, iç denetçi ve kamu denetçisi.
- Bağımsız denetim, 3568 sayılı yasa gereği 1989'dan beri yeminli mali müşavirler tarafından yapılmaktadır.
- İç denetçi, işletmenin bünyesindeki ve faaliyet performansını, muhasebe sistemlerini inceleyen kişidir; kamu denetçisi ise devlet adına işletmelerde özellikle vergisel açıdan uygunluk denetimini yapan kişidir.