Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir mimarlık tarihi dersi formatında sunulan, modern ve postmodern mimari akımlarını ele alan akademik bir içeriktir. Konuşmacı, mimari tarihi ve teorisi konusunda uzman bir sunum yapmaktadır.
- Sunum, Mies van der Rohe'nin Barcelona Pavyonu projesi ile başlayıp, Aldo Rossi'nin analojik şehir kavramı ve Modena mezarlığı projesi, Peter Zumthor'un İsviçre'deki termal hamamı gibi önemli mimari eserlerin detaylı analizlerini içermektedir. Video, modern mimarinin soyutlamacı eğilimine karşı postmodern mimarinin gelişimini ve bu akımların temel prensiplerini açıklamaktadır.
- Sunumda ayrıca elektrik süpürgesi reklamları, Peter Eisenman'ın anti-kapitalist tutumu, Le Corbusier'ın Venedik'teki analojik şehir anlayışı gibi tarihsel ve kültürel bağlamlar da ele alınmaktadır. Rossi'nin Modena mezarlığı projesi, bir kent formunda tasarlanmış, kaybedilmiş insanlar için özel olarak tasarlanmış bir alan olarak detaylı olarak incelenmektedir. Peter Zumthor'un "su ve taş" teması etrafında tasarladığı termal hamamı ise postmodern dünyada antik Yunanlı-Roma hazını yaşamanın bir yol olarak nitelendirilmektedir.
- Sunum Giriş ve İçerik Tanıtımı
- Konuşmacı, daha önce 20 Nisan tarihinde Ihsan Bey'in yaptığı kapsamlı bir sunumunu tekrar etmek istediğini belirtiyor.
- Sunumda "ip cambazları" olarak tanımladığı dört mimardan bahsedecek, bunların arasında Mies van der Rohe ve Richard Neutra yer alıyor.
- Mies van der Rohe hakkında daha önce anlattıklarını tekrarlamayacak, sadece Barcelona'daki Alman Pavyonu projesini üzerinden derinleşecek.
- 02:39Mies van der Rohe'un Pozisyonu
- Mies'in Fastworld evi, Amerika'ya gittikten sonra yaptığı ve soyutlamacı, gelecekçi tarafa angajmanını gösteren bir projeydi.
- Barcelona'daki Alman Pavyonu projesi, Mies'in Avrupa'dan Amerika'ya gitmeden önce Avrupa'nın yenilikçi kanadının önde gelenlerinden biri haline getirdiği önemli bir çalışma.
- Bu yenilikçi kanat, Stuttgart'taki Weissenhofsiedlung yerleşimini yaparken Mies'i küratör olarak seçmiş, bu da Mies'in bu kanatın lideri gibi bir konumda olduğunu gösteriyor.
- 05:31Barcelona Pavyonu'nun Mekan Anlayışı
- Pavyon, akışkan mekan üzerine kurulmuş, içinde bölünmüş yerler veya odalar yok ve iç-dış ayrımı da bulunmuyor.
- Mekanı oluşturan yegane mimari unsurlar, birbirine paralel konumlanmış duvarlar ve dikmelerdir.
- Bu duvarlar ve dikmelerin taşyıcı sistemi veya mekan kurgusu sistemi yok, sadece koordinatları var ve paralel durmaları gerekiyor.
- 11:44Mies'in Yenilikçi Kanadın Tavırını Değiştirme
- Mies, yenilikçi kanadın soyutlamacı tavrını geri alarak, duvarların üzerine çizgiler koymuş.
- Bu çizgiler, yenilikçi kanadın görmek istemediği malzeme tanımı yapıyor.
- Duvarlar, herhangi bir şey olmaktan çıkarıp belirli bir malzeme haline getiriyor, bu malzeme taş ve yeryüzünün binlerce yıllık tarihini yansıtan bir malzeme.
- 15:57Malzeme Seçimi ve Mekanın Maddi Yüzü
- Duvarlar her biri farklı renklerde ve dokularda, farklı yerlerden gelme, farklı izleri taşıyan taşlardan oluşuyor.
- Dikmeler, zamana karşı dirençli paslanmaz çelikten imal edilmiş, bu da mekanın maddi yanını vurguluyor.
- Paslanmaz çelik, üzerinde zaman izi bırakmayacak şekilde tasarlanmış, bu da mekanın asal renklerle ilgisi olmayan, izleriyle birlikte sergilenen panel duvarlarıyla birlikte maddi bir yapı oluşturuyor.
- 19:03Barcelona Pavyonu'nun Malzeme Kullanımı
- Barcelona Pavyonu'nda kullanılan oniks taşlar, taşın kendi iç tarihini göstermek için kesilmiş ve somutluğunu bariz şekilde ortaya sergilemek için konumlandırılmış.
- Pavyonun duvarlarında bej ve yeşil renkli oniks taşlar kullanılmış, tavanlar ise soyut bir malzeme olarak bırakılmış.
- Pavyonun kurucu elemanları rakamların boyunduruğundan kurtarılarak şahsiyetli halde kullanılmış, taş ve paslanmaz çelikle kurulmuş.
- 23:15Barcelona Pavyonu'nun Mekan Yapısı
- Barcelona Pavyonu, akışkan mekanı taş ve çelik gibi belirsizliğe dirençli malzemelerle kurulmuş.
- Pavyondaki koltuklar çelik ve deri ile yapılmış, ilk defa bu pavyon için tasarlanmış.
- Mekan içindeki elemanlar X-Y koordinatları içinde dağıtılmış, herhangi bir şey onları yerinde tutmuyor, sadece kendi ağırlıklarıyla duruyorlar.
- 25:16Desen'in Muhafazakar Kanadın İçi
- Desen, muhafazakar kanadın içi olup, bu kanadın istediklerini yaparken son anda bir manevra yaparak yenilikçi unsurlar eklemiş.
- Almanya'nın ilk bahçe şehri Heder Avu'daki bahçe şehir evlerinde, muhafazakar kadının tahmin edemeyeceği bir manevra yaparak pencereleri evin ön yüzüne yaslamış.
- Dik eğimli çatıyı cılız bir saçakla bitirerek, geleneksel ev imgesinin vazgeçilmez unsurlarını değiştirerek yenilikçi bir yaklaşıma geçiş yapmış.
- 29:54Desen'in Ev İç Tasarımı
- Desen'in tasarladığı evde şifonyer, çekmeceler ve ev eşyaları bulunuyor, ancak bu bir erkek odası değil, naif bir genç kız odası.
- Odada narin ayaklı bir şifonyer, çerçevesi olmayan ayna, küçük perde ve kumaş parçaları bulunuyor.
- Masa stilsiz ve minimum, evin dış cephesi gibi bütün zaman yüklerinden arınmış, dikişler dikilmiş naif bir genç kız odası tasvir ediliyor.
- 33:34Ev İç Mekanı ve Zaman Çerçevesi
- Evde yemek masası üzerinde çorba kaseleri bulunuyor, yemek henüz başlamamış veya bittikten sonra anını temsil ediyor.
- Evin iç mekanı, dış görünümüne uygun şekilde tasarlanmış.
- Bu tasarımlar 1910'ların sonları ve 1920'lerin başlarında yapılmış, bu dönemde Almanya ve orta Avrupa'da elektrikli ev aletleri ve beyaz eşya kullanımının yaygınlaştığı bir dönem.
- 35:42Elektrik Süpürgesi Reklamlarının Mesajı
- Reklamlarda gösterilen kadınlar, Uzakdoğu'nun zarif duruşlu kadınlarının imajını benimsemiş, uzun boylu ve şık kıyafetler giymiş bir orta Avrupalı kadın olarak tasvir ediliyor.
- Elektrik süpürgesi reklamlarında, ev temizliği gibi yorucu işleri kolaylaştıran aletlerin mesajı veriliyor; kadınlar kıyafetlerini koruyarak, hafifçe bir boru tutarak ve tekerlekli bir alet kullanarak temizlik yapıyor.
- Bu reklamlar, ev temizliği gibi günlük işleri kolaylaştıran elektrikli aletler sayesinde kadınların dertlerini unuttuklarını ve rahat bir şekilde süren bir yaşam tarzı sunuyor.
- 39:05Elektrik Süpürgesi'nin Hayatımızdaki Yeri
- Elektrik süpürgesi, günümüzde günlük hayatta vazgeçilmez bir alet haline gelmiş; elektrik süpürgeleri yoksa evlerin pislik içinde kalacağı kadar temizlik yapma bilgisi kaybolmuş.
- Peter'ın dünyası, yeni kurulduğu dönemde verilen mesajı, minimum çizgi ile gösteriyor; herhangi bir gelenek propagandası değil, tüketimin kapitalizmin teknik gelişmelerinin hazzımızı etkileyecek bir şey olmadığını açıklayan resimler.
- Bu evlerin hiç yokmuş gibi davranan, duman işareti ile yaşamak gibi bir mesaj veren, anti-kapitalist bir tutum sergiliyor.
- 44:21Rossi ve Postmodernlik
- Rossi, Miselov'un simetriğini görmeyecek kadar farklı bir postmodern öncü ve Avrupalı; postmodern'in Avrupalı elit kanalının öncülerinden.
- Postmodernlik iki kanal halinde; tarih ve yaşanmışlıktan feyz alınması gereken elitizm kanalı ile Andy Warhol ve Venturi gibi popülist kanal.
- Rossi, bu iki kanadın arasındaki ambivalant tutumu temsil etmiyor; en başından beri birbiriyle uyuşmaz akıl yürütme biçimlerini bir arada harekete geçiriyor.
- 46:24Rossi'nin Akıl Yürütme Yöntemi
- Rossi'nin akıl yürütme yöntemi iki bölümden oluşuyor: biri soyut akıl, her şeyi sınıflandıran, klasifiye eden, en genel ve soyut yere sürükleyen bir akıl.
- Diğer tarafta hayali akıl; Leoto, Ortaçağ Venedik ressamı, Venedik takıntısıyla şehri sürekli çiziyor.
- Leoto, şehri sadece olduğu gibi değil, olabileceği gibi de çiziyor; örneğin Vicenza'daki bir bazilikayı Venedik'in Gran Kanalı kenarına yerleştiriyor ve Rossi bu yaklaşımını "analojik düşünce" olarak adlandırıyor.
- 50:52Rossi'nin Capricho Sanatı
- Rossi, Palladio'nun çizdiği ve uygulanmayan Rialto köprü projesini, mevcut Rialto köprüsünün yanında yerleştirerek bir "capricho" (hayali, emprovizasyonel) resim oluşturuyor.
- Capricho, kafasına göre takılmak anlamına gelen bir sanat tarzı olup, mevcut olanı değil olabilecek olanı resmetmeyi içeriyor.
- Rossi, hayal gücünü alet çantasına koyarak, sınıflandırıcı akıl ile çelişen bir sanat tarzı geliştirmiş.
- 53:55Rossi'nin Sanatı ve Duran'ın Çelişkisi
- Rossi'nin sanatı, Duran'ın soyutlayıcı ve sınıflandırıcı Descarttian aklıyla çelişiyor; Rossi'nin çantasında hem sınıflandırıcı akıl hem de hayalperest akıl bulunuyor.
- Rossi, Venedik gibi somut bir şehri defalarca çizerek ifade etmiş bir hayalperestin aklıyla sanat yapmış.
- Bu iki farklı zihniyet birbirini ciddiye almaz, birbirlerini farklı türlerde insan olarak görürler.
- 56:15Absürt Bir Tablo
- Rossi, gerçeküstü bir tablo çiziyor; fiziksel olarak olamayacak bir yerde binalar duruyor, uzun yıllardır kimse uğramamış bir şehir.
- Tabloda insan yerine bir heykel var, bu heykel kahraman değil, sıradan bir insanın sıradan bir pozunu taklit ediyor.
- Güneş hem batmış hem de doğuyor, iki gölge insan el ele tutuşmuş duruyor ancak sahne o kadar hareketsiz ki bu insanlar bir olay yaratamazlar.
- 1:02:15Rossi'nin Analojik Şehir Çizimi
- Rossi'nin meşhur analojik şehir çizimi, Roma haritası üzerine kendi çizdiği bir proje fragmanı eklenmiş.
- Rossi, kendi projelerinden birini başka bir yerin üzerine yerleştirerek, olamayacak bir zamana ve mekana koyuyor.
- Bu çizimde Rossi, farklı projelerinin parçalarını geometrisini uydurarak yerleştiriyor.
- 1:04:03Modena Mezarlığı Yarışması
- 1960'ların sonu-1970'lerin başı bir yarışma açılıyor; Modena şehrindeki mezarlığın genişletilmesi için.
- Rossi, 1960'lı yıllarda öğrenciken Marksist hareketlerden etkilenmiş, fikir adamı Ernesto Rogers'un yanında çalışmış.
- Rossi, modernizmin aşırılıklarına karşı postmodern ideolojinin oluşturulmasına öncülük edecek fikirler geliştirmeye başlamış.
- 1:06:25Yarışmanın Sonucu
- Yarışmayı açanlar ve jüri üyeleri, Rossi'nin fikirlerini benimseyecek veya anlayacak kişiler değildi.
- Rossi'nin projesi tipik bir mezarlık yarışması için uygun görünmüyordu ve ilk elemede gitmesi gereken bir projeydi.
- Ancak Rossi'nin projesi ikna edici bir şekilde jüri tarafından kabul edilmiş ve postmodern manifestolardan biri haline gelmiş.
- 1:08:02Modena Mezarlığı Projesi
- Konuşmacı, bir sanatçının ve filozofun aklını bir araya getiren bir alet çantasından çıkan bir eser hakkında konuşuyor.
- Modena mezarlığı projesi, ölülerin yerlerinin canlılarınkinden farklı olmadığını düşündüğü bir projeydi.
- Mezarlık aslında canlıların kayıplarıyla bir ritüeli yaşama mekanı olarak kullanılıyor, cesedin orada olup olmadığı önemli değil.
- 1:11:12Berossu'nun Mezarlık Tasarımı
- Berossu, mezarlığı en kaba ve en maddi şekliyle ele alıyor, verilen alanı dört dilime ayırıyor.
- Katolik inancında ceset yok, sadece bir göz veya kutu üstünde isim yazılır ve oraya ziyaret edilebilir.
- Mezarlıkta ceset yerine kürü (kremasyon sonrası kül) bir kavanoza konulur ve sevilen eşyalarla birlikte saklanır.
- 1:14:37Mezarlık Tasarımının İkinci Adımı
- Berossu, bölünen alana maksimum ölüyü temsil edecek kutular yerleştiriyor.
- Bu kutular bina içinde kütüphane rafı gibi dizilir ve mezar taşlarında ölüyle ilgili anılar ve sözler yazılabiliyor.
- Mezarlıkta "Alice artık burada yaşamıyor" gibi yazılardan bir alaka kuruluyor, ancak içi boş bir alaka.
- 1:17:03Şehir Kurma Projesi
- Berossu, mezarlık üzerine bir şehir kuruyor ve bu şehir iki ana elemandan oluşuyor: anıtlar ve sıradan yapılar.
- Şehirde bir anıt (kule) ve bir harabe bulunuyor, harabe bir fabrika bacası gibi bir yapı.
- Şehrin etrafını dönen bir bina sistemi var ve içinde pencere delikleri ve kapılardan müteşekkil yapılar bulunuyor.
- 1:20:30Şehrin Yapısı
- Şehirde anıt (kule) ve harabe arasında sıradan toplu konutlar bulunuyor.
- Bu konutlar Levent veya Ataköy'de rastlanabilecek türden, özelliksiz, niteliksiz prizmalar gibi yapılar.
- Şehirde sadece kültürden her birinin bir bölümünü temsil eden birer çekmece, birer kimlik kartı gibi yapılar var.
- 1:24:37Rossi'nin Mezarlık Tasarımı
- Rossi'nin mezarlık tasarımı, uzun binaların içindeki dikdörtgen kesitli yerlerin kaybedilmiş insanların yerleri olarak tasarlandığı, uzun koridorlarla birlikte oluşan dramatik bir mekanı içeriyor.
- Mezarlık, kaybedilmiş insanların için bırakılmış sözler, çiçekler, eşyalar ve küllerle dolu, hüzünlü, devasa ve küçük bir şehir gibi bir yapı olarak tasarlanmıştır.
- Mezarlık, bir bölge mezarlığı olarak yapılmış olup, çevresel ve kırsal alanları da içermekte ve koridorların trajedisini kolonların birbirinin üstüne düşürdüğü gölgelerle dramatize etmektedir.
- 1:26:29Mezarlık Mekanları
- Mezarlıkta, harabeye dönüşmüş ve sonra inşa edilmiş binalar bulunmakta, içi boş olan bu binalar gökyüzüne açıktır ve çevresindeki boşlukla yanındaki bina ile kontrast oluşturur.
- Binaların kare pencereleri arasında epo karolajlar bulunmakta ve altları da öyle, yüzlerce karolaj kare elde edilmek üzere yapılmıştır.
- Mezarlık, artık yaşamayan insanların kentini temsil eden bir yapıdır ve içindeki demir konstrüksiyonlar karelaja bölünmüş, pencerelerinden dramatik ışık gelmektedir.
- 1:28:05Mezarlığın Dramatik Özellikleri
- Mezarlık, bir tören mekanı olarak tasarlanmıştır ve dramatik bir kent formuyla sembolü altındaki dramı ifade etmektedir.
- Mezarlık, postmoder damgasını taşıyan bir propaganda malzemesine dönüşmüş ve dünya dergilerinde dolaşıma girmiş, herkesin postmodernizme doğru çark etmesinde başrollerden birini oynamıştır.
- Mezarlıkta, ölüm, modern cay shorts filmlerinin toplu konut dramaları gibi bir arada ifade edilmiştir.
- 1:31:16Rossi'nin Tasarım Teknikleri
- Rossi'nin tasarımında kontrastlar, koyu gölgeler, büyük-küçük farkları ve aynı formların çok irileriyle çok küçüklerinin bir araya gelmesi dramayı güçlendirmektedir.
- Rossi, Benyamin'inki gibi ilk bakışta aşkın o keskinliğinin tersine, tam yitirirken bir şeye vurulmak, unutulmuş bir anı, unutulacağı anda hatırlanmış gibi bir yaklaşım sergilemektedir.
- Rossi, hayal ile ilgili, bilinçdışımızla ilgili çok farklı şeyleri bir arada ifade etme gücüne sahiptir ve bunu farklı aletleri bir arada kullanma iradesine borçludur.
- 1:35:18Milano'daki Galatea Bloğu
- Milano'daki Galatea bloğu 200 metre uzunluğunda, dümdüz kare pencerelerle kaplı ve altında birbirinin üstüne gölge düşürmek üzere duran kolonlarla donatılmıştır.
- Bina, hiçbir şey değişmeden 200 metre boyunca devam ederken, beklenmedik bir drama anıyla karşılaşır ve kolonlar birbirlerinin üstüne gölge düşürmek üzere durur.
- Rossi, mimaride "fuga" (çatlak) kavramını kullanarak, bina kırılmaması için önceden kırılması gerektiğini göstermektedir.
- 1:39:12Rossi'nin Mimarlık Yaklaşımı
- Rossi'nin tüm bu dramatik tasarımları en baştan bir planla tasarlanmıştır ve bu tasarımların farklı çizim teknikleriyle çizilmesi önemli değildir.
- Rossi, fenomenal mimariyi asıl yatırımı olarak görür ve bunun için kullandığı bir araç vardır.
- Rossi, malzemenin ağırlığıyla binaları inşa eder ve malzemenin özelliğine göre bir tutum geliştirip onları üst üste yığınağaç.
- 1:43:20İsviçre'deki Bir Köy Hamamı
- İsviçre'nin en refah içindeki bir köyünde, köylüler kaynak suyu satarak vals suyu elde ediyor ve bir kooperatif kurarak turizm geliri elde etmeye çalışıyor.
- Peter Zumthor'un eşi de bu kooperatifin liderlerinden biri olup, köylüler mimar Zumthor'u hamam projesi için arıyorlar.
- Hamamın adı "Einsteins" olup, Alplerin taşı olan gri-yeşil renkte taşlar kullanılarak inşa edilmiş.
- 1:45:37Hamamın Yapısı ve Malzemeleri
- Taşlar doğada olduğu gibi üst üste dizilerek duvarlar oluşturulmuş, bu da hamamın doğal bir doku veriyor.
- Hamamın zemin ve duvarları aynı malzemeden yapılmış, taşların jeolojik katmanlar halinde durduğu gibi üst üste konulmuş.
- Bu fenomenal malzeme kullanımı, duygulara dokunmanın zirvesini oluşturuyor.
- 1:47:52Hamamın Deneyimi
- Hamamın su sıcaklığı yaklaşık 39 derece olup, taşlarla kaplı zemin ve duvarlar üzerinde yürüyerek deneyimleniyor.
- Hamam, Roma ve Yunan'ın vücudu sıhhatli tutmayı su ile bütünleştirerek zirveye taşıdığı bir dünyaevi hazı yeri.
- Mekan, merkezi aydınlık ve çevresinde kuytu mağaralar şeklinde tasarlanmış, bu karşıtlık kontrastların zevkini yaşatıyor.
- 1:52:23Hamamın İç Mekanları
- Hamama dışarıdan bir binadan, kapıdan ve tünelden giriliyor, sonra soyunma kabinleri geçilerek hamama dahil olunuyor.
- Hamamın merkezinde aydınlık bir alan var ve etrafında her biri farklı bir duyuya hitap eden kovuklar bulunuyor.
- Bir kovukta yasemin çiçekleri atılmış, suyun buharı ve yasemin kokusu bir araya gelerek özel bir deneyim sunuyor.
- 1:54:54Hamamın Farklı Deneyimleri
- Hamamdan kalın deri perdelerin altından geçip sıfır dereceye yakın bir dış havuza çıkılıyor.
- Her bir kovukta farklı bir deneyim var; birinde yerde delikten fışkıran soğuk su içilebiliyor.
- Bir kovukta zifir karanlık, sünger kaplı duvarlar ve "Su ve Taş" adlı bestesi dinleniyor, bu bestede yüzlerce küçük damla suya ve taşa değip çıkan sesler kullanılmış.
- 1:59:17Hamamın Mimarisi
- Hamamın etrafında küçük pencerelerden dışarıyı seyredilebiliyor.
- Bina Roma'dan beri on katmanlık bir yapı olarak izlenebiliyor.
- Peter Zumthor, aynı konsepti kullanarak merkezinde aydınlık, çevresinde karanlık mekanlar ve malzeme yığılma prensibini uygulamış.