Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, İstanbul Teknik Üniversitesi'nde eğitim gören ve 2007 yılından beri aydınlatma tasarımı mesleğiyle çalışan mimar Faruk Uyan'ın, Ofiste Lab firmasının temsilcisi olarak yaptığı bir sunum içeriğidir.
- Sunum üç ana bölümden oluşmaktadır: doğal ışığın mimariye katkıları (anlamlı bir katkısı, biçim oluşturma, değişkenlik, kullanıcı etkisi ve doğal kaynak olarak), çalışma yöntemleri ve Ofiste Lab'ın bu alandaki çalışmaları. Sunumda doğal ışığın mimari tasarımdaki rolü, farklı ölçeklerde (yerleşim, bina, yapı elemanı ve malzeme) entegrasyonu ve çeşitli projelerdeki uygulamaları detaylı olarak anlatılmaktadır.
- Sunumda kırsal yerleşim alanındaki sürdürülebilir aydınlatma sistemi, Kazakistan'ın Astana şehrindeki Expo 2017 binası, Kayseri'deki Sumerbank fabrikasının müze dönüşümü, bir üniversite projesi ve kimya firması ar-ge merkezi gibi farklı ölçeklerdeki projeler ele alınmaktadır. Sunum sonrası soru-cevap oturumu da yer almaktadır.
- 00:38Sunumun Tanıtımı
- Faruk Uyan, İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi'nde lisans, yüksek lisans ve doktora programında son aşamasında olan bir mimar olarak tanıtılıyor.
- 2007 yılından beri aydınlatma tasarımı mesleğiyle faaliyet gösteren Faruk Uyan, mimaride doğal ışık kullanımı üzerine sunum yapacak.
- Sunum üç bölümden oluşacak: doğal ışığın mimariye nasıl katkı sağladığı, bu katkıyı ele almak için hangi çalışma yöntemleri kullanıldığı ve Ofiste Lab firması olarak yapılan çalışmalar.
- 01:45İnsan ve Güneş İlişkisi
- Güneş sistemine göre yaşam ritmimiz oluşur ve güneş'i hem keyif hem biyolojik ihtiyaç olarak görmek istiyoruz.
- Güneşle olan ilişkimizde kendimizi güneşe karşı koruma ihtiyacı hissediyoruz, bu nedenle gölgeleme, güneş gözlüğü takma veya şapka gibi filtreler kullanıyoruz.
- Mimaride de insanın güneşle, iklimle ve coğrafyayla kurduğu ilişki benzer şekilde ele alınmış, bu ilişkiler tarih boyunca geliştirilmiş.
- 04:18Doğal Işıkın Mimaride Anlam Katkısı
- Işık ve karanlık tarih boyunca mimaride birbiriyle ilişkili iki öğe olarak kullanılmış, birbirini yenme veya birbirine girmeye devam etmişlerdir.
- Panteon'da tek bir noktadan gelen ışık, karanlık mekana anlam katmak için kullanılmış, benzer şekilde Tadao Ando'nun tasarımı da mimari anlam olarak içeriye davet eden bir ışık kullanmıştır.
- Le Corbusier'in 1952'de inşa ettirdiği konut projesinde, 2. Dünya Savaşı sonrası insanların psikolojisini düşünerek, savaşın depresif etkilerini yok edecek doğal ışıklı koridorlar oluşturulmuştur.
- 06:14Doğal Işıkın Biçim Katkısı
- Doğal ışık mimari biçimleri tanımlamak ve farkları vurgulamak için kullanılır, bu dış cephe veya iç mekanda gerçekleşebilir.
- Ayasofya'da ışık, binanın büyüklüğünü ve imparatorluğun gücünü vurgulamak için kullanılmış, Steven Holl'un Kiasma Müzesi'nde ise ışık mekanı tamamen aydınlatarak bir parçası haline getirmiştir.
- Renkli vitraylardan içeri giren ışık içeride farklı bir tasarım oluşturur ve gün içinde değişen bir mimari biçim katkısı sağlar.
- 08:26Doğal Işıkın Değişkenlik Katkısı
- Doğal ışık gün içinde renk değiştirir, pozisyon değiştirir ve bulutluluk durumuna göre yoğunluğunu değiştirir, bu mimariye değişkenlik unsuru olarak katkı sağlar.
- British Museum'un avlusunda gün içinde farklı dakikalarda deneyimlenen mekanlar birbirinden farklı olabilir, doğal ışığın yoğunluğu değiştiğinde mekanın hissi de değişir.
- Yılda, gün içinde ve dakikalar arasında birçok farklı deneyim sunan doğal ışık, mimarinin kullanıcılarına çeşitli deneyimler sunar.
- 09:28Doğal Işıkın Kullanıcı Etkisi
- Doğal ışık sağlık yönünden etkileri vardır: D vitamini üretimi, sirkadiyen ritmi, mevsimsel duygudurum bozukluğu ve uyku düzeni bozukluğuna etki eder.
- Los Angeles'taki bir elektronik firması, doğal ışık kullanan yeni binasında üretkenliğin arttığını, üretim çıktısının arttığını ve çalışanların devamsızlıklarının azaldığını raporlamıştır.
- Kullanıcılar aynı işi yapmak için elektrikli aydınlatma kaynaklarından beklediği ışığın %20'sinin daha azına doğal ışıkla tatmin olabilmektedir ve kamaşma sorunlarına daha toleranslı davranmaktadır.
- 11:14Doğal Işıkın Sürdürülebilirlik Katkısı
- Doğal ışık mimariye doğal bir kaynak olarak katkı sağlar ve sürdürülebilir aydınlatma kavramı için değerli bir öğedir.
- Doğal ışık kullanırken geri dönüşüm ve atık yönetimi, sera gazı yayımı, yerel ürün kullanımı ve naklinin azaltılması gibi kriterleri rahatça karşılar.
- Doğal ışık enerji tüketimini azaltır, yaşam kalitesini artırır, psikolojik konfor sağlar ve ekosisteme saygı gösterir.
- 12:13Doğal Işık ve Mimarideki Önemi
- Doğal ışık, mimari eserlerde kullanılan önemli bir enerji ve ışık kaynağıdır; örneğin 1935'te yapılmış bir kütüphanede gün ışığı sistemleriyle binanın içine ışık alınmaktadır.
- 2010'larda bile eski teknolojilerin revize edilerek, tasarımın değiştirilmeden kullanılabilmesi mümkündür.
- Lui K'nın müze projesinde hem doğal ışık hem de yapma aydınlatma kullanılarak sürdürülebilir bir tasarım örneği sunulmuştur.
- 13:15Doğal Işık ve Mimarideki İlişkinin Çalışma Yöntemleri
- Doğal ışık ve mimari ilişkisinin çalışma yöntemleri ölçek bazında incelenir: yerleşim ölçeğinde bölgenin analizi ve iklim özellikleri araştırılır.
- Yerleşim ölçeğinde güneş durumları, çevredeki binaların yüksekliği ve malzemeleri, manzara ve engeller gibi bakış doğrultuları önemlidir.
- Yakın çevre ile ilgili ışık analizleri, doğal ışığın karakteri, ışık miktarı ve cephelerin güneşlenme süresi saat bazında incelenir.
- 15:11Bina Ölçeğinde Çalışmalar
- Bina ölçeğinde gün ışığını içeri alma stratejileri olarak dikey açıklık, düşey açıklık veya çatı tasarımı gibi kararlar alınır.
- Bina avluluk, atriumlu veya katların birbirinden küçülerek kurgulanabilir.
- Mekanların yön seçimleri güneşin gelme açılarına ve mekanların kullanım işlevlerine göre belirlenir.
- 16:02Mekan Karakterleri ve Bina Formu
- Mekanların karakterleri ışık altında farklılık gösterebilir; homojen bir ortam veya dinamik, kontrastlı bir deneyim oluşturulabilir.
- Filtreleme sistemleri veya farklı cam türleri kullanılarak farklı ışık karakterleri oluşturulabilir.
- Bu kararlar binanın formunu ve cephesini etkiler.
- 17:14Yapı Elemanı Ölçeğinde Çalışmalar
- Yapı elemanı ölçeğinde düşey ve yatay açıklıkların boyut ve pozisyonları analiz edilir.
- Gölgeleme elemanları, ışık rafı veya saçağın boyutları ve malzemeleri çalışılır.
- Özel sistemler (ışık rafı, jaluzi tipleri, ışığı taşıyan sistemler) yapı elemanı ölçeğinde geliştirilebilir.
- 18:10Malzeme Seçimleri
- Malzeme ölçeğinde pencere boyutları, yönü ve tipi (ışık ve ısı geçirgenliği) önemlidir.
- Camlar şeffaf veya renkli olabilir, filtreleme sistemleri ile ilgili seçimler yapılabilir.
- Yüzeylerin renkleri ve pürüzlükleri ışığın yansıması üzerinde etkili olabilir.
- 19:23Günışığı Hesaplama Yöntemleri
- 1900'lü yıllardan bugüne gelen günışığı faktörü hesaplama yöntemi, son zamanlarda simülasyon programları ile yapılabilmektedir.
- Mekanın içindeki bir noktanın gün ışığı faktörünü bulmak için formüller kullanılır, günümüzde bilgisayar programlarıyla tüm alan yaklaşık 10-15 saniye içinde raporlanabilir.
- Maket çalışmaları, gün ışığının yapay yöntemlerle simüle edilmesi ve ölçümler de hesaplama yöntemlerine eklenir.
- 21:31Bilgisayarlı Simülasyon Yöntemleri
- Statik gün ışığı simülasyonları zamandan bağımsız veya anlık simülasyonlardır, noktasal veya yüzeysel hesaplama yaparlar.
- Dinamik güneş ışığı simülasyonları daha güncel yöntemlerdir, belirli bir zaman diliminde gerçekleştirilen ve iklim bilgisi ile desteklenen simülasyonlardır.
- Kullanım amacına göre yıllık, aylık dinamik güneş ışığı simülasyonları veya noktadaki detay öğrenmek için statik güneş ışığı simülasyonları yapılabilir.
- 22:52Çalışmaların Örnekleri
- Ofis olarak iki çalışma alanı vardır: mimari aydınlatma tasarımı ve gün ışığı ile ilgili çalışmalar.
- Sosyal Yaşamköy Kayseri projesi, Emre Arolat Mimarlık tarafından devam eden bir projedir.
- Kayseri'de kırsal bir alanda yapılan bu proje, çevredeki örnek yerleşimlerin araştırılması ve malzeme kullanım özellikleriyle ilgilidir.
- 24:07Sürdürülebilir Aydınlatma Sistemi Tasarımı
- Proje, sürdürülebilir bir aydınlatma sistemi tasarlamayı amaçlamaktadır; minimum enerji tüketimi, ekolojiye minimum etki ve ışık kirliliğinin önlenmesi gibi kriterlere dikkat edilmektedir.
- Kırsal alanda ışık kirliliğinin olmadığı, gökyüzünde ay ve yıldızların net görülebildiği bir ortam hayal edilmiştir.
- Aydınlatma tasarımı, köy meydanını "ay" olarak, küçük sosyal noktaları "kutup yıldızı" olarak, diğer noktaları ise "yıldızlar" olarak tanımlayarak, gökyüzündeki yıldızlı görüntüyü yerde de yaşatma prensibiyle geliştirilmiştir.
- 27:05Binaların Mimarisi ve Doğal Işık Kullanımı
- Sürdürülebilir bir yerleşim için doğal ışığın mümkün olduğunca faydalı şekilde kullanılması hedeflenmektedir.
- Atölye, konaklama, eğitim alanları, cafe, sosyal alanlar ve ticari alanlar gibi farklı yapı tipleri için doğal ışık ve yapma aydınlatmasının entegrasyonu sağlanmıştır.
- Güneye bakan cepheye büyük pencere açılarak, gün ışığının faydalı olduğu aralık belirlenmiş, gereksiz ışığı azaltmak için pencere geri çekilip dikey ışık kırıcıları kullanılmış ve çatı pencereleri eklenmiştir.
- 30:16Astana Expo 2017 Binası Projesi
- Kazakistan'da Astana Expo 2017 binası projesinde, 80 metre çapında bir cam küre üzerinde farklı sergilemeler ve işleklik oyunları planlanmıştır.
- Proje kapsamında binanın gün ışığı analizleri yapılmış, her cihazın bulunduğu noktadaki gün ışığı değeri belirlenmiştir.
- Expo sonrası binanın farklı bir amaçla kullanılması durumunda gün ışığı karakteri raporlanarak, sonraki mimarlara bırakılmıştır.
- 32:18Simülasyon Çalışmaları
- Astana bölgesinin iklim dataları toplanarak, iklim tabanlı bir simülasyon çalışması başlatılmıştır.
- Temsili gün ve saatler seçilerek, açık-kapalı karma gökyüzü koşullarında dış aydınlık düzeyleri incelenmiştir.
- Binanın farklı katlarında sergileme elemanları için detaylı analizler yapılmış, her bir sergileme noktasının gün ışığı etkisi altında nasıl görüneceği raporlanmıştır.
- 35:09Simülasyon Çalışmaları
- Binanın sekiz katı ve genel yapısı için simülasyonlar yapıldı, ayrıca yıllık kullanım için de simülasyonlar gerçekleştirildi.
- Her bir simülasyon ortalama on saate yakın sürüyordu ve toplam 473 simülasyon 4000 saatlik bir çalışma oluşturdu.
- Teknik çözümlerle bu süreç beş buçuk ay yerine bir buçuk aya indirildi ve 4000 saatlik simülasyonlar yaklaşık 1000 saatte eş zamanlı olarak gerçekleştirildi.
- 36:26Kayseri Müze Projesi
- Kayseri'deki 1930'larda inşa edilen Sümerbank fabrikasının dönüştürülmesi için bir müze projesi gerçekleştirildi.
- Proje, Abdullah Gül Üniversitesi ile aynı arazide yer alıyordu ve binanın işlevi ve mimari dili nedeniyle içerideki ışığın dışarı taşınacağı bir kurgu geliştirildi.
- Müze ve kütüphane projesinde dış cephe, peyzaj ve iç mekan aydınlatmaları çalışıldı, özellikle iki sergileme alanı için gün ışığı yönetimi yapıldı.
- 38:08Fabrika Binasında Güneş Koruma
- Fabrika binasında içeriye çok fazla ışık girmesi nedeniyle Amerikalı müze firması ve mimari ekibiyle birlikte gün ışığı koruma çözümü geliştirildi.
- Binanın mimari dilini bozmadan camlara film uygulama kararı alındı ve %93 ışığı kesen bir film türü seçildi.
- Film uygulandıktan sonra iç mekanda ışıklı sergilemelerin bulunduğu iki müze alanı oluşturuldu.
- 39:45Üniversite Yarışma Projesi
- Kareye yakın bir bina üzerinde kuzey-güney yönünde uzanan eski mevcut yapılarla arazi bağlayan bir kampüs projesi geliştirildi.
- Binanın güney cephesinde dik gelen, doğu ve batı cephesinde ise yatay gelen ışık analiz edildi ve farklı stratejiler geliştirildi.
- Doğu ve batı cephesi için dikey ışık kırıcılar, güney cephesi için yatay ışık kırıcılar tasarlandı ve kuzey cephesinde ise doğal ışık kontrolü için özel bir tasarım geliştirildi.
- 43:27Kimya Firması AR-GE Merkezi Projesi
- Kimya firmasının AR-GE merkez binası projesinde TC Mimarlık ile çalışıldı ve binanın formu iki 24x24 kare binadan oluşuyordu.
- Bina üzerinde mekanik cihazlar ve güneş panelleri bulunuyordu, ayrıca binanın çevresine metal meşten dönen ikinci cephe hattı önerildi.
- Metal meş ikinci cephe hattının binayı nasıl etkileyeceğini anlamak için simülasyonlar yapıldı ve farklı cephe türlerinde farklı meş tasarımlarının kullanılması gerektiği anlaşıldı.
- 46:28Gün ışığı simülasyonu ve projenin devamı
- Gün ışığı simülasyonunda farklı malzemelerin ve açıların güneş ışığına nasıl tepki verdiği gözlemlenmiştir.
- Bir sonraki aşamada binanın kesiti için mock-up çalışması yapılacak ve ofis alanlarına etki, rahatsız edici gölgeler gibi konular incelenecektir.
- Projenin devamında firmanın ürettiği iç mekanlara bir gün ışığı taşıma sistemi kullanılacak ve hesaplamalara dahil edilecektir.
- 47:24Gün ışığı ile ilişkiler ve sunum özeti
- Sunum genel olarak mimariye doğal ışığın yaptığı katkı, çalışma şekli ve benzer örneklerden bahsetmiştir.
- Gün ışığıyla ilişkimiz doğamız gereği vardır ve farklı binalarda farklı tasarımlar geliştirilir.
- İlişki kurulumunda yapılacak hesaplamalara dikkat etmek önemlidir.
- 49:31Gün ışığı simülasyonunun zorlukları
- Son 2-3 yılda ortaya çıkan yeni simülasyon tiplerinde gün ışığının ne kadar zamanda faydalı kullanıldığı araştırılmaktadır.
- 100 lüks'ten az veya 2500 lüks'ten fazla ışık faydalı görülmemekte, çok fazla ışık kamaşmaya ve ısı kazancına neden olabilir.
- Kontrast farkı da önemli bir sorundur; çok parlak alanlar varken, arkada oturanlar kendilerini karanlıkta hissedebilir ve ışık açmaya başlayabilirler.
- 51:15Simülasyon programları ve kullanımları
- Gün ışığı simülasyonunda tek kullanılan bir program değil, iklim dosyalarını toplamak, organize etmek ve farklı programlarla modellemeler yapmak gerekmektedir.
- BIM ortamına tercüme edilen modellerde simülasyon yapmak için farklı programların bir seti kullanılmaktadır.
- Kullanılan program seti, yapılan projenin ihtiyaçlarına göre değişebilir ve bazen 3D Max, Sketchup veya diğer detay programları da işe dahil edilebilir.
- 52:43Gün ışığı ve aydınlatma tasarımı arasındaki ilişki
- İdeal durumda gün ışığı planlamaları ve aydınlatma tasarımı aynı zamanda bir kişinin elinden çıkması gerekir.
- Bazı projelerde gün ışığı simülasyonu ve aydınlatma tasarımı farklı kişiler tarafından yürütülmüş olabilir.
- Gün ışığı çalışırken aydınlatma tasarımı da yapılması, kontrol sistemi ve dengeli bir suni ışık planlaması için idealdir.
- 54:21BIM sistemi ve Türkiye'deki çalışmaları
- BIM sistemi sadece bir yazılım değil, bir sistem olarak görülür ve Türkiye'de BIM çalışmalarıyla ilgili bir grup ciddi çalışmalar yapmaktadır.
- Revit programı üzerinden aydınlatma tasarımı ile ilgili projeler çalışılmış olsa da, gün ışığı ile ilgili projeler yoktur.
- Konuşmacı, portfolyosunu oluştururken akademik çalışmalarını ve uluslararası konferanslarda sunumlarını referans olarak kullanmıştır.