Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Mustafa Kemal Paşa, İsmet Paşa, Kazım Karabekir Paşa, Damat Ferit Paşa ve Ali Rıza Paşa gibi dönemin önemli siyasi ve askeri figürlerinin yer aldığı tarihsel bir anlatımdır.
- Video, Dünya Savaşı sonrası Osmanlı Devleti'nin durumundan başlayarak Milli Mücadele'nin başlangıcını, gelişimini ve Kurtuluş Savaşı'nın askeri safhasını kronolojik olarak anlatmaktadır. İlk bölümde Mustafa Kemal Paşa'nın Samsun'a ayak basması, Erzurum ve Sivas Kongreleri, Misak-ı Milli ve Ankara Hükümeti'nin kuruluşu ele alınırken, ikinci bölümde İnonu Savaşı, Sakarya Muharebesi, Büyük Taarruz, Mudanya Mütarekesi ve Lozan Barış Konferansı anlatılmaktadır.
- Videoda ayrıca dönemin zararlı cemiyetleri hakkında bilgiler verilmekte ve Milli Mücadele'nin sadece Yunan silahlı gücüne değil, İtilaf Devletleri'ne karşı verildiği vurgulanmaktadır. Lozan Antlaşması'nın Türkiye'nin bağımsızlığını uluslararası alanda onayladığı belirtilmektedir.
- 00:11Mustafa Kemal'in Anadolu'ya Dönüşü
- Mustafa Kemal, Osmanlı Devleti'nin Dünya Savaşı'nda yenilmesi ve ağır ateşkes antlaşması imzalanmasıyla Anadolu'ya gönderilmişti.
- Osmanlı ordusu zedelenmiş, ulus yorgun ve fakir durumdaydı; padişah ve hilafet makamı kendini korumak için alçakça önlemler arıyordu.
- Damat Ferit Paşa'nın hükümeti zavallı, beceriksiz ve korkak olup sadece padişahın buyruğuna bağlıydı.
- 01:04Mustafa Kemal'in Samsun'a Varışı ve Direnişin Başlangıcı
- Mustafa Kemal 19 Mayıs'ta Samsun'a ayak bastığında, İzmir'in işgali karşısında yerel kongreler örgütlenen halk Kuvayi Milliye etrafında toplanmıştı.
- Osmanlı subayları ve bölgedeki efeler küçük cepheler kurtararak direnişe başlamıştı.
- Mustafa Kemal Samsun'dan Havza'ya geçince halkı işgallere karşı direnişe çağırdı ve Amasya'ya geçtiğinde 22 Haziran'da ulusal çaplı bir genelge yayınladı.
- 02:09Milli Mücadele'nin Gelişimi
- Damat Ferit Paşa, Paris Konferansı devam ederken böyle bir direnişin tehlikeli olduğunu düşünerek Mustafa Kemal'i geri çağırdı.
- Erzurum'a geçtiğinde kendisi ve Refet Bey için tutuklama emri çıkarılmıştı, ancak Kazım Karabekir Paşa Mustafa Kemal'in karşısına dikilip "emrinizdeyim paşam" dedi.
- Temmuz 1919'da Erzurum'da kongre yapıldı ve Mustafa Kemal geçici hükümet olan Temsil Hükümetini kurdu.
- 03:19Sivas Kongresi ve Zararlı Cemiyetler
- Eylül 1919'da Sivas Kongresi toplandı, batıdaki cephe ve direniş cemiyetleri tek bir yerde birleştirildi.
- İngiliz Muhitler Cemiyeti, Padişah Vahdettin ve Sadrazam Ferit Paşa dahil devletin üst kademesi tarafından desteklenen direnişe karşı bir oluşumdu.
- Kürt Teali Cemiyeti, Doğu Anadolu'da İngiliz destekli bir Kürt devleti kurmak istiyordu; İslam Teali Cemiyeti halifeliği korumak istiyordu.
- 04:39İngilizlerin Müdahalesi ve Ankara Hükümeti
- İngilizler ortalığı karıştırmak için Anzavur ayaklanmasını başlattılar, ancak Kuvacı Çerkez Ethem tarafından bastırıldı.
- Ocak 1920'de son Osmanlı Mebusan Meclisi toplandı ve 28 Ocak'ta Misak-ı Milli kabul edildi.
- Mustafa Kemal, İngilizlerin dağıttığı meclisi Ankara'da toplama kararı aldı ve 23 Nisan 1920'de Ankara Hükümeti kuruldu.
- 06:24Yunanlıların İşgali ve Sevr Antlaşması
- İngilizler, Ankara Hükümetini zayıflatmak için Yunanlıları kullandı ve Haziran 1920'de harekete geçen düşman Akhisar, Balıkesir, Bandırma ve Bursa gibi şehirleri ele geçirdi.
- Sevr Antlaşması ile Türkler Anadolu'ya hapsedilmişti, ancak Mustafa Kemal Paşa hükümeti Sevrin bir paçavra olduğunu söyleyip kabul etmeyince Yunanlıların işgalleri daha da sertleşti.
- Ankara Sadrazamı ve anlaşmayı imzalayanları vatan haini ilan etti ve Damat Ferit Paşa tekrar görevden alındı.
- 07:32Milli Mücadele'nin Gelişimi
- Yunanlıların amansız ilerleyişi karşısında Ankara, Kuvayi Milliye'nin yetersizliğini gördü ve Mustafa Kemal'in emriyle düzenli birliklere geçiş başladı.
- Doğu'da Kazım Karabekir kısa sürede Ermenilerin kolunu kırıp ülkeden def etti ve Gümrü Anlaşmasıyla Türkiye-Ermenistan sınırı çizildi.
- Mustafa Kemal, batı cephesi kumandalı olarak Kuzey İsmet Paşa'yı, Güneyde Refet Paşa'ya atadı ve İsmet Paşa 10 Ocak 1921'de Yunanlıları İnönü'de durdurdu.
- 09:09Sakarya Muharebesi ve Zafer
- Mustafa Kemal, orduya Sakarya Nehri'nin doğusuna çekilme emrini verdi ve olağanüstü yetkilerle ordunun başına geçti.
- 22 Ağustos 1921'de saldırıya geçen Yunan ordusu, Sakarya Nehri'nde savunma hattı yapan Türklerle üç hafta boyunca savaştı.
- Mustafa Kemal'in "Hattı müdafaa yoktur, sattı. Müdafaa vardır. O satıh da bütün vatandır" sözüyle toparlanan Türk ordusu karşı atağa geçti ve 12 Eylül'de yenilen düşman geri çekilmek zorunda kaldı.
- 10:13Büyük Taarruz ve Kurtuluş Savaşı'nın Sonu
- Yurtdışından gelen desteklerin varması ve hazırlıkların bitmesi bir yıl sürdü ve 26 Ağustos 1922 günü büyük taarruz başladı.
- İki günde kuvvetlerin yarısı savaş dışı bırakılan Yunan ordusu kuşatma altına alındı ve 30 Ağustos'ta Mustafa Kemal Paşa'nın yönettiği meydan muharebesi ile tamamlandı.
- 9 Eylül'de Nurettin Paşa İzmir'e girdi ve Yunan askerlerinin Ege sularında boy vermesiyle Kurtuluş Savaşı zaferle sonuçlanmış oldu.
- 11:02Mudanya Mütarekesi
- Yunan hükümeti yenilginin üzerine İngilizlere başvurdu ve İtilaf Devletleri Ankara Hükümeti'ne barış teklifi yaptı.
- Mustafa Kemal'in kararlı duruşu ve İngiliz halkının savaştan bıkması sonucu İngiliz hükümeti ateşkes masasına oturdu.
- 11 Ekim 1922'de imzalanan Mudanya Mütarekesi ile Meriç Nehri'nin doğusunda kalan Trakya toprakları ve boğazlar savaşsız bir şekilde Türkler'e verildi.
- 12:46Lozan Konferansı ve Cumhuriyet
- Kurtuluş Savaşı sonunda Müttefik Devletler 27 Ekim 1922'de Ankara ve İstanbul hükümetini Lozan Konferansı'na çağırdı.
- 20 Kasım 1922'de başlayan konferans çok sert geçmekteydi ve Türkler galip olarak gelmişti ama mağlup gibi davrandılar.
- 29 Ekim 1923 akşamı Cumhuriyet ilan edildi ve Lozan Antlaşması, bağımsız yeni bir Türk devleti kurulduğunun dünya devletlerince onaylandığını gösteren uluslararası bir belgedir.