Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan mikroekonomi dersinin ilk bölümüdür. Eğitmen, tüketim kuramı ve marjinal fayda kavramlarını detaylı şekilde anlatmaktadır.
- Video, tüketim kavramının tanımıyla başlayıp, ihtiyaç ve fayda kavramlarını açıklamaktadır. Ardından marjinal fayda kavramının tarihsel gelişimi, kardinal fayda teorisi ve tek mallı model analizine geçilmektedir. Son bölümde ise marjinal fayda yasası ve tüketici dengesi analizi ele alınmaktadır.
- Videoda Adam Smith, David Ricardo, Jans, Menger, Vaz ve Valras gibi iktisatçıların katkıları, marjinal fayda kavramının 1871'de Jans ve Menger tarafından geliştirildiği, kardinalistlerin "util" kavramını geliştirdiği ve marjinal fayda yasasının günlük hayattaki uygulamaları örneklerle açıklanmaktadır. Video, ikinci derste iki mallı modelde analiz yapılacağı bilgisiyle sonlanmaktadır.
- 00:03Tüketim Kuramı ve Tüketim Kavramı
- Tüketim kuramı, tüketici davranışlarını inceleyen ve soru malzemesi bol, kolay ve zevkli bir konudur.
- Tüketim, ihtiyaçların mal ve hizmetlerle karşılanmasıdır (örneğin yemek yemek, sinemaya gitmek, kitap almak).
- İhtiyaç, karşılandığında mutluluk veren, karşılanmadığında acı veren duygulardır ve iktisadi analizde sınırsız kabul edilir.
- 01:02Homo Economicus Varsayımı ve İhtiyaçların Özellikleri
- Homo economicus varsayımı, insanın doyumsuz olduğu ve her zaman daha yüksek fayda elde etmek peşinde koştuğu anlamına gelir.
- İhtiyaçlar subjektif olgulardır, kişiden kişiye ve toplumdan topluma değişir.
- İhtiyaçları karşılayan mallar birbiriyle ikame edilebilir ve ihtiyaçların şiddeti giderildikçe azalır.
- 04:26Fayda Kavramı ve Marjinal Fayda
- Fayda, malların ihtiyaçları giderme özelliğidir ve değerle doğru bir ilişki kurar.
- Marjinal fayda, tüketilen son birimden elde edilen fayda veya ek birimin faydasıdır.
- 1871'de İngiltere'den Jans marjinal fayda kavramını ortaya atmıştır.
- 06:23Klasik İktisat ve Marjinalizm
- Klasik dönemde David Ricardo, bir malın değerini üretim maliyetiyle açıklamıştır.
- Jans'a göre bir malın değeri sadece emek-zaman maliyetine bağlanamaz, daha büyük oranda talebe bağlıdır.
- 1870-1920 döneminde marjinalistler marjinal analiz yöntemlerini geliştirerek klasik iktisat devrinin sona ermesine ve neo-klasik iktisat devrinin başlamasına neden olmuştur.
- 10:29Marjinal Analiz Yöntemi ve Neo-Klasik İktisat
- Marjinal fiziki ürün ve marjinal verim gibi kavramlar geliştirilmiş, Marshall ile birlikte marjinal analiz yöntemi iktisadi analizde temel yöntem haline gelmiştir.
- Marjinalistler, marja dayalı analiz yöntemini türev ve mürev gibi matematiksel araçlar kullanarak geliştiren iktisatçılardır.
- Marjinal analiz yöntemi neo-klasik iktisat akımının doğmasına neden olmuştur.
- 11:00Neo-Klasik İktisat ve Marjinal Fayda Kavramı
- Neo-klasik iktisat akımında bir malın değeri emek-zaman maliyeti ve üretim maliyeti yerine, faydasıyla, marjinal faydasıyla ölçülür.
- 1871'de İngiltere'den Jas, 1871'de Avusturya'dan Menger, 1873'te ise Fransız iktisatçılar marjinal fayda kavramını birbirlerinden habersiz olarak geliştirmişlerdir.
- Fransız, Avusturya ve İngiliz iktisatçılar marjinalistler olarak tanımlanır.
- 12:04Marjinal Fayda Kavramının Tarihi
- Tüketilen son birimin faydasını matematiksel yöntemlerle inceleyen ilk iktisatçı Alman iktisatçı Gwson'dur (1858'de vefat etmiştir).
- Jas, marjinal fayda kavramını ilk kez geliştiren iktisatçı olarak bilinir ancak çalışmalarında Gwson'un hakkını vermiştir.
- Marjinalistler, tüketici davranışlarını incelerken marja dayalı analiz yaparak, bir metanın değerinin tüketilen son birimin faydasına bağlı olduğunu kabul ederler.
- 13:42Marjinal Fayda Kavramının Temel Prensibi
- Mal bollaştıkça değeri azalır, bu da "bal yiyen baldan ustadır" sözünün ifade ettiği gibi bir durumdur.
- İhtiyaclar giderildikçe azalır ve tüketilen malların her biriminden elde edilen marjinal fayda gittikçe azalır.
- İnsan bir yerden sonra doyuma ulaşır.
- 14:12Kardinal Fayda Teorisi ve Tek Mallı Model
- Kardinal fayda teorisinde, faydanın sayısal değerlerle ölçüldüğü ve marjinal fayda değerlerinin niceliksel olarak ölçülebildiği varsayımıyla tüketici davranışları analiz edilir.
- Kardinalistler, faydanın sadece ve sadece bir malın tüketilen miktarına bağlı olduğu varsayımıyla, bir mal tüketen bir tüketici modeli sunmuşlardır.
- Tüketici, homo economicus varsayımına göre mümkün olan en yüksek faydaya ulaşabilmek için tüketim yapan kişidir.
- 15:49Fayda Maksimizasyonu ve Marjinal Fayda
- Malın tüketimi arttıkça fayda azalan oranlarda artar ve bir yerden sonra doyuma ulaşılır, bu tüketicinin fayda maksimizasyonu sağladığı noktadır.
- Kardinalistler (Jaws, Menger ve Valras) tek mallı modelde tüketicinin belli bir noktada doyuma ulaşacağını grafiksel gösterimle göstermişlerdir.
- Marjinal fayda, toplam faydadaki değişmeyi (ΔU) tüketim miktarındaki değişmeyi (ΔX) bölerek hesaplanır ve formül olarak ΔU/ΔX şeklinde gösterilir.
- 19:00Util Kavramı ve Fonksiyonel Analiz
- Kardinalistler, fayda ölçüm birimi olarak "util" kavramını geliştirmişlerdir.
- Kardinalistler matematiksel yöntemleri kullanarak tüketici davranışlarını inceliyor, fonksiyonlar tanımlıyor ve değişkenler arasındaki ilişkileri inceliyorlar.
- İktisadi analizde marjinalistler sayesinde fonksiyonlar, türev, integral ve limit gibi yöntemler kullanılmaya başlanmıştır.
- 23:08Maksimum Fayda Sağlayan Tüketim Miktarı
- Tüketiciye maksimum fayda sağlayan tüketim seviyesinde marjinal fayda sıfır değerini alır.
- Marjinal fayda, fayda fonksiyonunun türevi alınarak bulunur ve delta u bölü delta x veya fonksiyonun x'e göre türevi olarak ifade edilir.
- Türev, bir birim arttığında faydanın kaç birim değiştiğini gösterir.
- 23:56Marjinal Fayda Hesaplama Örneği
- Fayda fonksiyonu U = 10x - x² olduğunda, marjinal fayda fonksiyonu U' = 10 - 2x olarak bulunur.
- Marjinal fayda sıfıra eşitlendiğinde (10 - 2x = 0, x = 5), tüketiciye maksimum fayda sağlayan tüketim miktarı 5 birimdir.
- İkinci dereceden bir fonksiyonun maksimum noktasında türevin marjinal değeri sıfıra eşittir.
- 25:48Doyum Noktası Problemi
- Fayda fonksiyonu U = ax - x² şeklinde olan bir tüketicinin doyum noktası 2 birim olduğunda, a değeri 4'tür.
- Marjinal fayda sıfıra eşit olduğunda (a - 2x = 0, x = 2), toplam fayda da maksimum düzeye ulaşır.
- Marjinal faydanın dikey ekseni kestiği nokta her zaman toplam faydanın maksimum düzeyine tekabül etmez.
- 30:04Marjinal Fayda ve Toplam Fayda İlişkisi
- Marjinal fayda doğrusunu çizerek marja dayalı analiz yapılır.
- Marjinal faydanın integralini alarak, marjinal fayda doğrusunun altında kalan yatay ve dikey eksenli arasında kalan alan hesaplanır.
- Bu alan, tüketicinin ulaşabileceği maksimum faydayı gösterir.
- 31:49Kardinal Fayda Teorisi
- Kardinalistler, her tüketici homo economicus varsayımına göre tüketerek fayda sağladığını ve tüketim arttıkça toplam faydasının azalan oranlarda arttığını belirtmişlerdir.
- Tek mallı modelde fayda fonksiyonu içbükeydir ve marjinal fayda negatif doğrusaldır.
- Maksimum fayda sağlayan tüketim miktarında marjinal fayda sıfırdır ve bu durum birinci yasa olarak adlandırılır.
- 33:11Marjinal Fayda Kavramı ve Azalan Marjinal Fayda Yasası
- Marjinal fayda kavramını geliştiren ve literatüre geçiren Jesteron'dan sonra Menger ve Valdraster gelmiştir.
- Azalan marjinal fayda yasasına göre malın tüketilen miktarı arttıkça marjinal faydası azalır, bu da "bal yiyen baldan usanır" veya "güzel bir manzaraya uzun süre baktığınızda sıkılmaya başlarsın" gibi örneklerle açıklanabilir.
- Bu yasa, insanların hem fiziki hem duygusal ihtiyaçlarının marjinal analiz edildiğinde azalan bir neme sahip olduğunu göstermektedir.
- 34:43Azalan Marjinal Fayda Yasasının Günümüzdeki Durumu
- Azalan marjinal fayda yasası, temel bir kanun haline gelmiş ve insanın doyum noktasından sonra tüketmeye devam etmemesi bir doğal yasa haline gelmiştir.
- Günümüzde doyumsuzluk bir modern dünyanın temel hastalığı haline gelmiştir.
- 35:07Tek Mallı Modelde Tüketici Dengesi Analizi
- Tek mallı modelde tüketici dengesi analizinde, tüketiciye maksimum fayda sağlayan tüketim miktarı sorulabilir.
- Grafik verildiğinde, marjinal fayda doğrusu altında kalan alan hesaplanarak ulaşabilecek maksimum fayda bulunabilir.
- İkinci derste iki mallı modelde tüketici dengesi analizi yapılacaktır.