Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Çözüm Park tarafından düzenlenen bir webinar formatında olup, Merlin CDN'den Efekan Erstream ve Kemal Bey tarafından sunulmaktadır. Efekan, Erstream'de 2009 yılından beri ürün yöneticiliği yapmakta ve İstanbul Teknik Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği mezunudur.
- Webinar, CDN teknolojisinin ne olduğunu, nasıl çalıştığını ve avantajlarını anlatmaktadır. İçerik, CDN'nin temel özellikleri, Merlin CDN'in sunduğu özel fonksiyonlar, optimizasyon özellikleri, güvenlik hizmetleri ve Merlin panelinin tanıtımı şeklinde yapılandırılmıştır. Sunum sonrası soru-cevap bölümü yer almaktadır.
- Videoda ayrıca CDN'nin bant genişliği optimizasyonu, içerik farklılaştırma, arka planda içerik güncelleme, webp desteği, image resize ve crop özellikleri, TLS desteği ve VAF (Web Application Firewall) özellikleri gibi teknik detaylar ele alınmaktadır. Milliyet, Demirören Medya Grubu, Turkuaz Medya Grubu gibi müşterilerin bu özelliklerden nasıl yararlandığı da anlatılmaktadır.
- 00:11CDN Web Semineri Tanıtımı
- Çözüm Park, CDN (Content Delivery Network) konusunu anlatacak bir web semineri düzenliyor.
- Pandemi sonrası internet kullanımının artmasıyla hizmet kalitesini artırmak için teknolojilerin daha derin bir şekilde öğrenilmesi gerekiyor.
- Merlin CDN'den Efe Can, CDN'in ne olduğunu ve kendilerinin sunduğu servisleri anlatacak.
- 02:48CDN'in Temel Özellikleri
- CDN, coğrafi olarak dağıtılmış bir sistem ile içerikleri son kullanıcıya daha hızlı aktarmanızı sağlayan bir sistemdir.
- CDN, içerikleri orijin sunucudan tedarik edip kendi bünyesinde cash olarak tutarak, kullanıcıların orijin sunucuya doğrudan bağlanmasını önler.
- CDN kullanıldığında, kullanıcıların ping süresi kısalır ve web sitelerinin daha hızlı açılması sağlanır.
- 04:28CDN'in Avantajları
- CDN kullanımı, SEO performansını artırmak için arama motoru botlarına hızlı yanıt verme imkanı sağlar.
- CDN, sunucu tarafındaki yükü azaltarak maliyeti düşürür, örneğin bir milyon hit için sadece 20-30 istek atabilir.
- Yüksek trafik durumlarında (deprem anları, karar açıklanma anları) CDN, son kullanıcıya kaliteli hizmet verme imkanı sağlar.
- 07:01Merlin CDN'nin Özellikleri
- Merlin CDN, kullanıcı dostu bir arayüz sunarak konfigürasyonları ve kullanıcıları kolay yönetme imkanı sağlar.
- Workspace özelliği ile rol ve kaynak bazlı yönetimler yapılabilmekte ve ekip arkadaşlarının yapılan müdahaleler görüntülenebilmektedir.
- Detaylı istatistik ve log imkanı sunarak, web sitelerine giren çıkan kullanıcıların analiz edilmesini ve optimizasyon yapılmasını sağlar.
- 09:35Güvenlik ve Performans
- Merlin CDN, hem Türkiye'de hem de dünya genelinde yüksek performans sağlamayı amaçlar ve her yeni feature'ı test ederek performans kaygısını düşürmeye çalışır.
- Tam kontrol imkanı sunarak, kullanıcıların kendi web sitelerini yönetmelerine olanak tanır.
- İki faktörlü kimlik doğrulama sistemi ve bildirimler sayesinde platform güvenliği sağlanır.
- 10:49CDN Hizmetlerinden Beklenen Özellikler
- CDN'den beklenen temel özellikler arasında keş sürelerinin ayarlanabilmesi ve keşleri geçersiz kılma işleminin hızlı bir şekilde gerçekleştirilebilmesi bulunmaktadır.
- CDN firmalarının GZIP ve BROADLY gibi sıkıştırma metotlarını desteklemesi ve A üzerinden CDN özelliklerini kullanabilme imkanı sunması gerekmektedir.
- Custom SSL ve Free Script desteği, dökümantasyon ve destek, querystring gibi durumları keşfedebilme özellikleri de CDN hizmetlerinden beklenen temel özellikler arasındadır.
- 11:43Merlin CDN'ın Özel Özellikleri
- Merlin CDN'de sadece CDN katmanındaki değil aynı zamanda tarayıcı katmanındaki keş süresinin de ayarlanabilmesi sağlanmaktadır.
- Wildcard keşleme özelliği ile belirli bir patternli dosyaları keşleme işlemi gerçekleştirilebilmektedir.
- Post isteklerini keşleme olanağı sunulmaktadır, bu sayede JSON body içeren istekler de keşlenebilmektedir.
- 14:25CDN'de Diğer Önemli Özellikler
- Birden fazla sunucu ve orijin ekleyip, bu orijinlerin farklı yörelerden çağrılmasını kontrol etme imkanı sunulmaktadır.
- Error page kuralları sayesinde saturasyonlar en aza indirilerek sorunların büyümesi engellenmektedir.
- Cash prefetch özelliği ile içerikler önceden CDN'e keşfedilerek kullanıcıların orijin ile olan aksiyonu beklemeden hızlı bir şekilde içeriklere erişmesi sağlanmaktadır.
- 16:36CDN Uygulamalarında Kritik Ayrım
- Hangi içeriklerin keşlenebileceği ve hangi içeriklerin keşlenemeyeceği kritik bir ayrım olarak değerlendirilmektedir.
- Keşlenebilen bir içeriğin herkes veya belirli bir grup insan için aynı olması gerekmektedir, kişiye özel veriler keşlenemez.
- HTTP standartları içerisinde geçen cash control header'ı, CDN'in tüm headerlarını stabil bir şekilde desteklemesini sağlar.
- 18:18Cash Control Header Direktifleri
- Private direktifi kişiye özgü içerikleri, public direktifi ise kişiye özgü olmayan içerikleri belirtmektedir.
- Max-age ve s-max-age değerleri keşleme süresini belirler, max-age tüm katmanlar için, s-max-age ise sadece proxy'ler için geçerlidir.
- No-cache ve no-store direktifleri içerikleri keşleme imkanını kısıtlar, no-cache kısmen içerikleri tutabilme, no-store ise saklama imkanını tamamen engeller.
- 20:41İçerik Değişiklik Kontrolü
- E-tag ve last-modified header'ları içeriklerin durumunu belirten bilgileri içerir.
- E-tag, entity tag olarak belli bir hash üretir ve bu hash ile içerik değişikliği kontrolü sağlanabilir.
- Last-modified, içerik güncellenme tarihini içerir ve bu tarih üzerinden de değişiklik kontrolü yapılabilir.
- 21:47İçerik Keşleme ve Optimizasyon
- Kullanıcı içerik isteği atarken "if-modified-since" ve "if-none-match" başlıkları ile son değiştirilme tarihi ve entity tag bilgilerini gönderir.
- Sunucu, kullanıcıdaki içerik güncel ise 304 Not Modified cevabı vererek sadece header ile işlemi tamamlar, böylece bandwit'i optimize eder.
- İçerik değiştiyse 200 OK cevabı verilir ve yeni last-modified ve entity tag değerleri iletilir.
- 23:01Cache Control ve Optimizasyon
- Cache-Control header'ları ile kullanıcı tarafındaki süreyi düşürdüğümüzde, kullanıcı her zaman güncel kalabilir.
- Kullanıcı güncel içerik istiyorsa, sunucu güncel içerik ile cevap verir.
- Bu optimizasyon sayesinde kullanıcı her zaman güncel kalırken, sunucu sürekli olarak güncel içerik sunabilir.
- 23:44Content Based on Select Request
- Bir URL'in içeriği belirli bir grup için değişebilir, bu durumda belli başlı header konfigürasyonu ile bir keşte birden fazla cache tutulabilir.
- Accept header'ı farklılaştırıcı olarak kullanılarak farklı image formatları için ayrı cache objeleri oluşturulabilir.
- Language header'ı kullanılarak farklı dil seçenekleri için ayrı cache tutulabilir.
- 26:08Özel Header'lar ile Cache Farklılaştırma
- Kullanıcı cihaz bilgisine göre (mobil, smart TV, tablet, bot) farklı cache tutulabilir.
- Responsive olmayan sitelerde mobile ve desktop versiyonları için ayrı cache tutulabilir.
- Google botları veya arama motoru botlarına verilen response farklı olabilir.
- 27:18Kombinasyonel Cache ve E-ticaret Uygulamaları
- Birden fazla header seçilebilir ve kombinasyonel olarak kullanılabilir.
- E-ticaret sitelerinde ülke kodu veya adı yönlendirilerek farklı para birimi için farklı cache tutulabilir.
- Milliyet.com.tr gibi müşteriler mobil cihazlar için farklı URL'ye yönlendirme yapabilir.
- 29:03Background Cache Update
- Kullanıcıların hızlı içerik alması için geliştirilen özellik.
- Cache süresi dolunca yeni istekler için önce eski cache ile cevap verilir, sonra orijine istek atılır.
- Bu sayede kullanıcılar beklemeden içerik alırken, arama motoru botlarına da hızlı sonuç verilir.
- 30:45Bypass Cache by Selects
- Kişiye özel içerik için bypass cache özelliği sunulur.
- Abonelik sistemi olan sitelerde üye olmayanlar için cache, üyeler için orijin sunucudan içerik alınır.
- Bu özellik, abonelik sistemi veya üye giriş çıkışı ile farklı içerik gösteren siteler için kullanılır.
- 32:26Kullanıcılar ve Panel
- Demirören Medya Grubu, Turkuaz Medya Grubu, TV8, Acun.com gibi müşteriler bu özellikleri kullanmaktadır.
- Fabrikaip, Cambaz gibi e-ticaret siteleri ile çalışmaktadır.
- Merlin paneli, normal web sitesi giriş çıkışı gibi kullanımı kolay bir sistemdir.
- 32:53Workspace Özellikleri
- Sistemde workspace özelliği bulunmakta olup, şirketin alt markaları veya farklı amaçlarla oluşturulmuş workspaces mevcuttur.
- Workspaces'e farklı sayıda kişi eklenebilir ve bu kişilere farklı kurallar dahilinde yetkiler verilebilir.
- Eklenecek kişilere email adresi girildikten sonra görme, kıraat gibi temel yetkilerden istatistik ve ödeme sistemleri yetkilerine kadar çeşitli izinler verilebilir.
- 33:40Güvenlik Özellikleri
- Sistemde kullanıcı aktiviteleri takip edilebilir; hangi kullanıcı hangi IP adresinden giriş yaparak hangi eylemleri gerçekleştirdi bilgisi görüntülenebilir.
- Kişisel profilde üretilmiş API key ile doğrudan erişim sağlanabilir.
- Tofactory authentication ile sadece giriş çıkış ve kritik eylemlerde authenticator kullanılarak güvenlik sağlanabilir.
- 34:26CDN Dağıtım Özellikleri
- Seçilen workspace içerisinde şirketin web siteleri için distribution oluşturulabilir.
- Kullanıcılar için statik (JavaScript, imaj, CSS) ve dinamik (HTML, API cevapları) içeriklerin keşlenmesi için iki farklı opsiyon sunulmaktadır.
- Statik distributionlar için webp desteği, image resize ve crop özellikleri mevcuttur.
- 35:37Güvenlik ve Performans Özellikleri
- TLS (Transport Layer Security) desteği sunulmakta olup, kullanıcılar TLS 1.1 veya 1.2 tercih edebilir.
- Android 4 kullanıcıları TLS 1.2'yi desteklememekte, bu nedenle TLS 1.2 tercih edildiğinde bu kullanıcılar es geçilebilir.
- TLS 1.1 tercih edildiğinde SSL değerlendirme sistemleri sitenin güvenliğini daha düşük notla değerlendirebilir.
- 36:32WAF (Web Application Firewall) Özellikleri
- Sistemde yakın zamanda yayına alınan WAF özelliği bulunmaktadır.
- Kullanıcılar kural oluşturarak SQL injection, Java atak gibi çeşitli saldırıları engelleyebilir.
- Custom rule özelliği ile kullanıcı bilgilerine veya HTTP içerisindeki bilgilere göre kullanıcıları engelleme veya izin verme özellikleri kullanılabilir.
- 37:52Soru-Cevap
- Webp desteği sunulmakta olup, içerikler otomatik olarak webp'ye dönüştürülebilir ve bu özellik için ek ücret alınmamaktadır.
- WordPress sistemleri için özel bir eklenti hazırlanmış olup, store'a koyma süreci devam etmektedir.
- Türkiye'de İzmir, İstanbul'daki D-Smart, Rador ve Premier DC gibi dört farklı veri merkezi bulunmakta olup, yurt dışında da çeşitli veri merkezleri mevcuttur.
- 40:51Güvenlik Çözümleri
- Badbot (kötü bot) sorunu için WAF kuralları içerisinde kendinize özgü liste oluşturabilirsiniz.
- Badbot listesi düzenli olarak güncellenebilir ve bu kötü botlar engellenebilir.
- Image crow (resim çalma) sorunu da badbotları ayıklama yoluyla çözülebilir.
- 42:12CDN Çözümü Hakkında Bilgiler
- Konuşmacı, CDN (Content Delivery Network) çözümünün milyonlara hitap eden kitle platformları için önemli olduğunu belirtiyor.
- Çözüm parkı üzerinde konuşulan CDN çözümü, farklı platformları deneyerek geliştirilmiş durumda.
- Her site için farklı karakteristikler olabileceği için, kullanıcı geri bildirimleriyle yeni özellikler ekleniyor ve sistem sürekli güncelleniyor.
- 43:26Fiyatlandırma ve Kayıt Bilgileri
- CDN.com üzerinden otomatik kayıt olunduğunda 10 dolarlık bir giriş bakiyesi sağlanıyor.
- Kullanıcılar istek trafik başına ücretlendirme veya direkt paket satın alarak sistemden faydalanabiliyor.
- Sistemde farklı CDN sağlayıcılarının fiyatlarını karşılaştırabilecek bir araç bulunuyor ve bu veriler 3-4 aylık periyotlarda güncelleniyor.
- 44:10Sonuç ve Teşekkür
- Konuşmacı, katılanlara teşekkür ederek CDN.com üzerinden üye olunabileceğini tekrarlıyor.
- Sistem her türlü müşteriye hitap edebilecek özelliklere sahip ve para vererek açılan özellikler gibi bir kısıtlama bulunmuyor.