Buradasın

Menemen Olayı ve Tarihsel Yorumlar Üzerine Bir Tartışma

youtube.com/watch?v=SA16-wwgiG0

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

"Bir Saklanan Tarih" programının bu bölümünde, sunucu ve konuklar (Kenan Alpay, Ahmet, Fahrettin Altay gibi) 23 Aralık 1930 tarihinde gerçekleşen Menemen olayını ve Kubilay'ın öldürülmesini ele almaktadır. Program, tarihsel bir tartışma formatında, izleyicilerden gelen sorulara da yanıt verilmektedir.
Video, Menemen olayının detaylarını, olayın provokasyonel bir yapıda olduğu iddiasını ve devlet tarafından kurgulanıp kullanıldığı görüşünü sunmaktadır. Konuşmacılar, olayın arkasındaki siyasi amaçları, sıkıyönetim sürecini, gazetelerin ve bireylerin mahkeme sürecine dahil edilmesini ve tarihin ideolojik bir şekilde anlatıldığı iddiasını tartışmaktadır. Ayrıca, Kubilay olayının "bir metafor" olarak kullanıldığı ve Türk tarihindeki yalanların yayılmasının nedenleri ele alınmaktadır.
Programda ayrıca Hilafet'in kaldırılması, istiklal mahkemeleri, İzmir suikasti, Tunceli olayları gibi önemli tarihsel olaylar da tartışılmakta ve Türkiye'nin güncel siyasi ve kültürel durumu, ülkenin gelişmesi ve uluslararası pozisyonu hakkında yorumlar yapılmaktadır. Konuşmacılar, tarihin doğru şekilde anlatılması ve tarih sahibi olmanın önemi üzerinde durmaktadır.

00:02Menemen Olayı ve Programın Amacı: Program, 23 Aralık 1930 tarihinde gerçekleşen ve herkes tarafından vahşet olarak kabul edilen Menemen vakasını ele alıyor.
Menemen olayında Kubilay'ın öldürülmesi ve gizlenen gerçekler konusu incelenecek.
Programda Menemen hadisesinin arkasında kimlerin olduğu, hükümetin haberdar olup olmadığı gibi sorular sorulacak.
01:22Cumhuriyet Dönemindeki Siyasi Gelişmeler: 1923'te kurulan cumhuriyetten 1930 yılına kadar padişah ülkeyi tek başına idare ediyor ve seçimsiz bir biçimde yönetiliyor.
1925'te CHP ve ekip, bütün dünyada seçimsiz bir biçimde idare ediyor ve bir muhalefet partisi olan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kuruyor.
Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası halk arasında sempati buluyor ve seçimlerde CHP'yi yeniyor, bu durum CHP'nin işine gelmiyor.
03:11Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının Kapatılması: Şeyh Sait ayaklanması ve İzmir suikastı ardından Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kapatılıyor.
Parti yöneticilerinin bir kısmı idam ediliyor, bir kısmı müebbet hapis cezası alıyor veya sürgüne gönderiliyor.
1926'da kapatılan parti sonrası dört yıl daha tek partili dönem yaşanıyor.
03:33Menemen Olayının Arka Planı: 1930'lara gelindiğinde Mustafa Kemal Paşa, CHP'nin tüzüğünü kopyalayan bir parti kurması emretti.
Halk bu yeni partiden de teveccüh gösterdi ve CHP'nin karşısına kim çıkarsa çıksın ezici bir çoğunlukla iltifat görüyor.
Menemen olayları patlak verdi ve olayların arkasında Serbest Cumhuriyet Fırkası'na bağlı kişiler çıktı.
04:48Cumhuriyetin Gerçekleri ve Muhalefet: Programın amacı, klişeler halinde ezberletilen ve anlamsız coşkular yaşamamızı isteyen iktidar sınıfına karşı itiraz etmektir.
Cumhuriyetin yeni kurucu kadrosu, padişahları kovdu saltanatı yıktı denilmesine rağmen yeni bir saltanat sistemi kuruyor.
Kazım Karabekir, Rauf Orbay, Rafet Bele, Hüseyin Avni Ulaş, Ali Şükrü Bey gibi milli mücadelede etkin olan kadrolar tek adamlık sistemine karşı itiraz ediyorlar.
06:04Meclisler ve Siyasi Gelişmeler: 1923'nün Nisan ayında Birinci Meclis feshediliyor ve Ali Şükrü Bey'in cinayeti hemen ardından oluyor.
İkinci Meclis yeniden inşa edilirken, Birinci Meclisteki muhalif kadrolar tasfiye ediliyor ve kenara itiliyor.
Birinci Mecliste gelenler kendi bölgelerinden iki kademeli seçimle gelmişken, İkinci Mecliste insanların çoğunun Mustafa Kemal'in emri ve tavsiyesi ile meclise girebilmiş olması önemli bir fark.
07:49Lozan Barış Antlaşması ve Hilafetin İlga Edilmesi: Birinci Meclisin feshedilmesindeki en önemli olay Lozan Barış Antlaşması'na imza konulmaması yönündeki muhalefettir.
Lozan'da açıkça ifade edilen hükümlerde ve gizli anlaşmalarda hilafetin ilga edilmesi ve batı ile uyumlu bir yeni cumhuriyet kurulması vardı.
İkinci Meclisin kurulmasıyla beraber Lozan Antlaşması imzalanıyor ve hilafet ilga ediliyor.
09:02Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının Sındırılması: Hilafetin ilga edildiği zaman Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının yoğun muhalefeti sindirmek için bir tertibe ihtiyaç duyuluyor.
Şeyh Said isyanı bahane edilerek uzlaşma imkanları varken şiddetli bastırma girişimleri yapılıyor ve binlerce insan öldürülmüş.
Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kapatıldı ve Takrir-i Sükun Kanunu (sıkıyönetim) yürürlüğe sokuldu, her şey askeri bir denetime tabi tutuldu.
11:09Hilafetin İlga Edilmesi ve Tek Parti Rejiminin Kurulması: 1930'lara giden tek parti rejiminin kurulmasına giden yoldaki en önemli faktörlerden biri hilafetin ilga edilmesi olmuştur.
Hilafetin feshedilmesiyle ortaya çıkan itirazların istiklal mahkemeleri kanalıyla bastırılmak istenmiştir.
Hilafetin kaldırılmasıyla birlikte şeyhülislamlık makamı, vakıflar bakanlığı ve tekke-zaviyeleri de ilga edilmiştir.
12:05Alfabenin Değişimi ve Diğer Değişiklikler: Latin alfabesinin kabulüne giden yolu açarak, bin küsur yıldır kullanılan ve din, itikat ve inançla ilişkili alfabenin tamamen silinmesine karar verilmiştir.
Takvim değişti, ölçü birimleri değişti ve kılık kıyafete ilişkin uygulamalar devreye sokulmuştur.
1927 senesinde İzmir suikasti denilen olay gerçekleşmiştir, ancak aslında bir suikast değil, dört kişinin suikast yapacağına ilişkin bir plan deşifre edilmiştir.
13:14İzmir Suikasti ve Tasfiyeler: İzmir suikasti, Şeyh Said ayaklanmasında olduğu gibi, halkın iradesine kulak verilmesini ve tek parti rejiminin kurulmasını engelleyen insanların tasfiye edilmesinde ciddi bir işlev görmüştür.
Cumhuriyet'in yüz yıllık geçmişinde, yolsuzluk olayları veya PKK eylemleri gibi olayların üzerine gidilmesi değil, hükümetin devrilmesi veya partilerin kapatılması yönünde teşebbüsler görülmüştür.
İzmir suikastini yargılayan mahkemede Mustafa Kemal'in hakimlere ve savcılarına doğrudan emirler verdiği, "bu mahkeme kanunlara göre değil, bizim fikirlerimize göre işler" şeklinde ifadeler kullanıldığı belirtilmiştir.
16:13Menemen Olayı ve Resmi Tarih Kitapları: Menemen olayında "üç Mehmet" (Şam'dan Mehmet, Ayyaş Mehmet ve Derviş Mehmet) savcılık iddianamesinde ve o günkü gazetelerde şarapçı ve ayyaş olarak tanımlanmıştır.
Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi adlı kitapta (Prof. Dr. Ahmet Mumcu tarafından yazılmış, Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi ve Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde okutulan) Menemen olayına sadece bir sayfa yakın yer ayrılmıştır.
Kitapta Mustafa Muğla'nın adı geçmemiş, Erbilli Esed Efendi'nin adı geçmemiş, kaç kişinin gözaltına alındığı, tutuklandığı, idam edildiği gibi bilgilere rastlanamamıştır.
18:50Tunceli Olayları ve Kurgulanan Tarih: Kitapta "Tunceli Olayları" adı altında Dersim katliamı, tehciri ve bombardımanı sadece küçük bir eşkıyalık olayı olarak anlatılmıştır.
Anlatılan tarih kurgulanan bir tarihtir ve istendiği gibi isimler kahraman, sefil ayyaş veya İngiliz işbirlikçisi olarak tanımlanmıştır.
Bu mantaliteye "komitacı mantalite" veya "İttihat ve Terakki mantalitesi" denilebilir.
20:06Derviş Mehmet ve Grubun Seyahati: Manisa'dan yola çıkan Derviş Mehmet, Giritli Meme Sütçü Mehmet ve dört arkadaşı toplam yedi kişi, bir hafta on günlük bir seyahatle Menemen'e varıyorlar.
Bu insanlar uğradıkları köylerde esrar içiyor ve zikir yapıyorlar, bu durum resmi istihbarat raporlarında, mahkeme raporlarında ve tarihe nakledilmiş hatıratlarda belgelenmiştir.
Bu dönemde Cumhuriyet Halk Partisi, asker, polis ve istihbarat birimleri sıkı sıkıya birbirleriyle ilişkiliydi ve uzun seyahatler şüphelerle karşılanıyordu.
21:45Olayın Planlanma ve Senaryosu: Olaylar adeta bir senaryo üzerine işlenerek, kurgulanarak ve planlanarak gerçekleştiriliyor ve bu süreçte gizleme, gözetleme ve göz yumma taktikleri kullanılıyor.
Bu kişiler şeriat ilan ediyor, Mehdi olarak ilan ediyorlar, hilafeti geri getireceklerini söylüyorlar ve "şapkaları kaldıracağız, fesleri getireceğiz" gibi İslami bir mücadeleden bahsediyorlar.
Fes fabrikası kurduklarını ve Halife Abdülmecid Efendi'nin ordusunun sınırda yüz bin kişilik bir orduyla beklediğini iddia ediyorlar.
22:42Olayın Gerçek Boyutu ve Mizanseni: Bu "irtica ordusu" sadece yedi kişilik bir grup ve yanında "Mehdi'nin alameti" olarak adlandırılan bir köpekleri var.
Bu yedi kişi, devlete meydan okuyor, şeriat ordusu oluyor, yeşil sancak açıyor, Mehdi ilan ediyor ve hilafeti geri getireceklerini söylüyorlar.
Anlatımlarda kötü bir mizansen var ve bu mizansen medya üzerinden sık sık işlendiğinde toplumda "böyle bir şey varmış" kaygısı oluşturabilir.
23:49Aciz Menler Örneği ve Derviş Mehmet'in Gerçeği: Aciz menler örneği, Türkiye'de yaklaşık yetmiş kişilik bir grup üzerinden ülkenin tehdit altında olduğu ve anayasal rejimin yıkılacağı gibi söylemlerin yayılmasına benzer bir durum sunar.
Derviş Mehmet'in lakabı, onun avareliği, serkeşliği ve ipe sapa gelmez kişiliği ve karakteri nedeniyle toplumda şöhret yapmasından kaynaklanan bir ötürü verilmiş lakaptır.
Bu üç Mehmet'i (Derviş Mehmet, Giritli Mehmet ve Sütçü Mehmet) gariban, zavallı serkeş ama aynı zamanda kullanıma elverişli insanlar olarak görüyoruz.
25:45Olayın Planlanması ve Takibat: Bu olayın bir ay evvelinden bu üç Mehmet'in takibatı alınmış, evden çıktıktan sonra evdeki akrabaları kayıp raporu verilmiş ve adım adım takip edilmişler.
Menemen'de olacak olan vahşet daha önceden biliniyor ve tezgahlanmış bir biçimde planlanıyor.
Olayın planlayanları, Derviş Mehmet'i oraya gönderenler ve müdahale etmeyenler arasında aynı irade olduğu şüphesi kuvvetlidir.
27:10Olayın Gerçek Amacı: Bu olay büyük bir oranda bir müsamere mahiyetinde tertibe girişmek için planlanmış bir olaydır.
Cumhuriyet ilan edilmiş olsa da irtica tehdidi halen baş göstermekte ve devleti, cumhuriyeti bölmeye, parçalamaya, yıkmaya kast etmekte.
Bu olay, devletin irtica karşıtı tedbirlerde her türlü hakkı olduğunu göstermek ve bu kanaati kuvvetlendirmek için planlanmış olabilir.
27:50Menemen Olayının Arka Planı: Menemen olayı, 1921 yılında Balıkesir, Manisa ve İzmir üzerinden Menemen'e kadar uzanan bir provokasyon olarak görülmektedir.
Konuşmacı, bu olayın bir provokasyon olduğunu ve Cumhuriyet Halk Partisi'nin iktidarını korumak için düzenlendiğini savunmaktadır.
Olayda silah olarak tespit edilen iki şey vardı: Fransız malı filinta mavzer ve klasik bir kör bağ bıçağı.
29:12Olayın İçeriği: 1921'de Kütahya'da Yunan askerlerinin arasında sarıklı kişiler görülmekte, bu kişilerin Yunanlılarla işbirliği yaptığı belirtilmektedir.
Olayda yaralananlardan biri Şam'dan gelen Mehmet, "Bize böyle söz vermemişsiniz, bize para vereceksiniz" diyerek para talep etmiştir.
Konuşmacı, olayın ihmal boyutunu aşan, ciddi bir tertip olduğunu ve devletin organize bir biçimde bu hareketi izlediğini düşünmektedir.
30:44Olayın Zaman ve Yer Bağlamı: Menemen olayı, Cumhuriyet'in ikinci muhalif partisi olan Serbest Cumhuriyet Fırkanın kapatılmasının hemen ardından ve tek parti rejiminin kurulmasının öncesi gerçekleşmiştir.
Olayda, Nakşibendi tarikatının liderlerini toplayıp halife ordusunu tekrar fiili olarak toplayıp İslam imparatorluğunu yeniden hayata geçireceklerini iddia eden kişiler bulunmuştur.
Sabah namazından çıkanlara, halifelerin sınırda beklediğini ve öğlene kadar şeriat ordusuna girilmeyenlerin kılıçtan geçirileceğini söyleyen bir konuşma yapılmıştır.
32:36Olayın Akışı: Olayda yeşil sancak açılmış, bu sancak Cumhuriyet döneminde irtica ve gericiliğin sembolü olarak görülmüştür.
Bir yüzbaşı ve binbaşı düzeyindeki askerler olayı dağıtmaya çalışmış ancak etkisiz kalmıştır.
Alay komutanlığından Kubilay ve on dört asker gönderilmiştir, Kubilay 21 yaşında genç bir öğretmen ve yedek subaydı.
34:27Olayın Sonucu: Kubilay ve askerlerinin silahlarında mermi yoktu, sadece manevra mermisi (kuru sıkı) bulunmaktaydı.
Yeşil bayrak açılmış, şeriat ilan edilmiş ve hilafet ve saltanata giden yol açılmıştı.
Kubilay, dağılın emrini verince Giritli Mehmet tokat atmış, Kubilay'ın ayağından vurulmuş ve askerler kaçmışlardır.
37:36Kubilay'ın Ölümü: Jandarma bölük komutanlığı 300 metre ilerideyken ve alay komutanlığı daha yukarıda olmasına rağmen herhangi bir müdahale yapılmamıştır.
Kubilay, ayağından vurulduktan sonra yerde sürüklenmeye başlamış ve Giritli Mehmet tarafından "ben halifeyim" diyerek öldürülerek boyun kesilmiştir.
Mahkeme tutanaklarında yazıldığı gibi, Kubilay'ın yarım saat boyunca boyun kesilmesi ve "ben müslümanım beni öldürmeyin" diyerek enseden kesilmek istemesi gibi garip olaylar yaşanmıştır.
40:42Menemen Olayı ve Sonrası: Menemen'de gerçekleşen olay sonrası Balıkesir, Manisa'da ciddi soruşturmalar yapılmış, soruşturmalar İstanbul, Ankara, Karaman, Kozan, Hopa ve Artvin'e kadar uzatılmış.
Bu süreçte 2200'den fazla insan gözaltına alınmış, 600 küsur tutuklanmış ve 30 kişi idama mahkum edilmiş, ancak sadece 28'i idam edilebiliyor.
Olayda Esad Erbilli Hoca hastanede tedavi edilirken ölmüş, idam edilmemiş.
42:11Olayın Gerekçeleri: Olayın temel gerekçelerinden biri, o sene yapılan yerel seçimlerde Menemen'de Cumhuriyet Halk Partisi'nin kaybetmesi ve Serbest Cumhuriyet Fırka'nın kazanması.
Mustafa Kemal, İsmet İnönü ve dönemin CHP kadroları, Serbest Cumhuriyet Fırka'ya destek veren insanları mülteci, irticaci ve gerici olarak görmüşler.
Menemen seçilmesinin sebeplerinden biri, yerel seçimlerde CHP adayını değil Serbest Cumhuriyet Fırka adayını seçmiş olması.
44:12Olayın İncelenmesi: Olayda silah olmadığı halde, kalabalığın üzerine mitralyöz ve ağır makinalı silahla ateş açılmış, başrollerde olan insanlar hepsi öldürülmiş.
Normalde 7 kişilik bir şeriat ordusunu kuşatıp teslim olunmasını beklemek gerekirken, ateşe başlanmış.
O günde Mustafa Kemal bir gezideyken, Menemen'de Asteğmen Kubilay'ın öldürüldüğü haberi gelmiş.
45:48Mustafa Kemal'in Tepkisi: Mustafa Kemal, olay haberi üzerine "Menemenin yakınız" emrini vermiş.
Mustafa Kemal, "En az suçu bu olaya seyirci kalmaktır" diyerek seyircilerin de cezasını çekeceğini belirtmiş.
Menemen halkının önemli bir kesimi sürgün edilmiş, aylarca düğün yapamamış, mevlit okutamamış.
48:31Olayın Sonrası ve Toplantılar: Mustafa Muğlalı Paşa, Menemen'de geniş bir mahkeme kurmuş ve bölgenin altını üstüne getirmiş.
Mustafa Kemal, Çankaya'da İçişleri Bakanı Şükrü Kaya ve Ordu Komutanı Fahrettin Altay'ı toplantıya davet etmiş.
Dolmabahçe Sarayı'nda İsmet İnönü, Meclis Başkanı Kazım Paşa ve Milli Savunma Bakanı Zekai Bey'in katılımıyla bir başka toplantı yapılmış.
49:38Mustafa Kemal'in Menemen Olayına Müdahalesi: Mahmut Goloğlu'na göre, Mustafa Kemal, Menemen olayında en az kabahati seyirci kalmak olan tüm halkı suçlu bulup yerlerinden uzaklaştırılması gerektiğini belirtmiştir.
Mustafa Kemal, Serbest Cumhuriyet Fırkasını destekleyen gazeteleri ve Fethi Okyar'ı da mahkeme sürecine dahil etmesini istemiştir.
Mustafa Kemal'in, herhangi bir belge olmaksızın cumhurbaşkanının bir olaya bu şekilde müdahale etmesi, hukuk ve güçler ayrılığı açısından eleştirilmiştir.
52:29Menemen Olayının Uluslararası Tepkisi: Menemen olayları gerçekleştirilip ülke çapında fişlemeler yapıldığında, dünya kamuoyunda ve Müslüman ümmetinde herhangi bir tepki görülmemiştir.
Batı açısından bakıldığında, Mustafa Kemal ve Cumhuriyet Halk Partisi kadrolarının Türkiye'deki İslamcı ve gerici unsurları temizlediği düşünülmüştür.
Amerikan Büyükelçisi'nin Menemen hadisesinin inandırıcılığına ilişkin şüphelerini beyan eden raporları daha sonraki süreçlerde yayınlanmıştır.
54:10Menemen Olayının Sonrası ve Tarih Tekerrürü: Menemen olayından sonra, irticayı kalkışan yedi kişilik ordunun yapmış olduğu olaya müdahale etmeyen alay, hakim tepe'de olması nedeniyle merkez bölgelere koydurulmuştur.
Şam'dan Mehmet Yaralı olarak bu operasyondan çıkıp sedyeye konulurken "bize para verecektiniz, bizi vurmayacaktınız" sözlerini hatırlatmıştır.
İzmir suikasti girişimi dolayısıyla Sarı Efe Edip'in de benzer şekilde devlet adına suça teşvik etmesi karşılığında idam sehpasına çıkartılmaktan kurtulamamıştır.
57:32Devletin Kurgusu ve Toplumun Görüşü: Devletin kendi büyük kurgusu için küçük bir takım insanları kurban etmekten çekinmediği ve bu kurbanlar üzerinden kendini tahkim etmeye çalıştığı belirtilmiştir.
Devletin toplumu adeta güdülecek bir koyun gibi görmesi ve topluma söz hakkı vermemesi eleştirilmiştir.
Devletin aklı her şeyin üstünde olduğu ve muhalefetin mutlaka yok edilmeli olduğu bir perspektif olduğu vurgulanmıştır.
58:24Menemen Olayının Detayları: Sabah namazından sonra yaşlı ve çok genç olan bir grup tarafından mehdiiyet ilan edilip hilafet ordusunun geleceği müjdesi verilmiştir.
Bölük komutanı Yüzbaşı Fahri uyarmaya gittiğinde "top tüfek bize işlemez" diyerek çekilmiş ve bir çocuğun kesilirken müdahale etmemiştir.
Menemen'de bir askerin kubilay'ın başını kesenlere mermi atması üzerine Yüzbaşı Fahri "pencereyi kapat otur oturduğun yere" demiş ve sonradan "tam bir asker, cumhuriyet askeri" olarak binbaşılığa yükseltilmiştir.
1:01:09Menemen Olayının Sorgulanması: Konuşmacı, Menemen olayının savcılık tarafından bir hafta on gün çalışılarak hazırlanmış bir iddianame olduğunu ancak gazetelerin bir gün önceden haber verdiğini belirtiyor.
1930'ların gazetelerinde Derviş Mehmet ve arkadaşlarının yolculukları detaylı şekilde haberlendiği, ancak Menemen olayının detaylarının nasıl bir gün sonra haberlendiği sorgulanıyor.
Konuşmacı, bu durumun olayın amatörce hazırlanmış bir tezgah olduğunu gösterdiğini düşünüyor.
1:02:45Askerlerin Korumasız Gönderilmesi: Konuşmacı, Menemen'de Kubilay ve askerlerin tahta tüfeklerle gönderilmesinin komik görünüp görünmeyeceği sorgulanıyor.
1993'te Bingöl'de 33 askerin PKK tarafından öldürüldüğü olayda da askerlerin silahsız ve korumasız gönderildiği belirtiliyor.
Konuşmacı, 1930'larda askerlerin korumasız ve silahsız gönderilmesinin devletin uygulamalarında provakatif sahneler olduğunu vurguluyor.
1:04:37Olayın İncelenmesi: Konuşmacı, o bölgede askerlik yapan birinin ifadesine göre 33 veya 333 askerin konvoysuz ve korumasız gitmesinin kanunen yasak olduğunu belirtiyor.
Hava bulutluyken Van'dan Van havaalanına asker gönderilmediği, ancak Menemen olayında karlı ve telgraf telleri kopmuş bölgelerde olayın detaylarının bir gün sonra İstanbul basınında haberlendiği sorgulanıyor.
Konuşmacı, Türkiye'de hukuka uygun hareket etmenin sadece vatandaşların değil, Cumhurbaşkanı, Başbakan, Bakanlar, Milletvekilleri, hakimler, savcılar, polisler ve askerlerin de sorumluluğu olduğunu vurguluyor.
1:06:49Menemen Olayının Hikayesi: Konuşmacı, Menemen olayında şehit olarak anılan kişinin aslında Mustafa Fehmi değil Kubilay olduğunu, isminin Türkçülük ve Atatürkçülük akımının etkisiyle değiştirildiğini belirtiyor.
Tevfik Çavdar'ın "Gericiler tekbirlerle Kubilay'ın kanını içtiler" ifadesi ve bu tür iddiaların Müslümanlık'a aykırı olduğu vurgulanıyor.
Konuşmacı, Menemen olayının 80 senedir tekrarlanan bir yalan olduğunu, inkılap tarihi kitaplarında olayın detaylı bir şekilde anlatılmadığını ve sadece "Kubilay, laikliğe kan vermiştir, cumhuriyete can vermiştir" gibi basit korku masalları üzerinden tarih yazıldığını belirtiyor.
1:09:15Tarih ve Eğitim: Konuşmacı, Ali Candar'ın "Kırk yaşındayım, otuz beş yıldır uyutmuşlar şimdi de çocuğumu uyutuyorlar" ifadesine yanıt veriyor.
Tarihin Müslümanlar için bir masal olmadığını, yaşanmış olaylardan ibretler çıkartıp kendimize bir istikamet verdiğimiz bir kaynak olduğunu vurguluyor.
Konuşmacı, Kur'an-ı Kerim'in üçte birinin Peygamber kıssalarını anlattığını, bunlardan edeplere, ahlaka, ibadete dair hisseler aldığımızı belirtiyor.
Cumhuriyet tarihinin ilkokullardan üniversiteye kadar aynı masallarla anlatıldığını, Menemen olayının detaylarının bilinmediğini ve bu tür ideoloji kokan cümlelerin yaygınlaştığını eleştiriyor.
1:11:49Tarihin Yalanlanması: Ahmet Arif'in "Otuzüç Kurşun" adlı şiirinde, Mustafa Muğla adlı kişi Van'ın Özalp ilçesinde mahkeme tarafından serbest bırakılan bir köylüyü dere yatağına götürüp otuzüç kişiyi katleden bir katil olarak anılır.
Konuşmacı, okulda öğretilen tarihin gerçek tarihten farklı olduğunu ve ideolojik bir masal anlatıldığını belirtiyor.
Mustafa Kemal'i yücelten, onun dışında olanları yeren, düşmanca bir psikolojik propaganda ile karşı karşıya olduğumuzu söylüyor.
1:15:00Kubilay Olayının Anlamı: Konuşmacı, Mustafa Kemal'in Kubilay olayı üzerine gönderdiği telgrafta "Kubilay'ın kanı cumhuriyete taze bir kan olacaktır" ifadesini göstererek Kubilay'ı bir metafor ve psikolojik harp unsuru olarak görüyor.
Kubilay olayının İslam tarihindeki Hz. Hüseyin ve Kerbela metaforuna benzetilerek cumhuriyetin haklılığı ve mazlumiyeti propaganda edildiğini kanaatini belirtiyor.
Her sene Kubilay'ı unutmayalım şeklinde devletin kendisine özel bir misyon içmiş olduğunu ve bu olayı yenilemeye devam ettiğini söylüyor.
1:17:57Kubilay Olayının Güncel Durumu: Son iki yılda Cumhurbaşkanı ve Başbakan Kubilay olayı ile ilgili herhangi bir mesaj yayınlamamış, bu durumun önemli olduğunu vurguluyor.
Genelkurmay başkanının da mesaj vermesine rağmen eskisi gibi saldırgan ve ideolojik üslup kullanılmadığını belirtiyor.
Menemen olayının her sene balyoz gibi kafalarına indirildiğini ve bu durumun kabul edilemeyeceğini söylüyor.
1:19:17Menemen Olayının Provokasyonu: Balyozcular ve Ergenekoncuların Menemen'e gidip eylem yaptıklarını, olayların son yıllarda canlandırılmasında en önemli faktörlerden birinin Ergenekon etrafında örgütlenmiş kişiler olduğunu belirtiyor.
Gazeteci Tuncay Özkan'ın öncülüğünde, Atatürkçü Düşünce Derneği'nin başkanı ve eski Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Çenen Er-Uygur'un önderliğinde Menemen'e gidildiğini söylüyor.
Bu kişilerin şeriatçıları tepeleyeceklerini, kafasını ezeceklerini ve yılanın başı olacaklarını söyleyerek provokatif girişimlerde bulunduklarını belirtiyor.
1:20:17Genelkurmay Başkanı'nın Mesajları: 28 Şubat sürecinde dönemin Genelkurmay Başkanı İsmail Hakkı Karadayı'nın "Türk Silahlı Kuvvetleri'nin gücü irticayı ezmeye ve tasfiye etmeye yeter" şeklindeki mesajını gösteriyor.
Diğer Genelkurmay Başkanları'nın da Kubilay olayı ile ilgili "demokrasi ve laiklik şehidi", "sönmeyen ilham kaynağı", "kemalist toplum için moral kaynağı" gibi ifadeler kullandıklarını belirtiyor.
28 Şubat sürecinde başörtüsü yasağının en şiddetli uygulandığı üniversitelerden birinin İstanbul Üniversitesi olduğunu ve orada ikna odaları kurulduğunu söylüyor.
1:22:40Kubilay Metaforunun Kullanımı: Kemal Alemdaroğlu, 20 yıl ağır hapis cezası alan bir profesör olarak, 28 Şubat sürecinde "bilim dünyası yeni Kubilaylar vermeye hazır" demesi üzerine eleştirilmiştir.
Dokuz Eylül Üniversitesi rektörü Emine Alıcı da "Atatürkçü düşünce için gerekirse Kubilay gibi can veririz" ifadeleriyle dikkat çekmiştir.
Dönemin YÖK Başkanı Kemal Dürüst, Zekeriya Beyaz'ı "Cumhuriyet'in ikinci Kubilay" olarak nitelendirmiştir.
1:24:56Kubilay Kavramının Anlamı: Konuşmacı, "bugünün Kubilayları" olarak Ergenekon ve Balyoz davasından yatanları göstermektedir.
Kubilay kavramının "sıkıyönetimin ilan edilmesi, askeri mahkemelerin kurulması, idam sehpalarının çatılması ve insanların dini islami kimliklerinden ötürü tasfiye edilmesi" anlamına geldiği belirtilmiştir.
Tuncay Özkan, Mustafa Balbay, Doğu Perinçek ve Çetin Doğan gibi kişilerin "Kubilay" olarak nitelendirildiği ifade edilmiştir.
1:26:03İslamcıların Davranışları: Müslümanların "Kubilay'ı kurban gönderen güçle, Kubilay'ı kurban eden şarapçı, ayyaş güç aynı kişi tarafından gönderilen kişiler" olduğunu iddia etmektedir.
İslamcı hareketin liderlerinin şarap içtiği ve kan döküldüğü iddiaları savcılık zabıtnamesinde belirtilmiştir.
Konuşmacı, İslamcıların "Mehdiyyet" ve "Hilafet Ordusu" gibi kavramlarla alakalı konuşmalarına rağmen "kör bıçakla adam kesen" kişiler olduğunu vurgulamaktadır.
1:28:34Bülent Arınç ve Kubilay İlişkisi: Bülent Arınç'ın Derviş Mehmet'in torunu olduğu iddiasının kaynağı, Ergenekon davasıyla bağlantılı olan Soner Yalçın olarak belirtilmiştir.
Bülent Arınç, bu iddiaları "şeref ve haysiyetten yoksun" olarak nitelendirmiş ve hiçbir akrabalık olmadığını açıklamıştır.
Konuşmacı, Bülent Arınç'ın Derviş Mehmet'in torunu olsa bile bunun onun kişiliğine hiçbir şeyi değiştirmediğini belirtmiştir.
1:31:43İslamcıların Susturulması: İslamcıların "sustular" değil "susturdular" olduğu belirtilmiştir.
İskilipli Atıf Hoca ve binlerce kişinin İstiklal Mahkemeleri tarafından darağaçlarına sallandırıldığı ifade edilmiştir.
1940'larda bile Diyarbakır'da bir kişi hakkında şikayet giderse, geceleyin kamyonla sürgün edildiği anlatılmıştır.
1:34:03Medya ve Kürt Sorunu: Gazetelerin kapatılması ve gazetecilerin Ankara ve Diyarbakır İstiklal Mahkemesi'nde yargılanması, gazeteci sahiplerine ve yöneticilere kürek cezası verilmesi gibi durumlar gündeme getiriliyor.
Birkaç yıl önce bir yerden bir yere giderken onlarca kontrol noktasından geçmek zorunda kalınırken, kürtçe şarkı söylemek yasaktı.
Günümüzde TRT ŞAŞ adında 24 saat kürtçe yayın yapan bir televizyon kanalı bulunuyor.
1:35:38Kürtlerin Türkiye'deki Yeri: Kürtler Türkiye'nin insanı ve doğu cephesinde Kazım Karabekir'in ordusunda Ruslara ve Ermenilere karşı savaşan Hamidiye Alaylarından kalanlar da Kürt'tir.
Kürtler bu ülkenin asli unsuru olarak tanımlanıyor.
Madımak olayı ve Menemen olayı arasında benzerlikler vurgulanıyor.
1:36:26Madımak Olayı ve Senaryo: Madımak olayında Aydınlık gazetesi ve Doğu Perinçek'in "Şeytan Ayetleri" adlı kitabının provokatif hareketlere neden olduğu belirtiliyor.
O dönemde Sosyal Demokrat Halkçı Parti iktidarda bulunuyor ve Sivas valisi Erdal İnönü tarafından atanılmıştı.
Senaryo aynı olduğu ve toplumun, aydınların ve esnafın sorumluluklarına sahip çıkmaları gerektiği vurgulanıyor.
1:37:42Tarih ve Sorumluluk: Genelkurmay Başkanı'nın "hainlerin tarihi yeniden yazma niyetlerini nefretle karşıladığımızı" ifadesi eleştiriliyor.
"Tarih emir ve görüşlerinize hazır değildir" yazısı yazıldığı ve tarihin sahibinin toplum olduğu belirtiliyor.
Toplumun, ülkenin ve insanlığın sorumluluğunu yerine getirmek herkesin vazifesinin olduğu vurgulanıyor.
1:40:15Dersim Katliamı ve Gerçekler: Başbakan Erdoğan'ın Dersim katliamında resmi rakamlara göre 13.500 kişinin öldürüldüğünü açıkladığı belirtiliyor.
Kemal Kılıçdaroğlu'nun bu açıklamaya tepki vermediği ve CHP meclis grubunda oturduğu yerde oturduğu vurgulanıyor.
Dersim katliamında savaş uçaklarının, tankların ve zehirli gaz bombalarının kullanıldığı belirtiliyor.
1:42:29İnsanlık ve Adil Şahitlik: Konuşmacılar kendilerini Tunceli olarak tanımlamadan "insan" olarak nitelendiriyor ve Allah'ın kuluyorlar.
Cinayet olduğu yerde kimin öldürdüğü önemli olmasa da cinayeti işleyenin karşı çıktığı ve maktulün yanında olunması gerektiği vurgulanıyor.
Karadeniz türküsünde Hamidiye ve Yavuz isimli zırhlı gemilerin Giresun'dan Rize'ye kadar bombaladığı anlatılıyor.
1:44:24Menemen Olayı ve Faturalar: Menemen ülkenin en batısında bulunuyor ve Kürt sorunuyla ilgisi yoktur.
Serbest Cumhuriyet Fırka'nın ilk defa girdiği belediye seçimlerinde kazandığı için Menemen'e ağır fatura kesildiği belirtiliyor.
Olay sonucunda 30 idam, 600 mahkum, 2.200 gözaltı, sıkıyönetim, ticaret yasağı ve seyahat yasağı gibi yaptırımlar uygulandığı vurgulanıyor.
1:45:01Menemen Olayı ve Yolsuzluk Operasyonları: Samsun belediye başkanı 1930'lu yıllarda Menemen'de Serbest Cumhuriyet Fırkası'nda görev yapmış ve son olarak Samsun il belediye başkanı olmuş, ancak CHP'nin en tepesindeki insan tarafından istifa ettirilmiş.
Veli Yumrutaş, Menemen olayının aynı bugünkü yolsuzluk operasyonları gibi düzmece bir olay olduğunu ve Serbest Cumhuriyet Fırkası'na karşı işlendiği tarihçilerce kabul edildiğini belirtiyor.
Konuşmacı, yolsuzluk yapanı cezalandırmak yerine, yolsuzluk yapanla beraber hükümeti düşürmeye kalkışmanın Menemen olayının tekrar edilmesine neden olabileceğini vurguluyor.
1:47:39Türkiye'nin Gelişimi ve Dış Güçlerin Tepkisi: Türkiye'nin kalkınması, güvenliğinin temin edilmesi ve dünya genelinde ilişkiler kurmasıyla birlikte, kendi ayakları üzerinde duran, kendi standartlarını yükseltmiş bir pozisyona doğru gittiği belirtiliyor.
Türkiye'nin Amerika ve Avrupa'nın oyuncağı olarak değerlendirilemeyeceği, kontrol altında tutulamayacağı bir duruma geldiği vurgulanıyor.
Türkiye'nin kalkınması ve güçlenmesi, dış güçlerin çeşitli taktiklerle Türkiye'nin yolunu kesme çabalarına neden oluyor.
1:49:44Türkiye'nin Siyasi ve Ekonomik Durumu: Üst üste oylarını arttıran bir parti var ve önümüzdeki seçimlerde de alacak, bu nedenle CHP ve MHP'nin iktidar çıkma imkanı yok.
Türkiye'nin iktisadi ve siyasi açıdan daha fazlasıyla özgürleşme ve güçlenme imkanına sahip olacağını, Azerbaycan, Rusya, İran ve Kuzey Irak ile yapılan anlaşmaların göstergesi olarak belirtiyor.
Otomotiv sektöründe, uçak sanayinde ve Türk Hava Yolları'nın gösterdiği gelişmelerin kriterlerin yükseldiğini gösterdiği vurgulanıyor.
1:51:22Türkiye'nin Gelişmesi ve Yeni Menemenler: Türkiye hadım edilmeyecek ve kendini de hadım ettirmeyecek durumda olduğunda, dış güçlerin her türlü araca sarılacağı belirtiliyor.
Türkiye artık gelişen ve bölgesel bir güç olmaya, masaya yumruk vurmaya başlayan bir ülke olduğu için her an yeni Menemenler, yeni Ayyaş Mehmetler türeyebilir.
Menemen hadisesi ve Kubilay'ın başının kesilmesi tarihi bir vaka değil, olması istenilen ideolojik ve siyasi bir vakadır.
1:53:37Programın Kapanışı: Konuşmacı, her an imtihan halindeyiz diyerek Menemen, İskilipli Atıf Hoca olayı, 27 Mayıs, 12 Mart, 12 Eylül, 28 Şubat, 27 Nisan gibi olayların atlatıldığını, ardından Ergenekon, Balyoz gibi yeni olayların geldiğini belirtiyor.
Bir izleyici, programın yapımına Atatürk ve Kubilay'ın sayesinde yapıldığını söyleyerek eleştiri yapınca, konuşmacı bu kişileri ilah olarak görmediklerini, onların lütfu olarak görmediklerini, bunu Allah'ın izniyle ve kendi çabalarıyla elde ettiklerini belirtiyor.

Menemen Olayı ve Tarihsel Yorumlar Üzerine Bir Tartışma

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir