Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Hanedanlar Tarihi" kanalında yayınlanan bu tarih anlatımı videosu, Memlük Sultanlığı'nın kuruluşundan Baybars'ın liderliğindeki yükselişine kadar olan süreci kronolojik olarak ele almaktadır.
- Video, 1258'de Moğolların Bağdat'ı işgalinden başlayarak Memlük Sultanlığı'nın kuruluşunu, Baybars'ın tahta geçişini ve Haçlılarla mücadelesini anlatmaktadır. Ardından 1272 yılında İlhanlı saldırısı sırasında Baybars'ın Moğol ordusunu bozguna uğratması ve 1266, 1273 ve 1275 yıllarında gerçekleşen Klikya Ermeni Krallığı ile olan savaşları detaylandırılmaktadır.
- Video, Memlüklerin İslam alemindeki itibarlarının artması ve Osmanlı Devleti'nin yükselişine kadar bölgedeki en önemli siyasi güç olmalarına sebep olan başarıları vurgulamaktadır. Bir sonraki bölümde Baybars'ın Anadolu futuhatına değineceği belirtilmektedir.
- 00:02Memlüklerin İslam Aleminde Ünlünün Yayılması
- 10 Şubat 1258'de Hülagun'un komutasındaki Moğol orduları Bağdat'ı istila edip Halife Mustasın Billahi'yi idam etmiş, Suriye'ye ilerlemişlerdi.
- Eyyubi Sultanı Nasır Yusuf, Vlog'dan aldığı tehdit dolu mesajdan sonra Memlüklülerden acil yardım talep etmişti.
- 12 Kasım 1259'da Memlüklüler arasında yapılan toplantıda Sultan Mansur Ali tahttan indirilerek yerine Seyfettin Kutusu çıkarılmıştı.
- 00:42Memlüklerin Moğollara Karşı Direnişi
- 1260 yılı başında Hülagun, Memlük Sultanı Kutus'un kendisine tabi olması için bir elçilik heyeti göndermiş, ancak Kutus tehdit dolu mektuptan etkilenmeyerek Moğollara itaat edilmeyeceğini kararlaştırmıştı.
- Hülagun'un gönderdiği dört kişiden oluşan elçilik heyeti Kahire'nin değişik yerlerinde idam edildi.
- 11 Ağustos 1259'da Moğol Büyük Hanı Mengü, kardeşi Kubilay ile Çin'de savaşırken ölmüş, bunun üzerine taht kavgaları başlamıştı.
- 01:37Calut Muharebesi
- 3 Ekim 1260 tarihinde Mısır'da sultan ilan edilen Seyfettin, Kudüs komutasındaki 20.000 kişilik bir orduyla Vlog'un en seçk kumandanlarından Catba Noyan komutasındaki çok sayıdaki Suriyeli savaşçılar, Ermeni ve Gürcülerle takviye edilmiş Moğol ordusunu Filistin'de karşıladı.
- Baybars, küçük bir birliğe komuta etmesine karşın Mısır'dan kaçtıktan sonra bölgeyi iyi tanıdığından muharebenin stratejisini kendisi belirlemişti.
- Baybars, vur-kaç taktikleriyle Moğol ordusunu oyaladıktan sonra sahte bir geri çekilmeyle Moğol kuvvetlerini Memlük ordusunun büyük kısmının gizlendiği yüksek araziye çekmişti.
- 02:51Muharebenin Sonucu
- Memlük kuvvetleri her yandan şiddetli bir ok yağmuru ve süvari hücumuyla saldırmıştı, Moğollar hırsla dövüşüp Memlük ordusunun sol kanını püskürtmeyi başardılar.
- Memlükler Moğol atlarını korkutmak için el toplarını kullandılar ve Moğol ordusu bir karmaşanın içine düştü.
- Yenilginin anlaşılması üzerine hayatta kalan Moğol askerleri geri çekilmiştir, ancak Memlük ordusu onları inatla takip edince durup yeniden savaştılar ve Moğol ordusunun hemen hemen tamamı imha edilmişti.
- 04:33Muharebenin Önemi
- Moğollar şayet bu savaşta galip gelselerdi Mısır'a kadar ilerleyecekler, Irak'taki faaliyetleri gibi burada da aynı fiilleri işleyeceklerdi.
- Aynı Çavuş zaferi sadece Mısır'a değil, aynı zamanda Suriye'yi de Moğol hakimiyetinden kurtardı.
- Memlüklülerin İlhanlilar karşısında elde ettikleri başarılar ve buna bağlı olarak İslam alemindeki itibarlarının artması, Osmanlı Devleti'nin yükselişine kadar bölgedeki en önemli siyasi güç olmalarına sebep olmuştu.
- 05:21Baybars'ın Sultanlığı
- Baybars, muharebeden bir süre sonra Kutuz'dan Halep iddiasını istemişti, ancak Kutuz vaadini yerine getirmeyerek Halep'i kendisine yakın olan bir adamına ikna etmişti.
- 22 Ekim 1260'da Baybars, Kutuz'u öldürmüş ve devlet ileri gelenleri yeni sultanı belirlemek için toplandıklarında Baybars üzerinde oy birliği karar verilmiştir.
- 26 Ekim 1260 tarihinde Kalatül-Cebel'e giderek Memlük tahtına oturmuştu, Kalatül-Cebel Selahattin Eyyubi tarafından yapımının 1176 yılında saltanat merkezi olarak başlanan kale ve içindeki saraylardır.
- 06:51Baybars'ın İlk İcraatları
- Tahta geçtiğinde ilk icraatlarından biri Kutz'un yükselttiği vergileri düşürmek olmuştu, bu karar halkta yarattığı hoşnutsuzluğu gidermişti.
- Baybars isyanları bastırmış, isyan çıkaran emirleri yakalatmış, fakat daha sonra bağışlayarak esir görevlilerine iade etmişti.
- Baybars'ın yeni kurulmuş olan Memlük Sultanlığının emniyeti için dıştaki tehditlerin bertaraf edilmesi gerekiyordu: kuzeyde Kilikya Ermeni Krallığı ile olan sorunlar, Levant'ın sahil kesiminde Haçlı kontukları ve İlhanlıların aynı Jelatun acısını çıkarmak istemeleri.
- 07:47Haçlılarla Mücadele
- Baybars, Haçlılarla mücadeleye 1263 yılında başlamıştı, bir dizi amansız seferden sonra 1271'e gelindiğinde Ortadoğu'daki Haçlı devletlerini harabe halinde ve yeniden canlanma konusunda büyük bir umutsuzluk içerisinde bırakmıştı.
- Baybars'ın Doğu Akdeniz'deki Haçlı varlığına karşı bu denli azimli saldırıların nedenleri vardı: Moğolların 1259-1260 yıllarında Suriye'yi işgal etmeleri Memlük Sultanlığı için büyük bir tehdit teşkil ediyordu.
- Tahta geçtiğinin hemen ertesi yıl Haçlılarla mücadeleye girişmişti, Bohemond'un İlhanlilarla anlaştığı öğrenilince harekete geçip Antakya'yı kuşatmıştı.
- 09:34Haçlıların Son Kalesi Antakya
- Baybars art arda saldırılarını yön değiştirerek devam ederek 1267'de Teberiye'ye ve Akka civarına saldırılar düzenlemiştir.
- Baybars'ın tüm bu askeri harekatlarla Haçlıların son kalesi olan Antakya'yı tecrit etmiş oluyordu, 1268 yılının Nisan ayı başlarında kenti kuşatmıştır.
- Antakya'nın düşmesi Hristiyan dünyası için büyük bir darbe olmuş, Levant'daki Haçlı varlığı hızla zayıflamaya başlamıştı.
- 10:43İlhanlılarla Mücadele
- 1269'da Hülagun ardılı olarak tahta çıkmış olan Abaka Han Haçlılarla anlaşıp Halep yakınlarına kadar ilerlemişti, Baybars bu bölgeye bir ordu sevk etti.
- Abaka Han 1271'de bu kez Haçlı kuvvetleri ile birlikte Antep üzerine gelmiş, Baybars Harran'da her iki orduyu bozguna uğratmıştı.
- Baybars, Antakya'nın Haçlılar elinden çıkmasının yeni bir Haçlı seferine yol açabileceğinden endişe duyuyordu, bu yüzden bölgedeki Haçlı varlığının daha da daraltmak gerektiğine karar verip 1271 yılında Trablusşam Kontluğu topraklarına girdi.
- 12:41Baybars'ın İlhanlı Saldırısına Karşı Müdahalesi
- 1272 yılında İlhanlı ordusu Bilezik'i kuşattığında, Baybars kent üzerine yürümüş ve Moğol öncü kuvvetlerini bozguna uğratmıştır.
- Kuşatma altında tutan kuvvetler bu olayı öğrenince kuşatmayı kaldırarak geri çekilmişlerdir.
- 13:12Memlük Sultanlığı ve Ermeni Krallığı İlişkileri
- Hattum zamanında Memlük Sultanlığı ile Ermeni Krallığı arasındaki ilişkiler oldukça gergindi.
- Gerginlik, Ermeni Krallığı'nın İlhanlı ile müttefik olması ve Memlük Sultanlığı'nın Anadolu'dan sağladığı demir ve kereste kervanlarına engel olmasından kaynaklanıyordu.
- Memlük Sultanlığı'nın donanma için gemi yapımı ve Suriye ve Anadolu'dan sağlanan tomruk ithaline bağlıydı.
- 13:35Baybars'ın Ticaret Politikası
- Bir Et sadece Mısır'ın kereste ithaline değil, Müslüman tüccarların kendi ülkesinden geçen birçok kervanına İlhanlı hükümdarı Abakan'dan aldığı talimata dayanarak engel olmaktaydı.
- Baybars sadece kendi tüccarlarının değil, tüm Müslüman tüccarların ticaretin rahatça yapılmasıyla ilgileniyordu.
- Baybars, Halepli tüccarların mallarına el konulması ve hapsettirilmesi üzerine Halep Emirine gönderdiği mektupta, tüccarlara zarar verilirse bunun acısını çektireceğini yazmıştı.
- 14:14Ermeni Krallığı'na Karşı Askeri Seferler
- Baybars, Ermeni Krallığı'na karşı bir dizi askeri seferle kervanlara zarar veremeyecek kadar yıpratmayı amaçlamıştı.
- İlk sefer 1266 yılında yapılmış, İlhanlıların Altınordu Devleti ile savaş halinde olmasından yararlanarak bir orduyu Kiligeye göndermiş ve Ermeni ordusuyla Cervant'ta savaşılmıştı.
- Muharebeden sonra Memlük ordusu başkent Sis olmak üzere birçok kenti yakıp yağmalamış, pek çok esir ve ganimetle 20 günlük seferi tamamlayarak Mısır'a dönmüştü.
- 15:03Sonraki Seferler
- Bir sonraki sefer 1273 yılında gerçekleşmiş, bu da yine bir yağma seferiydi.
- Baybars, Ermeni topraklarına 1275 yılında düzenlenen seferi bizzat yönetmişti.
- Bundan sonraki videoda Baybars'ın Anadolu futuhatına değinilecektir.