Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan Türk hukuk usulü konulu eğitim dersidir.
- Video, yetki sözleşmesi ve yetki itirazı konularını kapsamlı şekilde ele almaktadır. İlk bölümde yetki sözleşmesinin tanımı, özellikleri ve kimleri bağladığı açıklanırken, devamında yetki itirazı kavramı, yetkinin kesin olduğu ve kesin olmadığı davalarda yetki itirazının nasıl yapılacağı anlatılmaktadır. Son bölümde ise yetkisizlik kararı, yetkisiz mahkemedeki işlemler ve bu süreçte tarafların hakları detaylı şekilde açıklanmaktadır.
- Ders, ÖSYM sınavlarına hazırlık amacıyla önemli bilgiler içermekte ve eğitmen, konuları not alarak ve örneklerle açıklamaktadır. Yetkisizlik kararı verildikten sonra davaya başka bir mahkemede devam edilmesi durumunda, yeni mahkemenin yargılama giderlerini hükmetmesi gerektiği gibi pratik bilgiler de sunulmaktadır.
- 00:17Yetki Sözleşmesi
- Yetki sözleşmesi, tacirler veya kamu tüzel kişileri (KTK) arasında doğmuş veya doğabilecek uyuşmazlık hakkında bir veya birden fazla mahkemeyi sözleşmeyle yetkili kılabilme imkanını sağlar.
- Yetki sözleşmesi, tek bir mahkeme veya birden fazla mahkeme belirtebilir, örneğin "Konya mahkemeleri" veya "Konya veya İstanbul mahkemeleri" şeklinde.
- Yetki sözleşmesi, tarafları ve haleflerini bağlar.
- 02:16Yetki Sözleşmesinin Koşulları
- Kesin yetki hallerinde (kanunda açık hüküm olduğu durumlarda) yetki sözleşmesi yapılamaz.
- Taraflar üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri konuda yetki sözleşmesi yapabilirler.
- İstinaf için (üst mahkemelerle ilgili) yetki sözleşmesi yapılması yasaklanmıştır.
- 04:09Yetki Sözleşmesinin İçeriği
- Sözleşmede yetkili kılınan mahkeme gösterilmelidir, genel ifadeler (örneğin "Türkiye Cumhuriyeti devlet ülkesi sınırı içerisindeki her mahkemede") yeterli değildir.
- Tek veya birden fazla mahkeme yetkilendirilebilir.
- Yetki sözleşmesi kesinlikle yazılı olarak yapılmalıdır, aksi halde geçersizdir.
- 06:35Yetki Sözleşmesinin Geçerliliği
- Uyuşmazlığın kaynaklandığı hukuki ilişkinin kökeni belirli olmalı ya da belirlenebilir olmalıdır.
- "Tüm uyuşmazlıklar" ifadesi genel olup, belirli bir uyuşmazlık belirtilmesi daha doğru olacaktır.
- İflas davası gibi kamu düzeniyle ilgili davalar yetki sözleşmesi yapılabileceği davalardan kabul edilmeyecektir.
- 08:30Yetki İtirazı
- Yetki itirazı, tarafların davaya bakmakta olan mahkemenin davaya bakamayacak mahkeme olduğu konusundaki savunmalarıdır.
- Yetki itirazında yer bazında mahkeme yetkinin değil, görev bazında mahkemenin yetkinin eleştirilmesi söz konusudur.
- Örneğin, "Bu dava Konya'da değil, Karaman'da görülmelidir" şeklinde bir itiraz yetki itirazıdır.
- 09:20Yetkinin Kesin Olduğu Davalarda Mahkemenin Yükümlülüğü
- Yetkinin kesin olduğu davalarda mahkemenin yükümlülüğü vardır ve kendiliğinden yetkili olup olmadığını araştırmak zorundadır.
- Yetkinin kesin olduğu davalarda yetkisizlik dava şartıdır.
- Taraflar, mahkemenin yetkisiz olduğunu fark ettiklerinde her zaman durumu mahkemeye bildirebilirler.
- 11:33Yetkinin Kesin Olmadığı Davalarda Yetki İtirazı
- Yetkinin kesin olmadığı davalarda yetki itirazı yanıt dilekçesinde ileri sürülmelidir.
- Yanıt dilekçesinde yetki itirazında bulunulmazsa, davalı artık bir itirazda bulunamaz ve mahkeme yetkili hale gelir.
- Yetki itirazı, yanıt dilekçesinin verilmesinden önce yapılmalıdır.
- 13:42Yetki İtirazında Mahkeme Seçimi
- Yetki itirazında bulunan taraf, birden fazla yetkili mahkeme varsa seçtiği mahkemeyi bildirmelidir.
- Kanun birden fazla yetkili yer belirlemişse, itiraz eden taraf seçtiği mahkemeyi belirtmelidir.
- Seçtiğin mahkemeyi belirtmemek durumunda yetki itirazı dikkate alınmaz.
- 15:07Yetki İtirazının İncelenmesi
- Yetki itirazı ön sorun şeklinde incelenip karara bağlanır.
- Yetki itirazı yapıldıktan sonra karşı tarafa cevap hakkı verilmez.
- Yetki itirazı mahkeme tarafından taraflar dinlenmeden kararlaştırılır.
- 17:17Yetki İtirazı ve Esas Kararı
- Yetki itirazı konusunda karar verilmeden esas hakkında karar vermek mümkün değildir, aksi takdirde verilen karar bozulabilir.
- Yetki itirazı durumunda, mahkeme yetkisizlik kararı verdiğinde, yetkili mahkemeyi de göstermek zorundadır.
- Yetkisizlik kararı ara karar değil, usule ilişkin son karardır çünkü mahkeme artık davaya bakacak yer değildir.
- 20:47Yetkisizlik Kararının Sonrası
- Yetkinin kesin olmadığı davalarda, davalı süresi içinde yetki itirazında bulunmazsa, davanın açıldığı mahkeme yetkili hale gelir.
- Yetkisizlik kararı verildiğinde, dosya tarafların yetkili mahkemeye sevk talebini bekler.
- Yetkili mahkemeye sevk talebi süresi içinde (tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde) gelmezse, dava açılmamış sayılır.
- 24:42Yetkili Mahkemeye Sevk Süreci
- Yetkisizlik kararı verildiğinde, dosya mahsun bir şekilde beklemeye başlar.
- Taraflar iki hafta içerisinde başvurarak dosyaların yetkili mahkemeye gönderilmesini isterse, mahkeme dosyayı gönderir.
- Yetkili mahkemedeki dava, yetkisiz mahkemede görülen davanın devamıdır, yeni baştan dava açılmamaktadır.
- 25:32Yetkisiz Mahkemede Yapılan İşlemlerin Geçerliliği
- Yetkisiz mahkemede yetkisizlik kararı verene kadar yapılan işlemler kural olarak geçersizdir.
- Yetkili mahkeme, işlemlerin tekrarına gerek görmezse, bu işlemlerin geçerli sayılmasına karar verebilir.
- Yetkisizlik kararından sonra davaya başka bir mahkemede devam ederse, o mahkeme yargılama giderlerinde hükmedecektir.