Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir hoca tarafından sunulan eğitim dersi formatında olup, idari yargı hakimliği sınavlarına hazırlananlar için hazırlanmıştır.
- Videoda medeni usul kapsamında yargılama sürecinde oluşabilecek sorunlar ele alınmaktadır. İlk bölümde ön sorunlar tanımlanmakta ve hakimin bu sorunlara yaklaşımı açıklanırken, ikinci bölümde bekletici sorun kavramı detaylı olarak incelenmektedir. Bekletici sorunun özel yasak durumları, yapabilme şartları ve ara karar niteliği anlatılmaktadır.
- Ders, usul hukuku kapsamında önemli olan bu konuları kapsamlı bir şekilde ele almakta ve davaların birleştirilmesi konusuna geçiş yaparak sona ermektedir.
- 00:06Yargılama Sürecinde Sorunlar
- Yargılama sürecinde hemen yargılamaya başlanır ve tıkır tıkır ilerler, ancak çabucak çözülen uyuşmazlıklar nadirdir.
- Uyuşmazlıklar genellikle perde perde ve katman katman eklenen sorunlarla giderek derinleşir.
- Bu derste maddi değil usulü yönden sorunlar ele alınacak, bunlar ön sorun veya bekletici sorun şeklinde karşımıza çıkıyorlar.
- 01:16Ön Sorunlar
- Ön sorun, davaya devam etmek ve karar verebilmek için çözümü gereken sorunlardır.
- Davaya ilişkin bir ön sorun ortaya çıkarsa, ilgili taraf bunu dilekçe vermek suretiyle veya duruşma sırasında sözlü olarak ileri sürebilir.
- Hakim, ileri sürülen ön sorunu incelemeye değer bulursa, diğer tarafa belirleyeceği süre içerisinde cevap vermesi için tefin veya tebliğ eder.
- 03:02Ön Sorunların İncelenmesi
- Ön sorun hakkında iki taraf arasında uyuşmazlık varsa, hakim gerekirse tarafları davet edip dinleyebilir.
- Hakim ön sorun hakkındaki kararını taraflara tefin veya tebliğ eder.
- Ön sorun hakkında karar verildikten sonra davasında devam ediliyorsa bu karar ara karar olur, devam edilemez halde ise mahkemenin son kararı olur.
- 04:33Bekletici Sorunlar
- Bekletici sorunlar sadece usul hukuku içerisinde değil, başka kanunların ve anayasa hükümlerinden de oluşabilir.
- Bekletici sorunlar başka bir birimin çözümüne bağlanmış sorunlardır ve dava bunlar çözülene kadar bekletilir.
- Bir davada hüküm verilebilmesi başka bir davaya veya idari makamın tespitine bağlı ise, mahkemece o davanın sonuçlanmasına veya idari makamının kararına kadar yargılama bekletilebilir.
- 06:03Bekletici Sorunların İşlenmesi
- Bir davanın incelenmesi başka bir davanın veya idari makamın çözümüne bağlı ise, mahkeme ilgili tarafa uygun bir süre verir.
- Verilen sürede başvuru yapılmazsa, ilgili taraflı husustaki iddiasından vazgeçmiş sayılarak esas dava hakkında nihai karara gidilir.
- Hakim, bekletici sorun durumunda ya davayı bekletmesi ya da başvuruyu gerektiren bir süre vermesi iki durumdan birini seçebilir.
- 07:30Yemin ve Ceza Davası İlişkisi
- Yemin edildikten sonra yalan yere yemin durumunda açılan ceza davası, esas dava bakımından bekletici sorun yapılamaz.
- Mahkemenin yemin istediği konuda yemin edildikten sonra, yalan durumu söz konusu olursa açılan ceza davası, esas davayı bekletici sorun anlamında engel teşkil etmez.
- Bu durum "özel bir yasak" olarak nitelendirilir ve özel bir haldir.
- 08:32Bekletici Sorunun Diğer Örnekleri
- Bekletici sorun, sadece usulü hukukun kendi içerisindeki hükümlerinden değil, Anayasanın 152. maddesi içerisinde de görülebilir.
- Somut norm denetimi kapsamında, mahkeme uygulanacak bir kanun veya kararname hükümlerini anayasaya aykırı görürse veya taraflardan birinin aykırılık iddiasının ciddi olduğunu kanısına varırsa, davayı Anayasa Mahkemesi'nin kararı verene kadar bekletir.
- Uyuşmazlık Mahkemesi'ne başvurulduğu resmi yazıyla kendisine bildirilen yargı mercii, görev konusunda Uyuşmazlık Mahkemesi'nce bir karar verinceye kadar davanın görülmesini geri bırakır.
- 10:13Bekletici Sorun Yapabilme Şartları ve Sonuçları
- Bekletici sorun yapabilmek için derdestlik ve bağlantı olmazsa olmazdır; görülen ve devam eden bir dava olmalı ve bekletici mesele ile esas konu arasında bağlantı bulunmalıdır.
- Bekletici sorun kararı bir nihai karar değil, ara karardır çünkü başka bir mahkemenin veya idari merceğin kararına bağlıdır.
- Bekletici sorun kararı geldikten sonra, dava yeni bir duruşma ile kaldığı yerden devam eder.