Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir bitki bilimi dersi formatında olup, öğretmen tarafından Magnolide alt sınıfının en evrimli orduları anlatılmaktadır.
- Ders, Magnolide alt sınıfının Ranunculales ve Papaverales ordularına odaklanmaktadır. İlk bölümde Ranunculales ordusu tanıtılmakta, bu ordunun sekiz familya ve üçbinikiyüz tür taşıdığı belirtilmekte, özellikle Ranunculase familyası (düğün çiçeğigiller) ve Berberidaceae familyası detaylı olarak incelenmektedir. İkinci bölümde ise Papaverales ordusuna giriş yapılmakta, Papaverase familyasının özellikleri, çiçek yapısı, meyve tipleri ve Türkiye'deki önemli cinsleri (papaver, glasyum, romeia, hipek, yavruağzı ve fuaria) anlatılmaktadır.
- Videoda ayrıca haşhaş (papaver sominiferum) cinsinin ekonomik önemi, opium maddesindeki alkoloidler ve bu maddelerin tıbbi kullanım alanları hakkında bilgiler verilmektedir. Ders notlarının 14. hafta ders notlarına yüklendiği belirtilmektedir.
- Magnolide Alt Sınıfı ve Ranunculales Ordusu
- Magnolide alt sınıfı içindeki magnolia laurales, piperales ve nymphales ordularından sonra, bu derste magnolide al sınıfının en evrimli orduları olan ranunculales ve papaverales ordularına ait familya, cins ve türlerin özellikleri incelenecektir.
- Ranunculales ordusu çoğunlukla otsu, bazen odunlu olan bitkilerden oluşan bir gruptur ve sekiz familya ile üçbinikiyüz kadar tür taşımaktadır.
- Ranunculales ordusunun en iyi bilinen familyası ranunculase familyasıdır (düğün çiçeğigiller), cin sayısı kırkyedi, tür sayısı ikibin kadar olan ve dünyanın hemen hemen her yerinde bulunan bir familyadır.
- 01:19Ranunculase Familyasının Özellikleri
- Ranunculase familyası tek ya da çok yıllık, otsu, bazıları sarılı (örneğin klimatis cinsini örnek verebiliriz) ve odunlu bitkilerdir.
- Çiçek formülleri radyal ve bileteral simetriye sahip olup, sepal sayısı dört eksi beş veya çok sayıda, fetal sayısı beş veya çok sayıda, android yoğun çok sayıda, üst durumlu ve bir ya da çok sayıda karpelden serbest karpelden meydana gelmiştir.
- Ranunculase genellikle protandriktir (bir çiçekte polenler ovaryumdan önce olgunlaşır) ve protogini ovaryum'un polenlerden önce olgunlaşması gözlenir, bu sayede çiçekli bitkiler genetik çeşitliliğini arttırmışlardır.
- 03:00Ranunculase Familyasındaki Önemli Cinsler
- Hello borus (çöpleme noel gülü) Türkiye'de iki türü vardır: Akdeniz yayılışlı olan hella borus vezicarius ve Amanoslar yayılışı olan endemik bir tür, hella borus oryantalis ise Karadeniz bölgesi'nde yayılışı olan bir türdür.
- Erantis yamalis (sarı kokulu) gösterişli çiçekleri ve yumruları sayesinde rahatlıkla üretilebilmekte, bu nedenle süs bitkisi olarak kullanılan bu bitki Toroslar ve Doğu Anadolu'nun bazı kesimlerinde toplanmakta ve ihracatı yurt dışına yapılmaktadır.
- Nigella cinsi (çörek otları) Türkiye'de ondört türü bulunmaktadır, bunlardan biri kültürü yapılan Nigella sativa, diğer biri ise 2004 yılında Ali Dönmez ve konuşmacı tarafından Botanical Journal of the Linnean Society dergisinde ilk defa bilim dünyasına duyurulan Nigella tursika'dır.
- 05:04Nigella Tursika ve Diğer Cinsler
- Nigella tursika'nın ismi Türkiye'de İğdır-Tuzluca bölgesinde bulunması nedeniyle verilmiştir ve tek yıllık bir bitkidir.
- Nigella'nın çiçeğinde sepaller alt kısımda daha büyük ve belirgin, petaller anterler ile beraber iç kısımda daha küçük ve belirgin değildir; sepaller genellikle açık mavi ve koyu mavi tonlarda, petaller ise sarımsı-yeşilimsi bir görüntüdedir.
- Kalta polipetalı su kenarlarında yetişen çok yıllık otsu bir bitkidir, çiçekler sarı renkli çok sayıda petali vardır ve daha çok Karadeniz bölgesi'nde yaygın olan bir bitkidir.
- 07:30Diğer Önemli Cinsler
- Aconitum (kurtboğalar) yumruk köklü, palmat yapraklıdır ve yumrularında tubero aconit zehirli bir alkoloid olan akonitin bulunmaktadır.
- Delphinium cinsi (hazaren) Türkiye'de yirmiiki türü bulunmaktadır, çiçeğin arka kısmında üst metalin arkaya doğru uzadığı mahm denen bir yapıyı oluşturur.
- Anemone (dağ lalesi veya manisa lalesi) aktinamorf (radyal simetriye sahip) bir bitkidir, rizomları olan bir bitkidir ve bu nedenle rizomları toplanarak ihraç edilmektedir.
- 09:08Klimatis ve Adonis
- Klimatis akasmalar sarılıcı ve odunlu bir bitkidir, Türkiye'de beş türü bulunmaktadır ve çiçek simetrisi aktinamorf (radyal simetriye sahip)dir.
- Adonis (kan avcı otu veya kan damlası) tek yıllık bir bitkidir, çiçekleri kırmızı, pembeden sarıya doğru değişmektedir ve özellikle çayırlık alanlarda, piknik alanlarında bol miktarda karşımıza çıkmaktadır.
- Raculus cinsi (düğün çiçekleri veya mayıs çiçekleri) tek yıllık ya da çok yıllık otsu bitkilerdir, meyveleri ake şeklinde olup Türkiye'de seksen türü bulunmaktadır.
- 10:48Berberi Das Ailesi
- Berberi das (hanım tuzlugiller) onaltı cins ve altıyüz'e kadar türü olan bir familyadır, Avrupa, Asya ve Amerika kıtasının kuzey ılıman kuşağında yaygındır.
- Berberis cinsinde uzun sürgünlerdeki yapraklar diken şeklini almışlardır, kısa sürgünlerde ise basit yapraklar bulunur.
- Çiçek formülünde radyal simetri vardır, sepalin dört altı, petalin dört altı, andree'un dört altı ve üst durumlu ve bir karpelden oluşmuş meyve tipi bakkadır.
- 12:53Papaverales Ordusu
- Magnolide alt sınıfının evrimli ve son ordusu papaverales'tir, çoğunlukla latsfer sistem içeren otsu bitkilerden oluşmaktadır.
- Papa veales ordusunun en iyi bilinen familyası papa verase'dir.
- 13:10Papaverase Familyası Genel Özellikleri
- Papaverase familyası cins sayısı yirmialtı, Türk sayısı ikiyüzelli kadar olan bir familyadır ve kuzey ılıman kuşakta yayılış gösterirler.
- Bu familyanın çiçek durumu radial ve bileteral simetrilerden oluşur, sepalin iki-üç, petain dört-altı veya çok sayıda, andreaeum dört veya çok sayıda, qum ise üst durumlu iki veya çok sayıda birleşik karpelden oluşur.
- Meyvenin kapsül ya da silikui form meyve tiplerinde olduğu görülür.
- 13:51Papaver Cinsi
- Papaverase familyasının en çok bilinen cinsi papaver'dir.
- Gelincikler familyanın en çok tür içeren cinsidir ve yüz kadar türü vardır.
- Papaver tek ya da çok yıllık otsu bitkilerdir, genellikle lateksi beyazdır ve meyveleri çok tohumlu ve kapsüldür.
- 14:11Papaver Cinsinin Çiçek ve Meyve Yapısı
- Papaver cinsine ait papaver ve roas'ın çiçekleri gösterilmiştir.
- Papaver ve roas'ın kapsül meyvesi çok sayıda karpelden ancak birleşik karpelden oluşmuş bir meyvedir.
- Karpeller porların bitişme eksenlerinden birbirleriyle birleşmiştir ve porları sayarak meyvenin kaç karpelden oluştuğunu tahmin edebiliriz.
- 15:06Gladyum Cinsi
- Gladyum tek ya da çok yıllık otsu bitkilerden oluşur ve yaprakları pinnat ve lopludur.
- Gladyumların silikuyu form meyveleri on-yirmi santimetre boyundadır ve kapsül meyvelerden farklıdır.
- Gladyum cinsinin çiçekleri papaver cinsiyle karışabilir ancak meyve tipinin farklılığıyla birbirinden ayırt edilebilir.
- 15:51Türkiye'de Papaverase Familyası
- Türkiye'de papaverase familyasına ait olup en çok görülen cinsler romeia, hipek, yavruağzı ve fuaria'dır.
- Romeia meyveleri glasyumlara benzer ancak üzerlerinde tüylü çıkıntılar yer almaktadır.
- Hipek (yavruağzı) olarak bilinmekle beraber çiçekleri zigamoftur ve fuaria (şahtere) olarak bilinmektedir.
- 16:51Ekonomik Önemi
- Ekonomik yönden familyanın en önemli türü Türkiye'de kontrollü ekimi yapılan papaver somnium (haşhaş)tır.
- Bitkilerin kapsülü çizilerek içerisindeki lateksin dışarı akması sağlanır ve lateks hava ile temas ettiğinde katılaşıp kahverengi bir hal alır.
- Opium denen bu maddede yirmibeş çeşit al alkoloid vardır: morfin, kodein, tabbain, papaverin, narkotin, nurseyin, love dan.
- 17:27Ekonomik Kullanımları
- Op alkoloidinin tedavide çok önemli kullanım yerleri vardır.
- Haşhaşın tohumlarında sabit yağlar vardır ve yemeklik yağ elde edilir.
- Papa vera oyasın tellerinden gelincik şurubu hazırlanır ve ilaclara ve şaraplara renk vermek için papaverin çiçekleri kullanılmaktadır.