Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmen tarafından sunulan tarih dersi formatında olup, öğrencilere hitap edilmekte ve soru-cevap şeklinde ilerlemektedir. Dersin sonunda Tuncer Bayındır ve Tuncer Hakan adlı öğrenciler de yer almaktadır.
- Video, Kurtuluş Savaşı'nın birinci dönemi olan aksiyon safhasının sona ermesiyle başlayan diplomatik süreci, Lozan Konferansı'nın iki dönem halinde nasıl gerçekleştiğini ve Lozan Antlaşması'nın önemli konularını ele almaktadır. Konferansın öncesinde Anadolu ve İstanbul hükümetlerinin anlaşmazlıkları, Türkiye'nin Lozan'a gönderdiği heyetin üyeleri, sınırlar meselesi, Boğazlar, kapitülasyonların kaldırılması, Osmanlı borçları, azınlıklar konusu, mübadeleler ve savaş tazminatı gibi konular detaylı şekilde açıklanmaktadır.
- Dersin sonunda öğretmen, Lozan Antlaşması'nın Türkiye'nin kuruluşunu resmen onayladığını ve Sevr Antlaşması'nın geçersizliğini tescil ettiğini vurgulamakta, ayrıca bu konunun sınavlarda sıkça sorulacağını belirtmektedir.
- 00:03Lozan Konferansı'nın Arka Planı
- Lozan Konferansı ve Lozan Antlaşması, Mustafa Kemal Paşa'nın 19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıkmasıyla başlayan Kurtuluş Savaşı'nın birinci dönemi (aksiyon safhası) ile ilgili konudur.
- Kurtuluş Savaşı'nın aksiyon safhası, 30 Ekim 1922'de Mondros Ateşkes Antlaşması'nın imzalanmasıyla sona ermiş, bundan sonra diplomasi safhası başlamıştır.
- Lozan Konferansı öncesinde iki önemli konu gündeme gelmiştir: konferansa Anadolu Hükümeti mi yoksa İstanbul Hükümeti mi katılacağı ve görüşmelerin nerede yapılacağı.
- 01:09Konferansa Katılım Sorunu
- İtilaf Devletleri, her iki hükümeti de konferansa çağırmak istemiş, bu anlaşmazlıkları kendi lehlerine kullanmayı amaçlamışlardır.
- İstanbul Hükümeti konferansa katılmak istemişken, Ankara Hükümeti (Mustafa Kemal Paşa) Türk milleti adına tek söz sahibi olma hususunda ısrar etmiştir.
- 1 Kasım 1922'de Büyük Millet Meclisi saltanatı kaldırarak İstanbul Hükümetini işlevsiz bırakmıştır.
- 03:07Konferans Yeri Sorunu
- Ankara Hükümeti, Mustafa Kemal Paşa'nın katılabilmesi için konferansın İzmir'de yapılmasını istemiş, İngilizler ise konferansın tarafsız bir ülkede yapılmasını isterken.
- Sonuçta konferansın İsviçre'nin Lozan şehrinde yapılması kararlaştırılmış ve bu konferans ve imzalanan barış antlaşması bu şehrin adıyla anılmıştır.
- 24 Ekim 1922'de Büyük Millet Meclisi tarafından konferansa gönderilecek Türk heyeti belirlenmiş, heyetin başkanlığına İsmet İnönü (o dönemde soyadı henüz kanunlaşmamıştı) seçilmiştir.
- 06:24Lozan Konferansı'na Hazırlık
- Lozan heyetinde Rıza Nur, Hasan Saka, Celal Bayar, Münir Ertegün, Hikmet Bayır, Şükrü Kaya, Tevfik Bıyıklıoğlu ve Yahya Kemal Beyatlı gibi uzmanlar bulunmuştur.
- Heyet yola çıkarken Meclis tarafından taviz verilmesi istenmeyen konular talimat halinde bildirilmiştir.
- Türk topraklarında Ermeni devleti kurulması, Suriye sınırının güneye ve doğuya çekilmesi, Anadolu'ya yakın adaların Türkiye'ye verilmesi ve Batı Trakya'da halk oylaması yapılması gibi hususlar belirtilmiştir.
- 08:20Lozan Konferansı'nın Başlangıcı ve Süreci
- Lozan Barış Konferansı 20 Kasım 1922'de başlamış, konferansa Türkiye, İngiltere, Fransa, İtalya, Yunanistan, Romanya, Yugoslavya, Sovyet Rusya, Bulgaristan, Belçika, Portekiz ve Japonya katılmıştır.
- Konferans iki dönem sürmüş: 20 Kasım 1922 - 4 Şubat 1923 ve 23 Nisan 1923 - 24 Temmuz 1923.
- İlk dönem görüşmelerinde hiçbir konuda kesin uyuşma sağlanamadığı için ara verilmiş, Yunanistan'dan tazminat meselesi, Osmanlı borçları, kapitülasyonların kaldırılması gibi konular tarafların konferansı terk etmesine neden olmuştur.
- 10:33Lozan Antlaşmasının İmzalanması
- Taraflar 23 Nisan 1923'te görüşmelere devam etme kararı almış, ikinci dönemde mali konularda anlaşmazlıklar sürmüş ve Yunanistan'dan tazminat meselesi Karaağaç'ın Türkiye'ye bırakılmasıyla çözülmüştür.
- Musul ve Türk-Irak sınırı konusunda ortak karar alınamamış, bu konu İngiltere ve Türkiye arasında yapılacak görüşmelerde çözüme kavuşturulmak üzere ertelenmiştir.
- Son biçimi verilen Lozan Barış Antlaşması 24 Temmuz 1923'te imzalanmış, şekil olarak beş bölüm ve 145 maddeden oluşmaktadır.
- 12:07Lozan Antlaşmasının Önemli Maddeleri
- Sınırlar büyük oranda Türkiye'nin isteklerine uygun düzenlenmiştir, Trakya sınırı Meriç Nehri olarak belirlenmiş ve Batı Trakya'nın halk oylamasıyla kendi kaderini tayin etmesi sağlanmıştır.
- Ege Denizi'nde Gökçeada ve Bozcaada dışındaki bütün adalar Yunanistan'a bırakılmış, İtalya'nın işgalindeki 12 adanın durumu aynen sürmüş, İtalya daha sonra bu adaları Yunanistan'a verecektir.
- Suriye sınırı 1921'de imzalanan Ankara Antlaşması'nda belirlenen sınır korunmuş, Hatay özel bir statüye tabi tutulmuş ve Suriye Fransa'nın manda terliğine bırakılmıştır.
- 15:36Lozan Konferansı'nda Boğazlar Meselesi
- Lozan Konferansı'nda en sıcak tartışmalar boğazlar meselesinde gerçekleşmiştir.
- Barış zamanında boğazlardan geçiş serbest olacak, savaş zamanında ise Türkiye tarafsızsa geçişler serbest kalacak, Türkiye savaşa dahilse sadece tarafsız gemiler serbestçe geçebilecek.
- Barış zamanında Karadeniz'e geçecek donanmalar, Karadeniz'e kıyısı olan devletlerin en güçlü donanmasından fazla gemi sokamayacak.
- 17:06Boğazların Güvenliği ve Kapitülasyonlar
- Boğazların güvenliği Birleşmiş Milletler'in güvencesinde olacak, her iki taraf silahsızlandırılacak ve geçişler uluslararası komisyon tarafından düzenlenecekti.
- Türkiye, Osmanlı döneminde yabancı ülkelere verilen mali, adli ve siyasi kapitülasyonların kaldırılması konusunda ısrarcı olmuştur.
- Kapitülasyonların bir ulusun bağımsızlığıyla bağdaşmadığı savunulmuş ve yabancıların haklarının yasalarla güvence altına alınacağı teyit edilmiştir.
- 18:38Osmanlı Borçları ve Azınlıklar
- Osmanlı Devleti'nin Batılı devletlere olan borcu üç yüz milyonun üzerindeydi ve bu borçlar bir kısmı ayrılan devletler arasında paylaştırılmış, geri kalanı Türkiye tarafından ödenmiştir.
- Türkiye, azınlıklar konusunda diğer ülkelerin kendi ülkelerindeki azınlıklara verdiği hakları kendi sınırları içindeki azınlıklara da vereceğini belirtmiştir.
- Lozan Antlaşması'yla Türkiye sınırları içindeki bütün gayrimüslimlerin Türk vatandaşı olduğu kabul edilmiştir.
- 20:00Mübadele ve Savaş Tazminatı
- Doğu Trakya ve Anadolu'daki Rumlar ile Yunanistan'daki Türklerin mübadelesi kararlaştırılmış, sadece İstanbul'daki Rumlar ve Batı Trakya'daki Türkler mübadele kapsamı dışında bırakılmıştır.
- Türkiye, İtilaf Devletlerinin istediği savaş tazminatını reddetmiştir.
- Yunanistan, Batı Anadolu'da yaptığı yıkımdan dolayı ödemesi kararlaştırılan tazminata karşılık Karaağaççı'yı Türkiye'ye vermiştir.
- 21:29Lozan Antlaşması'nın Önemi
- Lozan Antlaşması'nı imzalayan bütün devletler Türkiye'nin kuruluşunu resmen onaylamıştır.
- Bu anlaşmayla Sevr Antlaşması'nın geçersizliği bütün ülkeler tarafından tescil edilmiştir.
- Türkiye'nin Avrupa ve dünya devletleri ile kuracağı ilişkilerin biçimi belirlenmiş, yeni dönemde dış ilişkiler eşit şartlarda ve aynı haklara sahip ulusal bir devlet olarak yürütülecektir.