Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Çiftçi TV'de yayınlanan bu eğitim videosunda, Kütahya'dan bir rafaatçı ve zihinsel özürlü olan Yasin adlı yardımcısı, tay yetiştiriciliği ve eğitimi hakkında bilgiler paylaşıyor. Yasin, on yıldır at yetiştiricisinin yanında çalışmakta ve at yetiştiriciliğinde önemli bir rol oynamaktadır.
- Video, farklı yaşlardaki tayların (6 aylık'tan 17 aylık'a kadar) fiziksel özellikleri, yetiştirme teknikleri, beslenmesi, gem takılması, binme eğitimi ve yarışa hazırlanması gibi konuları ele alıyor. İçerikte Buta, Yağmur, Altay ve Esinti adlı tayların üzerinde uygulamalar gösteriliyor ve at binişinde üzengi takma ve kullanma teknikleri anlatılıyor.
- Videoda ayrıca atların yelelerinin önemi, kuyruklarının işlevi, parazit tedavisi ve dışkı kontrolü gibi bakım konuları da ele alınıyor. Türklerin atçılık tarihindeki beşbin yıllık geçmişi ve günümüzde bu konudaki geri kalmış durumu da vurgulanıyor.
- 02:14Kütahya'da Tay Yetiştirme Programı
- Kütahya'da yetiştirilen tayların nasıl yetiştirildiği, doğduktan sonra binme yaşına gelesiye kadar nasıl beslendiği ve davrandığı anlatılacak.
- Programda farklı yaşlardaki taylar (altı aylık, sekiz aylık, onbeş aylık, onaltı aylık, onyedi aylık) tanıtılacak.
- İzleyicilerin taleplerine göre tayların farklı yaşlardaki durumları ve yetiştirilme süreçleri detaylı olarak anlatılacak.
- 04:28Tayların Fiziksel Gelişimi ve Eğitimi
- Bazı taylarda "harın" adı verilen psikolojik rahatsızlık olabilir, bu durum atların iyi eğitilmemesinden kaynaklanabilir.
- Atlara sert davranmak yerine kibar davranmak daha etkilidir, en sert at bile kibar davranıldığında uslu davranır.
- Atlar hayvandır ve her şeyi yapabilir, ancak ırkın da etkisi vardır ve bazı tayların oyun olarak istırması normaldir.
- 06:24Atların Yaşam Döngüsü
- Atları eğitebilmek için önce at bilgisi olması gerekir, "tay at olasıya kadar sahibi olurmuş" ifadesi atların altı-yedi yaşına kadar tay olarak görülmesi anlamına gelir.
- Rafaat ve Anadolu atları için yedi yaşında olgun bir at olur, bu yaşta istenilen hamleyi yapabilir ve bineği yapılabilir.
- Yedi yaşına kadar atlarla oynanır, ancak dövüldüğünde at her zaman tay kalır ve insandan korkan bir hayvan olur.
- 07:53Atlara Yaklaşım ve Bakım
- Atlara sakin yaklaşmak gerekir, çünkü at sahibi korktuğunu hissettiğinde kendini korumak için hamle yapabilir.
- Atlara sevgi ile yaklaşmak önemlidir, sevgi ile bakılan her şey daha güzel olur.
- Yeni gelen sekiz aylık taylar dağdan indirildikten sonra gen vurmayı ve insanın üzerine çıkmasını öğrenirler, önce tımarlarını yaparak ata hakimiyet sağlanır.
- 10:44Taylara Gemi Takma
- Taylara gemi takma işlemi yavaş yavaş yapılmalı ve atı ürkütmemek gerekir.
- Gemi, atın kontrol direksiyonu, gazı ve freni olarak adlandırılır ve en az 14-15 aylık olduğunda takılabilir.
- Taylara özel gemiler vardır ve bu gemiler daha hafif olup ağzını acıtmaması için tasarlanmıştır.
- 11:32Gemi Takma Tekniği
- Taylara tatlı bir demir takılmalı ve bazen ağzına lokum, pekmez veya şeker verilebilir.
- Taylara aile üyesi gibi davranılmalı ve onlara sevgiyle yaklaşılmalıdır.
- Gemi takma işlemi sırasında tayın ağzını açtırıp, dar ayakkabı giydirir gibi zorlamamak gerekir.
- 13:27Yasin ve Taylar
- Yasin, 15-16 aylık ve 45-50 kiloluk bir taydır ve 10-12 senedir atlarla birlikte çalışmaktadır.
- Yasin zihinsel özürlüdür ve raporu vardır, ancak şimdi atlarla doğal bir ilişki kurmuştur.
- Yasin'in kilo avantajı nedeniyle taya binme eğitimi için tercih edilmiştir.
- 14:47Taylara Yön Öğretimi
- Taylara yön öğretimi yapılırken, gem (başlık) sağa ve sola hareket ettirilir.
- Rafatlarda tek dizgin kullanılmaz, dönüşlerde farklı dizginler kullanılır.
- Taylara insan bindiğinde hoplayıp zıplamamaları öğretilir ve zamanla yön öğretimi yapılır.
- 16:00Tayların İnsanla Beraber Yürümesi
- Taylar insanla beraber yürüyebilir ve bu durum gösterilebilir.
- Tayların adı Elif Sultan'dır, annesi öldüğü için yetim kalmıştır.
- Taylara her hareket yavaş ve dikkatli yapılmalıdır çünkü taylar çok ürkektir.
- 16:55Atların Düzen ve Bakımı
- Bir atçının, yetiştiricisinin veya sevdalısının atların düzeni çok önemlidir.
- Kayışların sağlam olması, ata olup olmadığını bilmek ve biçimli olması gerekir.
- İyi bir ustanın olması şarttır, aksi takdirde tayın ön küreklerini rahatsız edebilir.
- 17:45Yağmur Tayına Gemi Takma
- Yağmur adlı taya gemi takma işlemi yapılırken, atın başına göre ölçüler ayarlanır.
- Taylara 6-7 aylıktan itibaren ağızlarına yem takmaya başlanır.
- Taylara gemi takıldığında yuların gözetim altında olması gerekir, aksi takdirde tay kendi canını yakabilir veya sakatlanabilir.
- 20:06Taylara E Vurma
- Taylara e vururken önce altına keçe konulur ki atın sırtını ve küreklerini acıtmasın.
- Taylar tedirgin olabilir ancak güvendiği insanın elinde olduğu için hırçınlık yapmaz.
- Üzengiler bile dokunduğunda at rahatsız olabilir ve endişe edebilir.
- 23:31Atın Üzengi Takılması
- Atın arkadan üzengi kolonga işi adı verilen kayış eğri tutması için takılır ve dönmemesi için iyi sıkılması gerekir.
- Yasin, atın üzengisini sıkarken alıştırma yaparak yavaşça sıkıyor.
- Üzengiler takıldıktan sonra at yürütmeye başlar ve kontrol edilir.
- 25:45Atın Eğri Koyulması
- Eğri koyarken ve alırken atı ürkütmemek gerekir çünkü bu onun malzemesi olacak.
- Bir sefer ürküttüğünde at tay aşmaya başlayabilir, sokulmak istemez veya indiğinde kaçmaya kalkar.
- Atlar da insanlar gibi psikolojik etki yaratır, bir kez yaşadığı sıkıntı aklında kalır.
- 27:04Tayın Doğumdan Bugüne
- Tay doğduğu gün mutlaka dokunulmalı ve eline alınmalı, böylece tay insancıl, uslu ve insanı sevmeye başlar.
- Altı aylık bir tay, doğduğu zaman dokunulup, kaldırılıp, annesini emdirmekte yardımcı olunur.
- Taylar zaman içerisinde yular takmak mecburiyetindedir, başlangıçta rahatsız olurlar ama alışırlar.
- 28:33Tayın Bakımı
- Tayın anasıyla beraber yem yiyip yemediğine dikkat edilmeli, bazen anasından ayırıp farklı yem verilmelidir.
- Atçı taylada atla da mutlaka atının dışkısına kontrol etmeli, çünkü hayvanların rahatsızlıkları dışkılarından belli olur.
- En az altı aydan altı aya atlara ve taylara şerit hapı veya şerit ağzına bastığımız pasteller verilmelidir.
- 30:30Tayın Olgunlaştırılması
- Tayın olgunlaştırılması, uslandırılması ve sakinleştirilmesi için atın zarar gelmeyeceğini anlatmak gerekir.
- İyi bir tay, doğru beslenme ile iyi bir tay çıkarabiliriz.
- Tayın yuları takıldıktan sonra iple bir yere bağlanarak kendini çözemedikçe teslim olur ve elinden çözülür.
- 32:52Tayın Yeleği ve Kuyruğu
- Tayların yeleleri dört aylık, beş aylık mevsimine göre kesilir, kışın ortasında doğmuş tayın yelesi kesilmez.
- Yeleği kesilerek tayın ensesi yapması ve boynunu kalınlaştırması sağlanır.
- Peygamber Efendimiz atların yelelerini ve kuyruklarını kesmemeyi tavsiye etmiş, atların kaküllerine meleklerin bereket bağladığını söylemiştir.
- 35:02At Bakımı ve Bakımı
- Devlet çocuk yuvalarından insanlara çocuk verirken bakabilecekler mi diye araştırır, benzer şekilde at sahibi olmak isteyenler de bakabileceklerini düşünmelidir.
- Atlara bakarken, çocuklara bakarkenki gibi dikkatli olunmalı; arpanın içindeki taşlar, çöpler alınmalı, samanın tozları temizlenmeli ve otun küflü olup olmadığı kontrol edilmelidir.
- Peygamber Efendimiz, atları sevmenin alnından sevinmek olduğunu, yelelerin atın elbiseleri olduğunu ve kuyruğunun kendini koruyan dengesi olduğunu belirtmiştir.
- 36:52At Bakımı ve Atçılık
- Atların yuları bağlandıktan sonra başıboş bırakılmamalı, yulara alışmaları öğrenilmelidir.
- Atçılık emek ve masraf gerektiren bir iş olduğundan, atları sevmeyen ve ilgilenemeyecek kişilerin bu işi yapmaması gerekir.
- Türklerin atçılıktaki geçmişi beşbin yıllık olup, dünyada atlara ilk hakim olan insanlardır, ancak günümüzde Avrupa ve diğer cumhuriyetlerden geride kalmışlardır.
- 38:45Program Hakkında Bilgiler
- Program yaklaşık onbir-oniki haftadan beri sunulmaktadır ve farklı konuklar, bölgeler ve şehirlerde devam edecektir.
- Türkiye'nin her bölgesinden telefonlar alınarak, ata sporu olan rafan atı ilk defa Çiftçi TV vesilesiyle aktarıldığı belirtilmiştir.
- Gelecek programlarda tay eğitimi, tay binme, tayın sağlığı, tımarı, yemlenmesi ve yarışa hazırlanması gibi konular ele alınacaktır.
- 40:34Atçılık Hakkında Düşünceler
- At iki harfli bir kelime olmasına rağmen, atta bir dünya, bir kültür ve bir varlık vardır.
- Atçılık konusunda sürekli öğrenme süreci vardır; büyüklerden, kardeşlerden, abilerden ve Avrupa'da rafaatçılık yapan farklı kültürlerden bilgi edinilmektedir.
- Program sunucusu, izleyicilerden aldıkları takdirle kendilerine güven ve saygı geldiğini belirterek, bundan sonraki programlarda rafaatları ve rafaatçılarla dolu sohbetlerle izleyicilere aktaracağını söylemiştir.