Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, inkılap tarihi serisinin bir parçası olup, bir eğitimci tarafından Kurtuluş Savaşı'nın başlangıcını anlatan ders formatındadır.
- Video, Mustafa Kemal'in vatanı ve milleti düşman işgalinden kurtarma amaçlarını açıklayarak başlar ve Kurtuluş Savaşı'nın üç cephesini (doğu, güney ve batı) tanıtır. Özellikle doğu cephesindeki mücadeleler, Kazım Karabekir'in komutasındaki 15. Kolordu'nun Ermenilere karşı verdiği mücadele ve Gümrü Barış Antlaşması'nın imzalanması detaylı olarak anlatılmaktadır.
- Videoda, Gümrü Barış Antlaşması'nın TBMM'nin ilk askeri ve siyasi başarısı olduğu, Ermenistan'ın TBMM'yi tanıyan ve Misak-ı Milli'yi kabul eden ilk devlet olduğu belirtilmektedir. Ayrıca, doğu cephesinin kapanması ve doğu sınırının çizilmesi süreci de anlatılmaktadır. Video, bir sonraki bölümde güney cephesinin, sonrasında ise batı cephesinin ele alınacağını belirterek sona erer.
- Kurtuluş Savaşı'na Giriş
- Mustafa Kemal Samsun'a ayak bastığı andan itibaren vatanı ve milleti düşman işgalinden kurtarmak ve millet egemenliğine dayanan yeni bir Türk devleti kurmak iki büyük amacı vardı.
- Mustafa Kemal'in havza mitingi, Amasya Genelgesi, Erzurum Kongresi, Sivas Kongresi, Amasya Protokolü ve Misak-ı Milli kararları gibi önemli adımlar atmasıyla hazırlık dönemi tamamlandı.
- Sevr Barış Antlaşması, Osmanlı Devleti açısından bir ölüm fermanı olarak imzalandı ve hukuken geçerli olmasa da itiraf devletleri ve azınlıklar açısından geçerli kabul edildi.
- 02:23Kurtuluş Savaşı'nın Cepheleri
- Kurtuluş Savaşı'nda üç cephede mücadele edildi: Doğu cephesinde Ermenilere, Güney cephesinde Fransızlar ve kışkırtlı Ermenilere, Batı cephesinde ise Yunanlılara karşı.
- TBMM, Doğu cephesine Mondros'tan sonra ordusunu terhis etmeyen tek kişi olan Kazım Karabekir ve emrindeki 15. Kolordu'yu gönderdi.
- Güney cephesinde Kuvayi Milliye birlikleri Fransızlara ve Ermenilere karşı mücadele etti, Batı cephesinde ise düzenli ordunun kurulup Yunanlılara karşı başarılı mücadeleler verdiği görüldü.
- 03:46Doğu Cephesi ve Ermeniler
- Ermeniler Osmanlı topraklarında 1878 yılına kadar herhangi bir problem çıkarmamış, Osmanlı Devleti onları "sadık millet" olarak tanımıştır.
- 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nda Rusların kışkırtmalarına ve Fransız ihtilalinden sonra yayılan milliyetçilik akımından etkilenerek Osmanlıya karşı isyan hareketleri çıkarmaya başlamışlardır.
- Birinci Dünya Savaşı'nda Kafkas cephesinde Ruslarla mücadele ederken, Rusların kışkırttığı Ermeniler de Ruslara yardım etmiş ve bölgede bir devlet kurmak istemişlerdir.
- 06:50Mondros Mütarekesi ve Sevr Antlaşması
- Mondros Mütarekesi'nin 24. maddesi, Doğu illerinde karışıklık çıkarsa Ermenilerin bu bölgeyi işgal edebileceğini belirtiyordu.
- Mondros'tan sonra Ermeniler bölgede etkinliklerini devam ettirmiş, Hınçak, Taşnak, Sütun gibi çeteler kurarak kendi nüfuslarını arttırmaya çalışmış ve Türkleri katletmeye başlamışlardır.
- Sevr Barış Antlaşması'na göre doğuda istenirse bir Ermeni devleti kurulabilir deniliyordu ve bu belgeye dayanarak Ermeniler doğuya gelerek bölgeleri işgal etmiştir.
- 09:02Gümrü Barış Antlaşması
- TBMM, Ermenileri durdurması için Kazım Karabekir'i görevlendirdi ve 15. Kolordu Kars tarafında Ermenileri yenmeyi başardı.
- Ermeniler 3 Aralık 1920 tarihinde barış istediler ve TBMM ile Ermenistan arasında Gümrü Barış Antlaşması imzalandı.
- Gümrü Barış Antlaşması'nda Kars ve çevresi Türkler'e verildi, Ermenistan TBMM'nin tanımadığı anlaşmaları tanımayacak, Sevr Antlaşması'nın geçersiz olduğunu kabul edecek ve doğudaki emellerinden vazgeçecekti.
- 12:21Gümrü Barış Antlaşması ve Göç Eden Ermeniler
- Göç eden Ermeniler, Kafkas cephesinden sonra Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra isyan çıkardıkları için tehcir kanununa göre göç ettirilen Ermenileri ifade eder.
- Anlaşma maddeleri içerisinde, altı ay içerisinde katliam yapmayan göç eden Ermenilerin tekrar ülkeye dönebilecekleri belirtilmiştir.
- 13:02Gümrü Barış Antlaşması'nın Önemi
- Gümrü Barış Antlaşması, TBMM'nin ilk askeri ve siyasi başarısıdır; ilk askeri başarısı doğuda Ermenilere karşı, ilk siyasi başarısı da doğuda Ermenilerle yapılan antlaşmadır.
- TBMM'yi tanıyan ve Sevr'in geçersiz olduğunu kabul eden ilk devlet Ermenistan'dır.
- Misak-ı Milli'yi de tanıyan, milli sınırları kabul eden ilk devlet de Ermenistan'dır.
- 14:01Doğu Sınırının Çizilmesi
- Mücadele bittikten sonra doğu cephesi kapanır ve doğu cephesindeki birlikler batı cephesine kaydırılır.
- Ermeniler bölgeden çekildikten sonra Sovyet Rusya tarafından işgal edilir ve Ruslar Gümrü Barış Antlaşması'nı kabul etmezler.
- Doğu sınırının net çizilmesi, Sovyet Rusya ile yapılacak Moskova Antlaşması ve Kafkas Cumhuriyetleri ile yapılacak Kars Antlaşması'ndan sonra gerçekleşecektir.