Buradasın

Kürt Sorunu ve Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Tarihsel Bir Sunum

youtube.com/watch?v=g1YgvbapazY

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu video, bir konuşmacının Kürt sorunu, PKK ve PYD gibi örgütlerin etkisi ve Osmanlı İmparatorluğu'nda Kürtlerin durumu hakkında yaptığı kapsamlı bir tarihsel sunumudur.
Sunum, güncel Kürt bölgesi durumundan başlayarak, PKK'nın Kürt nüfusunun arındırılması politikalarını, Osmanlı döneminde Ortadoğu'nun siyasi ve dini yapısını, Kürtlerin Osmanlı İmparatorluğu'ndaki rolünü ve Nakşibendi tarikatının Diyarbekir bölgesindeki etkisini kronolojik olarak ele almaktadır. Konuşmacı, Kürt sorununun İslam ile ilişkisini, 20. yüzyılda Kürtlerin yaşadığı siyasi süreçleri ve Türkiye'nin Kürt meselesindeki politikasını da değerlendirmektedir.
Sunumda ayrıca, Osmanlı'nın Suudi Arabistan, Katar, Kuveyt, Mısır, Irak ve Suriye gibi bölgelerdeki idaresi, Kürtlerin ulema sınıfına çıkması, Ehl-i Sünnet'in merkezinin İran'dan Kürtlere geçmesi, Nakşibendi tarikatının ilmi silsilesi ve Bediüzzaman'ın tarihsel rolü gibi konular detaylı olarak anlatılmaktadır. Konuşmacı, Kürt sorununun Ortadoğu'daki stratejik önemi ve Türkiye'nin bu konudaki politikası hakkında da görüşlerini paylaşmaktadır.

00:04Özyönetim İlanı ve Savaş İlanı: YDG ve KGK, 7 Haziran seçimlerinden iki gün sonra AK Parti ve diğer partilerin il, ilçe teşkilatlarına, vakıflara ve derneklerin başkanlarına bildiri göndererek "biz devletiz, biz ilan ettik, her şey bizimle konuşulacak" şeklinde bir savaş ilanı yaptıklarını belirtiyor.
Bu bildiriler, ateşkesi ve müzakereyi bozarak, sadece silahlı mücadeleyi destekleyen bir yaklaşım sergilemektedir.
PKK, Diyarbakır'da sivil olarak dolaşan bir astsubayı öldürdükten sonra, evlerinde uyuyan trafik polislerini de öldürerek silahlı mücadeleye devam etmiştir.
01:59Halkın Direnişi ve Sosyal Medyadaki Faşizan İçerikler: PKK ve HDP'nin halktan destek alamadığı, halkı sokağa dökmeye çalıştıkları ancak başarılı olamadıkları belirtilmektedir.
Sosyal medyada Kürtlere yönelik faşizan içerikler görülmekte, HDP'nin oylarının geri gelmediği ve Kürt halkının aslında bu grupların arkasında olmadığı vurgulanmaktadır.
Bölgede devlet ve PKK dışında hiçbir sivil toplum kuruluşu kalmamıştır.
03:06Örgütlü Yapı ve Halk Arasındaki İlişki: Bin kişilik bir örgütlü yapı, beş milyonluk bir örgütsüz halk yığınlarına hükmedebilir çünkü bu yığınlar bireyler ve birbirinden bağımsızdır.
1982'den beri PKK dışında hiçbir yapının oluşumuna devlet izin vermemiştir, bu nedenle bölgede örgütlenme ve gençlik yoktur.
Dini cemaatlerin bölgede faaliyet göstermediği, Risale-i Nur Camiası dışında kimse olmadığı belirtilmektedir.
05:01Halkın Direnişi ve Göç: Halk direniyor ancak sokağa çıkmıyor, canlı kalkan olmuyor ve PKK'nın çağrılarına cevap vermiyor.
PKK ve PYD, kendisine karşı çıkanları göç ettiriyor, PYD Suriye Kürt bölgesinde egemen olmaya çalışsa da toprağa egemen olmuş, halka değil.
700 bin'den fazla Suriye Kürti Türkiye'de, 270-280 bin Suriye ve Irak Kürti ise Irak Kürdistan'da mülteci konumundadır.
06:40PKK'nın Nüfus Hareketleri ve Tehlikeleri: PKK, bölgedeki Müslüman nüfustan arındırma politikası uyguluyor ve bu büyük bir tehlike oluşturuyor.
Yüksekova'da Cevher bölgesinden gelen insanlar var ve bu nüfus hareketleri bölgede önemli değişikliklere neden oluyor.
PYD lideri Salih Müslim, Rojava bölgesini Kürt nüfustan arındırarak bir milyona yakın Kürt'i oradan terk ettirmiş durumda.
07:54Müslüman Ahali Arasındaki Bağlantıların Önemi: Müslüman ahali arasında çatışma olmamalı, ancak PKK ve sosyal medyada saldıran çevreler Müslüman ahaliyi birbirine kırdırmak istiyor.
Müslüman vatanı olmaktan çıkması, bölgenin Endülüs olması demektir çünkü en kalabalık Müslüman nüfuslar Türkçe ve Kürtçe konuşanlar arasında bölünmüştür.
Halk arasında gerçek bir sorun yok, ideolojik, örgüt ve siyasi müdahaleler olmadan bu iki grup birlikte var olabilir.
09:39Kerkük'teki Etnik İlişkiler: Kerkük'teki Türkmenlerin yaklaşık yüzde kırk'ı anneleri Kürt'tir, bu kadar iç içe geçmişlik var.
Kerkük Türkmenlerinin yaklaşık yüzde otuzbeş-kırk'ı Şii'dir ve bu durum bir trajedi olarak nitelendiriliyor.
Kerkük'te Arap ile Şii arasında evlilik olurken, Türkmen Sünni ile Türkmen Sünni arasında evlilik olmaz, Türkmen Sünni Kürt ile evlenir.
10:30Suudi Hanedanının Tarihi: Suudi Hanedanı aslında hanedan değil, Riyad'ın kuzeydoğusundaki Dir'iyye'de Aneza aşiretine bağlı bir kabile reisiydi.
Muhammed bin Abdülvehhab ile birlikte güçlenen Suudiler, 1780'lerde Hicaz bölgesini Osmanlı'dan koparıp uzun süre ayrı kaldılar.
Suudi Hanedanı tepede dururken, Ali Şeyh ailesi (Muhammed bin Abdülvehhab'ın torunları) iktidar ortağı olarak dini müesseseleri kontrol eder.
12:11Osmanlı'nın Ortadoğu Politikası ve Suudi Arabistan: Mehmet Ali Paşa ile Osmanlı'nın ilişkisi açılınca, Mehmet Ali Paşa tarafından hapsedilen birinin torunları günümüzde Ortadoğu politikasında rol oynamaktadır.
Abdülhamit zamanında Suudi hanedanından Abdullah bin Abdullah bin Suud, sultan Abdülhamid'e bağlılık mektubu göndermiş, ancak Mekke Şerifi bu mektubu yalanlamıştır.
Suudiler Mekke emiri Şerif Hüseyin Paşa'nın torunlarıdır ve onlar isyan ederek Osmanlı'dan kurtulmuşlardır.
14:54Osmanlı'nın Ortadoğu'daki İdari Yapıları: Osmanlı, Kuveyt'teki Sabah ailesine Kuveyt kaymakamlığı, Katar'daki Jussani ailesine Katar kaymakamlığı vermiştir.
Osmanlı, bu kaymakamlara maaş ödüyordu ve bu maaş bordroları günümüzde bulunmaktadır.
Osmanlı çekildikten sonra İngilizler de Katar'da Jussani ile, Kuveyt'te Sabah ailesiyle çalışmıştır.
16:49İngiliz İstilası ve Arap Devletleri: İngilizler Irak'ı ve Ürdün'i suni bir devlet olarak oluşturarak Şeriflere vermiş, Sultan Abdülhamid'in damadı Ahmed Nami Bey'i cumhurbaşkanı yapmışlardır.
Mısır'da İngilizler Kavalalı hanedanına kral yapmış, Hidiv İsmail Paşa'nın oğlu Fuat'ı kral yapmışlardır.
1954'te Nasır'ın gelmesiyle bu yapılar bozulmuş, Kavalalı hanedanı bitirilmiş ve askeri diktatörlükler gelmiştir.
17:41Askeri İdareler ve Osmanlı Mirası: 1963'te Suriye'de, 1958'de Irak'ta askeri idareler gelmiş, 1958'de General Abdülkerim Kasım Şerif hanedanını devirmiştir.
Osmanlı'dan kalan yapılar tasfiye edilmiş, Suriye'de 1973'e kadar uygulanan Meclis hukuku da ortadan kalkmıştır.
Nasır 1959'da Kahire'deki Bektaş tekkesini ortadan kaldırmıştır.
19:04Ehl-i Sünnetin Müesseselerinin Tasfiyesi: Osmanlı'nın çekildikten sonra özellikle askeri idareler marifetiyle Suriye, Irak ve Mısır'da Ehl-i Sünnet'in omurgasını teşkil eden ilmiye sınıfı büyük oranda darbe yemiştir.
Mısır'ı etkileyen en büyük ülke Mısır'dı ve Nasır'ın Mısır'ı mahvettiği gibi Ehl-i Sünnet ulemasını da çıkaran Vahhabi dalgasına karşı duracak müesseseler tasfiye olmuştur.
İrak'ta 1991-1992'de İstanbul'da vefat eden Mahmut'dan sonra Ehl-i Sünneti müdafaa eden kimse kalmamıştır.
20:40Vahhabilik ve Şeriatın Yanlış Okunması: Suudi Arabistan'ın marjinal Vahhabilik ideolojisi, İslam dünyasında karşı duracak bir şey kalmadığı için yayılmıştır.
Vahhabilik, tekfirci bir öz taşıdığı için ayet ve hadisleri doğrudan birebir kelimelerinden okumaya yönelik bir zihniyeti vardır.
Bu zihniyet, re'yi kabul etmeyen, İmam-ı Azam'ın reycilikle suçladığı ve İbni Teymiye'nin sertliğiyle desteklenen bir anlayıştır.
22:55Siyasi İslam ve Şeriatın Doğru Anlaşılması: Siyasi İslam hareketlerinde Selefiliğin ciddi bir etkisi olmuştur ve 70'li, 80'li yılların soğuk savaş ideolojileri ve Marksist ideoloji de bu hareketlere etki etmiştir.
Şeriatı düz okumayla yanlış okumak, Harun Reşid zamanında İmam-ı Azam'ın talebesinin Harun Reşid'e "sana caiz değil" demesi gibi detayları görmeden karar vermek anlamına gelir.
Şeriatın şer'-i şerifi yanlış okutulduğunda, Hz. Ali gibi kişiler "ayete karşı gelmiş, dinden çıkmış" olarak ilan edilebilir ve bu durumda yapılanlar asla şeriatın yerinde değildir.
45:22Osmanlı'da Kürtlerin Sosyal ve Siyasi Durumu: Osmanlı'da vali, beylerbeyi gibi görevlerde Kürtler bulunuyordu; örneğin Arnavut Beylerbeyi Kürt Davutpaşa ve Bosna Beylerbeyi Can Hüseyin Paşa gibi isimler vardı.
Enderun'da alınanlar arasında Şeref Hanlardan, Hakkari Beylerinin çocuklarından da olup, bunlar devşirme değil, devlet ricali haline getiriliyor, çeşitli görevlerde görevlendiriliyorlardı.
Kürtler arasında şeyhülislam, kadıasker gibi ilmiye sınıfına dahil kişiler çok çıkmıştı, bunun sebebi o bölgede Nizamiye medreselerinin güçlü olmasıydı.
46:22İslam Aleminde Kürtlerin İlmi Rolü: Osmanlı'da "Arap'ın dini, Türk'ün taktı, Kürtün ilmi, Arnavut'un yunun" şeklinde bir tekerleme vardı.
Kürtler arasında "el-Kürdi" lakaplı kadılar çok görülürdü ve ilmiye sınıfına daha fazla rağbet edilmişlerdi.
Kürtler, İran'ın Şii'leşmesiyle Sünniliğin merkezlerini kaybetmesinden sonra, İslam ilminin devamını bir ölçüde teslim etmişlerdi.
49:21İslam Aleminde İlim Sirkülasyonunun Sonu: Safevi Devleti kurulduğunda İslam aleminin ortasını birbirinden koparmış, havzaları kesmiş ve ilim sirkülasyonunu durdurmuştu.
Ali Kuşçu ve Bergamalı Vahyiddin el-Kafiyeci gibi ilim adamları Safevi döneminde hareket edemez hale gelmişti.
İslam aleminin bir daha ayağa kalkmamasının en önemli nedeni Safevi Devleti olarak belirtiliyor.
51:30Tanzimat Sonrası Kürt Beylikleri: Tanzimat sonrasında Osmanlı Devleti batılılaşmaya ve merkeziyetçileşmeye başlamış, Fransız sistemi benimsenmişti.
1823 ve 1847 Erzurum'da Osmanlı Devleti ile İran Devleti arasında anlaşmalar yapılmış, sınırlar çizilmişti.
19. yüzyıl başlarında Ruslar devreye girdiğinde, Osmanlılar beylikleri tek tek kaldırmaya başlamıştı.
53:21Bedirhan Paşa Olayı ve Kürt Beyliklerin Sonu: Bedirhan Paşa, Masturiler (Doğu Kiliseleri mensupları) üzerine sefer düzenleyip ciddi şekilde kırınca, Batılı devletler Osmanlı'ya ültimatom vermiş, Bedirhan Paşa Girit'e sürgün edilmişti.
Osmanlı yıkılmak üzereyken Kürt beylikleri tek tek kaldırılmış, Nice Beyleri gibi bazı beyler Edirne'ye sürülmüşlerdi.
Kürt beyliklerinin kaldırılmasıyla o bölgede ciddi bir otorite boşluğu oluşmuş, Osmanlı merkezi Kürdistan Valiliği kurmuş ancak gönderilen valiler ve kaymakamlar bölge halkıyla uyuşmamıştı.
56:53Nakşibendi Şeyhleri ve Bedirhan Paşa Olayı: Hayreddin Paşa, ipekli Arnavut, Kosovalı Hayreddin Paşa ve Şeyh Halid el-Cezeri gibi Nakşibendi şeyhleri var.
Hayreddin Paşa, Mevlana Halid'in beş halifesine Arapça mektup göndererek ricada bulunuyor ve kendisinin medrese okuduğunu ve Tosyalı Nakşibendi halifesi şeyhinden icazet aldığını belirtiyor.
Bu Nakşibendi şeyhler devreye girerek Bedirhan Paşa'nın sürgüne gönderilmesine neden oluyor.
57:47Nakşibendi Halidiliğin Gelişimi: Nakşibendilik o dönemde yetişiyor ve Diyarbekir valisi Bedirhan Paşa'nın teslimi konusunda bölgede otorite haline geliyor.
Mevlana Halid'in Nakşibendi getirmesiyle birlikte Kürdistan'a getirmesiyle bölgede Halidilik şeyhleri güçleniyor.
Nakşibendi Halidilik'in iki önemli özelliği var: hem medrese hem de dergahı kendisinde birleştirmeleri.
58:29Mevlana Halid'in Etkisi: Mevlana Halid tanınmış bir ulema adam, büyük bir müderris ve aynı zamanda tekke ile medreseyi, ilimle irfanı birleştiriyor.
Mevlana Halid icazet veren kimseler arasında Şam'daki ünlü Hanefi fakihi İbn Adi bulunuyor.
İbn Adi'nin eserinde "Selül Sami Hindi, Mevlana Halid en-Nakşedi" başlıklı bir bölüm var ve Mevlana Halid'i müdafaa ediyor.
59:18Nakşibendi Şeyhlerinin Siyasi Gücü: Mevlana Halid'in halifesi olan Şeyh Molla Yahya el-Mizuli'den icazet alan Ebuna el-Alimsi, Mevlana Halid'den okumuş ve onun mersiyesini şerh etmiş.
İlim ve irfan, dergah ile medreseyi birleştiren Nakşibendi şeyhleri siyasi güç haline de geliyor.
Seyyid Taha Nehri, Mevlana Halid'in önemli halifelerinden biri olup, Bediüzzaman'ın ilim silsilesinde de yer alıyor.
1:00:57Seyyid Ubeydullah ve İran Ayaklanması: 1879'da İran'a karşı bir ayaklanma gerçekleşmiş, bu ayaklanmada 15-20 bin silahlı derviş milis toplanmış.
İran'daki Kaçar Devleti'nin baskıları sonucu ayaklanma Osmanlı ve İran arasında krize dönüşmüş.
Seyyid Ubeydullah İstanbul'a nakledilmiş, sonra kendi memleketine, sonra Mekke'ye zorunlu ikamete gönderilmiştir.
1883 yılında Mekke'de Mescid-i Haram'da ikindi namazı kılarken vefat etmiş ve Cennetül Baki'de medfundur.
1:02:42Nakşibendi Şeyhlerin Etkisi: Nakşibendi şeyhleri bölgede ciddi bir etkinlik kazanmış, halkın tüm şer'i meselelerini şeyhlerin önüne götürmüşler.
Beylik ve birliklerin ortadan kaldırılmasından sonra otorite boşluğunu doldurmuşlar ve Osmanlı'yı kurtarmışlardır.
Bedirhan hadisesinde Hayreddin Paşa'nın beş Nakşibendi şeyhe başvurması gibi örnekler vardır.
1:04:03Dünya Savaşı'ndaki Kürtler: Dünya Savaşı'nın en zor zamanlarında Kürtler Osmanlı'ya destek vermiş, Bediüzzaman savaşa katılmıştır.
Musul Valisi Memduh Bey'in telgrafında Bediüzzaman'ın topu kurtarması ve İstanbul'a esaretten döndükten sonra takip edilmesi talep edilmiştir.
Bediüzzaman'a ilmiye rütbesi verilmiş ve İslamîye azası olmuş, ayrıca mahreç payesi kazanmıştır.
1:05:44Osmanlı-Rus Savaşı'ndaki Kürt Katılımı: 1828-1829 Osmanlı-Rus seferinde Soma aşireti'nin savaşa katılması için Seyyid Taha el-Mahsus'ta bulunmuş.
1877-1918 Osmanlı-Rus savaşı'nda Seyyidullah epey bir asker toplamış ve Mecidi nişanı ile ödüllendirilmiştir.
Seyfullah Arvasi'nin kardeşi Abdülgafar savaşta şehit olmuş, damadı olan Şeyh Halid el-Oreki de doğubeyazıt civarında şehit olmuştur.
1:07:16Birinci Dünya Savaşı'ndaki Kürtler: Birinci Dünya Savaşı'nda Bediüzzaman ilmiye rütbesi ve İslamîye azası olarak ödüllendirilmiştir.
Şekddin Efendi savaş madalyası almış, sol kolunu kaybetmiş, iki kardeşi de savaşta kaybolmuş veya şehit olmuş.
Haydarlı aşiret kaymakamı Ali Bey, Ermeniler ve Ruslar tarafından katledilmiştir.
1:09:17Kürtlerin Bölünmesi ve Sonrası: Birinci Dünya Savaşı'nda Osmanlı Balkanlar, Trablusgarp, Yemen, Filistin gibi bölgelerde kaybetmiş, Lozan'da haritalarda değişiklikler olmuş.
Kürtler dört parçaya bölünmüş: Türkiye'de, İran'da, Irak'ta ve Suriye'de.
Kürtler eski tarihten beri Pers-Yunan savaşlarından beri iki büyük bölgenin arasında kalmışlardır.
1:10:52Kürtlerin Önemli Şahsiyetleri: Kürtler kendi bölgelerinde büyük hanedanlıklar kuramamış ancak önemli şahsiyetler çıkarmışlardır.
Kürtler arasında Mevlana Celaleddin, Halime Celalvani, Şeyh Abdurrahman Takidi, Şehrezi, Mukaddime, İbn Saah gibi büyük muhaddisler çıkmıştır.
Osmanlı'da Ebu Suud Efendi, Molla Gürani, Şeyhülislam Tacü't-tevarih sahibi Hoca Sadeddin Efendi, son Şeyhülislamdan Haydar Rızade İbrahim Efendi gibi şahsiyetler ortaya çıkmıştır.
1:11:46Son Yüzyıllık Süreç: Son yüzyıl içinde Kürtler çok dindar bir topluluk haline gelmiş ancak çok dayak yemiştir.
Kürtler en çok Baas Partisi'nden dayak yemiş, bu da Kürtlerle Arapları birbirine küstürmüştür.
Altıncı onlarda Kürt hareketlerinde sosyalizm bir köprü olmuş, sosyalist bir veçe kazanmışlardır.
1:13:18Molla Mustafa Barzani ve Kürt Siyasi Hareketleri: Molla Mustafa Barzani 1946'da Kadı Muhammed ile birlikte İran Mahabad'da bir hükümet kurma girişiminde bulundu, ancak başarılı olamadı.
Molla Mustafa Barzani, Şeyh Seyyid Taha Nehri'nin torunu ve Şeyh Muhammed'in oğludur; Şeyh Muhammed hem Kadri hem Nakşi şeyhi olarak iki farklı tarikatın icazeti vardır.
İngilizler ve Ruslar Molla Mustafa Barzani'yi İran Şahına sattılar, Kadı Muhammed idam edildi ve Molla Mustafa Barzani kaçmak zorunda kaldı, Sovyetler'de 11 yıl kaldı.
1:14:22Sovyetler'in Kürt Siyasi Hareketlerine Etkisi: Sovyetler, Molla Mustafa Barzani'yi köprü olarak kullanarak Kürt siyasi hareketlerine sızdı ve zaman içinde sosyalist hareketler bu hareketlerde yer edindi.
1960'lı yıllarda muhalif gerilla hareketleri sosyalist karakterli oldu, Filistin hareketi bile 1970'lerde çevresi komünistlerle dolu hale geldi.
Kürt örgütlerinde, özellikle Türkiye'dekiler, 1970'li yıllarda Marksist literatürden tercümeleri okuyarak Marksist olmaya başladılar.
1:15:39Kürt Siyasi Hareketlerinde Dini Grupların Rolü: Kürt siyasi hareketlerinde dini grupların rolü, Molla Cigerhun (Molla Şeyhmus) gibi dini liderlerden başladı; Molla Şeyhmus, Şeyh Ahmed el-Haznevi'nin medresesinde yetişmiş bir allamet olmasına rağmen Lenin şafağı türü kitaplar yazdı.
Dini cemaat ve camialar Kürt meselesini görüp ilgilenme konusunda geç kaldıkları için, sosyalistler bu konuda daha erken harekete geçtiler.
Türkiye'deki resmi ideolojinin dindarlar üzerindeki baskısı uzun sürmesi, dini grupların Kürt meselesine uyanıp fırsat bulamamasına neden oldu.
1:17:05Kürt Gençlik Hareketinin Sosyalist Etkisi: Sosyalist kökenli, seküler Kürt örgütleri gençliğe yöneliyor, Kürtlük damarından heyecanı kullanarak gençliği kendilerine doğru yönlendiriyorlar.
Van ve Bingöl gibi bölgelerde 40 yaşın üstündekiler dindarlık oranları yüksekken, 30 yaşın altındaki gençlerde ateist sayısı çok fazla.
Kürtler arasında Arnavutluk'ta olduğu gibi orta yaş grubunun camilere gitmemesi görülmekte, bu nedenle yeni gençler üzerine çalışmazlarsa bölgeyi kaybedecekler.
1:18:26Kürt Kimliğinin İnşa Edilmesi ve İslam'a Karşı Tutum: Kürdistan, Ortadoğu'nun en can alıcı noktasında yer alıyor ve İslam aleminin merkezinde bulunuyor; bir tarafı İran'a, bir tarafı Anadolu içlerine, bir tarafı Şam-Bağdat hatına açılıyor.
Kürt kimliği, İslam karşıtlığı üzerine inşa ediliyor ve gençlere "biz özgürdük, İslam orduları bizi istila etti, Araplar bizi zorla müslüman etti" gibi zehirli düşünceler benimsetiliyor.
Kürt örgütleri, Türk, Arap ve Fars devletlerini düşman olarak tanımlarken, Ermeni, Yahudi ve İsrail'i dost olarak gösteriyorlar.
1:21:06Kürt Siyasi Hareketlerinde Siyasi Dönüşüm: 1956'da Mesut Barzani'nin amcasının oğlu Şeyh İsmail Barzani, Celal Bayar'a Osmanlıca, Adnan Menderes'e Arapça mektup yazarak Filistin davasına destek verdi.
Kürt siyasi hareketlerinde İsrail ve Yahudilerle ilişkileri destekleyen bir tutum oluştu.
Kürtlerle ümmet arasında kavgalı hale getiren sorunlar üzerine tartışmak ve bu sorunlara sebebiyet veren faktörleri ortadan kaldırmak gerekiyor.
1:22:37Türkiye'nin Kürt Sorunu Tavrı: Türkiye'nin Kürt sorunu üzerindeki tavrı, hükümetin barış sürecinden sonra yeni bir tavra dönmesi ve genel politikası değerlendirilmeli.
Silahlı bir örgütle müzakere edilmesi yerine, militanların evlerine dönmeleri ve hapishanelerin boşaltılması gibi konular müzakere edilmeliydi.
Kürt sorununa dair anadilde eğitim gibi konular silahlı örgütle değil, genel olarak Kürtlerin birçok kesimiyle müzakere edilmeliydi.

Kürt Sorunu ve Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Tarihsel Bir Sunum

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir